Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 49 frazenn.
123

ha neuze 'deuint graet ur groaz, e Pleuveur, Kroaz Gwilhou, en avani... en avani e oa da... da... d'an hini a oa ganet da diwezhañ da... dezhañ... da c'houll ar c'hras da chom... e chomfe bev kwa ! 'ba Kroaz Gwilhou zo e Pleuveur a-hont, gwelet a rit, war ar groazamant

[... - plœˈvœˑɹ - ˌkɹwɑz ˈgwiju - ... - ... - ... - ... - ... ˌkɹwɑz ˈgwiju ... plœˈvœˑɹ ... - ...]

Pleuveur-Gaoter
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ Gwilhou, 1931, Pleuvihan (EHPAD) (dastumet gant Tangi)

an hini a gomzan dit zo arri kozh sur, emañ bev... emañ bev bepred

[ˈniːni ˌgɔ̃mzɑ̃ ˌdit zo ˌɑj ˈkoːz zyɹ - mɑ̃ ˈbew mɑ̃ ˈbew ˌbo̞pət]

celui dont je te parle est vieux assurément, il est vivant... il est toujours vivant

Daniel Yekel, 1957, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

1. oh ! 'vez ket gwerzhet don de famille hañ ! 2. fidedoue geo 'vat ! 1. me zo ganet aze 2. ... kuit da leskel anezhañ da goll 1. 'vo ket gwerzhet lec'h on-me ganet memestra 2. tout an traoù a vez gwerzhet 'vat plac'h kaezh 1. oh ! xxx ( ?) e vin-me bev 'meus ket c'hoant e ve gwerzhet, neuze 'h in en dizesper 2. fasil eo dit, me pa... pa... pa 'h in ac'hann, amañ e vo gwerzhet ivez, piv 'neus ezhomm deus hemañ ? tout 'deuint bep a di nevez, ar re-seoù a vez gwerzhet tout 1. oh ! tiez kozh a vez graet traoù chik gante pa vez arc'hant ivez

1. [o - ˌve kə ˈgwɛɹzə ... ɑ̃] 2. [fidəˈduˑe ge̞ ha] 1. [ˈme zo ˈgɑ̃nəd ˌɑhe̞] 2. [ˌkwit tə ˈlɛskə ˌneˑɑ̃ də ˈgo̞l] 1. [ˌvo kə ˈgwɛɹzə ˌle̞x hɔ̃ ˈgɑ̃ːnə ˌme mo̞sˈtɹɑ] 2. [ˌtun ˈtɾɛw ve ˈgwɛɹzət a ˌplɑx ˈkɛːs] 1. [o - ? vĩ ˌme ˈbew ˌmøs kə ˈhwɑ̃n ve ˈgwɛɹzəd - ˌnœhe hĩ ndiˈzespəɹ] 2. [ˈvasil e̞ ˌdit - ˈme pa pa - pa ˌhĩ ˈhɑ̃n - ˌɑ̃mɑ̃ vo ˈgwɛɹzəd ˌiˑe - ˌpiw nøz ˌem dœs ˈhemɑ̃ - ˈtud dœɲ ˌbo̞b ə ˌdi ˈnewe - ˈzew ve ˈgwɛɹzət ˌtut] 1. [o - ˌtiˑe ˈkoːz ve ˌgwɛt tɹɛw ˈʃig ˌgɑ̃te̞ pa ve ˈɑɹhɑ̃n ˌiˑe]

1. oh ! on ne vend pas un don de famille [maison] hein ! 2. mais bien sûr que si ! 1. moi je suis née là 2. ... pour ne pas le laisser perdre 1. on ne vendra pas là où je suis née quand même ! 2. mais on vend tout ma pauvre fille 1. oh ! xxx ( ?) je serai vivante je ne veux pas que ce soit vendu, alors je mourrai de désespoir 2. c'est normal pour toi, moi quand... quand... quand je partirai d'ici, ici ce sera vendu aussi, qui a besoin d'elle [maison] ? ils ont tous une maison neuve chacun, celles-là sont toutes vendues 1. oh ! les vielles maisons on en fait des jolis trucs quand il y a de l'argent aussi

1. Solañj Beuvan, 1949, Kawan
2. Ivet an Du, 1937, Kaouenneg
(dastumet gant Tangi)

ha 'oa ket eu... 'oa ket deuet d'ar gêr bev, just e oan arri da gerc'hat bara evel-se peogwir 'h aen div wech ar sizhun en bisikled da gerc'hat bara, ha lâret da Nikol Gwilhou « daon ! n'eus ket mann nevez ebet amañ ? 'ba en Plûned ? » « ah, geo 'vat ! emezi ; ah ! arriet eo... aze zo arri ur maleur adarre emezi ! al Lagadeg emezi, Iv al Lagadeg deus Kraou ar Moc'h zo devet ! » « daonet e vo ma ene ! daon, n'eo ket posubl 'vat ! » « geo ! »

