Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 20 frazenn.

ma dad neuze... a oa charreter, hola ! eñ... hennezh a oa... se a oa un dra bennaket dezhañ, c'hwi a oar ! eu... kontañ e damm buhez ivez, ya !

[mə ˈdɑˑd ˌnœhe - wa ʃaˈɹɛtəɹ - ˌhola ˌhẽ - ˌhe̞ˑz wa - ˌze wa dɑ̃m ˈmnɑkəd ˌdeˑɑ̃ - ˌhwi a ˌwɑˑɹ - ə ˈkɔ̃ntɑ̃ i ˌdɑ̃m ˈbyˑe ˌiˑe - ˌjɑ]

mon père alors... était charretier, oh là ! il... il était... ça c'était important pour lui, vous savez ! euh... raconter sa petite vie aussi, oui !

Eliane Pichouron, 1929, Bear (dastumet gant Tangi)

an ouvrierien a cheñche eu... plas eu... menajoù, an hini n'en em blije ket 'ba ur plas pe... 'ba ur plas all eu... feiz, 'nije c'hoant da chañch, ha 'h aent da... justamant da foar Galon-goañv aze ivez, hag an hini a oa charreter a-hervez 'h ae d'ar foar, gant ur skourjez, en-dro beñ... da... deus e gerc'hen aze ya

[ˌnuvɣiˈɛˑɣjɛn ˈʃɛ̃ʃe ə - ˈplɑs ə meˈnɑˑʒo - ˈnˑi nɔ̃n bliˌʒe kə ba ən ˈplɑs pe - bah ˌplɑs ˈɑl ə - fe ˌniˑʒe ˈhwɑ̃n də ˈʃɑ̃ˑʃ - a hɛɲ ə - ʒysˈtɑ̃mɑ̃n də vwaꝛ ˌgɑˑlɔ̃n ˈguˑɑ̃ ˌɑhe ˌiˑe - a ˈnˑi wa ʃaˈɣɛtəꝛ ˈhɛɹwe he də ˈvwɑˑɹ - gɑ̃n ə ˈskuɹʒe - ˌdɣoˑ bɛ̃ dœ dœz i ˈgɛhɛn ˌɑhe ja]

les ouvriers changeaient euh... d'endroit euh... de fermes, celui qui ne se plaisait pas dans un endroit ou... dans un autre endroit euh... ma foi, il avait envie de changer, et ils allaient à... justement à la foire de la Toussaint là aussi, et celui qui était charretier, à ce qu'il parait, il allait à la foire, avec un fouet, autour ben... de... de son cou là oui

Bernard Mañcheg, 1937, Runan (dastumet gant Tangi)

te zo charreter mat

[te zo ʃa'ʁɛtəʁ mɑ:t]

tu es un bon charretier [aux boules]

???

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

n'out ket charreter mat, 'teus ket kaset da gazeg d'ar gêr

[nut kə ʃa'rɛtər mɑ:t tøs kə 'kɑsɛt tə 'gɑ:zɛg də ge̞:r]

tu n'es pas un bon charretier, tu n'as pas ramené ton cheval à la maison [à quelqu'un qui a bu et laissé son véhicule quelque part]

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

e oa deut da vezañ charreter

[wɑ dœt tə ’veɑ̃ ʃɑ’rɛtəʁ]

il était devenu charretier

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

Charreter mat 'neus ordin e skourjez war e goûg hag e gontell 'barzh e c'hodell.

Charéteur mat neus ordi-n i skourjé war i houk a i gonteul ba i godeul.

[ʃaʁetəʁ mat nøs oʁdin i skuʁʒe waʁ i huk a i gõtəl ba i godəl]

Un bon charettier a tout le temps son fouet autour du cou et son couteau dans la poche.

Eliane Pichouron, 1929, Bear (dastumet gant Julien)

charreter mat neus ordin e gontell 'barzh e c'hodell.

Charéteur mat neus i gontel ordi-n ba i godeul.

[ʃaʁetəʁ mat nøs i gõtəl oʁdin ba i godəl]

Un bon charettier a tout le temps son couteau dans la poche.

Du coq à l'âne Le chasse-Marée / ArMen Daniel Giraudon (P.163) : "[…] un bon charretier a toujours un couteau dans la poche, comme le rappelle un autre adage populaire bien connu en milieu paysan : charreter mat 'vez ordin ur gontell gantañ en e c'hodell.

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

charreter fall

charéteur val

[ʃaʁetəʁ val]

un mauvais charretier

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

charreter kezeg

charéteur kézék

[ʃaʁetəʁ kezek]

charretier

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

charreter

charéteur

[ʃaʁetəʁ]

charretier

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Bara-flip-amann a vez tanav ha kement amann a vez ezhomm evel un tamm bara charreter hag un tamm bara charreter a vez teir gwezh tevoc'h. Se zo kaoz e vez lâret "bara-flip-amann".

Bara flip an-man-n vé tan-no a kémeun an-man-n vé ém vèl tan-m bara charéteur a tan-m bara charéteur vé tèr gwéch tèwoc'h. Sé zo koz vé lareut bara flip an-man-n.

[baʁa flip ãmãn ve tãno a kemən ãmãn ve em vɛl tãm baʁa ʃaʁetəʁ a tãm baʁa ʃaʁetəʁ ve tɛʁ gweʃ tɛwox] [se zo koz ve laʁət baʁa flip ãmãn]

La "tartine fine" est fin et il y a besoin d'autant de beurre que pour une tranche de pain de charretier et la tranche de pain de charretier est trois fois plus épaisse. C'est la raison pour laquelle on dit "tartine fine".

