Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 50 frazenn.
123

1. ar mesper moarvat a vo arri prestig mat te ! 2. novembre e vez peurvuiañ hañ ! miz du e vez hañ ! 1. ya 2. n'int ket krog da gouezhañ c'hoazh, 'soñj ket din hañ ! 1. n'on ket... n'on ket da lâret peogwir... 2. aze eo arri rouz tout an delioù bremañ hañ !

1. [ə ˈmespəɹ maˌhɑd vo ˌɑj ˈpɹestiɟ ˈmɑːt te] 2. [... ve pɛɹˈvyˑɑ̃ ɑ̃ - miz ˈdyˑ ve ɑ̃] 1. [ˌjɑ] 2. [ˌniɲ kə ˌkɹo̞ˑg də ˈgweˑɑ̃ ˌhwɑs - ˌʒɔ̃ˑs kə ˈdĩ ɑ̃] 1. [ˌnɔ̃ kə - ˌnɔ̃ kə də ˌlɑˑɹ ˈdit pyˌgyˑɹ] 2. [ˌɑhe̞ he̞ ˌɑj ˈɹuːs ˌtud ˈde̞jo ˌbɹœmɑ̃ ɑ̃] 1. [ˌjɑ]

1. sans doute que les nèfles vont être bonnes très bientôt pardi ! 2. c'est en novembre le plus souvent hein ! c'est au mois de novembre hein ! 1. oui 2. elles n'ont pas encore commencer à tomber, je ne crois pas hein ! 1. je ne peux... je ne peux pas dire puisque... 2. maintenant toutes les feuilles sont devenues marrons hein !

1. Ivet an Du, 1937, Kaouenneg
2. Solañj Beuvan, 1949, Kawan
(dastumet gant Tangi)

kar ni e oamp bet aze tu vois, hag e oa leun a delioù, des... delioù mortes kwa a oa e-barzh ha neuze e oa dour, ha ma verc'h a blij dezhi mont aze ordin da dont d'ober un dro aze, ha Judith, hi eu... a naetae peogwir eu... e vije bloket an dour aze, peogwir eu... ar feunteun-se a ber ordin hañ ! ha eu... bloket an dour aze, ha hi a distouve an toull aze, bezañ zo un toull 'ba ar penn aze, da... d'an dour da vont a-raok, hag ar wech diwezhañ e oamp bet aze e oa lous ha 'na desped

[kaꝛ ˈnim wɑ̃m ˌbed ˈɑhe ... - a wa ˌlœˑn ˈde̞jo - dɛ - ˌde̞jo ˈmɔꝛt kwa wa ˈbɑꝛz a ˌnœhe wa ˈduːɹ - a mə ˈvɛx ˌbiʃ ˈte̞j mɔ̃n ˈɑhe ɔꝛˌdiˑn dɔ̃n ˌdo̞ˑꝛ ən ˈdɣoˑ ˌɑhe̞ - a ʒydit ˌhi ə - ne̞ˈtɑˑe̞ pyˈgyˑꝛ ə - ˌviˑʒe ˈblokəd ˈduːɹ ˌɑhe̞ pyˈgyˑɹ ə ˈvɑ̃ntən ze ˌbeˑꝛ ɔꝛˈdiˑn ɑ̃ - a ə ˈblokə ˈnduːɹ ˌɑhe̞ - a ˈhi diˈstuːve ˈntul ˌɑhe̞ - ˈbe zo ˈtul bah ˈpe̞n ˌɑhe - dɛ dɛ ˈnduːɹ də ˌvɔ̃n ˈɣo̞ˑk - a ˌweˑʒ diˈweˑɑ̃ wɑ̃m ˌbed ˈɑhe wa ˈluːz a na ˈdespə ˈntɑ̃m]

car nous étions allées là tu vois, et elle était pleine de feuille, des... des feuilles mortes quoi qui étaient dedans et il y avait de l'eau aussi, et ma fille aime aller là pour venir faire un tour là, et Judith, elle euh... nettoyait puisque euh... l'eau était bloquée là, puisque euh... cette fontaine-là coule tout le temps hein ! et euh... l'eau [est] bloquée là, et elle débouchait le trou là, il y a un trou au bout là, afin... afin que l'eau parte, et la dernière fois que nous étions allés là c'était sale et elle était déçue

Jan Belonkl, 1933, Ploueg (dastumet gant Tangi)

hag eu... bepred... me a neta anezhi hañ ! bepred e ran, met bremañ n'an ket e-barzh ken, bepred e netaan anezhi gant ur c'hrif aze, tennañ tout, eñ a vo leun a delioù pa vo tremenet goañv aze, e vo leun a delioù e-barzh, kouezhet kwa, ha neuze, me a denn anezhe er-maez ha... e netaan anezhi tout

