Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 46 frazenn.
123

Saozon ha... ha Pempoull... tud deus Pempoull, protestanted Pempoull, 'oant ket so... 'oant ket genaoueg ivez, pa 'nant gwelet e oa... 'nant laket, me n'onn ket petra, da difenn... d'ampich anezhe da dremen aze, e oant aet dre an Enez Vaodez, 'welez ket pelec'h emañ an Enez Vaodez ivez ? pelloc'h, pelloc'h ya, e vezer kap da vont... pa vez... ur marevezh bras out kap da vont war da dreid hañ ! hag evel-se 'nant diskennet tout... 'barzh an Enez Maodez

[... - a pɛ̃ˈpul - ... pɛ̃ˈpul - ... pɛ̃ˈpul - ... - ... - ... - ... ˌneˑnəz ˈvo̞ˑde - ... ˌneˑnəz ˈvo̞ˑde ... - ... - ... - ... - maˌɣewəz ˈbɣɑˑz ... - ...]

Lanvaodez - toponymes nautiques
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Fañch Gwilhou, 1942, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

Ujen salpin a deue da labourat da Grec'h Hello, keit hag e oan... 'ma pemp pe c'hwec'h vloaz, war e dreid

[ˌyˑʒɛn ˈzɑlpin ... gɣe̞χ ˈhe̞lo ... - ... - ...]

Eugène salpin venait travailler à Crec'h Hello, tant que j'étais... j'avais cinq ou six ans, à pied

Tredarzeg
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Louis an Arzul, 1936, Tredarzeg (dastumet gant Tangi)

1. Landreger 2. Landreger, Tréguier 1. ya 2. pardon Landreger 1. ah ya ! eñ a oa ur pardon gwechall 2. 'h ae an dud... 'h an dud war o dreid 1. ya, kalz ! ha dont d'ar gêr war o zreid 2. deus pell hañ !

1. [lɑ̃nˈdɹeːgəɹ] 2. [lɑ̃nˈdɹeːgəɹ - ...] 1. [ja] 2. [ˌpaˑn lɑ̃nˈdɹeːgəɹ] 1. [a ja - hẽ wa ˈpɑɹdɔ̃n gweˈʒɑl] 2. [he̞ ˈdyt - he̞ ˈdyd waʁ o ˈdʁɛjc ˈbekə ˈdyˑɔ̃n] 1. [ja kals - a dɔ̃n də ˈge̞ːɹ waɹ o ˈzɹɛjc] 2. [dəs ˈpɛl ɑ̃]

1. Landreger 2. Landreger, Tréguier 1. oui 2. le pardon de Landreger 1. ah oui ! ça c'était un pardon autrefois 2. les gens allaient... les gens allaient à pied jusque là-bas 1. oui, beaucoup ! et revenir à la maison à pied 2. de loin hein !

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

Sant Herve, peogwir e oa dall e-unan hañ ! ya, hag e deue gant e azen deus Bear eu... war e dreid amañ, amañ da lâret an oferenn kwa

[zɑ̃n ˈhɛɹve py wa ˈdɑl iˌhyˑn ɑ̃ - ˈjɑ - a de̞ gɑ̃n i ˈɑːzən dœz ˈbeˑaɹ ə - waɹ i ˈdɹɛjd ˌɑ̃mɑ̃ - ˌɑ̃mɑ̃ də ˈlɑːɹə noˈvɛɹn kwa]

Saint Hervé, puisqu'il était aveugle lui-même hein ! oui, et il venait avec son âne de Bear euh... à pied ici, ici pour dire la messe quoi

Frañsoaz Kallag, 1936, Pederneg (dastumet gant Tangi)

eh ! soñj dit ! 'h ae da Bontrev, hag e deufe ur sac'had traoù gantañ war e chouk, war e dreid ! deus Pontrev, da vont d'ar gêr, eñ a oa kreñv ken e oa kreñv, met... 'oa mann 'ba e ciboulot !

[hɛ - ˌʒɔ̃ˑʃ ˈtit - he də bɔ̃nˈtɾẽˑ - a ˈdɛfe ˌzɑhad ə ˈtɣɛw ˌgɑ̃tɑ̃ waꝛ i ˈʃuk - waꝛ i ˈdɣɛjc - dœs pɔ̃ˈtɾẽˑ - də ˌvɔ̃n də ˈge̞ˑꝛ - ˈhẽ wa ˈkɣẽˑ ken wa ˈkɣẽˑ - mɛ - wa ˈmɑ̃n bah i ...]

eh ! imagine ! il allait à Pontrev, et il ramenait un sac sur ses épaules, à pied ! de Pontrev, pour revenir à la maison, il était particulièrement fort, mais... il n'avait rien dans le ciboulot !

