Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 27 frazenn.
12

pase Porzh ar Chadenn 'teus Plas... Plas Treveon, Treveon

[... ˌpɔꝛˈʃɑˑn ... - ˌplas tɣeˈveˑɔ̃n - tɣeˈveˑɔ̃n]

Pleuvihan
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Mari-Glaod Meudal, 1946, Kerborzh (dastumet gant Tangi)

ha neuze 'h out o vont da-gaout Porzh ar Chadenn goude, e bord an hent, e bord an aod, Porzh ar Chadenn

[... pɔꝛˈʃɑˑn ... - ... - ... - pɔꝛˈʃɑˑn]

Pleuvihan
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Mari-Glaod Meudal, 1946, Kerborzh (dastumet gant Tangi)

kreiztre Kervajen ha... euh... Porzh ar Chadenn, war-lerc'h... goude Porzh ar Chadenn, ar Runio, ya, ar Runio, e bord an aod, 'teus ket anezhañ ? ar Runio

[... ke̞ꝛˈvɑˑʒən a - əː - ˌpɔꝛˈʃɑˑn - ... - ... ˌpɔꝛsˈʃɑˑn - ˈɣyɲo - ja - ˈɣyɲo - ... - ... - ˈɣyɲo]

Pleuvihan
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Mari-Glaod Meudal, 1946, Kerborzh (dastumet gant Tangi)

Porzh ar Chadenn, Porzh ar Chadenn, ya, bet on, ah, ya ! tout, kostez an aod, tout an anvioù n'on ket kat da lâret... lâret dit kwa ! met... Porzh ar Chadenn, ma doue geo ! goude 'h ez d'arriout... Porzh ar Chadenn, goude 'h ez d'arriet... ah... gortoz ! ar Porzh Benniget, 'ri ket ? ar Porzh Benniget, Porzh ar Chadenn, Porzh... Porzh...

[ˌpɔꝛˈʃɑˑn - ˌpɔꝛˈʃɑˑn - ja - ... - ... - ... - ... - ... ˌpɔꝛˈʃɑˑn - ... - ... - ˌpɔꝛˈʃɑˑn - ... - ˌpɔꝛz biˈniˑɛt - ... - ˌpɔꝛz biˈniˑɛt - ˌpɔꝛˈʃɑˑn ...]

Pleuvihan
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Pierrot Gwilhou, 1931, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

hag ur chadenn-vontr ha tout

[ag ə ˌʃɑˑdən ˈvɔ̃n a ˈtut]

et une chaine de montre et tout

Simona ar C'hozh, 1922, Gras (dastumet gant Tangi)

ha chadenn ar puñs, gwechall e vije ur chadenn 'ba ar puñs ya, tennañ dour deus ar puñs, e vije evet diouzhtu, xxx ( ?) voutailhoù, oh ! 'vije ket gou... 'vije ket gouvezet pe vije mat pe vije... evet 'vije dioutañ ordin

[a ˌʃɑːnˈpỹːs - gweˈʒɑl viʒe ˈʃɑːdən bah ˈpỹːz ja - ˈtɛnə ˈduːɹ dəs ˈpỹːs - ˌviʒe ˈeːvəd dyˈsty - ? vuˈtɑjo - o viˌʒekə gu - viˌʒekə guˈveːət pe viʒe mɑːt pe - ˈeːvə ˌviʒe djɔ̃tɑ̃ ɔɹˈdin]

et la chaine du puits, autrefois il y avait une chaine dans le puits oui, tirer de l'eau du puits, on la buvait tout de suite, xxx ( ?) bouteilles, oh ! on ne sav... on ne savait pas si elle était bonne ou si elle était... on en buvait tout le temps

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

lakat anezhe da labourat kement, kement... an uzunioù a brodui ar memes tra peogwir e vez laket eu... an traoù da vont primoc'h en-dro, ar chadenn 'h ae primoc'h en-dro hag evel-se an dud 'naent ket, dam ! gwelet a rez 'ba la... 'ba eu... 'ba... 'ba... an abatwarien aze 'ba eu...

