Brezhoneg Bro-Vear

Brezhoneg > Galleg

ha

Stummioù : ha ; hag ;

et

Koaven ha sukr.

Koaven ha suk.

De la crème et du sucre.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Sell aze moc'h ha saout ha traoù avat.

Sèll ahé moh a zowt a trèw hat.

En voilà des porcs et des vaches et tout.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Bepred e roan un tamm dit da vont d'ar gêr ganit bremañ-souden, ha me a vano an tamm all ganin, ha evel-se...

Boped roan eun tamm dit te vont te gêr bezom, ha mé vano ’n tamm all genin, ha vêl-sé...

En tout cas, je te donne un morceau pour aller à la maison (= chez toi), et moi il restera l'autre morceau avec moi (= je garderai l'autre morceau), et comme ça...

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ha neuze ar gazeg a-wezhioù 'h arete, petra a c'hoari da homañ, a-wezhioù e vije lavaret, homañ a aret.

A neuhé gazek (a)wêjo 'h arété, pra hoai de homañ, (a)wêjo vijé lâret, homañ arèt.

Et alors parfois la jument s'arrêtait. Il disait : « Qu'est-ce qu'il lui arrive à celle-ci ? Elle s'arrête. »

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ha evel se ma-unan o c'horo ha ma-unan oc'h ober tout.

A vesé vijèn mehun horo a mehun 'h or tout.

Et ainsi, [j'étais] seule à traire et seule à tout faire.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

1. Un eur a vije ezhomm da vont... 2. Ya, prest a-walc'h. 1. Ha un eur da retorn war e dreid evel se. Holala. 2. Ha un eur da vont d'ar gêr abalamour da c'horo saout goude.

1. 'N eur vijé émm de von... 2. Ya, prést (a)wah. A 'n eur de von de gêr bañw te horo zowt goudé.

1. Il fallait une heure pour y aller. 2. Oui, pas loin. 1. Et une heure pour revenir à pied comme ça. Holala. 2. Et une heure pour revenir à la maison pour traire les vaches ensuite.

1. Plac'h, 1946, Pederneg
2. Plac'h, 1925, Trezelan (Bear)
(dastumet gant Riwal)

Ha me a zo memes tra evel ur perroquet ?

[a me zo mɔ̃sˈtra wɛl peˈʁokɛ]

Et moi je suis comme un perroquet ?

[à répéter ce que je lui demande]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

traoù mat ha traoù fall

[tʁɛw mɑːd a tʁɛw vɑl]

de bonnes et de mauvaises choses

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Hag evel-se e vez lâret petra a lârez ouzhpenn ?

[a veˈsɛ ve laːʁ pʁa ˈlaːʁes spɛn]

C'est comme ça que ça se dit, qu'est-ce que tu dis de plus ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ha da vamm a zo un itron, un itron ! Arri eo an itron, an itron bihan ! an itron bihan !

[a te vɑ̃m zo niˈtɾɔ̃n niˈtɾɔ̃n aj ɛ ˈnitɾɔ̃n ˈnitɾɔ̃n ˈbiən ˈnitɾɔ̃n ˈbiən]

Et ta mère est une madame, une madame ! Voilà la petite dame, la petite dame !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Met re-se a debr plusk ha tout !

[mɛ ʁeˈze dɛːb plysk a tut]

Mais ils mangent l'épluchure aussi !

[une petite fille mangeant une banane]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

un u molet hag un u poazh kalet

[nyː ˈmɔlə a nyː pwɑs ˈkɑ:lat]

un œuf molet et un œuf dur

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Un tamm bihan ouzhpenn ha skoet en ennon.

[tɑ̃m ˈbiən spɛn a skoː ˈnenɔ̃]

Un peu plus et il me rentrait dedans.

[avec sa voiture]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Nann hañ oh nann e lec'h eo ini... inondet ha tout an traoù olala.

Non hein oh non là ou c'est inondé et tout ça.

[nɑ̃n ɑ̃ o nɑ̃n le̞χ ini iˈnɔ̃dət a tun tʁɛw oːlala]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Hag heñ a vez graet eoul gantañ ha da... alimant a vez... (T : Eoul hag alimant hañ ?) Ya daou, daou seurt e vez graet.

[a he̞ː ve gɛ ˈiwuːl ˈgɑ̃tɑ̃ a daː aˈlimɑ̃n ve - ja dow dow sɔʁt ve gɛt]

Et on en fait de l'huile et... de l'aliment... (T: De l'huile et de l'aliment hein ?) Oui on en fait deux sortes de choses.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Me ma c'hwec'h vloaz pa oan aet d'ar skol ha lâret a vez din gwelet a-walc'h eo warnon emezi ! se a lâr din !

[me ma wɛχ la pe wɑ̃n ɛ də skoːl a lɑːʁ ve dĩː ˈgwɛlə wɑχ ve ˈwaʁnɔ̃ mɛj ze lɑːʁ dĩ]

Moi j'avais six ans quand j'ai commençé l'école et elle dit que ça se voit sur moi ! elle me dit ça !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ha ezhomm e nez ? (Ya ezhomm e nez.) Un tamm kousk da greisteiz, apeupre... div eur ?