If Kariou, 1930, Peurid (dastumet gant Tangi)

chaosonoù d'e dreid

[ʃo̞wˈsɔ̃ːno di ˈdɹɛjc]

des chaussons aux pieds

Frañsoa Briand, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

1. Godé a oa o terc'hen menaj aze, an Donant Vaelan, eñ a oa deut deus Lanneven da derc'hen... da derc'hen menaj, an Donant Vaelan, an Donant Vaelan 2. an Donant, toit 1. ya 2. ya, an Donant Vaelan, evel-se e vije lâret 1. pa deuen d'ar gêr deus ar skol, e dremenen dre porzh an Donant Vaelan, ha neuze e c'honezen kant metr kwa, war ma dreid te ! o tont d'ar gêr deus ar skol, e dremenen 'ba ar menaj, an Donant Vaelan

1. [goˌde wa ˌtɛɹhɛn ˈmeˑnaʒ ˌɑhe̞ - ˌndoˑən ˈvɛːlən - ˌhẽˑ wa ˌdœd dœz lɑ̃ˈnẽwən də ˌdɛɹhɛn - də ˌdɛɹhɛn ˈmeˑnəʒ - ˌndoˑən ˈvɛːlən - ˌndoˑən ˈvɛːlən] 2. [ˌndɔ̃ˑən ...] 1. [ja] 2.[ja ˌdoˑən ˈvɛːlən - vəˈse ˌviʒe ˌlɑˑɹət] 1. [pe dɛn də ˈge̞ːɹ dys ˈskoːl - dɹeˈmeːnɛn dɾe ˌpɔɹz ˌndoˑən ˈvɛːlən - a ˌnœhe hɔ̃ˈneˑɛn ˈkɑ̃n mɛt kwa - waɹ mə ˈdɹɛjt te ˌtɔ̃n tə ˈge̞ːɹ dys ˈskoːl - dɹeˈmeːnɛn bah ˈmeːnaʃ - ˌndoˑən ˈvɛːlən]

1. Godé tenait la ferme là, an Donant Vaelan, il était venu de Lanneven pour tenir... pour tenir la ferme, an Donant Vaelan, an Donant Vaelan 2. an Donant, toit 1. oui 2. oui, an Donant Vaelan, c'est comme ça qu'on disait 1. quand je rentrais à la maison de l'école, je passais par la cour de an Donant Vaelan, et alors je gagnais cent mètres quoi, à pied pardi ! en revenant à la maison de l'école, je passais par la ferme, an Donant Vaelan

Bear-Gwenezhan

1. Frañswa ar Bihan, 1931, Bear
2. Ivet Aofred, 1931, Bear
(dastumet gant Tangi)

war da dreid 'h out ?

[waʁ də ˈdʁɛjc hut]

tu es à pied ?

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

met ne oarez ket petra a oa arriet ? leun a dorifor, leun a dorifor 'ba ma botchoù ken... ken e oa krog ma dreid da jugelliñ, met a-benn ar fin ma soñjet eu... tennañ ma botchoù pa oan arri 'ba penn an talbenn, oh ma doue ! eno e oa deut un toufad, oh mallozh ma doue ! an dorifor ! met a-hervez ar re-seoù a oa bet skoet gant an avionoù, an dorifor-se, bezañ a oa reoù roz dioute ha reoù diveskell

[mɛ wa’ʁeskə pɹɑ wa ɑ’ɾi:ət lœ:n ə dɔʁi’fɔʁ lœ:n ə dɔʁi’fɔʁ ma mə ’bɔtʃo ken ken wa kɾɔg mə dɾɛjd də ʒy’gelĩ mɛ bɛn’fi:n ma ’ʒɔ̃:zəd ə ’tɛnə mə ’bɔtʃo pə wɑ̃n ɑj ma pɛn ’tɑlbɛn o ma ’du:e ’e:no wa dœt ’tufəd o ’mɑləs ma ’du:e dɔʁi’fɔʁ mɛ ’hɛʁwe zew wa be ’sko:əd gɑ̃n na’vjɔ̃:no dɔʁi’fɔʁse ’be:ɑ̃ wa ɹew ɹo:s tɔ̃tɛ a ɹew diw’ɛskəl]

mais tu ne sais pas ce qui était arrivé ? plein de doryphores, plein de doryphores dans mes bottes tellement... tellement que mes pieds clapotaient, mais finalement j'avais pensé euh... enlever mes bottes quand j'étais arrivé au bout du hayon, oh mon dieu ! là il en était venu une quantité, oh malédiction de dieu ! les doryphores ! mais à ce qu'il parait ils avaient été largués par les avions, ces doryphores-là, il y en avait des roses et certains à deux ailes

