Brezhoneg Bro-Vear

Brezhoneg > Galleg

se

Stummioù : se ;

ça

Me 'meus soñj deus se, Maman.

Mé meus choñch teus sé Maman.

Moi je m'en souviens, Maman.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Met 'h eo abalamour da se. 'H eo abalamour ... 'ma ket c'hoant e vijen aet d'an tableau ivez ha vije graet goap diwiñ.

Mè 'h è bañw te zé. 'H è bañw... Ma ke hoant vijèn èt te tableau ie a vijé gwèt goap tiwiñ.

Mais c'est à cause de ça. À cause de... Je ne voulais pas aller au tableau et qu'on se moque de moi.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ah nann, ne blije ket se din hañ. Nann.

A nann, blijé ke sé din añ. Nann.

Ah non, ça ne me plaisait pas, non.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ya, me 'ma graet se ivez. Ya met me 'ma c'hoant d'ober.

Ya, mé ma gwè se ie. Ya mè mé ma hoan t'or.

Oui, moi j'avais fait ça aussi. Oui mais moi je voulais le faire.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ah ya, se 'ma c'hoant d'ober. Se an hini 'ma c'hoant d'ober.

A ya, zé ma hoan t'or. Zé ni ma hoan t'or.

Ah oui, c'est ça que je voulais faire.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Se n'eo ket brezhoneg.

Zé né ke brézonek.

Ça ce n'est pas du breton.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Penaos a lavarin se dit ivez, n'onn ket penaos...

Penoz lârin zé dit ie, n'onn ke penos.

Comment je te dirai ça aussi, je ne sais pas...

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Se... Se a zo kaer dija.

[se se zo kɛːʁ ˈdeʒa]

C'est déjà beau.

[pouvoir continuer à se débrouiller malgré son âge]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Petra eo se c'hoazh ?

[pʁa ɛ ze wɑːs]

Qu'est-ce que c'est que ça encore ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Se a vez.

[ˈze ve]

Ça n'est pas ça qui manque. [litt. « ça il y en a »]

Prononcé [se ve] c’est incompréhensible pour le locuteur.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Lâret meus se dija.

[lɑːʁ mø ze ˈdiʒa]

Je t'ai déjà dit ça. [litt. « j'ai déjà dit ça »]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

N'onn ket penaos e vez lâret se.

[ˈnɔ̃ kə peˈnɔ̃ ve lɑːʁ ze]

Je ne sais pas comment ça se dit.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Se a zo bern tud oc'h ober, hañ !? ma Doue ! ret eo gwelet, war-washaat !

[se zo bɛʁn tyt oːʁ ɑ̃ maː ˈdue ʁɛd ɛ ˈgwelət waʁ ˈwasɑːd]

Ça il y en a plein à le faire hein !? bon sang ! il faut voir, de pire en pire ! [dépenser sans compter]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Hañ ? Te a zo ur c'hwil bihan, hañ ? Ya hañ ? deus piv eo hañval ? deus e dad pe deus e vamm ? (T : Deus e... deus e vamm kentoc'h !) Ah ya ma 'h eo ur marmouz bihan ya lâr se ya ! gwelloc'h eo lâr (?) se hañ !

[ɑ̃ te zo wil ˈbiən ɑ̃ ja ɑ̃ døs piw e̞ ˈhɑ̃vəl døs i dɑːd pe døs i vɑ̃m ɑ̃ ja ma ɛ ˈmaʁmuːs ˈbiən ja lɑːʁ ze ja welɔχ ɛ zɑːd ze ɑ̃]

Hein ? Tu es un petit espiègle, un petit filou, hein ? Oui, hein ? Oui hein ? À qui il ressemble ? À son père ou à sa mère ? (T : À sa mère plutôt !) Ah oui si c'est un petit coquin oui il vaut mieux dire ça !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ya kement-se sur a-walc'h ya.

[jaː keˈmese zyˈwɑχ ja]

Oui au moins ça sûrement oui.

[nombre de personnes présentes]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Evel-se se a sikour anezhañ un tamm bihan. (Se a sikour anezhañ.)

[vəˈsɛː ze ˈʒitʲuʁ neː tɑ̃m ˈbiən]

Comme ça ça l'aide un peu.

[d’avoir sa grand-mère à ses côtés]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Me ma c'hwec'h vloaz pa oan aet d'ar skol ha lâret a vez din gwelet a-walc'h eo warnon emezi ! se a lâr din !