[a ˌwɑ kəd ə - ˌwɑ kə ˌdœ də ˌge̞ˑꝛ ˈbew - ˌʒyz wɑ̃n ˌɑj də ˈgɛhə ˈbɑˑɣa viˌse pu ˌhe̞n ˈdiw weʒ ˈzyˑn ɛn bisiˈklɛd də ˈgɛhə ˈbɑˑɣa - a ˈlɑˑɣəd də nikɔl ˈgwiju - ˈdɑ̃w ˌnøs kə mɑ̃n ˈnɛwe ˌbed ˈɑ̃mɑ̃ - ma ɛn ˈplyˑnət - a ˈge̞w ha ˌme̞j ˈge̞w - aˑ ˈɑjəd e̞ - ˌɑˑe zo ˌɑj ə ˈmɑˑlœꝛ ˌdɑj ˈme̞j - laˈgɑˑdəg ˌme̞j - ˌiv laˈgɑˑdəg des ˌkɣɔw ˈmoɣ zo ˈdɛwət - ˈdɑ̃wnə vo ma ˈiˑne - ˈdɑ̃w ˌne̞ kə ˈposyp a - ˈge̞w]

et il n'était pas euh... il n'était pas revenu chez lui vivant, juste quand j'étais revenu d'avoir été chercher le pain comme ça puisque j'allais deux fois par semaine en bicyclette pour chercher du pain, et [j'avais] dit à Nicole Guillou « dame ! il n'y a rien de neuf ici ? à Plûned ? » « ah, mais si ! dit-elle ; ah ! il est arrivé... là il y a de nouveau un malheur d'arrivé ! Le Lagadec dit-elle, Yves Le Lagadec de Kraou ar Moc'h est brûlé ! » « damné soit mon âme ! dame, mais ce n'est pas possible ! » « si ! »

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

vez ket diaes dezhe peogwir 'meus ket nemeur a vlev, arri war bev, war bev evel e vez lâret kwa, prim-mat

[ˌve kə ˈdiˑɛs ˈte̞ pyˌgyˑꝛ ˈmøs kə ˌmœˑꝛ ˈvlɛw - ˌɑj waꝛ ˈbew - waꝛ ˈbew we̞l ve ˌlɑˑt kwa - ˌpɣym ˈmɑt]

ce n'est pas difficile pour elles [les mouches, de mordre] puisque je n'ai plus guère de cheveux, arrivé à vif, à vif comme on dit quoi, très vite

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

goude, a-benn div eur pe deir eur goude e oa arri daou, menotet a-drek o gein aze (ar re-se ?) gante, daou yaouank, tapet 'ba... daou vevel 'ba ar menajoù aze, unan anezhe a oa kavet 'ba Servel goude, tennet e daoulagad dezhañ, e oa bev, stag 'ba eu... unan marv gantañ 'ba ar fos, hag e oa bev, goude e oa marvet en ospital Lannuon, teir sizhun goude

[ˌguˑde - ˌbe̞n ˈdiˑvəɹ pe ˈdɛːɹəɹ ˌguˑde wa ˌɑj ˈdo̞w - møˈnotəd ˌdɾeg o ˈgɛɲ ˌɑhe̞ se ˌgɑ̃te̞ - do̞w ˈjo̞wɑ̃ŋ - ˌtɑpə bah - do̞w ˈvewəl ba meˈnɑːʒo ˌɑˑe̞ - ˈyˑn ne̞ wa ˌkɑˑd bah ˈzɛɹwəl ˌguˑde - ˌtɛn i do̞wˈlɑːgad ˌdeˑɑ̃ - wa ˈbew - ˌstɑˑg bah ə - ˌyn ˈmɑɹw gɑ̃tɑ̃ bah ˈfos - a wa ˈbew - ˌguˑde wa ˈmɑɹwə ɛn ɔsˈpital lɑ̃ˈnyˑɔ̃n - tɛɹ ˈzyːn ˌguˑde]

après, deux ou trois heures après, deux étaient arrivés, menottés derrière leur dos là (ceux-là ?) avec eux, deux jeunes, pris à... deux valets dans les fermes là, l'un deux avait été trouvé à Servel après, les yeux arrachés, il était vivant, attaché à euh... quelqu'un de mort avec lui dans la fosse, et il était vivant, après il était mort à l'hôpital de Lannuon, trois semaines après

Jakez Dilinan, 1931, Kemperven (dastumet gant Tangi)

et il y a une hag a ra yer fantezi aze, ya ! met reoù bev int hañ !

