Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 66 frazenn.
1234

mallozh ma doue ! te 'badi ket pell met... bet 'ma chañs, ma vije kroget honnezh 'ba ma gar, met 'ma xxx ( ?) peotramant on barrek da bezañ skoet un taol morzhol, war ma gar ivez, me n'onn ket, met strakal a rae he dent 'vat paotr !

[ˌmɑləz ma ˈduˑe - ˌte baˈdi kə ˈpɛl mɛ - ˌbe ma ˈʃɑ̃ˑs - ma ˌviˑʒe ˈkɣɔˑgə ˈhɔ̃ˑz ba mə ˈgɑˑꝛ - mɛ ma ? pəˈtɑ̃mɑ̃n ɔ̃ ˈbɑɣɛg ˈbeˑə ˈskoˑə ˌntoˑl ˈmɔꝛʒɔl - waꝛ ma ˈgɑˑꝛ ˌiˑe - me ˈnɔ̃ kət - mɛ ˈstɣɑkal ɣe̞ i ˈdɛn ha ˌpo̞t]

malédiction de dieu ! toi [belette] tu ne feras pas long feu mais... j'avais eu de la chance, si elle m'avait mordu à la jambe, mais j'avais xxx ( ?) ou sinon je peux lui mettre un coup de marteau, sur ma jambe aussi, je ne sais pas, mais elle (montrait les dents ?) mon gars !

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

1. ur gaou, ur gaou zo un mensonge 2. hennezh zo gaouiad, hennezh zo gaouiad, gaouiad eo spontus 1. 'ra ket... 'ra ket met lâret gevier, gevier 2. ya, just ya 1. ya marteze c'est... (T. : gevier) oui, les mensonges quoi 2. il ne dit que des mensonges, hennezh zo gaouiad evel un tenner dent

1. [ˈgo̞w - ə ˈgo̞w zo ...] 2. [he̞ːs so ˈgo̞wjat - he̞ːs so ˈgo̞wjat - ˈgo̞wjad e̞ ˈspɔ̃ntys] 1. [ˌɹa kə - ˌɹa kə mɛ ˌlɑˑɹ ˈgɛːvjəɹ - ˈgɛjəɹ] 2. [ja ʒys ja] 1. [ˈgɛːvjəɹ ˌlɑˑɹ kwa] 2. [ˌɹa kə mɛ ˌlɑˑɹ ˈgɛjvəɹ ja - ze ve ˈlɑːd] 1. [ja maˈteˑe ... - ...] 2. [... - hẽːs so ˈgo̞wjə we̞l ˌtɛnəɹ ˈdɛn]

1. un mensonge, un mensonge c'est un mensonge 2. il est menteur, il est menteur, il est horriblement menteur 1. il ne fait... il ne fait que dire des mensonges, des mensonges 2. oui, juste oui 1. oui peut-être que c'est... (T. : des mensonges) oui, les mensonges quoi 2. il ne dit que des mensonges, il est menteur comme un arracheur de dents

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

1. eñ zo bet pellad-mat goude e oa an oad retred xxx ( ?) 2. ya ya ya 1. soagnal an dent 2. me 'ma tennet un dant gantañ 'na pevar-ugent vloaz

1. [hẽ zo be ˌpɛlə ˈmɑt ˌguˑde wa ˌnwɑˑd ɹøˈtɹɛt ?] 2. [ja ja ja] 1. [ˈswɑɲal ˈdɛn] 2. [me ma ˌtɛnə ˈdɑ̃n gɑ̃tɑ̃ na ˌpɛɹyˈgɛnla]

1. il a été un moment après avoir atteint l'âge de la retraite xxx ( ?) 2. oui oui oui 1. soigner les dents 2. moi il m'avait arraché une dent à quatre-vingts ans

