Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 47 frazenn.
123

'h an da lâret ur gontadenn neuze diwar Rusklev kwa, 'ba bourk Trezelan, an hent da dont amañ, zo... aze e oa Picard gwechall kwa, ha eñ a oa aet da gaout ar medesin, hag eu... pa 'na... pa oa bet oskultet, ha 'na lâret ar medesin 'nea kollet ur poumoñ, « se n'eo ket gwir emezañ, pa on partiet emezañ, e oa daou ganin », eñ a oa ur c'hole ! « ya, ha 'meus ket gwelet emezañ 'met ki an Ol... an Ollier war ma rout emezañ, hag en ur retorn emezañ, ma 'gavan ket anezhañ, emezañ, e vo aet gantañ ! »

[ˌhɑ̃ də ˌlɑˑɹt gɔ̃nˈtɑːn ˌnœhe diwaɹ ɹyˈsklɛw kwa - ba buɹk tɹeˈzeːlən - ˌnɛn də ˌdɔ̃n ˈɑ̃mɑ̃ - zo ˌɑhe wa piˈkɑɹ gweˈʒɑl kwa - a ˌhẽ wa ˌɛt tə ˌgɑˑd mœˈdœsin - ag ə pe na - pe wa ˌbet osˈkyltət - a na ˌlɑˑɹ mœˈdœsin nea ˈko̞lət ˈpumɔ̃ - ze ˌne̞ kə ˈgwiːɹ ˌmeˑɑ̃ - pe ɔ̃ paɹˈtiˑəd meˑɑ̃ wa ˈdo̞w gɑ̃ˌnĩ - ˌhẽ wa ˈhwɛːle - ja - a ˌmøs kə ˈgwe̞ːlə ˌmeˑɑ̃ mɛ ˌki no - ə noˈliˑəɹ waɹ mə ˈɹud ˌmeˑɑ̃ - a nɔ̃n ˈɹetɔɹn ˌmeˑɑ̃ - ma gaˌvɑ̃ kə ˌneˑɑ̃ ˌmeˑɑ̃ - vo ɛt ˌkɑ̃tɑ̃]

je vais dire une histoire alors à propos de Rusklev quoi, au bourg de Trezelan, la route pour venir ici, il y a... là il y avait Picard autrefois quoi, et lui était allé voir le médecin quoi, et euh... quand il avait... quand il avait été ausculté, et le médecin avait dit qu'il avait perdu un poumon, « ça ce n'est pas vrai dit-il, quand je suis parti, dit-il, j'en avais deux », lui c'était une vedette ! « oui, et je n'ai vu, dit-il, que le chien d'Ol...d'Ollivier sur ma route dit-il, et en revenant dit-il, si je ne le trouve pas dit-il, c'est qu'il l'aura emporté »

Bear-Trezelan

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

oa ket bras bras, e-kichen ar Roc'h Huon neuze ti Jagin, eu... aze e oa saout, pezhioù saout ha koleed ha... hag ec'h arrie an dud da degas o buoc'h d'ar c'hole aze, ya ! sell aze hañ !

[ˌwɑ kə ˈbɹɑˑz ˌbɹɑˑz - ˌkiʃən ˌɹɔˈxyˑɔ̃n ˌnœhe̞ ti ˈʒɑːgin - ə - ˌɑhe̞ wa ˈzo̞wt - ˌpeˑʒo ˈzo̞wd a kwɛˈleˑət a - a ˌhɑje ˈndyt tə ˌde̞s o ˈbyx tə ˈhwɛːle ˌɑhe̞ - ˌjɑ - sɛl ˌɑhe̞ ɑ̃]

ce n'était pas très grand, en comparaison de ar Roc'h Huon alors chez Jaguin, euh... là il y avait des vaches, de grosses vaches et des taureaux et... et les gens venaient amener leur vache au taureau là, oui ! voilà hein !