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

jugennat a ra e dreid 'ba e votoù

[ʒy’ge̞nəd ʁa i dʁɛjɟ bah i ’voto]

ses pieds clapotent dans ses chaussures

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

d'ar c'houlz-se ne oa ket kamionoù da gerc'hat ar saout kozh ha 'na prenet eu... ur vuoc'h kozh 'ba Langoad, marc'hadour Plougouskant, triwec'h real, d'ar c'houlz-se triwec'h real, pevar real zo un franc ya, ha triwec'h real 'na prenet ur gozh vuoc'h, ar gozh vuoc'h a oa mat met evit... hag e oa deut da gerc'hat anezhi war e dreid da vont da blougouskant deus Langoad, ha 'na tapet Pont Nevez aze, goût a rit pelec'h emañ Pont Nevez ? da vont da Blougouskant, ha pa oa o sevel gra Pont Nevez e oa kuit e vuoc'h war an hent hag e oa komañset ar marc'hadour da ganañ « ur gozh vuoc'h triwec'h real, emezañ, kuit emezañ, en ur sevel gra pont Nevez », hoñ a oa ar chanson a grie neuze « oh ram, turam, turennoù, emezañ »

[də ’huls:e wa kə kɑ̃’mjɔ̃:no də ’gɛɹhəd zo̞wt’ko:s a na ’pɾe:nə ə əɹ vyh’ko:s ba lɑ̃ŋˈgwat maɹ’hɑduɹ plu’guskən tɹi’wɑhɹɛ:l də ’huls:e tɹi’wɑhɹɛ:l pɛ’wɑɹɛ:l zo ɛ̃ fɹɑ̃ ja a tɹi’wɑhɹɛ:l na ’pɾe:nə goz’vyh ə goz’vyh wa mɑ:d mɛ wit a wa dœd də ’gɛɹhəd nɛj waɹ i dɹɛjɟ də vɔ̃n də blu’guskɑ̃n də lɑ̃ŋˈgwat a na ’tɑpə pɔ̃n’newe ’ɑ:he gu:d ə ɹet ple̞h mɑ̃ pɔ̃n’newe də vɔ̃n də blu’guskən a pwa ’se:vəl gɾɑ pɔ̃n’newe wa kwit i vyh waɹ nɛn a wa ko’mɑ̃sə maɹ’hɑ:duɹ ’gɑ̃:nɑ̃ ə əɹ goz vyh tɹi’wɑhɹɛ:l meɑ̃ kwit meɑ̃ nɔ̃n ’ze:vəl gɾɑ pɔ̃n’newe hɔ̃: wa ’ʃɑ̃sɔ̃n a ’gɾi:e ’nœ:he o ɹɑ̃m tyɹɑ̃m tyreno meɑ̃]

à cette époque-là il n'y avait pas de camions pour aller chercher les vieilles vaches et il avait acheté euh... une vieille vache à Langoad, le marchand de Plougouskant, dix-huit réaux, à cette époque-là dix-huit réaux, quatre réaux c'est un franc oui, et il avait acheté une vieille vache dix-huit réaux, la vieille vache n'était bonne qu'à... et il était venu la chercher à pied pour aller à Plougouskant de Langoad, et il avait pris Pont Nevez là, vous savez où est Pont Nevez ? pour aller à Plougouskant, et quand il montait la côte de pont Nevez, la vache était partie sur la route et le marchand avait commencé à chanter « une vieille vache à dix-huit réaux, dit-il, partie, dit-il, en montant la côte de Pont Nevez », c'était la chanson qu'il criait alors, « oh ram, turam, turennoù, disait-il »


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

ma mamm a oa bet o kas ac'hanon da... d'ar skol, war porte-bagage, a-hend-all 'h aen war ma dreid met eu... e-skeud e oa ar jeu-se, boñ, e oan aet d'ar skol bepred

[mə mɑ̃m wa be kɑz ɑ̃w də də sko:l waɹ pɔɹtba’gaʒ hɛn’dɑl hɛn waɹ mə dɾɛjd mɛd ə skœd wa ʒœ: ze bɔ̃ ɛd wɑ̃n də sko:l ’bopət]

ma mère m'avait amené à l'école, sur le porte-bagage, sinon j'allais à pied mais euh... étant donnée la situation [aérodrome bombardé à Servel], bon, j'étais allé à l'école quand même

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

Berr berr e dreid ha don don e gof ya, se ec'h eo... Berr berr e dreid, ha don don e gof, se, feiz... Evel-just, bep e verrae e dreid e done... ec'h ae e gof war-draoñ. Ha evel-se e vije don e gof quoi.

