Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 15 frazenn.

hag e vije ordin oc'h esa boutañ un tamm paper, « xxx ( ?), 'ma lâret, me zo o vont da (dihopañ ?) ar paotr bihan-mañ memestra ! emañ o vont da lakeet tan war ma c'hein », hag e oan arriet, xxx ( ?) 'ma graet, 'ma ket graet trouz ha me o voutañ e biz dezhañ da-heul, eñ 'na aretet sell da voutañ paper 'ba... 'ba... 'ba... 'ba an toull-se !

[a ˌviˑʒe ɔꝛˌdiˑn ˈhɛsa ˈbutɑ̃ tɑ̃m ˈpɑpəꝛ - ? ma ˌlɑˑꝛ - ˌme zo ˌhɔ̃n diˈhopɑ̃ po̞d ˈbiˑən mɑ̃ mo̞sˈtɣɑˑ - mɑ̃ ˌɔ̃n də laˈkeˑɛ ˈtɑ̃ˑn waꝛ ma ˈhɛɲ - a wɑ̃n aˌɣiˑɛt - ? ma ˌgwe̞t - ˌma kə ˌgwe̞ ˈtɣuˑz a ˌme ˈvutɑ̃ i ˈbiˑz ˌdeˑɑ̃ də ˈhœˑl - ˈhẽ na aˈɣɛtət sɛl də ˈvutɑ̃ ˈpɑpəꝛ bæ bæ bæ bæ ˈtul ze sɛl]

et il essayait tout le temps de fourrer un bout de papier [dans le feu], « xxx ( ?), que j'avais dit, moi je vais (gronder ?) ce petit gars-là quand même ! il va me mettre le feu dans le dos », et j'étais arrivé, xxx ( ?) j'avais fait, je n'avais pas fait de bruit et moi de pousser son doitg à la suite [du bout de papier], il avait arrêté tiens de fourrer du papier dans... dans... dans... dans ce trou-là !

???

Louiz Gwajou, 1932, Kaouenneg (dastumet gant Tangi)

Moazan kozh, eñ a vije mezv ha drouk deus e wreg, oh ! hennezh a vije gant ur gontell hañ ! ah ya ya ya ya ya ! se zo gwir ! bet 'da un taol war he... skoaz pe war he c'hein aze tu bennaket aze, e-krec'h, oc'h esa lazhañ anezhi

[ˌmwɑˑzɑ̃n ˈkoːs - ˌhẽˑ viʒe ˈmɛw a ˈdɹuk dœz i ˈwek - oː - ˌhẽˑz viʒe gɑ̃n ˈgɔ̃ntəl ɑ̃ - a ˌjɑ ja ja ja ja - ˌze zo ˈgwiˑɹ - ˌbed da ˈntoˑl waɹ i - ˈskwɑˑ pe waɹ i ˈhɛɲ ˌɑhe̞ ty ˈmnɑkəd ˌɑhe̞ - ˌkwex - ˈhɛsa ˈlɑhɑ̃ ˌne̞j]

le vieux Moysan, il était ivre et méchant avec sa femme, oh ! il prenait un couteau hein ! ah oui oui oui oui oui ! ça c'est vrai ! elle avait eu un coup de couteau sur son... épaule ou sur son dos là quelque part là, en haut, en essayant de la tuer

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

met me a vez inervet gante, me pa vez a-du gant ur rummad eu... ha se a vez enervant hañ ! señdikalisted a oa, reoù a oa a-du... a-du gant ar grev hag ar reoù all a oa enep kar... reoù... ha... ha... ya ! ha... ha tennet 'ba o c'hein, ha me a oa a-du gant Lantier ivez kar... daonet e vo ma reoù ! aet e gama... gamaradez gant unan all, ha 'na ket pardonet dezhi ivez hañ ! hi (a soñ... soñje ?) ganti met eñ 'na gwelet anezhe, « gwelet 'ma ac'hanout an deiz all, emezañ, gant egile, met 'meus ket ezhomm diouzhit bremañ ivez, emezañ », aze emañ se, emezon-me !

[mɛ ˈme ve iˈnɛɹvəd ˌgɑ̃te̞ - ˈme pə ve ˌdyˑ gɑ̃n ˈɹyməd ə - a ˈze ve eˈnɛɹvən ɑ̃ - sɛ̃dikɑˈlistə wa - ˈɹew wa ˌdy ˌdy gɑ̃n ˈgɹɛˑv a ɹeˈwɑl wa ˈẽːnəp kaɹ - ˈɹew - a a ˌjɑ a a ˈtɛnə bah o ˈhɛɲ - a ˈme wa ˌdyˑ gɑ̃n lɑ̃ˌtje ˈiˑe kaɹ - ˈdɑ̃wnə vo meˈɾeˑo - ˌɛd i ˌgɑ̃ma ˌgɑ̃maˈɹɑːdəz gɑ̃n ˈnɑl - a ˌna kə paɹˈdɔ̃ːnəd ˈde̞j ˌiˑe ɑ̃ - ˈhi ʒɔ̃ ˌʒɔ̃ˑʒe̞ ˌgɑ̃ti mɛ ˈẽ na ˈgwe̞ˑlə ˈne̞ˑ - ˈgwe̞ˑlə ma o̞wd ˈndjɑl ˌmeˑɑ̃ gɑ̃n eˈgiːle mɛ ˌmøs ˈkem diˌwid ˈbɹœmɑ̃ ˌiˑe ˈmeˑɑ̃ - ˌɑhe mɑ̃ ˈze ˌmɔ̃me̞]

mais moi ils m'énervent [les personnages dans les films], moi quand je suis du côté d'une catégorie euh... et ça c'est énervant hein ! il y avait des syndicalistes, certains qui étaient du côté... du côté de la grève et d'autres qui étaient contre car... certains... et... et... oui ! et... et [ils avaient] tiré dans leur dos, et moi j'étais du côté de Lantier aussi car... bon sang de bonsoir ! sa copi... sa copine était partie avec un autre, et il ne lui avait pas pardonné non plus hein ! elle (pensait ?) mais il les avait vus, « je t'ai vu l'autre jour, dit-il, avec l'autre, mais je n'ai plus besoin de toi non plus, dit-il », bien envoyé, dis-je !