Bear-Gwenezhan

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

hag eñ o lâret din, pa oas ganet-te, e oan bet o kas ur vuoc'h d'ar c'hole gant da... gant... gant parrain, « kollet 'teus da fleurenn Anna ? »

[a ˌẽˑ lɑɹ ˈdĩ - pe waz ˈgɑ̃ːnə te - wɑ̃n be ˌkɑz ə ˈvyx tə ˈhwɛːle gɑ̃n də - gɑ̃n gɑ̃n ... - ˈko̞lət tøs tə ˈflœːɹən ˈɑna]

et lui de me dire, quand tu étais née, j'avais été amener une vache au taureau avec ton... avec... avec parrain, « tu as perdu ton pucelage Anna ? »

Anna ar Brizh, , Louergad (Manati) (dastumet gant Tangi)

(T. : da vab-bihan zo o terc'hen menaj ?) n'emañ ket, hennezh zo re digourdi, hennezh zo ur c'hole, hennezh 'neus des mains en or, hennezh 'neus adgraet du-hont tout, ah ! eñ a oar tout ar micherioù ! me 'oaran ket petra a rey da finisañ, 25 ans eo hennezh, hennezh eo an eilvet, egile zo ti an noter

[ˌmɑ̃ kət - ˈhẽˑs so ˌꝛe diˈguꝛdi - ˈhẽˑs so ˈhwɛːle - ˌhẽ nøz ... - ˈhẽˑs nøs hadˈgɛt ˌtyˑən ˈtut - a ˌhẽ ˈwɑˑꝛ ˌtud miˈʃeːꝛjo - ˈme waˌꝛɑ̃ kə ˌpꝛɑ ꝛɛj də fiˈnisɑ̃ - ... he̞ ˈhẽˑs - ˈhẽˑz e̞ ˈnɛjət - eˈgiːle zo ti ˈnotəꝛ]

(T. : ton petit-fils exploite la ferme ?) non, il est trop intelligent, lui c'est une vedette, lui il a des mains en or, lui il a tout refait, ah ! il sait tous les métiers ! moi je ne sais pas ce qu'il fera pour finir, il a 25 ans, lui c'est le deuxième, l'autre est chez le notaire

Mari Duigou, 1935, Tregonnev (dastumet gant Tangi)

betek Krist on bet, o kas ar vuoc'h, gant ma zad, d'ar c'hole

[ˌbekə ˈkɣis ɔ̃ ˌbet - ˈkɑs ə ˈvyˑx - gɑ̃ mə ˈzɑˑd - də ˈhwɛˑle]

j'ai été jusqu'à Krist, emmener la vache, avec mon père, au taureau

Tregrom

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

du-hont aze 'h aen da gas ar vuoc'h, d'ar c'hole, lec'h e oa Gilloux aze, paotr ar c'hezeg aze, e-kichen Chapel Krist aze, eñ a oa... Pont Ewen, ha Pont Ewen bremañ eo laket Pont Névez

[ˌdyˑɔ̃n ˌɑhe he̞n də ˌgɑz ˈvyˑɔx - də ˈhwɛˑle ˌle̞ɣ wa ʒilu ˌɑhe ˌpo̞t ˈheˑzɛg ˌɑhe ˌkiʃən ˌʃɑpəl ˈkɣiz ˌɑˑe - ˈhẽ wa - pɔ̃ˈdewən - a pɔ̃nˈdewən ˈbœmɑ̃ he̞ ˈlɑkə ...]

là-bas là j'allais amener la vache, au taureau, là où était Gilloux là, le gars aux chevaux là, à côté de Chapel Krist là, ça c'était... Pont Ewen, et Pont Ewen maintenant c'est mis Pont Névez

Tregrom

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

1. Milin Donant 2. Milin Donant ya 1. oui, oui, il y avait la scierie là 2. Milin Donant, lec'h e oa Pignu, Pignu, Pignu 1. evel-se a vije lâret dioutañ 2. an hini a oa o terc'hen... 1. Pignu 2. an hini a oa komañset da... troc'hañ koad aze 1. Pignu ! 2. ar Bozeg a oa e anv met Pignu a vije graet dioutañ 1. « Pignu, gant e votoù koad hag e loeroù ruz ! », evel-se e vije lâret dioutañ 2. oh eñ a oa ur c'hole !