[ˈlɑkə ne̞ də laˈbuːɹət ˈkemən - ˈkemən - nyˈziɲo ˈbɹoːdɥi mɔ̃sˈtɹa pyˈgyːɹ ve ˈlɑkəd ə - ˈtɾɛw dɔ̃n ˈpɹymɔx ˈdɾo - ˈʃɑːn hɛ ˈpɹymɔx ˈndɾo a vəˌse ˈndyd nɛɲ kət - dɑ̃m ˈgwe̞ːl ə ɹe̞z bah la bah bah - bah ə - nabaˈtwɑːɹjən ˈɑhe bah ə]

les faire travailler tellement, tellement.... les usines produisent la même chose puisqu'on met euh... on fait fonctionner les choses plus vite, la chaine allait plus vite et comme ça les gens n'allaient pas, dame ! tu vois dans les ab... dans... dans... dans les abattoirs là dans...

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

feiz, 'ma digoret an nor dezhañ, 'na staget anezhi gant ur chadenn aze gant eu... gant ur (gadanell ?)

[fe - ma ˈdjɔˑɣə ˈnoˑꝛ ˌdeˑɑ̃ - na ˈstɑˑgə ˌne̞j gɑ̃ ˈʃɑˑn ˌɑˑe gɑ̃n ə - gɑ̃n gaˈdɑ̃ˑnəl]

ma foi, je lui avais ouvert la porte, il l'avait attaché [vélo] avec euh... avec un (cadenas ?)

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

Pier-Mari o lâret din « skoet eo da velo xxx ( ?) e bord ar c'harzh ! ha tennet ur rod ! » « lesk anezhañ da c'hoari hardi ! bremañ-souden e vo gwelet, emezon-me » « 'oa ket gleet dit bezañ graet ! » met me 'ma ket gwelet ar chadenn, peogwir 'na... peogwir 'na laket anezhi en tu all d'ar post-min, 'ma ket gwelet ar blakenn e oa prive !

[... ˌlɑˑꝛ ˈdĩ - ˈskoˑəd e̞ də ˈveˑlo ? bɔꝛd ˈhɑꝛs - a ˈtɛnə ˈɣoˑt - ˈlɛz ˌneˑɑ̃ də ˈhwɑj ˌhɑꝛdi - bo̞ˈzɔ̃m vo ˈgwe̞ˑlə ˌmɔ̃me̞ - ˌwɑ kə ˈgleˑɛ ˌdid ˈbe ˈgwe̞t mɛ ˌme ˈmɑ kə ˈgwe̞ˑlə ˈʃɑˑn - pu na pu na ˈlɑkə ˈne̞j ty ˈɑl də pɔzˈmiˑn - ˈmɑ kə ˈgwe̞ˑlə ˈblɑkən wa ˈpɣiˑve]

Pierre-Marie de me dire « ton vélo est jeté xxx ( ?) au bord du talus ! et une roue [a été] enlevée ! » « laisse-le faire ! on verra tout à l'heure, dis-je » « tu n'aurais pas dû faire ! » mais moi je n'avais pas vu la chaine, puisqu'il avait... puisqu'il l'avait mise de l'autre côté de la borne de champ, je n'avais pas vu la plaque [disant que] c'était privé !

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ar chadenn a vije tenn... stenn war... neuze 'h ae da vrabant war-raok

[ə ʃɑ:n viʒe tɛn stɛn waɹ 'nœ:he he də 'vɾɑ:bən wa'ɹo:k]

la chaîne était tendue... tendue sur... alors la charrue avançait

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

kar aze e oa ur chadenn vihan, hoñ a veze e-pign gante

[kaʁ 'ɑ:he wa ʃɑ:n 'vijən hɔ̃: viʒe piɲ gɑtɛ]

car là il y avait une petite chaîne, elle y était suspendue [blague à tabac]

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

(T. : eñ a oa deus da familh ?) pennad mat kwa hein, ya ar reoù gozh a oa bugale kindirvi kwa deja, arri eo hir ar chadenn !

[pɛnə’mɑt kwa ɛ̃ ja ɹew go:z wa by’gɑ:le kin’diɹwi kwa deʒa ɑj e̞ hi:ɹ ʃɑ:n]

(T. : il était de ta famille ?) éloignée quoi hein, oui les parents étaient des cousins issus de germains quoi déjà, la chaîne [familiale] est longue !