1. Paotr, 1951, Bear
2. Roje Dollo, 1932, Bear
(dastumet gant Tangi)

1. ezhomm e oa da rep... repariñ anezhi, eu... ar fiksasionoù eu... ar reoù 'da laeret anezhi 'da... sao... saovaj un tamm 2. ha 'oa ket ken ar balancier e-barzh kwa 1. an teod a oa partiet ivez 2. « te... teod » a vez lâret deus se, ya, evel-se e vez lâret 1. ya, se eo, se eo a vez lâret, « teod... teod... teod ar c'hloc'h », ya, ya 2. ha c'hwi 'pa laket daou dent diaoul hañ ! 1. ya, me a oa bet... me a oa bihan 'vat, d'ar c'houlz-se... 1945, e oa... pa oa arriet ma dad deus an Almagn, e oa unan yaouank amañ o labourat, hag eu... 'na lâret eu... pa oa arriet Pier er gêr, Pier a oa anv ma dad ivez, « e vo sonet ar c'hloc'h emezañ, hag e welo... met daoñ ! n'eus teod ebet ken warni emezañ, boñ ! n'eo ket strikt emezañ, graet e vo », hag e oa graet unan gant eu... un dant ogejoù 2. dent an diaoul 1. 'na ivañtet... eñ... eñ 'na... graet 'na mat hañ, graet 'na mat, goude e oa 'ba en Peurid hag e oa hennezh da-heul c'hoazh, 'oa ket cheñchet

1. [em wa də ɹep - də ɹeˈpaɹĩ nɛj - ə - ˌfiksaˈsjɔ̃no ə - ˈɹew da ˈlɛːɹəd nɛj da - ʒɔ ˈʒɔːvəʃ tɑ̃m] 2. [a ˌwakə ken baˈlɑ̃sje baɾs kwa] 1. [ən ˈtɛwɔd wa paɹˈtiːəd ˈie] 2. [ˈtɛ - ˈtɛwɔd ve lɑːʁ dəs ˈse - ja - viˈse ve lɑːt] 1. [ja ze e̞ - ze e̞ ve ˈlɑːʁət - tɛwt tɛwt tɛwt ˈhlɔχ - ja - ja] 2. [a hwi pa ˈlɑkə ˈdo̞w dɛn ˈdjo̞wl ɑ̃] 1. [ja - me wa bet - me wa ˈbiˑən had - də ˈhulsːe - ... - wa - pwa aˈɹiˑə mə ˌdɑːd dəz nalˈmɑɲ - wa yn ˈjo̞wɑ̃ŋg ˈɑ̃mɑ̃ laˈbuːrət - ag ə - na ˈlɑːd ə - pwa ˈɑjə ˌpjɛɹ ˈge̞ːɹ - ˈpjɛɹ wa ˈhɑ̃ːno mə ˈdɑd je - vo ˈzɔ̃ːnə ˈhlɔχ ˌmeˑɑ̃ - a ˈwe̞ːlo mɛ dɑ̃w nøs ˈtɛwɔd be ken ˌwaɹni ˈmeˑɑ̃ - bɔ̃ - ˌne̞kə stɾik ˌmeˑɑ̃ - ˈgwe̞d vo - a wa gwe̞d ˈyn gɑ̃n ə - ən ˈdɑ̃n oˈgeːʒo] 2. [dɛn ˈdjo̞wl] 1. [na ĩˈvɑ̃tət - ẽ ẽ na - gwe̞d na ˈmɑːd ɑ̃ - gwe̞d na ˈmɑːt - ˈguːde wa ban ˈpœˑit a wa hẽːz dəˈhœːl hwas - ˌwakə be ˈʒɛ̃ʃət]

1. il fallait rép... la réparer [cloche], euh... les fixations euh... ceux qui l'avaient volée avaient... vand... vandales un peu 2. et il n'y avait plus le balancier dedans quoi 1. le balancier était parti 2. c'est « balancier » qu'on dit oui, c'est comme ça qu'on dit 1. oui, c'est ça, c'est ça qu'on dit, , « le balancier... balancier... balancier de la cloche », oui, oui 2. et vous vous aviez mis deux dents de herse hein ! oui, j'avais été... j'étais petit, à cette époque-là... 1945, c'était... quand mon père était revenu d'Allemagne, il y avait un jeune ici qui travaillait, et euh... il avait dit euh... quand Pierre était arrivé chez lui, mon père s'appelait Pierre aussi, « on va sonner la cloche dit-il, et il verra... mais dame ! il n'y a plus de balancier dessus dit-il, bon ! ce n'est pas grave dit-il, on va faire », et il en avait fait un avec euh... une dent de herse 2. des dents de herse 1. il avait inventé... il... il avait... il avait bien fait hein ! il avait bien fait, après elle était à Peurid et celui-là [balancier] était toujours avec, il n'avait pas été changé

