Gwelet an tem Du (miz)
▶ Feiz avat, un habit du gantañ. Ya. Ha ur roched wenn.
Fé hat, 'n abit tu gantañ. Ya. A roche wènn.
[Il avait] un costume noir. Oui. Et une chemise blanche.
Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)
ha boulloù du e-barzh
[a 'bu:lu dy bars]
et des boules noires dedans, à l'intérieur [nid]
Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ Nann, ur baner a vije ganti ha neuze e lakae ar c'hochon bihan e-barzh. E-barzh ar baner. Ha neuze 'h arrue du-mañ gantañ. Hopala, arru eo ar baner. Ar baner du.
Nann, baner vijé ganti a neuhé laké hochon bien bars. Bah baner. A neuhé ’h aié du-mañ gantañ. Opala, ai è baner. Baner du.
Non, elle avait un panier avec elle et elle mettait le petit cochon dedans. Dans le panier. Et elle l'apportait chez moi. Hopala, voilà le panier. Le panier noir.
Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)
▶ Ober a reont selloù du din.
[’ɔːʁ ʁe̞ŋt ’sɛlo ’du dĩ]
Ils me jettent des regards noirs.
Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)
tommoc'h eo du evit teñval
['tomɔh ɛ dy: wit 'tẽwəl]
le noir est plus chaud que le sombre
Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)
duoc'h
['dyɔh]
plus noir
Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)
duañ anezhi
['dyɑ̃ nɛj]
la noircir
Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)
du evel glaou
[dy: wɛl glow]
noires comme du charbon
Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)
unan du
u-n du
[yn dy]
un noir
Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)
du evel ar siminal
du wèl chimineul
[dy wɛl ʃiminəl]
noir comme une cheminée [très noir]
Le langage figuré Emgleo Breizh Jules Gros page 103 : la métonymie, page 105 : le contenant pour le contenu
Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)
▶ miz kerdu ha du a oa sañset da gargañ an douflezioù, ha miz meurzh a oa sañset da sec'hañ anezhe, ha goude neuze e veze troc'het yeot
[mi:s 'kɛrdy a dy wa 'sɑ̃səd də 'gɑrgɑ̃ ndu'flejo a miz mœrz wa 'sɑ̃sət tə 'zehɑ̃ nɛ: a 'gu:de 'nœhe viʒe 'trɔhə 'jɛwɔt]
les mois de décembre et novembre étaient sensés remplir les fossés, et le mois de mars était sensé les assécher, et après alors on coupait l'herbe [première herbe du mois de mars]
Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)