[a eːm ne tɑ̃m kusk də gʁesˈte apəˈpʁɛ ˈdivəʁ]

Et il a besoin [de dormir] ? (Oui il en a besoin.) Une petite sieste, à peu près... deux heures ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ha da... da gentañ a lâre... a 'na komzet deus kant ugent pe kant tregont neuze (T : Ya ya.) abaoe eo bet fortoc'h, fortoc'h eo bet (T : Ah ya.) met c'hwezhañ a rae da vat dec'h da noz amañ hou ! XXX(?) hent (?), evel des rafales aze.

[a da də ˈgɛntɑ̃ ˈlɑːʁɛ na kɔ̃m døs kɑ̃n ˈygən pe kɑ̃n ˈtʁegɔ̃n nœː bwe e̞ be ˈfoʁtɔh ˈfoʁtɔh ɛ bet mɛ hwe ʁɛ də vat deχ tə nɔ̃ːz ˈɑ̃mɑ̃ (?) wɛl ʁafal ˈɑe]

Le premier jour ils ont dit...il a parlé de 120 ou 130 depuis ça a été plus fort, ça soufflait pour de bon ici hier soir (?) comme des rafales là.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Aze a veze (?) troc'het navet, navet ha segal a veze troc'het dezhe, d'ar saout, ya.

[ˈaze miː ə ˈtʁohəd ə naˈvɛt navɛt a ˈzɛːgœl ˈviʒe ˈtʁohə dɛ də zowt ja]

On coupait des navettes et du seigle pour les vaches.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Magasin bleu ha traoù evel-se ! (T : Hañ ?) Ar re-se a klask ac'hanon magasin bleu, anavezez magasin bleu ? (T : Nann.)

[magazɛ̃ blø tʁɛw vəˈsɛ – ˈʁehe klask ɑ̃w magazɛ̃ blø ɑ̃nˈvees magazɛ̃ blø]

Magasin bleu et tout ça. (T : Hein ?) Ils me recherchent, magasin bleu, tu connais magasin bleu ? (T : Non.) [les gendarmes]

[humoristique]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Just ya. (Vez klevet diouzhtu an aksant.) Gant an aksant e vez gouvezet ya. (Ya, ya dre se oarez.) Ha me a gaoze brezhoneg dionte neuze, neuze e vez lorc'h en enne, sur ya, ne chomont ket pell !

[ʒys ja - gɑ̃n ˈnaksɑ̃n ve guˈveət ja - a me ˈgoze bʁeˈzɔ̃nək ˈdɔ̃tɛ a ˈnœe ˈnœe ve loʁh ˈnenɛ zyʁ ja ʃoˈmɛɲ cə pɛl]

Oui exactement. (On entend tout de suite l'accent.) Avec l'accent on sait [tout de suite] oui. (Oui, oui tu sais comme ça.) Et moi je leur parles en breton alors ils sont contents, oui certainement, ils ne restent pas longtemps ! [démarchage téléphonique]

[bezañ lorc'h en ennañ [ˈbeɑ̃ loʁs ˈnenɑ̃] signifie « être content » d'après le locuteur; et non pas « être fier » ]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Tout an anvioù parkoù ha tout quoi.

[tut nɑ̃ˈnojo ˈpaʁko a tut kwa]

tout les noms des champs et tout ça quoi

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

(Ur bannac'h glav a zo bet.) Ur bannac'h bihan ya, anons e reont hañ, anons e reont a-benn arc'hoazh hag an deiz war-lerc'h a rafe (?) glav. (Ah ya ?) Ha goude fin sizhun brav adarre. Met dec'h a oa anonset glav hag a oa chomet brav gwelet a rez.

[bɔh ˈpiən ja aˈnɔ̃s ʁɛɲ ɑ̃ aˈnɔ̃s ʁɛɲ bɛn aˈwɑs a de wa lɛʁh ˈʁafe glɑw – a ˈgude fin zyn bɾɑːw ˈɑe mɛ deχ wa aˈnɔ̃sə glɑw a wa ˈʃomə bɾɑw gwɛs]

(Il y a eu un peu de pluie.) Un peu de pluie oui, ils annoncent hein, ils annoncent de la pluie pour demain et après demain. Et après en fin de semaine [ils annoncent] beau de nouveau. Mais hier ils ont annoncé de la pluie et il a fait beau tu vois.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Gant an doureier hag an avelaj.

[gɑ̃n duˈʁejəʁ a naˈwelaʃ]

À cause des pluies et du vent incessant.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ha ne dapeont ket da remontiñ.

[a daˈpɛɲ cə ʁəˈmɔ̃ti]

Et ils n'arrivent pas à remonter [la pente]. [après une mauvaise chute]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Aet eo ar vur e-traoñ gant an doureier hag an avelaj.

[ɛd ɛ vyːʁ tʁow gãn duˈʁejəʁ a naˈwelaʃ]

Le mur s'est écroulé à cause des pluies et du vent incessant.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Partout a vez jeu ha chikan.

[ˈpaʁtut ve ʒəː a ˈʃikɑ̃n]

Il y a partout des querelles, de la bagarre, des conflits, des guerres, de la violence.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

est-ce que

ha gwelet 'teus gouloù a-us d'ar stank ?

[a ’gwɛ:lɛt tøz ’go:lo ys tə stɑ̃ŋk]

est-ce que tu as vu une lumière au-dessus de l'eau de l'étang ?

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)