[me ma wɛχ la pe wɑ̃n ɛ də skoːl a lɑːʁ ve dĩː ˈgwɛlə wɑχ ve ˈwaʁnɔ̃ mɛj ze lɑːʁ dĩ]

Moi j'avais six ans quand j'ai commençé l'école et elle dit que ça se voit sur moi ! elle me dit ça !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ya serten reoù a nez ezhomm da gousket muioc'h evit reoù all se depant deus... N'int ket tout memes tra quoi. Se... se a zo evel tud bras hag a bep sort.

[ja ˈsɛʁtɛn ˈɾeo ne eːm ˈkuskə myχ wi ˈʁeo al ze ˈdepɑ̃n døs ə ˈni cə tut mɔ̃sˈtʁa kwa se se zo wɛl dyt bʁɑːs a bop sɔʁt]

Oui certains on besoin de dormir plus que d'autres, ça dépend de... Ils ne sont pas tous pareils. C'est comme les adultes et tout ça.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Se a zo re abred eviton.

[se zo ʁe aˈbreːd ˈwitɔ̃]

C'est trop tôt pour moi.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

En-dro eizh eur a sav apeupre met se n'eo ket ken diwezhat se c'hoazh. (T : N'eo ket nann nann nann.) Pa vezer en retred hañ, normalamant !

[dʁo ˈe̞zəʁ zɑv apəˈpʁɛ mɛ ze ˈnɛ kə ken diwɛː se hwɑs – pe vɛːʁ ˈʁətʁɛt ɑ̃ normaˈlɑ̃mɑ̃n]

Je me lève autour de huit heures mais ça n'est pas encore si tard que ça. (T : Oui ça n'est pas tard.) Quand on est en retraite hein, normalement !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Hoñ a lake se 'ba da benn met...

[ɔ̃ː ˈlɑkɛ ze ba tə bɛn mɛ]

Elle te mettait ça en tête mais...

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Penaos a vez lâret se 'ba brezhoneg XXX (?) betizoù ?

[pəˈnɔ̃ ve lɑːʁ ba bʁeˈzɔ̃nək sɑ̃m beˈtizo]

Comment on dit ça en breton, « des bêtises » ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Se a zo bien avat.

[se zo bjɛ̃ ha]

Ça c'est bien.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Just ya se a zo nebeut hañ.

[ʒyːs ja se zo ˈnœbœd ɑ̃]

Juste, exact oui, c'est peu hein.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Bepred arri traoù evel-se a-wezhioù, arri e ra se a-wezhioù gwech ha gwech all.

[ˈbopəd aj tʁɛw vəˈsɛ ˈweʒo aj ʁa ze ˈweʒo gweʒaˈgweʒal]

Ça arrive encore parfois, ça arrive de temps en temps. [intoxications]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Piv na lâret se dit-te ?

[piw na ˈlɑʁə ze ˈdite]

Qui t'a dit ça ?

[litt. « qui t'avait dit ça »]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Pe gwechall marteze nebeutoc'h met bremañ a-wezhioù arri se bepred ya.

[pe ˈgweʒal maˈtee nəˈbœtoχ mɛ ˈbomɑ̃ ˈweʒo aj ze ˈbopət ja]

Peut-être que ça arrivait moins souvent autrefois mais maintenant ça arrive en tout cas oui.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

« Au revoir et bonne journée » emezi « ya se eo ! » emezon-me !

[oʁvwaʁ e bon ʒuʁne mɛj ja ze ɛ ˈmɔ̃me]

Elle dit « Aurevoir et bonne journée », je réponds [en breton] « oui c'est ça ! ». [démarchage téléphonique]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ya lorc'h en enne ya. (T : hañ ?) Neuze a vez lorc'h en enne... Moarvat ne vez ket lorc'h en enne met se... (T : Moarvat ne vez ket lorc'h en enne ?) Nann ne vez ket lorc'h en enne moarvat !

[ja loʁs e̞ ˈnenɛ - ˈnœe ve loʁs ˈnenɛ – maˈhat ˈve kə loʁh ˈnenɛ mɛt ze - nɑ̃n ˈve kə loʁh ˈnenɛ maˈhat]

Oui alors [ils sont] contents oui. (T : hein ?) Alors ils sont contents. Ils ne sont pas contents probablement mais... (T : Ils ne sont sans doute pas contents ?) Oui ils ne sont probablement pas contents ! [les télévendeurs, lorsque l'on s'adresse à eux en breton]

[ironique, au sujet des télévendeurs, lorsque l'on s'adresse à eux en breton] [bezañ lorc'h en ennañ [ˈbeɑ̃ loʁs ˈnenɑ̃] signifie « être content » d'après le locuteur; et non pas « être fier » ]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Park prigent se a zo 'ba ya, se a zo 'ba sant Laorañs.