1. [ˌmiˑlin ˈdɔ̃ːnən] 2. [ˌmiˑlin ˈdɔ̃ːn ja] 1. [...] 2. [ˌmiˑlin ˈdɔ̃ːn - ˌle̞x wa piˌɲy - piˌɲy - piˌɲy] 1. [viˈse viʒe ˌlɑˑɹət tʲɔ̃tɑ̃] 2. [ˈniːni wa ˌtɛɹhɛn] 1. [piˌɲy] 2. [ˈniːni wa ko̞ˈmɑ̃səd də - ˌtɹo̞hɑ̃ ˈkwɑd ˌɑhe̞] 1. [piˌɲy] 2. [ˈboːzəg wa i ˈhɑ̃ːno mɛ piˌɲy viʒe ˌgwɛ tɔ̃tɑ̃] 1. [piˌɲy gɑ̃n i ˌvoto ˈkwɑd a i ˌlwɛˑɹo ˈɹy - vəˈse viʒe ˌlɑˑɹə tʲɔ̃tɑ̃] 2. [o ˌhẽˑ wa ˈhwɛːle]

1. Milin Donant 2. Milin Donant oui 1. oui, oui, il y avait la scierie là 2. Milin Donant, là où était Pignu, Pignu, Pignu 1. c'est comme ça qu'on l'appelait 2. celui qui exploitait... 1. Pignu 2. celui qui avait commencé à... couper du bois là 1. Pignu ! 2. ar Bozeg que c'était son nom mais on l'appelait Pignu 1. « Pignu, avec ses sabots de bois et ses chaussettes rouges ! », c'est ce qu'on disait de lui 2. oh lui c'était une vedette !

Bear-Gwenezhan

1. Ivet Aofred, 1931, Bear
2. Frañswa ar Bihan, 1931, Bear
(dastumet gant Tangi)

a-raok e oa un hent da vont betek ar Pergad, met bremañ eo troc'het tout, ah ya ! fin ! a-raok 'h aemp da gas ar saout da... d'ar c'hole da... da Larje

[ˌɹo̞ˑg wa ˈnɛn tə ˈvɔ̃n ˈbekə ˈpɛɹgat - mɛ ˈbo̞mɑ̃ he̞ ˈtɹɔhə ˈtut - a ja ˈfiˑn - ˌɹo̞ˑk hɛm da ˌgɑz ˈzo̞wt tə ˈhwɛːle də - də ˈlɑɹʒe]

avant il y avait une route pour aller jusqu'à Pergad, mais aujourd'hui elle est complètement coupée, ah oui ! finie ! avant nous allions envoyer les vaches au... au taureau au... au Larje

Louergad

Anna ar Brizh, , Louergad (Manati) (dastumet gant Tangi)

Ah se a depante. Pa vijent reuz-kole. Pa vijent reuz-kole e vijent kaset. Reuz-kole a vije graet dionte, pa vije poent kas anezhe d'ar c'hole. Ya peogwir neuze e vijent prest da... karzhañ a-raok deus ar park, peotramant lampat war ar reoù all ha... a-bep-sort quoi. (R. Ha penaos e vije gouvezet neuze ?) Beñ peogwir e vijent oc'h esa lampat war ar reoù all. Ha neuze e choment trankil eno moarvat o soñjal 'h eo ar c'hole a oa oc'h arriet met... n'eo ket ar c'hole e vije. Ha e vijent en em drompet quoi.

Ah, ça dépendait. Quand [les vaches] étaient en chaleur. On les envoyait quand elles étaient en chaleur. On disait « en chaleur », quand il était temps de les envoyer au taureau. Oui, parce qu'alors, elles étaient capables de s'enfuir du champ, ou bien de sauter sur les autres, et tout. (R. Et comment on savait ?) Ben, parce qu'elles essayaient de sauter sur les autres, qui restaient tranquilles, elles pensaient probablement que c'était le taureau qui arrivait, mais... ce n'était pas le taureau, elles s'étaient trompées.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

kazi, ar menajoù bras kwa 'daint un tamm lañs war ar reoù all kwa hag e vije ur c'hole, e vije kaset ar vuoc'h d'ar c'hole ha mat eu...