1. Pier Gotie, 1938, Plûned
2. Odil Gotie, , Plûned
(dastumet gant Tangi)

oh ya kar ivinoù 'neus ha dent ivez, sur on dit ! ya, ya, ya ! sur 'neus dent hag ivi... pa vezan o lenn ar journal aze a-wechoù e vez o skrapat aze war lein e gein aze

[o ja kaɹ iˈviːno nøz a ˈdɛn ˌiˑe - ˌzyɹ ɔ̃ ˈdit - ja ja - ja ˌzyɹ nøz ˈdɛn a iˈviː - pe ve̞n le̞n ˈʒuɹnal ˌɑhe ˈweːʒo ve ˈskɹɑpad ˈɑhe waɹ ˌlɛɲ i ˈgɛɲ ˌɑˑe]

oh oui car il a des griffes et des dents aussi, je te l'assure ! oui, oui, oui ! sûr qu'il a des dents et des gri... quand je lis le journal là parfois il gratte là sur le dos

Eme Toudig, 1937, Bear (dastumet gant Tangi)

n'in ket da gontañ gevier ivez ! 'dalv ket ar boan, kar an hini zo gaouiad a vez lâret e vez gaouiad evel un tenner-dent

[ˌniŋ kə də ˈgɔ̃ntɑ̃ ˈgɛwjəꝛ ˌiˑe - ˌdɑl kə ˈbwɑ̃ˑn - kaꝛ ˈnˑi zo ˈgɔwjəd ve ˌlɑˑꝛ ve ˈgɔwjə we̞l ˌtɛnəꝛ ˈdɛn]

je n'irai pas te raconter de mensonges non plus ! ça ne vaut pas la peine, car celui qui est menteur on dit qu'il est menteur comme un arracheur de dents

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

gant pezhioù dent dezhi

[gɑ̃n ˌpeˑʒo ˈdɛn de̞j]

ayant de grosses dents [scie]

Frañsoa Mengi, 1937, Lannbaeron (dastumet gant Tangi)

hemañ eo Deni Percheg hag eo bet kazi quarante ans war... war al laetiri ivez o tastum laezh ivez, met ramplasant, remplacement, met ni ne welemp ket anezhe goude peogwir goude e oa en em gavet ur boulvers, 'da lâret ar chofeurien a vije o tastum al laezh en noz ha neuze 'dent nebeutoc'h matilier

[’hemə he̞ døni ’pɛʁʃɛk a he̞ bet ’kɑ:he kaɾɑ̃t ɑ̃ waɾ waɾ lɛ’ti:ɾi ie ’tɑstym le̞:z ie mɛ ʁɑ̃m’plɑsɑ̃n ʁɑ̃plasmɑ̃ mɛ mym we̞’lɛm kə nɛ: ’gu:de pə’gu:ʁ ’gu:de wa nɔ̃n gɑ: ə ’bulvɛʁs da ’lɑ:ʁəd ə ʃo’fœ:ʁjən viʃe tas’tymə le̞:z nɔ̃:s a ’nœ:he dɛɲ ne’bœtɔx ma’tijəʁ]

celui-ci c'est Denis Perchec et il a été presque quarante ans à... à la laiterie aussi à récolter le lait aussi, remplaçant, remplacement, mais nous ne les voyions plus après puisque après s'était produit un bouleversement, ils avaient dit que les chauffeurs récolteraient le lait la nuit et alors ils avaient moins de matériel

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

met du-mañ ma barrain 'na lonket e faos-dent ivez, (pas lonket ?) avat, hanter-lonket

[mɛ ’dymɑ̃ ma ba’ɾɛ̃ na ’lɔ̃ŋkəd i i fos’tɛn ie paʁ’lɔ̃ŋkəd a hɑ̃ntəʁ’lɔ̃ŋkət]

mais chez moi mon parrain avait avalé ses fausses dents, (pas avalé en fait ?), à moitié avalé