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

chadenn CanalSat

['ʃɑ:dən kanal'sat]

la chaîne CanalSat

Jañ-Pier Ar C'hamm, 1948, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

hir-mat eo ar chadenn

[hiʁ'mɑd ɛ ʃɑ:n]

la chaîne [de cyclistes] est très longue

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ar sternaj, ar sternaj koad kwa, aze eu... distok, boñ, lakomp se, peogwir zo... e vije normalamant eu... ar fasadenn a vije kazi evel eu... ur maen plat oc'h ober ar bord kwa hag aze neuze e vije... vije graet « ar sternaj » deus... deus n'onn pesort kwa, hag aze e oa daou bost kwa, neuze un traouilh a oa hag a vije degaset en-dro gant an dorn gant ur chadenn kwa, aze e vije staget ar c'helorn

[ə ’stɛɹnaʃ ’stɛɹnaʃ kwat kwa ’ɑ:he ə ’distɔk bɔ̃ ’lɑkɔ̃m ze py’gy:ɹ zo viʒe nɔɹma’lɑ̃mɑ̃n ə fa’sɑ:n viʒe ’kɑ:he wɛl ə min’plɑt ’ho̞:bəɹ bɔɹt kwa ag ’ɑ:he ’nœ:he viʒe viʒe gwɛ ’stɛɹnaʃ də də nɔ̃ pə’sɔɹt kwa ag ’ɑ:he wa do̞w bɔst kwa ’nœ:he ’tɾɑwiʎ wa viʒe ’dɛsə ndɾo gɑ̃n dɔɹn gɑ̃n ʃɑ:n kwa ’ɑ:he viʒe ’stɑ:gə ’hy:lɔɹn]

le châssis, le châssis en bois quoi, là euh... à l'écart, bon, admettons ça, puisqu'il y a... il y avait normalement euh... la façade était presque comme euh... une pierre plate faisant le bord quoi et là alors il y avait... on appelait ce je ne sais quoi « le châssis », et là il y avait deux poteaux quoi, alors il y avait un treuil qui était actionné à la main avec une chaîne quoi, là on attachait le seau

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

nann, n'eo ket da lipat chadenn ar puñs, nann, 'neus ket c'hoant da gaout ur bannac'h dour, gwelloc'h eo gantañ un dra bennaket all

[nɑ̃n nɛ kə də 'lipəd ʃɑ:n pỹ:s nɑ̃n nøs kə hwɑ̃n də gɑ:d bɑ̃h du:ʁ 'wɛlɔh ɛ gɑ̃ntɑ̃ ndʁɑ mə'nɑkəd ɑl]

non, il n'est pas pour lécher la chaîne du puits, non, il ne veut pas un verre d'eau, il préfère quelque chose d'autre

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

ma vije torret ar chadenn 'ba ar rinier !

[ma viʒe 'to̞ɹə ʃɑ:n bah 'ɹĩɲəɹ]

si la chaîne [chenille] s'était cassée dans la rivière !

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

'Neus ket ur penn da chutat chadenn ar puñs !

Neus keu pèn de chuteut chadeun pus !

[nøs kø pɛn də 'ʃytət 'ʃadən py:s]

Il ne boit pas que de l'eau !

Petit dico de la piste en Bretagne Coop Breizh Martial Ménard page 26 : N’eo ket o lipat chadenn ar puñs ec’h neus tapet ur fri sivi evel-se ! Ce n’est pas en léchant la chaîne du puits que tu as attrapé une pareille fraise !

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

chadenn

chadeun

[ʃadən]

chaîne [attache de brancard]

Yves Pichouron, 1926, Bear (dastumet gant Julien)

Met, bepred, peogwir e oa dek pe unnek pe daouzek chadenn, gant an dud o tont en-dro eno, e c'hallez krediñ hardi, an hini a vije en-traoñ, e oa barrek da vezañ bet taolioù.

[mɛ bɔpət pə’gyː wa ’dek pe ’œnek pe ’dɔwzək ’ʃɑːn gãn ’dyt tõn ’dʁo eno – ’halɛs ’kʁeːdi ’haj ’niː viʒe n’tʁɔw wa ’baʁək tə ’veã be ’tɔjo]

Mais en tout cas, puisqu'il y avait dix ou onze ou douze chaines, avec les gens qui tournaient, tu peux bien croire que celui qui était en bas [à côté du manège] pouvait recevoir des coups.

À propos du manège appelé « casse-cou ».

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Kavet zo bet 27 frazenn.
12