[ag ə ˈbopəd - me ˈneta nəj ɑ̃ - ˈbopə ʁɑ̃ - mɛ ˈbomɑ̃ ˌnɑ̃ kə bɑɹs ken - ˈbopə neˈtɑˑɑ̃ nɛj gɑ̃n ˈhɹif ˌɑe - ˈtɛnə tut - ˈhẽ̞ vo ˌlœˑn ˈdɛjo pe vo tɾeˈmeːnə ˈguːɑ̃ ˈɑhe - vo lœˑn ˈdɛjo baɹs - kwet kwa - a ˈnœhe me dɛn ne̞ ˈme̞ːz a - neˈtɑˑɑ̃ nɛj tut]

et euh... toujours... je la nettoie toujours hein [fontaine] ! je fais toujours, mais maintenant je ne vais plus dedans, je la nettoie toujours avec une griffe là, tout enlever, elle sera pleine de feuilles, quand l'hiver sera passé là, elle sera pleine de feuilles dedans, tombées quoi, et alors, moi je les enlève et... je la nettoie entièrement

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

1. Kroaz an Delioù, pa 'h aer un tamm bihan war-draoñ 2. ya, ya, Kroaz an Delioù

1. [ˌkɹwɑzˈdɛjo - pa hɛɹ tɑ̃m ˈbiˑən waɹˌdɹo̞w] 2. [ˌjɑ - ˌjɑ - ˌkɹwɑzˈdɛjo]

1. Kroaz an Delioù, quand on va un petit peu vers le bas 2. oui, oui, Kroaz an Delioù

Tregrom

1. Solañj ar Bras, 1936, Louergad (Sant Eler)
2. Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler)
(dastumet gant Tangi)

an delioù 'ba ar wezenn

['ndɛjo bah 'we:ən]

les feuilles dans l'arbre

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

bezañ zo reoù hag a lak eu... d'ober boued d'ar saout, ya, parkadoù, ya, 'ba ar penn... 'ba an delioù, ur wech aet 'ba... 'ba... 'ba an dijenn n'eo ket... neuze met e-keit... pa 'nez delioù

['be:ɑ̃ zo ɹew a lɑk ə do̞:ɹ bwet tə zo̞wt ja paɹ'kɑ:ʒo ja bah pɛn ban 'dɛjo weʒ ɛt bah bah ban 'di:ʒən ne̞ kət 'nœ:he mɛ kɛjt pe ne 'dɛjo]

il y en a certains qui en mettent euh [rumex]... pour faire de la nourriture pour les vaches, oui, des champs, oui, dans le bou... dans les feuilles, une fois qu'il a fait une tige ce n'est pas... alors mais tant que... quand il a des feuilles

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

delioù

['dɛjo]

feuilles

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

un tamm bihan drez a labour pa vez... a-raok e vez arri an delioù 'ba... 'ba ar c'hoad, met goude neuze pa eo mouchet « pouf », e chom evel-se

[tɑ̃m 'bi:ən dɾe:z 'lɑ:buʁ pe ve ʁo:g ve ɑj 'dɛʎo bah bah hwɑt mɛ 'gu:de 'nœ:he pe hɛ 'muʃət puf ə ʃo̞m və'se]

les ronces poussent un petit peu quand il y a... avant que les feuilles n'arrivent dans... dans le bois, mais après alors puisque c'est masqué « pouf », il reste comme ça

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ne lakan ket kaol ken met ar re-se ac'h arri ordin kwa, kaer e vez tretañ anezhe a-wechoù, bepred, bepred eu... goude ec'h arrio ur rummad all war-lerc'h ma... ma vez bet gwelet eu... gant ar glav kwa, an delioù a vez...

[la'kɑ̃kə ko:l ken mɛt ɹe:e hɑj ɔɹ'di:n kwa kɛ:ɹ ve 'tɾɛtɑ̃ nɛ: 'we:ʒo 'bopəd 'bopəd ə 'gu:de 'hɑjo 'ɹyməd ɑl waɹ'lɛʁh ma ma ve bet ə 'gwɛ:ləd gɑ̃n glɑw kwa 'ndɛʎo ve]

je ne mets plus de choux mais celles-là [chenilles] arrivent toujours quoi, on a beau les traiter parfois, toujours, toujours euh... après il en arrivera d'autres ensuite si... si elles ont été vues euh... par la pluie quoi, les feuilles sont...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

e krene evel ur barr delioù

['gʁe:nɛ wɛl ə bɑʁ 'dɛʎo]

il tremblait comme une branche de feuille


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Joel Ar Bonnieg, 1954, Louergad (dastumet gant Tangi)

bezañ zo reoù hag a lak hennezh d'ober... da ramplas patur, ya, met aze e vez ret mont dezhañ a-raok e vez krog da « gorzenniñ » a vez lâret, korzenniñ ya, a-hend-all, a-hend-all e ra ur bern delioù kwa, hennezh a labour prim a-walc'h kwa