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ha tennañ an dent a rae ar marichal gwechall 'ba ar c'hovel

[a ’tɛnɑ̃ dɛn ɹɛ ma’ɹiʃəl gwe’ʒɑl bah ’ho:əl]

et le forgeron arrachait les dents autrefois à la forge


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

ni ne gontemp ket gevier hañ, nemet klevet... klevet 'mijemp gant unan bennaket all, a-wechoù (e resis ?) traoù, war-lerc'h, « ah ! ya, hemañ 'neus lâret evel-se din », goude ec'h arri unan « ah n'eo ket gwir, n'eo ket gwir, diwall deus hennezh hañ, eñ zo gaouiad hañ, eñ zo gaouiad evel un tenner dent hañ, ne vo ket... »

[mym gɔ̃n’tɛmpəd ’gɛwjəʁ ɑ̃ mɛ ’klɛwə ’klɛwə miʃɛm gɑ̃n yn bə’nɑkəd al ’we:ʒo ’ʁesis tɾɛw war’lɛʁh a ja ’hemə nøz lɑʁd vise dĩ ’gu:de hɑj yn a ne̞ kə gwi:ʁ ne̞ kə gwi:ʁ ’diwal də hẽ̞:z ɑ̃ ẽ̞: zo ’go̞wjəd ɑ̃ hẽ̞ zo ’go̞wjəd wɛl ’tɛnəʁ dɛn ɑ̃ vo kə]

nous ne racontions pas de mensonges hein, sauf si nous entendions... entendions par quelqu'un d'autre, parfois xxx ( ?) des choses, après, « ah oui ! celui-ci m'a dit comme ça », après un autre arrive « ah ! ce n'est pas vrai, ce n'est pas vrai, méfie-toi de lui hein, il est menteur hein, il est menteur comme un arracheur de dent hein, il ne sera pas... »

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ma zad a chike, 'neus ket bet poan d'e dent biskoazh, james james, 'neus ket gouvezet petra a oa ar poan-dent

[mə dɑ:d 'ʃikɛ nøs kə be pwɑ̃:n di dɛn bi'skwɑs 'ʒɑ̃məz 'ʒɑ̃məz nœs kə gu've:ə pɾɑ wa pwɑ̃n'dɛn]

mon père chiquait, il n'a jamais eu mal aux dents, jamais jamais, il n'a pas sû ce qu'était le mal de dents

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ma zad a chike, 'neus ket bet poan d'e dent biskoazh, james james, 'neus ket gouvezet petra a oa ar poan-dent

[mə dɑ:d 'ʃikɛ nøs kə be pwɑ̃:n di dɛn bi'skwɑs 'ʒɑ̃məz 'ʒɑ̃məz nœs kə gu've:ə pɾɑ wa pwɑ̃n'dɛn]

mon père chiquait, il n'a jamais eu mal aux dents, jamais jamais, il n'a pas sû ce qu'était le mal de dents

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ya, karzhañ an dent

['kɑrzɑ̃ ndɛn]

oui, curer les dents

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

stardañ e dent

['stɑʁdɑ̃ i dɛn]

serrer ses dents

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

e tazone an dent

[da'zɔ̃:nɛ ndɛn]

on avait une sensation désagréable dans les dents

Simona ar C'hamm, , Bear (dastumet gant Tangi)

ya, ur wech kollet e dent, 'nez ket nemet ar moñsonoù

[ja weʃ kɔl i dɛn ne kə mɛ mɔ̃'sɔ̃:no]

oui, une fois perdu ses, dents, il n'a plus que les gencives

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Homañ zo gaouiad evel tener dent.

Homan zo gow-yeut vèl tèneur dè-n.

[homã zo gowjət vɛl tɛnəʁ dɛn]

Celle-ci est menteuse comme un arracheur de dent.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Bet on e ti an tenner dent.

Bé don ti téneur dèn.

[be dõ ti tenəʁ dɛn]

J'ai été chez le dentiste.

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

an tenner dent

téneur dèn

[tenəʁ dɛn]

dentiste

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Kavet zo bet 66 frazenn.
1234