Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 30 frazenn.
12

met goude, feiz, pa oa kistion da sevel anezhi eu... e oa poulioù, an treuchoù ar c'hreñj du-mañ 'oa ket solut, hag e oa renket kas anezhi, da Draoñ Kerroc'h, ti ma vamm-gozh, ti marraine Danielle, ha feiz, aze e oa treuchoù solut, hag e oa klasket daou a dud, d'ober un tourne kig, e oa hastet buan, kar... aze 'oa ket koñjelateurien hañ ! ha tout ar c'hig a oa dibitet, hag eu... e oa graet ur gwenneg bennak dioute bepred

[... - ... - ... - ... dɾɔw ke̞ˈɣɔx - ... - ... daˈniˑɛl - ... - ... - ˌdo̞ˑꝛ ˈtuꝛne ˈkic - wa ˌhɑstə ˈbyˑɔ̃n - ... - ... diˈbitət - ag ə wa ˌgwe̞d ˈgwɛnɛg bəˈnɑˑg ˌdɔ̃te̞ ˈbopət]

mais après, ma foi, quand il avait été question de la lever [vache morte] euh... il y avait des poulies, les poutres de la grange de chez moi n'étaient pas assez solides, et on avait dû l'emmené à Traoñ Kerroc'h, chez ma grand-mère, chez marraine Danielle, et ma foi, là il y avait des poutres solides, et on avait été chercher deux personnes, pour faire une tournée de viande, on s'était dépêchés, car... là il n'y avait pas de congélateurs hein ! et toute la viande avait été débitée, et eu... on en avait tiré quelques sous quand même

Plûned

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ar c'hig a dourasenne

[ə ˈhig ˌduꝛaˈsene]

la viande dégouline d'eau

Jeanne Gwerliskin, 1930, Kervorc'h (dastumet gant Tangi)

ya ha... ha neuze 'h an da reiñ ar c'hig, met ar c'hig ac'hanta a roan dit ma... ma vez debret, met pas da skeiñ kuit hañ ! ha nann, parce que ma bartiit eu... pas eu...

[ja a a ’nœ:he hɑ̃ də ’ʁɛĩ hic - mɛ hic ’hɑ̃nta ʁɑ̃ dit ma ma ve ’de̞:bət mɛ pɑz də ’skɛĩ kwit ɑ̃ - a nɑ̃n paskə ma ’bɑʁti:əd ə pɑs ə]

oui et... et alors je vais te donner, mais la viande eh bien je te la donne si... si elle est mangée, mais pas pour la jeter hein ! ah non ! parce que si vous partez euh... pas euh...

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

o gwak eo ar c'hig, pas tener

[o gwɑg e̞ hic pas 'te:nəʁ]

oh ! la viande est tendre, pas fragile

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ur wezh krog eu... daou vloaz e oa bet hep ober mann ebet kwa peogwir ac'hann e vijent loened en oad kwa, ne vije ket loen ebet daou vloaz a-raok tapet gwerzhañ anezhañ pe un tamm bennak kwa, neuze e vije d'ober ur rummad kwa, ha ne oa ket nemet ar bloaz kentañ, goude bep bloaz e veze degaset ur rummad all kwa, neuze e vijent xxx ( ?) d'ar reoù all, soit e vijent inseminet peotramant e vijent gwerzhet 'ba ar c'hig

[ə weʃ krɔ:g ə do̞wla wɑ bed heb o̞:ɹ mɑ̃n bet kwa py’gy:ɹ hɑ̃n viʒɛɲ ’lwẽ̞:nəd nwɑ:t kwa viʒe kə lwẽ̞n bet do̞wla ɹok ’tɑpə ’gwɛɹzɑ̃ neɑ̃ pe dɑ̃m mnɑ:k kwa ’nœ:he viʒe do̞:ɹ ə ’ɹymət kwa a wa kə mɛ bla ’kentɑ̃ ’gu:de bo plɑ: viʒe ’dɛsə ’rymad ɑl kwa ’nœ:he viʒɛɲ ? də ɾew al swa viʒɛɲ ɛ̃se’mi:nət pe’tɑ̃mɑ̃n viʒɛɲ ’gwɛɹzəd ban kic]

une fois commencé euh... on avait été deux ans sans rien faire du tout quoi puisque d'ici que les bêtes aient l'âge quoi, il n'y avait aucune bête de deux ans avant de pouvoir le vendre ou quelque chose quoi, alors il fallait faire une génération quoi, et il n'y avait que la première année, après tous les ans ont faisait venir une autre génération [de bêtes] quoi, alors ils étaient xxx ( ?) pour les autres, soit qu'ils étaient inséminés ou alors vendus pour la viande

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

an druzoni deus ar c'hig-sall

[ndʁy’ɔ̃:nĩ dəz hic’sɑl]

le gras du lard

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

e oa moaien da virout ar c'hig kwa hein, e-lec'h lakat anezhañ 'ba euh... 'ba ar pod-sall

[wa 'mo̞jən də 'vi:ʁud ə hic kwa ɛ̃ le̞h 'lɑkə neɑ̃ bah ə bah put'sɑl]

on pouvait garder la viande quoi hein, au lieu de la mettre dans euh... dans le pot à sel