[’be:ɑ̃ zo ɹew a lɑk hẽ̞:z do̞:ɹ də ’ɹɑ̃mplas ’pɑtyɹ ja mɛ ’ɑ:he ve ɹɛt mɔ̃n deɑ̃ ɹo:g ve kɾɔ:g də gɔɹ’zenĩ ve lɑ:t kɔɹ’zenĩ ja hɛn’dɑl hɛn’dɑl ɹa bɛɹn ’dɛʎo kwa hẽ̞:z ’lɑ:buɹ pɾym ə’wɑh kwa]

il y en a certains qui mettent celui-là [rumex] à faire... à remplacer la pâture, oui, mais là il faut le couper [litt. aller à lui] avant qu'il ne commence « à monter en tige » qu'on dit, monter en tige oui, autrement, autrement il fait plein de feuilles quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

delioù kotoroilhet

['dɛʎo ˌko̞to̞ˈʁo̞ʎət]

des feuilles rabougries et refermées


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Joel Ar Bonnieg, 1954, Louergad (dastumet gant Tangi)

melezenniñ a ra an delioù

[ˌmeli’zenĩ ʁa ’ndɛʎo]

les feuilles jaunissent

???

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

troadoù, fleurenn hag an delioù

['twɑ:do 'flœ:ʁən a 'ndɛʎo]

des tiges, une fleur et des feuilles

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

ne lakan ket kaol ken met ar re-se ac'h arri ordin kwa, kaer e vez tretañ anezhe a-wechoù, bepred, bepred eu... goude ec'h arrio ur rummad all war-lerc'h ma... ma vez bet gwelet eu... gant ar glav kwa, an delioù a vez...

[la'kɑ̃kə ko:l ken mɛt ɹe:e hɑj ɔɹ'di:n kwa kɛ:ɹ ve 'tɾɛtɑ̃ nɛ: 'we:ʒo 'bopəd 'bopəd ə 'gu:de 'hɑjo 'ɹyməd ɑl waɹ'lɛʁh ma ma ve bet ə 'gwɛ:ləd gɑ̃n glɑw kwa 'ndɛʎo ve]

je ne mets plus de choux mais celles-là [chenilles] arrivent toujours quoi, on a beau les traiter parfois, toujours, toujours euh... après il en arrivera d'autres ensuite si... si elles ont été vues euh... par la pluie quoi, les feuilles sont...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

met 'na ket a grog war... war an delioù na war...

[mɛ na kə gɾɔ:g waɹ waɹ 'deʎo na waɹ]

mais il n'avait pas prise sur... sur les feuilles ni sur... [véhicule]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

lemet 'ma delioù diwarnañ aze abalamour d'an heol d'arriet warnañ

[’le̞mə ma ’dɛʎo diwaʁnɑ̃ ’ɑ:he bɑ̃m tə ’nɛwɔl ’dɑjə waʁnɑ̃]

je lui avais enlevé des feuilles [pied de vigne] afin que le soleil arrive dessus

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

karzhañ an touflezioù, naetaat an touflezioù, gwechall e veze naetaet tout, serret an delioù... an delioù marv, an delioù sec'h en touflezioù

['kɑʁzɑ̃ tu'flɛjo ne'tɑ:t tu'flɛfo gwe'ʒɑl viʒe ne'tɑ:t tut 'zɛʁəd 'dɛʎo 'dɛʎo mɑʁw 'dɛʎo zex tu'flɛjo]

curer les fossés, nettoyer les fossés, autrefois on nettoyait tout, ramassait des feuilles... des feuilles mortes, des feuilles sèches dans les fossés

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

War ar stankoù e vez libous. Delioù bihan n'int ket gros. Chom ra war lein dour. E gwrizioù vez e-pign 'barzh dour, n'int ket kroget.

War stanko vé libous. Déyo bieun, vi-n tyeut gros. Chom ra war lèyn dour. I gwiryo vé pign bar dour, n-i tyeut krogeut.

[waʁ stãŋko ve libus] [dejo biən vincət gʁos] [ʃom ʁa waʁ lɛjn duʁ] [i gwiʁjo ve piɲ baʁ duʁ ni tjət kʁogət]

Les lentilles d'eau se trouvent dans les étangs. Des petites feuilles, elles ne sont pas grosses. Elle reste à la surface de l'eau. Ses racines sont suspendues dans l'eau, elles ne sont pas accrochées.

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

E delioù zo hañval deus al lizeron, e gwrizioù evel patatez.

I dèlyo zo hanveul deus liseron-n, i gwiryo vèl patateus.

[i dɛljo zo hãvəl døs lizeʁõn i gwiʁjo vɛl pa’ta:təs]

Ses feuilles ressemble au liseron et ses racines aux patates.

Yves Pichouron, 1926, Bear (dastumet gant Julien)

Kavet zo bet 50 frazenn.
123