['kɑ:he me'nɑ:ʒo bɹɑ:z kwa dœɲ tɑ̃m lɑ̃:z waɹ ɹew al kwa a viʒe 'hwɛ:le viʒe 'kɑsə vyx tə 'hwɛ:le a mɑ:d ə]

quasiment, les grandes fermes quoi avaient de l'avance quoi sur les autres et il y avait un taureau, on envoyait la vache au taureau et c'est tout euh...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hag e oa ur wech e oan o vont evel-se ha ma zad o lâret din... hag eu... hag eu... hag eu... hag eu... ar vuoc'h a oa oc'h esa goull ar c'hole, mallozh ma doue ! hag ar vuoc'h o lampat war ma skoazioù, mallozh ma doue ! hola hola hola hola !

[a wa veʃ wɑ̃n vɔ̃n vi’se a mə zɑ:d lɑ:ʁ dĩ ag ə ag ə ag ə ag ə vyx wa ’hɛsa hul ’hwɛ:le ˌmaləzma’du:e ag ə vyx ’lɑ̃mpə waʁ mə ’skwɑjo ˌmaləzma’du:e hola hola hola hola]

et il y avait eu une fois, que j'allais comme ça, et mon père de me dire... et euh... et euh... et euh... et euh... la vache essayer de demander le taureau, malédiction de dieu ! et la vache de sauter sur mes épaules, malédiction de dieu ! hola hola hola

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

pa vije kistion d'inseminañ ur vuoc'h, ma vije c'hoant da gaout ur c'hole kaerroc'h kwa, lakat anezhañ... kement ha gwelet hag-eñ... hag eo bet deut da wir

[pe viʒe kis'ti:ɔ̃n dɛ̃se'mi:nɑ̃ vy:h ma viʒe hwɑ̃n tə gɑ: 'hwɛ:le 'kɛɹɔh kwa 'lɑkə neɑ̃ kemnta 'gwe̞:ld a'gẽ̞: a he̞ be dœt tə wi:ɹ]

quand il était question d'inséminer une vache, si on voulait avoir un taureau plus beau quoi, le faire... tant qu'à voir si... et ça s'est réalisé [changer le sexe du veau en fonction de la lune]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

n'anavezont ket ur vuoc'h deus ur c'hole

[nɑ̃nve'ɑ̃ɲ cə vyh dəz 'hwɛ:le]

ils ne distinguent pas une vache d'un taureau [écologistes]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

oh ! eñ a oa ur c'hole 'vat me a lâr dit

[ɔ hẽ̞: wa 'hwɛ:le hat me lɑ:ʁ dit]

oh ! lui c'était un engin, je te le dis [médecin cruel]

Elen ar Gov, 1931, Louergad (dastumet gant Tangi)

ah ya ! hoñ zo ur c'hole 'vat

[a ja hɔ̃: zo 'hwɛ:le hɑ]

ah oui ! ça c'est un taureau [un engin, personne excentrique qui se promène à Bear]

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

hemañ zo ur c'hole hañ

[’hemɑ̃ zo ’hwɛ:le ɑ̃]

ça c'est un taureau hein [un garnement]

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

hemañ zo ur c'hole bihan hañ

['hemɑ̃ zo 'hwɛ:le 'bijən ɑ̃]

celui-ci est un petit taureau [enfant qui réclame du chocolat]

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ya met soñj dit, 'na laket ma autobus 'ba 'n e sac'h, hemañ zo ur c'hole avat

[ja mɛ ʒɔ̃s tit na 'lɑkə mə o̞to̞bys ba ni zɑh 'hemɑ̃ zo 'hwɛ:le hat]

oui mais pense donc, il avait mis l'autobus dans son sac, ça c'est un chenapan

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

c'hwi zo ur c'hole hañ

[hwi zo 'hwɛ:le ɑ̃]

vous êtes un garnement hein

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ya met soñj dit, 'na laket ma autobus 'ba 'n e sac'h, hemañ zo ur c'hole avat

[ja mɛ ʒɔ̃s tit na 'lɑkə mə o̞to̞bys ba ni zɑh 'hemɑ̃ zo 'hwɛ:le hat]

oui mais pense donc, il avait mis l'autobus dans son sac, ça c'est un chenapan

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 47 frazenn.
123