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

aet eo an ivin 'ba ar c'hig

[ɛd e̞ ’ni:vin bah hic]

l'ongle est incarné [litt. l'ongle est rentré dans la chair]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

war ar c'hig ruz kwa marteze e grog met amañ ne ra ket hañ

[waʁ hig’ʁy: kwa ma’te:he gʁɔ:g mɛ ’ɑ̃mɑ̃ ʁa kəd ɑ̃]

sur la chair rouge quoi peut-être qu'elle agit mais ici elle ne fait pas hein [chélidoine]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

evel ar c'hig-sall a vije kont memes tra, e vije laket ar c'hochon ennañ pa vije... pa vije tammet kwa

[wɛl hic'sɑl viʒe kɔ̃n mɔ̃s'tɾɑ viʒe 'lɑkə 'hoʃɔ̃n enɑ̃ pe viʒe pe viʒe 'tɑ̃mət kwa]

comme le lard c'était pareil, on mettait le cochon dedans [à saler] quand il était... quand il était dépecé quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Bremañ ne vez ket ken gwak ar c'hig evel gwezhall.

Bréman vé ke kén gwag hitch vèl gwéjal.

['bʁemã ve kø ken gwag hitʃ vɛl gwe'ʒal]

Maintenant elle n'est plus aussi tendre qu'avant.

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

pod ar c'hig

pout a hig

[put a hig]

pot à salaison, saloir [pour conserver la viande]

??? pronociation

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

ur wezh krog eu... daou vloaz e oa bet hep ober mann ebet kwa peogwir ac'hann e vijent loened en oad kwa, ne vije ket loen ebet daou vloaz a-raok tapet gwerzhañ anezhañ pe un tamm bennak kwa, neuze e vije d'ober ur rummad kwa, ha ne oa ket nemet ar bloaz kentañ, goude bep bloaz e vije degaset ur rummad all kwa, neuze e vijent likidet, ar reoù all, soit e vijent inseminet peotramant e vijent gwerzhet 'ba ar c'hig

[ə weʃ krɔ:g ə do̞wla wɑ bed heb o̞:ɹ mɑ̃n bet kwa py’gy:ɹ hɑ̃n viʒɛɲ ’lwẽ̞:nəd nwɑ:t kwa viʒe kə lwẽ̞n bet do̞wla ɹok ’tɑpə ’gwɛɹzɑ̃ neɑ̃ pe dɑ̃m mnɑ:k kwa ’nœ:he viʒe do̞:ɹ ə ’ɹymət kwa a wa kə mɛ bla ’kentɑ̃ ’gu:de bo plɑ: viʒe ’dɛsə ’rymad ɑl kwa ’nœ:he viʒɛɲ li’ki:də ɾew al swa viʒɛɲ ɛ̃se’mi:nət pe’tɑ̃mɑ̃n viʒɛɲ ’gwɛɹzəd ban kic]

une fois commencé euh... on avait été deux ans sans rien faire du tout quoi puisque d'ici que les bêtes aient l'âge quoi, il n'y avait aucune bête de deux ans avant de pouvoir le vendre ou quelque chose quoi, alors il fallait faire une génération quoi, et il n'y avait que la première année, après tous les ans ont apportait une autre génération [de bêtes] quoi, alors ils étaient liquidés, les autres, soit qu'ils étaient inséminés ou alors vendus pour la viande

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Amañ e oa troc'het un tamm bihan ar c'hig, amañ e oa troc'het un tamm bihan muioc'h, hag amañ neuze e oa troc'het muioc'h c'hoazh, quoi.

['ãmã wa 'tʁɔhə tãm'biən 'hic – 'ãmã wa 'tʁɔhə tãm'biən 'myɔχ – ag 'ãmã nœhe wa 'tʁɔhət 'myɔχ 'χwas kwa]

Là, la chair était coupée un peu, là elle était coupée un peu plus, et là elle était coupée encore plus.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ar c'hig eo an gwellañ ganin

[hiɟ ɛ 'ngwɛlɑ̃ gɑ̃nĩ]

c'est la viande que je préfère

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

arri eo ar person ! hast buan boutañ ar c'hig dindan an daol !

[ɑj ɛ ’pɛrsɔ̃n hɑst by:n ’butə hic di’nɑ̃:n do:l]

le curé est arrivé ! dépêchez-vous de mettre la viande sous la table !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

peotramant eh, e deufe ma c'hig er-maez goude pa vije graet chaousis

[pə’tɑ̃mɑ̃n hɛ ’dɛfe mə hiɟ me̞:s ’gu:de pa viʒe gwɛ ’ʃɔwzis]

sinon eh, ma viande sortirait après quand on faisait de la saucisse

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

lemel ar c'hig diwar ar garkasenn

[’le̞mə hic diwar gar’kɑsən]

enlever la viande de la carcasse [lièvre]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

pa vez lemet ar c'hig deus tout ar garkasenn

[pa ve ’le̞mə hic dəs tud ə gar’kɑsən ə]

quand on enlève la viande de toute la carcasse [lièvre]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

pa vez ju gant ar c'hig e vez lâret chaous

[pe ve ʒy: gɑ̃n hic ve 'lɑ:rət ʃows]

quand il y a du jus avec la viande on dit de la sauce

Michel Bihan, ?, Plouilio (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 30 frazenn.
12