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Pa vije bara charreter e vije debret gant un tamm kig-sall.

Pa vijé bara charéteur vijé débeut gan-n tan-m kig sal.

[pa viʒe baʁa ʃaʁetəʁ viʒe debət gãn tãm kig sal]

Quand il y a un [morceau de] pain de charretier, il est mangé avec un morceau de lard.

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Pa vez troc'het tamm bara tanav, e vez lâret "tamm bara-flip-amann". Ha pa vez troc'het tamm bara tev e vez lâret "tamm bara charreter". Charreter a vije o kerzhet gant kezeg war douar labouret, sportif oa. Pa arrie d'e bred 'nije naon hag a droc'he un tamm bara charreter.

Pa vé troheut tan-m bara tan-no, vé lareut tan-m bara flip an-man-n. A pa vé troheut tan-m bara téw vé lareut vé tan-m bara charéteur. Charéteur vijé kerzeut gan-n kézék war douar laboureut sportif wa. Pa ayè di prét ni jé nanwan-n a droé tan-m bara charéteur

[pa ve tʁohət tãm baʁa tãno ve laʁət tãm baʁa flip ãmãn] [a pa ve tʁohət tãm baʁa tew ve laʁət ve tãm baʁa ʃaʁetəʁ] [ʃaʁetəʁ vi ʒe kɛʁzət gãn kezek waʁ duaʁ labuʁət spoʁtif wa] [pa ajɛ di pʁet ni ʒe nãwãn a dʁoe tãm baʁa ʃaʁetəʁ]

Quand on coupe une tranche fine, on dit « bara flip anman » (la tartine ayant bcp de beurre par rapport à la grosseur du pain). Et quand on coupe une tranche épaisse on dit une tranche de charretier. Le charretier marchait avec les chevaux dans la terre labourée, il était sportif. Quand il venait manger il avait faim et coupait une tranche de charretier.

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

tamm bara charreter

tan-m bara charéteur

[tãm baʁa ʃaʁetəʁ]

tranche de pain de charretier

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

hag ar charreter a veze oc'h huchal

[a ʃa'retər 'viʒe 'hyʃəl]

et le charretier criait

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

hag ur charreter mat a oa sañset da gaout ur gontell ordin 'ba e c'hodell

[ag ə ʃa'retəmɑ:d wa 'sɑ̃səd də gɑ:d 'gɔ̃ntəl ɔr'di:n ma i ho:l]

et un bon charretier était sensé avoir un couteau tout le temps dans sa poche

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

1. eñ a oa ur stumm d'ober bara sur-walc'h, a renke bezañ, « bara charreter » 2. evel-se e vije lâret gwechall met 'oaran ket d'ober betra e vije lâret se kaer 1. nann, nann... nann... nann, gwechall e vije lâret tammoù traoù evel-se, 'ba... war ar maez kwa hein ! ni a vije... 2. marteze e oa... se a dezigne marteze ur pezh tamm bara xxx ( ?) 1. ya, « bara charreter » 2. marteze eo se hañ ! 1. « bara charreter » ya, tammoù traoù evel-se a vije lâret eu...

1. [hẽ wa ˈstym do̞ɹ ˈbɑːɹa zyɹˈwɑχ - ˈɹɛŋke̞ ˈbeːɑ̃ - ˈbɑːɹa ʃaˈɹetəɹ] 2. [veˈse viʒe ˈlɑːd gweˈʒɑl mɛ waˈɹɑ̃kə do̞ɹ ˈbɹɑ ˌviʃe ˈlɑːɹ ze ˈkɛːɹ] 1. [nɑ̃n - nɑ̃nɑ̃nɑ̃n - gweˈʒɑl viʒe ˌlɑˑd ˌtɑ̃mo ˈtɾɛw vəˈse - ba - waɹˈme̞ːs kwa ɛ̃ - nim viʒe] 2. [maˈteːe wa - ze deˈziɲe maˈteːe ˌpes tɑ̃m ˈbɑːɹa ?] 1. [ja - ˈbɑːɹa ʃaˈɹetəɹ] 2. [maˈteːe e̞ ze ɑ̃] 1. [ˈbɑːɹa ʃaˈɹetəɹ ja - ˌtɑ̃mo ˈtɾɛw vəˈse ˌviʒe ˈlɑːd ə]

1. ça c'était une façon de faire le pain certainement, ça devait être, « pain de charretier » 2. on disait comme ça autrefois mais je ne sais pas trop pourquoi on disait ça 1. non, non... non... non, autrefois on disait de petites choses comme ça, dans... à la campagne quoi hein ! nous étions... 2. peut-être que c'était... ça désignait peut-être un gros morceau de pain xxx ( ?) 1. oui, « pain de charretier » 2. peut-être que c'est ça hein ! 1. « pain de charretier » oui, on disait de petites choses comme ça euh...

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

me oa charreter

[me wa ʃa'rɛtər]

j'étais charretier

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

unan deus ar baotred a veze charreter

[jɑ yn døz 'botəd viʒe ʃa'retər]

un des garçons était charretier

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

charreter

[ʃa'retɛr]

charretier

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 20 frazenn.