[bɛːʁ 'bɛːʁ i 'dʁɛjt a dõːn 'dõːn i 'goːf ja ze he̞ – bɛːʁ 'bɛːʁ i 'dʁɛjt a dõːn 'dõːn i 'goːf se fe – vɛl'ʒyst bɔb ve̞'ʁae i 'dʁɛjd 'dõːne he̞ i 'goːv waʁ'dʁow – a vəse viʒe 'dõːn i 'goːf kwa]

Les pieds [jambes] très courts et le ventre très profond, oui, ça c'est... Bien sûr, à mesure que ses pieds raccourcissaient, son ventre s'approfondissait, allait vers le bas. Et ainsi son ventre était profond [gros].

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ha c'hoazh 'na... unan 'na lâret dezhañ c'hoazh, pa oa e dreid e-pign, ma 'tije (etalet ?) hemañ emezañ, goude e oa gant dorn, 'tije (etalet ?)...

[a hwɑz na yn na 'lɑ:ʁət teɑ̃ hwɑs pe wa i dɾɛjtʲ piɲ ma tiʒe 'tɑ:lə 'hemɑ̃ meɑ̃ 'gu:de wa gɑ̃n dɔʁn tiʒe 'tɑ:lə]

et encore il avait... un lui avait dit encore, quand ses pieds étaient suspendus en l'air, si tu l'avais (étalé ?), pourtant c'était avec la main, tu l'aurais (étalé ?)...

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

e weles e dreid e-pign

['wɛ:lɛz i dɾɛjc piɲ]

tu voyais ses pieds pendus [personne pendue]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hennezh zo arri a-gluch, n'emañ ket war penn e daoulin met... pleget war e dreid kwa

[hẽ̞:s so ɑj glyʃ mɑ̃ kə waɹ pɛn i 'do̞wlin kwa mɛt 'ple:gə waɹ i dɾɛjt kwa]

celui-là est accroupi, il n'est pas à genou mais... baissé sur ses pieds quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

eñ zo garz evel e dreid

[hẽ̞: zo gɑɹz wɛl i dɾɛjt]

il est bête comme ses pieds

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hag evel-se e vije tout an dud memes tra, e-kichen unan all a vije kramponiet, hag e votoù a vije krog kwa, e-kichen pa vije diarc'hen ne vije ket nemet bizied e dreid oc'h esa kregiñ, ha ma rampe...

[a və’se viʒe tun dyd mɔ̃s’tɾɑ ’kiʃən nal viʒe kɾɑ̃m’pɔ̃ɲət a i ’voto viʒe kɾo̞:k kwa ’kiʃən pe viʒe di’ɛɹhɛn viʒe kə mɛ bi’zi:əd i dɾɛjtʲ ’hɛsa ’kɾi:gĩ a ma ’ɹɑ̃pe]

et comme ça c'était pareil pour tout le monde, alors que un qui avait des crampons, ses chaussures adhéraient quoi, alors que quand c'était pieds nus il n'y avait que les doigts de pied essayant d'adhérer, et si ça glissait...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

gwelet 'ma anezhañ o vuzuriñ, gant e dreid ha me a oar penaos

['gwɛ:lə ma neɑ̃ vy'zy:ri gɑ̃n i dʁɛjɟ a me wɑ:r pə'no:]

je l'avais vu mesurer, avec ses pieds et je ne sais comment

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

hag eñ ne oa ket bet pell o vont 'ba ar c'holza, hopala ! emezon-me, hemañ emezon-me 'neus k... marteze n'eus bet eu... un oto tost dezhañ, 'na soñjet sachañ e dreid gantañ

[a hẽ̞: wa kə be pɛl vɔ̃n bah 'holza opə'la mɔ̃mɛ 'hemɑ̃ mɔ̃mɛ nøs k ma'te:he nøz bed ə 'noto tɔst teɑ̃ na 'ʒɔ̃:ʒəd 'ʒɛʃɑ̃ i dɾɛjɟ gɑ̃tɑ̃]

et lui n'avait pas été long à aller dans le colza, hop là ! dis-je, celui-ci dis-je n'a p... peut-être qu'il a eu euh... une voiture proche de lui, il avait pensé prendre ses jambes à son cou [litt. tirer ses jambes avec lui, chien]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 46 frazenn.
123