Brezhoneg Bro-Vear

Brezhoneg > Galleg

debriñ

Stummioù : addebret ; addebriñ ; beurdebriñ ; debr ; debra ; debran ; debre ; debrent ; debret ; debrez ; debri ; debrin ; debrit ; debriñ ; debro ; debront ; tebr ; tebran ; tebre ; tebrent ; tebrez ; tebrfe ; tebrfen ; tebrfes ; tebrfomp ; tebrfont ; tebriñ ; tebro ; tebront ; zebrin ; zebriñ ;

Gwelet an tem Debriñ ha bevañ

manger

Arabat e vefe debriñ re diontañ, ya, kar...

Arabat véfé dibi ré diontañ, ya, ka...

Il ne faudrait pas en manger trop, oui, car...

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Heu, ma goan emezañ n'eo ket strikt, ma goan emezañ e debrin un tamm bara er gêr, peotramant 'h in da welet X.

Eu, me goan, méañ, n’è ke strik, me goan, méañ, debin tamm bara gèr, pétaman ’h in de wélet X.

Pour le repas du soir, dit-il, peu importe, je mangerai un morceau de pain à la maison, ou bien j'irai voir X.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Debr un tamm c'hoazh alese. 'To ket ken ?

Dèb tamm c'hoas lésé. To ke kén ?

Manges-en encore un peu. Tu n'en veux plus ?

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

'Meump ket debret anezhi tout memestra.

Meum ke dèbet nèi tout mostra.

On ne l'a quand même pas toute mangée.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ha feiz goude evel just e oa savet, debret lein war-dro eizh eur hanter nav eur, ha feiz, adeured a oa an deiz war-lerc'h aze.

A fé goudé vèl-just oa savet, dèbe lèin war-dro èiz eur hanter, naw eur, a fé, hadeuret oa ’n dé war-lèrh ahé.

Et ensuite, bien sûr, on s'était levé, on avait pris notre petit-déjeuner vers huit heures et demi neuf heures, et le lendemain c'était le retour de noces.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Marteze 'mijemp bet un tamm a boan gof memestra, ma 'mijemp bet debret hennezh etrezomp hom-daou. Ma 'mijemp bet debret hennezh etrezomp hom-daou, marteze 'mijemp bet un tamm bihan a boan gof.

Matéé mijèm bét tamm boan gof mostra, ma mijèm bé débet heñs tréom om-dow. Ma mijèm bet tébet heñs tréom om-dow, matéé mijèm bét tamm bian boan gof.

Nous aurions peut-être eu un peu mal au ventre quand même, si nous l'avions mangé entièrement à nous deux. Si nous l'avions mangé entièrement à nous deux, nous aurions peut-être eu un petit peu mal au ventre.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Hennezh a oa ur pennad war ma lerc'h, met bepred e debre e gont ivez

Heñ oa pènnet war me lèrh, mè bopet dèbé i gont ie.

Il était largement derrière moi [largement plus jeune], mais en tout cas il mangeait son compte aussi.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Debr da goan.

[dɛb te gwɑ̃ːn]

Mange ton souper.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Sell debr banann, debr anezhi.

[sɛl dɛb baˈnan dɛb nɛj]

Regarde, mange la banane, mange-la.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Debr anezhi, mat eo hañ ?

[dɛb nɛj mɑːd ɛ ɑ̃]

Mange-la, c'est bon hein ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

ha me o tapout ur pezh hini paotr, lakat anezhi 'ba... e-mesk ar me... 'ba tom... 'ba euh... ar c'horadenn merien aze, a-benn an noz ne oa ket nemet relegoù xxx (?), tout ya, tout 'da... 'da... 'da debret anezhi, ne oa ket manet nemet euh... re... an eskern... n'eo ket, n'eo ket... me a oar petra int

[a me ’tɑpə pe’si:ni po̞t ’lɑkə nɛj bah mesk ə mɛ ban tom bah ə hoʁɑn mɛ’ʁjɛn ’ɑe bɛn nɔ̃:z wa kə mɛ ʁe’le:go ? tut ja tud da da da ’dɛ:bə nɛj wa kə ’mɑ̃:nəd mɛd ə ʁe ’ne̞skɛʁn nɛ kə nɛ kə me wɑ:ʁ pɹɑ hiɲ]

et moi de prendre une grosse [couleuvre], la mettre dans... au milieu des four... dans euh... la fourmilière là, pour le soir il n'était resté que les restes, tout oui, elles l'avaient... avaient... avaient mangée entièrement, il n'était resté que euh... les res... les os... ce n'est pas, ce n'est pas... je ne sais pas ce que c'est

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ar glujiri ha tout a debre anezhe goude, e kreuvent tout

[kly'ʒy:ri a tut 'de:bɛ nɛ: 'gu:de 'krœ:vɛɲ tut]

les perdrix et tout les mangeaient après, elles mourraient toutes

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Met re-se a debr plusk ha tout !

