Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 72 frazenn.
1234

ha Traougwerad, petra a sinifi Traougwerad ? nann ? Traougwerad c'est... -gwerad c'est... c'est un mélange euh... -gwerad c'est... pa... gant ar mor bras, e arrie ar mor bras 'ba... 'ba ar prad, ha goude e oa... e oa... ha goude e oa... e oa... goude ar prad e oa... e oa ur fantan, aze e vije kaset ar c'hezeg, ar c'hezeg d'evañ dour

[a tɾɔwˈgwe̞ˑɹat - ... tɾɔwˈgwe̞ˑɹat - ... - tɾɔwˈgwe̞ˑɹat ... - ˈgwe̞ˑɹat ... - ... - ˈgwe̞ˑɹat ... - ... - ... - ... - ... - ... - ... - ... - ...]

Lanvaodez
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ Gwilhou, 1931, Pleuvihan (EHPAD) (dastumet gant Tangi)

n'on ket ganet amañ peogwir amañ e oa kraou ar c'hezeg, met 'ba ar penn all aze, 'oa ket evel-se ivez evel-just, divalavoc'h e oa evit n'eo bremañ met añfin bepred evel-se e oa !

[... kɣɔw ˈheˑzɛk - ... - ... - ... - divaˈlɛwɔχ wa ... - ...]

je ne suis pas née ici puisque ici c'était l'étable des chevaux, mais de l'autre côté là, ce n'était pas comme ça bien sûr non plus, c'était plus rustique que ça n'est aujourd'hui mais enfin ! toujours est-il que c'était comme ça !


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Janed ar Bever, 1938, Langoad (dastumet gant Tangi)

ar c'hraoù ar c'hezeg ha neuze ar c'hraoù ar saout

[hʁo̞w 'he:zɛg a 'nœ:he hʁo̞w'zo̞wt]

la crèche des chevaux et alors la crèche des vaches

Michel Bonno, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

oh geus ! tremen a raent alies hein ! war... war o c'hezeg, war gezeg e vijent

[o ˌgøs - ˈtɣe ˈtɣemən ꝛe̞ɲ aˈliˑɛz ɛ̃ - waꝛ waꝛ o ˈheːzɛk - waꝛ ˈgeːzɛg ˌviˑʒɛɲ]

oh si ! ils passaient souvent hein ! à... à cheval, ils étaient à cheval

Viktorin Gov, 1929, Tregonnev (dastumet gant Tangi)

1. aze e oa laer kezeg gwechall, eu... 'ba... 'ba ar menaj-se, ya ! 2. lec'h 'teus derc'het da venaj aze ? 1. ya ! 2. daou... daou c'hant metr deus an ti amañ ? 1. hag e vije kaset ar c'hezeg e bord ar mor, ha... ha neuze e vije taolet ar patron 'ba... 'ba ar mor, ha... hag ar c'hezeg 'h ae gante 2. ah ya ! eñ a oa ul (lipadenn ?) 1. sell ! me a oar traoù hañ !

1. [ˌɑhe wa ˌlɛˑɹ ˈkeːzɛg gweˌʒɑl - ə - bah bah ə ˈmeːnaʃ se - ˌjɑ] 2. [ˌle̞x tøz ˈdɛɹhɛd də ˈveːnəʒ ˌɑhe] 1. [ˌjɑ] 2. [do̞w do̞w ˈhɑ̃n mɛd dœs ˈtiˑ ˌɑ̃mɑ̃] 1. [a viʒe ˌkɑsə ˈheːzɛg bɔɹd ˈmoːɹ - a a ˌnœhe viʒe ˈtoːlə paˌtɹɔ̃ bah bah ˈmoːɹ - a a ˈheːzɛg hɛ ˌgɑ̃te̞] 2. [a ˌjɑ - ˌhẽˑ wa liˈpɑːn] 1. [ˌsɛl - ˌme waɹ ˈtɹɛw ɑ̃]

1. là il y avait des voleurs de chevaux autrefois, euh... à... dans cette ferme-là, oui ! 2. là où tu as exploité ta ferme là ? 1. oui ! 2. à deux... deux cent mètres de la maison ici ? 1. et les chevaux étaient amenés en bord de mer, et... et alors le patron était jeté à... à la mer, et... ils emportaient les chevaux 2. ah oui ! ça c'était (un vol ?) 1. tiens ! moi je sais des choses hein !