[paʁk ˈpʁiʒɑ̃n ze zo baː ja ze zo ba zɑ̃ˈlɔːʁɑ̃s]

« Park prigent » est à... oui, ça c'est à Sant Laorañs.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ah kement-se memes.

[a keˈmese ˈmɔ̃məs]

Ah tant que ça même.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Eñ a zo ur sistem mat, kerzhel vat e ra se !

[ẽː zo sistɛm mɑːd ˈkɛʁzəl mɑːd ʁa ze]

C'est un bon système, une bonne technique, ça marche bien.

[parler breton à ceux qui font du démarchage téléphonique] 

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ah ya marteze a-walc'h eo se ya.

[a jaː maˈtee wɑːh e̞ ze ja]

Ah oui peut-être bien que c'est ça oui.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Se a oa bloaz a oamp antreet amañ neuze, antreet amañ e 55.

[ze wa blɑː wɑ̃m ˈɑ̃tʁɛd ˈɑ̃mɑ̃ ˈnœe ˈɑ̃tʁɛd ˈɑ̃mɑ̃ sɛ̃kɑ̃tsɛ̃k]

Ça c'est l'année ou nous sommes arrivé ici alors, [nous sommes] arrivé ici en 55.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Marteze, lâret e vez se a-wezhioù ya.

[maˈteze lɑːʁ ve ze ˈweʒo ja]

Peut-être, ça se dit parfois oui.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ne teus ket se war da listenn ? branolenn bras.

[ˈtøs kə ze waʁ tə ˈlistən ˈbʁɑ̃nɔ̃n bʁɑːs]

Il n'y a pas ça sur ta liste ? branolenn bras.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

se an hini eo

[ze ni hɛ]

c'est ça

Jañ-If Bihan, 1946, Lannuon (dastumet gant Tangi)

se an hini eo ar gwashañ d'e oad

[ze n:i ɛ 'ngwɑ:sɑ̃ di nwɑ:t]

c'est ça le pire à son âge

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

se an hini 'h eo kwa

[ze 'ni:ni hɛ kwa]

c'est ça quoi

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Ne oaran ket petra sinifi met se eo mann ebet.

[waˈʁɑ̃ kə pʁa ziˈnifi mɛ ze ɛ mɑ̃n bet]

Je ne sais pas ce que ça signfie mais ce n'est rien.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Yfig lâre se ya.

[ˈifik ˈlaʁɛ ze ja]

Yfig disait ça oui.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Lâre se evel-se, e oa bihan ar frañs e-kichen ar broioù all.

[ˈlaʁɛ ze vəˈsɛ wa ˈbiən vʁɑ̃ːs ˈkiʃən ˈbʁojo al]

Il disait ça comme ça, que la France était petite par rapport aux autres pays. [sur la carte du monde]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Se a vez graet ya.

[se ve gɛt ja]

Ça on fait oui. [gaspiller]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Gant se n'aio ket a-bell.

[gãn ze ˈnɛ tʲə bɛl]

Avec ça il n'ira pas loin. [dans la vie]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Kontrefet ! a-wezhioù a vez kontrefed, arri a ra se c'hoazh ar rodoù a zo fall met ar moteur a zo mat.

[kɔ̃təˈfɛt ˈweʒo ve kɔ̃təˈfɛt aj ʁa ze wɑh ˈʁoʒo zo vɑl a ˈmotəʁ zo mɑːd]

C'est le contraire [de ce que je voulais dire] ! il arrive aussi que ça soit l'inverse parfois, les roues [les jambes] sont en mauvais état mais pas le moteur [le cœur] tient bon.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Se a zo memes tra ya.

[ze ˈmɔ̃stʁa ja]

Ça veut dire la même chose oui.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Mann met se !

[mɑ̃n mɛ ze]

Rien que ça !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Me ne gomprenan ket mann ebet gant tout stal-se !