[mɛ ʁeˈze dɛːb plysk a tut]

Mais ils mangent l'épluchure aussi !

[une petite fille mangeant une banane]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

peuriñ

[ˈpœːʁi]

paître

[se dit aussi au sujet de quelqu’un qui mange bien]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

O kargañ he gof bihan emañ ya, peuriñ a ra !

[ˈkaʁgɑ̃ i goːf ˈpiən mɑ̃ ja ˈpœːi ʁa]

Elle rempli son petit ventre, elle paît !

[elle est à son affaire à manger, elle prend plaisir à manger] [note : le r [ʁ] présent dans peuriñ a ici été absorbé]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ma debrez ket chomi bihan evel ul logodenn, evel ul logodenn nevez-vet !

[ma deˈbes kə ˈʃomi ˈbiən wɛl lɔˈgɔdən wɛl lɔgɔː newe vet]

Si tu ne manges pas tu resteras petit comme une souris, comme une souris nouvellement née !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

E vanka dezhi mont d'he loch peotramant a vo debret evit an noz gant al louarn.

[ˈvɑ̃ŋka dɛj vɔ̃n di loʃ peˈtɑ̃mɑ̃n vo ˈdɛbə wi nɔ̃ːs gɑ̃n ˈluaʁn]

Elle a intérêt à rentrer sinon elle risque d'être mangée par le renard cette nuit.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

debr !

[dɛp]

mange !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

debr hardi 'vat !

[dɛb 'hɑɾdi ha]

mange volontiers !

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

arru out da debriñ saladenn frouezh ?

[aj ut də 'di:bi sa'lɑ:dən vrø:s]

tu arrives pour manger la salade de fruit ?

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

'deus ket desket debriñ

[døs kə 'diskət 'di:bi]

ils n'ont pas appris à manger

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

debr un tamm !

[dep tɑ̃m]

mange un morceau !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

debr hardi !

[dep 'hɑrdi]

mange bien, sers-toi !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

na debrit ket re brim !

[dɛ'be kə re brym]

ne mangez pas trop vite !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

debriñ un tamm !

['di:bi tɑ̃m]

mange un morceau !

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

debrit !

['dɛ:bət]

mangez !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

A debr mat deus he goan ya !

[dɛːb mɑː døs i gwɑ̃:n ja]

(Elle) mange bien son souper oui ! [de quelqu'un qui a un embonpoint]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Amañ a vez memes meuz da debriñ bemdez.

[ˈɑ̃mɑ̃ ve ˈmɔ̃məs mœːz də ˈdibi ˈbɑ̃wde]

Ici il y a tout les jours le même mets, la même chose à manger.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Hola ! debriñ a ra ur pezh tamm en un taol evel-se ?

[ˈhola ˈdibi ʁa peːs tɑ̃m nɔ̃n tol vəˈsɛ]

Eh ben ! il mange un gros morceau comme ça en une fois ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ne debro ket nebeutoc'h evitout !

[deˈbo kə nœˈbœtɔχ ˈwitut]

Il ne mangera pas moins que toi !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Plusk ha tout e debrez anezhi ?

[plysk a tut ˈdɛbəs nɛj]

Tu l'a manges avec l'épluchure ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

goude 'ma bet addebret hag e oan bet klañv c'hoazh

['gu:de ma be ha'd:ɛ:bət a wɑ̃n bet klɑ̃: hwɑs]

après j'en avais remangé et j'avais été malade encore

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

abîmer

Souchenn a vije lavaret deus se, pa vije laket, ma kerez, un dra war-lerc'h un dra all, ha un dra all war-lerc'h serten traoù zo, e vije ret gouzout pere lakat abalamour da nompas debriñ an douar re quoi, abalamour da nompas vidañ anezhañ re quoi.

[’ʃuʃən viʒe ’lɑːt tøs ’se – pe viʒe ’lakət ma kees ən ’dʁa waʁ’lɛʁh ən dʁa ’all – a ən dʁa ’al waʁ’lɛʁh sɛʁtən ’tʁɛw zo – viʒe ’ʁet ’kuːt peʁe ’lakət bãw tə nõmpas ’diːbi n’duːəʁ ’ʁe kwa – bãw tə nõmpas ’viːdã ’neã ’ʁe kwa]

On appelait ça la rotation des cultures, quand on mettait quelque chose après autre chose, et autre chose après certaines choses, il fallait savoir quoi mettre pour ne pas trop « manger » la terre, pour ne pas trop la vider.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)