Solañj Beuvan, 1949, Kawan (dastumet gant Tangi)

Ujen ar C'hein, ar C'hein

[ˌyˑʒɛn ˈhɛɲ - ˈhɛɲ]

Eugène Le Cain, Le Cain

Frañsoa Mengi, 1937, Lannbaeron (dastumet gant Tangi)

lec'h zo ur roudenn ec'h arriez d'ober « ur c'hein » evel e vez lâret, e stouvi anezhi gant daou daol ha goude en ur hadañ ed neuze gant ar ruflanerez, hoñ... hoñ a oa eu... gant... a vije gant un aneval aze ha honnezh a laboure an taol 'tije troet

[le̞h so ’ɹu:dən ’hɑjɛs to̞:ɹ hɛɲ wɛl ve lɑ:t ’stu:vi nɛj gɑ̃n do̞w do:l a ’gu:de nɔ̃n ’hɑ:dɑ̃ e:d ’nœ:he gɑ̃n ɹyflɑ̃’ne:ɹəs hɔ̃: hɔ̃: wa ə gɑ̃n viʒe gɑ̃n nɑ̃’ne:vəl ’ɑ:he a hɔ̃:z la’bu:ɹe nto:l tiʒe ’tɾo:ət]

là où il y a un sillon tu arrives à faire « un dos » comme on dit, tu la bouches avec deux bandes de terre retournées et après en semant le blé alors avec la charrue à semer, elle... elle était euh... avec... il y avait un cheval là et celle-là labourait la bande de terre que tu avais retournée

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

troit... troit amañ 'ta, troit... troit ar c'hein 'ta !

['tɾo:əd 'tɾo:əd 'ɑ̃mɑ̃ ta 'tɾo:əd 'tɾo:əd hɛɲ ta]

tournez... tournez ici donc, tournez... tournez le dos donc !

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ha goude e kaven raned war-lein o c'hein evel pesked

[a 'gu:de 'gɑ:vɛn 'ʁɑ̃:nə waʁ lɛɲ o hɛɲ wɛ 'peskət]

et après je trouvais des têtards sur le dos comme des poissons

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

a-hend-all ha neuze e oa ar (bas ?), ar (bas ?) eu... hag eñ an hini a vije laket war he c'hein aze, war-lerc'h... 'h arrie an dosel war honnezh kwa

[hɛndal a 'nœ:he wa bɑs bɑs ə hẽ̞: n:i viʒe 'lɑkə waɹ i hɛɲ 'ɑ:he waɹ'lɛɹh 'hɑje 'dosəl waɹ hɔ̃:s kwa]

autrement et alors (la sellette ?), (la sellette ?) euh... et c'est elle qu'on mettait sur son dos là après... la dossière venait sur celle-là quoi

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

... mat war o c'hein

[mɑ:d war o hɛɲ]

[des gens] bons sur le dos [pour désigner des fainéants]

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

... mat war o c'hein

[mɑ:d war o hɛɲ]

[des gens] bons sur le dos [pour désigner des fainéants]

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

'meus ket lâret se dezhañ, « ma weljes pegement he zi xxx ( ?) a rae se, emezon-me », « mon Dieu ! » je dis, me 'meus ket... n'on ket piv a rey ho zi dac'h met me... me... me en em glemm... a reoù a rey an ti dac'h hañ ! sur ! ma vez unan bennak war e gein... war o c'hein ordin neuze 'h ey...

[møs kə ˈlɑːʁət teɑ̃ - ma ˈwe̞lʒəs peˈgeːmən i ˈziː ? ʁe̞ ze ˈmo̞me̞ - ... me møs kət - nɔ̃ kə piw ʁɛj o ˈziː daχ mɛ me me me nɔ̃n gle̞m - ʁew ʁɛj ənˈtiː daχ ɑ̃ - zyːʁ - ma ve yn ˈmnɑːg waʁ i gɛɲ - waʁ o hɛɲ ɔʁˈdin ˈnœhe̞ hɛj]

je n'ai pas dit à Hervé, « si tu voyais combien sa maison xxx ( ?) faisait ça, dis-je », « mon Dieu ! » je dis, je n'ai pas... je ne sais pas qui fera votre maison mais moi... moi... moi je le plains, ceux qui feront votre maison hein ! sûr ! s'il y a quelqu'un sur son dos... sur leur dos tout le temps alors ils partiront...

???

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

pa oan bet operet da ma c'hein aze e oan aet da Lannuon

[pe wɑ̃n bed o'pe:rɛt tə mə hɛɲ 'ɑhe wɑ̃n ɛt tə lɑ̃'nyɔ̃n]

quand j'avais été opéré de mon dos là j'étais allé à Lannion

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

war lein ma c'hein

[war lɛɲ mə gɛɲ]

[tombé] sur mon dos

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

kouezhet on war lein ma c'hein

[kwed ɔ̃ war lɛɲ mə hɛɲ]

je suis tombé à la renverse [sur le dos]

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

pleget e oan etre daou, ha 'ma poan 'ba ma c'hein

['ple:gə wɑ̃n tre dɔw a ma pwɑ̃:n ba mə gɛɲ]

j'étais plié en deux, et j'avais mal au dos

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 15 frazenn.