[... ˌjeˑɹ fɑ̃nˈtɛˑzi ... - ˈjɑˑ - ... ɣew ˈbew iɲ ɑ̃]

et il y a une qui fait des poules de fantaisies là, oui ! mais ce sont des vivantes hein !


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Janed ar Bever, 1938, Langoad (dastumet gant Tangi)

me a oa arri klañv, o soñjal « ah, fidamdoue ! biskoazh an aotrou doue kemend-all ! », ha... ha on bev bepred zo nav bloaz zo

[ˈme wa ˌɑj ˈklɑ̃ˑ - ˈʃɔ̃ːʒal a fidəmˈduˑe ˈbiskwaz ˌnotɾo ˈduˑe kemɛnˈdɑl - a - a hɔ̃ ˈbew ˌbopə zo ˈnɑw bla so]

j'en étais malade [cancer annoncé], pensant « ah, bon sang ! c'est une catastrophe ! », et... et je suis toujours vivante depuis neuf ans

Mari Duigou, 1935, Tregonnev (dastumet gant Tangi)

Heu, nann, he den a oa marv. E oa marvet. Anfin, ur pennad e oa bet bev met... N'on ket sur hag-eñ ne oa ket en em gavet tuberculeux pe un dra bennak evel-se.

Heu, non, son mari était mort. Enfin, il avait été vivant un moment, mais... Je me demande s'il n'avait pas attrapé la tuberculose ou quelque chose comme ça.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ar re-seoù a grigne ar c'horz patatez, betek eu... betek ar bev

[zew 'gɾiɲe 'hɔʁs pa'tɑtəs 'bekəd ə 'bekə bew]

ceux-là grignotaient les fanes de patates, jusqu'à euh... jusqu'au (coeur ?) [doryphores]

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

met a-wechoù e son hag a-wechoù ne ra ket, daonet e vo ma ene ! me n'onn ket se, a-wechoù... a-wechoù... an deiz all 'da spontet ac'hanon « dam te zo bev adarre, te zo krog da son adarre ? » fidedoue, hola hola ! hola 'hat !

[mɛ ’we:ʒo zɔ̃:n a ’we:ʒo ɾa kət dɑ̃wnə vo ma ɲe me nɔ̃ kə ze ’we:ʒo ’we:ʒo djal da ’spɔ̃təd ɑ̃w - dɑ̃m te ’mɔ̃mɛ zo bew ’dɑ:e te zo kɾɔ:g də zɔ̃:n ’dɑ:e fidə’du:e hola hola hola hat]

mais parfois elle sonne [horloge] et parfois elle ne fait pas, bon sang de bonsoir ! moi je ne sais pas ça ! parfois... parfois... l'autre jour elle m'a effrayé « dame, toi tu es vivante de nouveau ? tu commence à sonner de nouveau ? » nom de dieu, hola hola, hop là !

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

neuze oc'h bev, bev oc'h, bev oc'h !

['nœ:he hɔh bew bew ɔx bew ɔx]

alors vous êtes vivants, vous êtes vivants, vous êtes vivants [sens fig. enfants remuants] !

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

Tremael 'na tapet digoupillañ ur c'hrenadenn ha skoet anezhi a-blaen war... war... war un oto, strinket eu... hag aze ar reoù a oa manet bev a oa aet war-raok, panevert da se ar reoù a oa eno 'ba an toull a oa imposubl dezhe mont a-raok peogwir...

[tɾe’mɛl na ’tɑpəd digu’pijɑ̃ hɹə’nɑ:dən a ’sko:ə nɛj ble:n waɹ waɹ waɹ ’noto ’stɾiŋcəd ə ag ’ɑ:he ɹew wa ’mɑ̃:nə bew wa ɛd waɹog ’gu:de pe’vɛɹt tə ze ɹew wa ’e:no ban tul wa im’posyp tɛ: mɔ̃n ɹo̞k py’gy:ɹ]

Trémel avait réussi à dégoupiller une grenade et à la lancer directement sur... sur... sur un véhicule, éclaté euh... et là ceux qui étaient encore vivants étaient partis, sans ça il était impossible à ceux qui y étaient dans le trou de partir puisque...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

darn 'deus yec'hed da vont, met darn a vez derc'het en bev ivez

[dɑʁn døz 'je:hɛt tə vɔ̃n mɛ dɑʁn ve 'dɛʁhɛ nbew ie]

certains ont la santé pour aller [vivre vieux], mais certains sont maintenus en vie aussi