[me gɔ̃pʁeˈnɑ̃ kə mɑ̃n bet gɑ̃n tut stɑːl ze]

Je ne comprends rien à tout ce bazar !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Marteze ne oaran ket avat, se a depand deus peseurt sekteur eo.

[maˈtee waˈʁɑ̃ŋ kə ha ˈdepɑ̃n døs ˈpesœ ˈsɛktəʁ ɛ]

Peut-être je ne sais pas, ça dépend du secteur.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ne teus mann ebet da welet gant se.

[tøs mɑ̃n bet də ˈwɛlət gɑ̃n ze]

Tu n'as rien à voir avec ça, ça ne te regarde pas, tu n'es pas concerné.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Gras se diouzhtu !

[gɛs ze dyˈsty]

Fais-ça tout de suite !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Se a vez lâret ya.

[se ve lɑːʁd ja]

Oui ça se dit.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

N'eo ket se a vank.

[ˈnɛ kə ze vɑ̃ŋk]

Ça n'est pas ça qui manque.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Riagad se n'eus ket kalz avat. Ne ma ket klevet an anv-se gwech ebet c'hoazh.

[ʁiagat ze ˈnøs kə kɑls ha ˈma kə ˈklɛwə nɑ̃ː se ˈgweʃə be wɑs]

Il n'y a pas beaucoup de Riagad. Je n'avais jamais entendu ce prénom là auparavant.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Moaien a vez lâret se c'hoazh ya.

[ˈmojən ve lɑːʁ ze hwɑs ja]

Il y a moyen, possibilité de dire ça aussi oui.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Moaien a vez lâr se ya.

[ˈmojən ve lɑːʁ ze ja]

Ça peut se dire oui.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Gwelet frazennoù all...

ce, cette, ces

Betek daouzek vloaz e oan e-barzh skol Trezelan, aze 'ma bet ma certificat d'étude, peogwir, pa... e oa ret d'an nen chom aze betek an oad-se e-barzh ar skol-se, voilà, ken vije ar certificat d'étude, ha goude neuze e oan aet e-barzh ar Gouent, e-barzh Bear.

Béték daouzêg la oan bah skol Trézélan, ahé ma bé me certificat d'étude, pegur pé... oa rét 't nén chom ahé béték noat-sé, ba skol-zé, voilà, kén vijé certificat d'étude, a goudé neuhé oan èt bah Gouen, ban Béar.

J'étais à l'école de Trézélan jusqu'à douze ans. J'y ai eu mon certificat d'étude, parce que... On devait y rester jusqu'à cet âge, dans cette école, voilà, jusqu'au certificat d'étude. Et après alors je suis allé au Bon Sauveur, à Bégard.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ha pikat beterabez a vije graet gant ar machin-se ivez.

A pikat bétrabes vijé gwèt gan machin zé ie.

Et on piquait les betteraves avec cette machine aussi.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

1. Ha hennezh a vije evel un nor warnañ, an toull-se, ha hennezh a vije digoret quoi, ha vije ret dezhe tremen hebiou an toull-se, gant o sac'h, sac'h... 2. Sac'h gwinizh. 1. Sac'h gwinizh war o chouk.

1. A heñ vijé vèl e nor warnañ, 'n toull-zé, a heñ vijé dioret quoi, a vijé rét tè trêmen bu 'n toull-zé, gan o zah, zah… 2. Zah kwinis. 1. Zah kwinis war o chouk.

1. Et il y avait comme une porte à cette entrée, et on l'ouvrait, et ils devaient passer par cette entrée, avec leur sac... 2. Leur sac de froment. 1. Leur sac de froment sur leur dos.

1. Plac'h, 1925, Trezelan (Bear)
2. Plac'h, 1946, Pederneg
(dastumet gant Riwal)

Evel se neuze goude neuze 'h eo aet da chom e-barzh an ti-se.

Ve-sé neuhé goudé neuhé 'h è wèt te chom bah 'n ti-zé.

Ensuite elle est allée habiter cette maison.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

An aristokrat-se !

[ˌnaʁistoˈkʁat se]

Cet énergumène ! [litt. "cet aristocrate"]

[dit au sujet d’un représentant aux méthodes douteuses]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Seurt-se a blij dezhe ?

[ˈsɔʁse bliʃ tɛː]

Ils aiment ça ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Pelec'h, pelec'h emañ ar c'hadastr-se bremañ ?

[plɛh plɛh mɑ̃ haˈdase ˈbomɑ̃]

Où se trouve ce cadastre-ci à présent ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)