???
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

1. Terez Ollivo, 1932, Treglañviz
2. Padrig Gwerniou, 1947, Treglañviz
(dastumet gant Tangi)

met neuze... ha daou pe dri a gezeg 'ba ar c'hraou neuze ! ya, a-benn neuze memestra (lâr din e kari ?), ha neuze 'h ae en noz, en noz 'h ae da labourat, met eñ a oa dizampled ken e oa dizampled, hag e vije krog 'ba an dretenn, evit sikour ar c'hezeg da... xxx ( ?) evit sevel ar bec'h diwar ar c'hezeg, hag e vije o sachañ war an dretenn ivez

[mɛ ˌnœhe - a ˌdɔw pe ˌdɣi ˈgeˑzɛg ba ˈχɔw ˌnœhe - ja be̞n ˈnœhe mɔ̃sˈtɣɑˑ laꝛ ˌdĩ ˈgɑˑi - a ˌnœhe he ˈnɔ̃ˑs - ˈnɔ̃ˑs e də laˈbuˑɣat - mɛ ˈẽ wa diˈzɑ̃mpət ken wa diˈzɑ̃mpət - a ˌviˑʒe ˌkɣog ban ˈdɣɛtən - wid ˈʒicuɹ ˈheˑzɛk tə - ? wid ˈzewəl ˈbeχ ˌdiwaꝛ ˈheˑzɛk - a ˌviˑʒe ˈʃɛʃɑ̃ waꝛn ˈdɣɛtən ˌiˑe]

mais alors... et il y avait deux ou trois chevaux dans l'étable ! oui, pour alors quand même (tu me diras ce que tu voudras ?), et alors il allait la nuit, il allait de nuit travailler, mais il était totalement inefficace [dans le travail], et il attrapait le trait, pour aider les chevaux à... xxx ( ?) pour soulager la charge des chevaux, et il tirait sur le trait aussi

???

If Kariou, 1930, Peurid (dastumet gant Tangi)

« paotred ar c'hezeg bras »

[ˈpo̞tə ˌheˑzɛg ˈbɹɑːs]

« les gars aux grands chevaux » [surnoms de frères étalonniers]

If Damani, 1938, Prad (dastumet gant Tangi)

du-hont aze 'h aen da gas ar vuoc'h, d'ar c'hole, lec'h e oa Gilloux aze, paotr ar c'hezeg aze, e-kichen Chapel Krist aze, eñ a oa... Pont Ewen, ha Pont Ewen bremañ eo laket Pont Névez

[ˌdyˑɔ̃n ˌɑhe he̞n də ˌgɑz ˈvyˑɔx - də ˈhwɛˑle ˌle̞ɣ wa ʒilu ˌɑhe ˌpo̞t ˈheˑzɛg ˌɑhe ˌkiʃən ˌʃɑpəl ˈkɣiz ˌɑˑe - ˈhẽ wa - pɔ̃ˈdewən - a pɔ̃nˈdewən ˈbœmɑ̃ he̞ ˈlɑkə ...]

là-bas là j'allais amener la vache, au taureau, là où était Gilloux là, le gars aux chevaux là, à côté de Chapel Krist là, ça c'était... Pont Ewen, et Pont Ewen maintenant c'est mis Pont Névez

Tregrom

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

1. Pont Ewen ya 2. ya 1. ya 2. paotr ar c'hezeg, ti ar Gwazhdoue

1. [pɔ̃nˈdewən ˌjɑ] 2. [ˌjɑ] 1. [ˌjɑ] 2. [ˌpo̞d ə ˈheːzək - ti gwazˈduˑe]

1. Pont Ewen oui 2. oui 1. oui 2. l'homme aux chevaux, chez Le Goasdoué

Tregrom

1. Solañj ar Bras, 1936, Louergad (Sant Eler)
2. Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler)
(dastumet gant Tangi)

ar re-se, ar c'hezeg-se a oa... 'oa ket bet gwelet hini bet goude

['ɹehe 'he:zɛg ze wa - wa kə be 'gwe̞:lə 'hi:ni be 'gu:de]

ceux-là, les chevaux-là étaient... on en avait pas vu un seul par la suite

Jañ ar Bihan, 1918, Bear (dastumet gant Tangi)

Sant Eler e oa ya, e oa paotr ar c'hezeg kwa

[zɑ̃n'te:ləɾ wa ja wa pod 'he:zɛk kwa]

Saint Eloi c'était oui, c'était lui le patron des chevaux

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

honnezh zo evit rapañ treid ar c'hezeg, rap a vije... houarnañ an aneval, evit lemel ar c'horn deus e droad