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

honnezh zo dezhañ keit e vo... keit e vo bev

[hɔ̃:s so deɑ̃ kɛjt ə vo kɛjt ə vo bew]

celle-là est à lui tant qu'il sera... tant qu'il sera vivant

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

an ene kwa zo sañset eu... evel pa vez marv kwa... e varv met e ene a chom bev kwa, 'ba ar gont kwa

[ə 'ni:ne kwa zo 'sɑ̃səd ə wɛl pe ve mɑɹw kwa vɑɹw mɛd i 'i:ne ʃo̞m bew kwa bah gɔ̃n kwa]

l'âme quoi c'est en principe euh... comme quand on meurt quoi... il meurt mais son âme reste vivante quoi, d'après ce qu'on raconte quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

e oa bet laeret e vuoc'h dezhañ, ur vuoc'h 'na soit-disant, hag eu... 'na lâret ma vije degaset ar c'hroc'hen dezhañ e lakje anezhi da dont bev

[wa be ’lɛ:ɹɛd i vy:h teɑ̃ vy:h na swa’dizɑ̃ ag ə na lɑ:t ma viʒe ’dɛsəd ə ’hɹɔ:hən deɑ̃ ’lɑkʃe nɛj dɔ̃n bev]

sa vache avait été volée [et tuée], il avait une vache soit-disant, et euh... il avait dit que si on lui apportait la peau il la ressusciterait

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

aze e oa Sant Joran, hag aze zo bet laket 'ba e vachin e oa bet masailhet gant eu... gant un toullad-tud ha 'na... a oa laeret e vuoc'h dezhañ ha 'na lâret ma 'vije roet ar c'hroc'hen dezhañ e lakje anezhi bev hag eu... ne oa ket bet... ar re 'na masailhet anezhañ 'na lâret e savje kernioù dezhe betek an navet brank goude

[’ɑ:he wa zɑ̃n ’ʒo̞:ɹɑ̃n ag ’ɑ:he zo be ’lɑkəd ba i ma’ʃi:n wa be ma’sɑʎət kɑ̃n ə gɑ̃n tula’tyt a na wa ’lɛ:ɹəd i vyh teɑ̃ a na lɑ:t ma viʒe ’ɹo:ə ’hɹɔ:hən deɑ̃ ’lɑkʃe nɛj bew ag ə ne wa kə bet ɹe na ma’sɑʎəd neɑ̃ na lɑ:d ’zɑfʃe ’kɛɹɲo dɛ: ’bekə ’nɑwə bɾɑ̃ŋg ’gu:de]

Sant Joran était là, et là a été indiqué dans son machin [panneau] qu'il avait été maltraité par euh... par plusieurs personnes et il avait... on lui avait volé une vache et il avait dit que si on lui donnait la peau [de la vache] il la ramènerait à la vie et euh... il n'avait pas été... il avait dit à ceux qui l'avaient maltraité qui leur pousserait des cornes jusqu'à la neuvième génération après

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Tremael 'na tapet digoupillañ ur c'hrenadenn ha skoet anezhi a-blaen war... war... war un oto, strinket eu... hag aze ar reoù a oa manet bev a oa aet war-raok, panevert da se ar reoù a oa eno 'ba an toull a oa imposubl dezhe mont a-raok peogwir...

[tɾe’mɛl na ’tɑpəd digu’pijɑ̃ hɹə’nɑ:dən a ’sko:ə nɛj ble:n waɹ waɹ waɹ ’noto ’stɾiŋcəd ə ag ’ɑ:he ɹew wa ’mɑ̃:nə bew wa ɛd waɹog ’gu:de pe’vɛɹt tə ze ɹew wa ’e:no ban tul wa im’posyp tɛ: mɔ̃n ɹo̞k py’gy:ɹ]

Trémel avait réussi à dégoupiller une grenade et à la lancer horizontalement sur... sur... sur un véhicule, éclaté euh... et là ceux qui étaient encore vivants étaient partis, sans ça il était impossible à ceux qui y étaient dans le trou de partir puisque...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Diwezhañ bev, paeo tout !

Diwèhan bèw, bèwo tout !

[diwɛhã bɛw] [bɛwo tut]

Le dernier vivant, paiera tout ! équivalent de "après nous la fin du monde"

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

Kavet zo bet 49 frazenn.
123