Brezhoneg Bro-Vear

Brezhoneg > Galleg

ruilhal

Stummioù : ruilh ; ruilhal ; ruilhañ ; ruilhe ; ruilhet ; ruilho ; ruilhont ;

Gwelet an temoù Tintañ ar c'harr, Ruilhal tout, Bezañ ruilhet ha Ruilhal

enrouler

ruilhal ha disruilhal

['ryʎəl a diz'ryʎəl]

enrouler et dérouler [du grillage]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ruilhal ha disruilhal

['ryʎəl a diz'ryʎəl]

enrouler et dérouler

???

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

renverser

E oa kat da winkal ha da ruilhal e bod laezh ha tout. Tout e vije ret surveilh anezhe quoi.

Oa kat te winkel a de ruiel i boud lês a tout. Toud vijé ret survèi nè quoi

Elle [la vache] risquait de ruer et de renverser son pot de lait et tout. Il fallait toutes les surveiller quoi.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ya, ne ra ket nemet ruilhal traoù !

[ja ˈʁa kə mɛ ˈʁyʎal tʁɛw]

Oui, il ne fait que renverser tout, il ne cesse de tout faire tomber !

[enfant turbulent]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

tomber (faire –)

hag euh... a-blasoù int bet manet euh... ruilhet evel-se

[ag ə 'blɑso hiɲ be 'mɑ̃:nəd ə 'ɾyʎəl vi'se]

et par endroit elles sont restées basculées comme ça [pierre d'entrée de champ]

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

emañ o vont da ruilhal tout an traoù

[mɑ̃ vɔ̃n də 'ryʎəl tun trɛw]

il va tout bousculer [jeune enfant]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ruilhet

['ryʎət]

écrasée, percutée [par une voiture]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

... 'da ruilhet anezhañ

[da 'ryʎəd 'neã]

...l'avaient fait rouler, fait tomber

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

ruilhet 'meus ar boubellenn

['ryʎɛ møz bu'bɛlən]

j'ai renversé la poubelle

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ruilhet eo

['ryʎəd ɛ]

il a roulé [crayon tombé par terre]

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ruilhal a refont anezhe a-benn ar fin

['ryʎəl 'refɔ̃ɲ nɛ: bɛn'fi:n]

ils les feront tomber pour finir

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

bezañ ruilhet kwa

['beɑ̃ 'ryʎət kwa]

être mis à terre [tomber]

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Nann, kap e oa ar vuoc'h da ruilhal anezhe.

[nãn 'kab wa 'vyh tə 'ʁyjəl 'ne̞ː]

Non, la vache était capable de les faire tomber.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ur wech e oa bet ruilhet xxx (?), ur c'hamion 'na souzet e-barzh

[weʒ wa be ’ʁyʎət ? hɑ̃'mi:ɔ̃n na ’zu:zə bɑʁs]

elle était tombée une fois xxx (?), un camion avait reculé dedans [statue de la République]

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

tomber

devalañ, evel ruilhal diwar ur c'hleuz

[di’vɑ:lɑ̃ wɛl ’ryʎəl diwar hlœ̃:]

dévaler, comme rouler d'un talus

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

couler

Bezañ zo dour o ruilhal aze tu bennak.

[’be zo ’duːʁ ’ʁyjəl ahe tube’naːk]

Il y a deux l'eau qui coule quelque part par là.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

e welemp an dour o ruilhal

['we̞:le̞m ndu:ɹ 'ɹyʎal kwa]

nous voyions l'eau couler

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

courber

koad sec'h a-walc'h evit arriet da... da ruilhañ anezhañ tout moarvat peotramant...

[kwɑt seh ə'wɑh wid ɑj tə də 'ɹyʎɑ̃ neɑ̃ tut ma'hɑt pe'tɑ̃mɑ̃n]

du bois assez sec pour arriver à... à le courber entièrement [le fer ?] sans doute sinon... [ferrer une roue]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

désordre (mettre en –)

'na ruilhet anezhe-tout

[na 'ryʎəd nɛ: tut]

il les avait tous mis en désordre [papiers]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

rouler

unan bennaket a vije laket kreistre ar reoù gozh a-raok hag ar reoù all a vije skoet a-dreñv, ha war-raok ! ruilh !

[yn bə'nɑkəd viʒe 'lɑkət 'kɹɛjstɾe ɹew'go:s ɹo:g a ɹew al viʒe 'sko:ə dɾẽ̞: a wa'ɹo:g ɹyʎ]

on en mettait un [enfant] entre deux anciens à l'avant et les autres étaient jetés à l'arrière, et avant [dans la voiture] ! roule !

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ruisseler

lec'h zo paturennoù ha traoù e chomont aze, e ruilho an dour war-benn, met douar bet labouret neuze...

[le̞h so paty'ɹeno a tɾɛw 'ʃomɔ̃ɲ 'ɑ:he 'ɹyʎo ndu:ɹ waɹbɛn mɛ 'du:aɹ be la'bu:ɹəd 'nœ:he]

là où il y a des pâtures et tout elles restent là, l'eau ruisselle par-dessus, mais de la terre ayant été labourée alors...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

traîner

Met heñ 'nez ket c'hoant an nen da lesken anezhañ da ruilhal. Ne 'nez ket c'hoant an nen da lesken anezhañ da ruilhal. Nann, kar ma'c'h arrife bugale war hennezh avat, ne vijent ket bell o kreioniñ partout...

[mɛ ’hẽː ne kə ’hwãn ’neːn d’lɛskə ’neã də ’ʁyjəl – nãn ka ma ’hajfe by’gaːle waʁ ’hẽːs hat – viʒɛŋ kə ’bɛl kʁe’jõːni paʁ’tut]

Mais on n'a pas envie de le laisser traîner. Non, car si des enfants arrivaient, ils ne seraient pas long à le crayonner partout.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)