Brezhoneg Bro-Vear

Brezhoneg > Galleg

he

Stummioù : he ; hec'h ;

son, sa, ses (à elle)

Abalamour da betra ne lakaez ket anezhi e-barzh ar c'hlas certificat, peogwir e-barzh ar Gouent e oa ur c'hlas certificat ivez, ha evel se bepred 'no he certificat.

Bañm bera lakès ke nei bah hlas certificat, pegur bah Gouen oa hlas certificat ie, a vesé bopet no i certificat.

Pourquoi tu ne la mets pas dans la classe de certificat, parce qu'il y avait une classe de certificat au Bon Sauveur aussi, et comme ça elle aura son certificat.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ha e vamm a oa arru... oh, a oa arru tost da he retred ivez quoi.

A i vamm oa ai… O oa ai tost de i reutrèd ie quoi.

Et sa mère approchait de la retraite.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Honnezh a oa e-barzh ar memes klas ganin ivez, met honnezh ne oa ket e pension, met e chome bepred, peogwir he dud, a gav din, a oa o terc'hel ur boulañjiri, ha e chome e-barzh an étude neuze a-raok mont d'ar gêr.

Hoñ oa bah momes klas kenin ie, mè hoñ oa ke pañsïon, mè chomé bopet, pegur i dut, gaf tin, oa tèrhèl boulañjiri, a chomé bah 'n étude neuhé rok mon te gêr.

Elle était dans la même classe que moi, mais elle n'était pas en pension. Mais en tout cas, elle restait... parce que ses parents, je crois, tenait une boulangerie, et alors elle restait en étude avant d'aller chez elle.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ha feiz goude neuze pa 'meump gallet kaout anezhañ, feiz neuze ma vamm, ma vamm-gaer neuze 'neus laosket he venaj neuze.

A fé goudé neuhé, pé meum gallet kad néañ, fé neuzé me vamm, me vamm-gèr neuhé neuz losked i vénach neuhé.

Et ensuite, quand nous avons pu l'avoir [la ferme], ma belle-mère a laissé sa ferme.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Kamaradezed 'da en he gichen ha maleüruzamant he gamaradezed a oa partiet, ha feiz, e oa en em gavet he-unan.

Kañmaradézet da ni gichen, a maleuruzaman i gañmaradézed oa partiet, a fé, oa non gâd ihun.

Elle avait des amies à côté de chez elle, et malheureusement ses amies étaient parties, et elle s'était trouvée seule.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

'Meus ket soñj deus he ... deus he den kar he den zo marvet c'hwec'h vloaz goude eo dimezet, goude int dimezet.

Meus ke joñj deuz i… deuz i dén, ka i dén zo marwet hwèh la goudé 'h è diméet, goudé 'h int diméet.

Je ne me rappelle plus de son mari, car son mari est mort six ans après qu'elle se soit mariée, qu'ils se soient mariés.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

War ul lêrenn all 'h ae hebiou he gouzoug ma kerez da stagañ, ha evel se e chome aze.

War lèrenn all ’h è buw i gouk, ma kées, de stagañ, a vesé chomé ahé.

Sur une autre lanière qui passait par son cou, si tu veux, pour l'attacher, et comme ça elle restait en place.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Goude pa oa aet ma vamm-gaer e-barzh he zi, ac'hanta 'ma den ebet hañ.

Goudé pé oa èt ma vamm-gèr ba i zi, hanta ma dén béd añ.

Après, quand ma belle-mère s'était installée dans sa maison, eh bien je n'avais personne [pour m'aider à traire].

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ha feiz neuze e vije drailhet he c'hoad dezhi berr, degaset dezhi tout en he c'hichen eno hag eno evel se e lake ar pezh a gare tro-ha-zro.

A fé neuhé vijé drailhet i hoat tèi bèrr, dièset tèi tout ni hichen éno, ag éno vesé laké péz garé tro-a-zo.

Et alors on lui coupaient des morceaux de bois courts, on les lui apportait, et comme ça elle mettait ce qu'elle voulait [ce dont elle avaient besoin] tout autour.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Kazi ordin e vije, e lakae he zan tro-ha-zro evel se, ha e-barzh ar c'hreiz 'h arrue un tamm deus pep tu, ha evel se ne vije ket rostet ar c'hreiz bepred kement, ma 'nije boutet anezhe tout e-barzh ar c'hreiz e vije bet rostet kreiz ar grampouezhenn.

Karjé ordin vijé... laké i zan tro-a-zo vesé, a bah hrèis ’h aié ’n tamm deus pop tu, a vesé vijé ke rostet hrèis bopet kémèn. Ma nijé boutet nè toud bah hrèis vijé bé rostet krèiz grampouenn.

Elle mettait presque toujours son feu tout autour comme ça, et un peu [de chaleur] arriver au milieu de chaque côté, et comme ça le milieu ne cramait pas. Si elle les avait toutes mises [les petites bûches] au milieu, le milieu des crêpes aurait été cramé.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

O kargañ he gof bihan emañ ya, peuriñ a ra !

[ˈkaʁgɑ̃ i goːf ˈpiən mɑ̃ ja ˈpœːi ʁa]

Elle rempli son petit ventre, elle paît !

[elle est à son affaire à manger, elle prend plaisir à manger] [note : le r [ʁ] présent dans peuriñ a ici été absorbé]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

E vanka dezhi mont d'he loch peotramant a vo debret evit an noz gant al louarn.

[ˈvɑ̃ŋka dɛj vɔ̃n di loʃ peˈtɑ̃mɑ̃n vo ˈdɛbə wi nɔ̃ːs gɑ̃n ˈluaʁn]

Elle a intérêt à rentrer sinon elle risque d'être mangée par le renard cette nuit.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

E vanka dezhi mont d'he loch peotramant a vo debret evit an noz gant al louarn.

[ˈvɑ̃ŋka dɛj vɔ̃n di loʃ peˈtɑ̃mɑ̃n vo ˈdɛbə wi nɔ̃ːs gɑ̃n ˈluaʁn]

Elle a intérêt à rentrer sinon elle risque d'être mangée par le renard cette nuit.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

N'ec'h a ket da vale war he dreid ken ?

[ˈna kə də ˈvɑːle waʁ i dʁɛjd ken]

Elle ne se balade plus à pied ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ne responta ket ken gwelet a rez, kollet neus he deod !

[ʁɛspɔ̃ˈta kə ken gwɛs ˈkolə nøs i ˈdɛɔt]

Elle ne répond plus tu vois, elle a perdu sa langue !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

A debr mat deus he goan ya !

[dɛːb mɑː døs i gwɑ̃:n ja]

(Elle) mange bien son souper oui ! [de quelqu'un qui a un embonpoint]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Koll he bluñv ya.

[kol i blyː ja]

[elle] perd ses plumes oui.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Emañ ar yar oc'h ober he here.

[mɑ̃ jaːʁ oːʁ i ˈeːʁe]

La poule fait sa mue, elle perd ses plumes.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)