[hɔ̃:s so wid ’ɹɑpɑ̃ tɹɛjd ’he:zək ɹɑp viʒe ’hwɑɹnɑ̃ nɑ̃’ne:vəl wid ’le̞mə hɔɹn dəz i dwɑ:t]

celle-là c'est pour râper les pieds des chevaux, la râpe qu'on disait... ferrer le cheval, pour enlever la corne de son pied


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

ma dad 'neus bet treuzet gant ar c'hezeg war... war ar skorn aze, deus an eil tu d'egile, e oa skorn bras, gant tri a gezeg, ah ouais ! hag eno e vije tremen ugent santimetr skorn

[mə dɑ:d nøz be ’tɾœ:ʒəd gɑ̃n ’he:zɛk waɹ waɹ skɔɹn ahe dəz nɛj ty de’gi:le wa skɔɹn’bɹɑ:z gɑ̃n tɾi ’ge:zɛk a wɛ: a ’e:no viʃe ’tɾemɛn ’y:gən sɑ̃timɛt skɔɹn]

mon père est déjà passé avec les chevaux sur... sur la glace là, d'un côté à l'autre, c'était une grande gelée, avec trois chevaux, ah ouai ! et là-bas il y avait plus de vingt centimètres de glace

Roje ar Buzulier, 1948, Plûned (dastumet gant Tangi)

ar sparl, ar sparl a vez gant ar c'hezeg kwa, o terc'hel ar chadennoù tout

[ə spɑl spɑl ve gɑ̃n 'he:zɛk kwa 'tɛʁhɛl ʃa'deno tut]

la barre de bois, la barre de bois qu'il y a avec les chevaux quoi, qui tient toutes les chaînes

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

doan deus ar c'hezeg

[dwɑ̃:n dyz 'he:zɛk]

la peur des chevaux

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

lann-pil, eñ a veze da reiñ d'al loened, d'ar c'hezeg

[lɑ̃n’pi:l hẽ̞: viʒe də ʁɛ̃j də ’lwɛ:nɛd də ’he:zɛk]

de l'ajonc d'Europe [le grand], c'était pour donner aux bêtes, aux chevaux

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

pa veze hichet... huchet deus ar gêr, e veze lâret « ale, deus da verenn bremañ », ar gezeg... ar c'hezeg 'dije klevet a-raokomp

[pa viʒe 'hiʃə 'hyʃə dəs ge̞:r viʒe lɑ:d 'ale dəz də vɛrn 'bœmɑ̃ 'ge:zɛk 'he:zɛg diʒe 'klɛwɛt 'rokɔ̃m]

quand on criait... criait de la maison, on disait « viens déjeuner maintenant », les chevaux... les chevaux entendait avant nous

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

ha Sant Eler a oa evit ar c'hezeg

[a zɑ̃'te:ləʁ wa wi 'he:zɛk]

et Sant Eler [fontaine] c'était pour [guérir] les chevaux

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

aze e veze bagonioù prest da gargañ anezhe met euh... eñ a veze ur barti, ar c'hezeg ar c'hwirine paotr kaezh, gwelet o hini bihan o partiañ hañ, eñ a oa poanius paotr

[’ɑhe viʒe ba’gɔ̃ɲo pʁe̞st tə ’gɑʁgɑ̃ nɛ: mɛd ə hẽ̞̃: viʒe ’bɑʁti ə ’he:zɛg ə hwi’ɾi:ne po̞t’ke̞:s ’gwɛ:ləd o n:i ’bi:ən paʁ’ti:ɑ̃ ɑ̃ hẽ̞: wa ’pwɑ̃ɲys po̞t]

là il y avait des wagons prêts à les charger mais euh... ça c'était un cirque, les chevaux hennissaient mon pauvre, voir leur petit partir hein, c'était pénible mon gars

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

E-pad munutenn ar c'hezeg a gaoze da noz Nedeleg. Ne vijent ket pell hag e c'houle pep hini gant egile, gant ar gazeg all : Petra zo d'ober arc'hoazh ? - Interiñ ma batron !

[paːn myˈnytən ˈhezek ˈgoːze dəs nɔ̃ːs neˈdelək] [viˈʒɛn tʲət pɛl a ˈhulɛ pop ini gɑ̃n eˈgile gɑ̃n ˈgazək al] [pʁa zo doːʁ ˈaʁwas] [inˈtɛʁĩ mə ˈbatɔ̃n]

Les chevaux parlent une minute durant lors de la nuit de Noël. ils ne sont pas longtemps et l'un demande à l'autre, à l'autre cheval : qu'est-ce qu'il y a à faire demain ? - enterrer mon patron !

En effet, celui qui avait l’audace d’aller écouter parler les animaux était condamné à mourir…

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

Kavet zo bet 72 frazenn.
1234