Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 38 frazenn.
12

amañ, ma refes un tamm... un tamm étude, un tamm studi war ar jeu-se 'ba en Plûned hañ, ret e vo din esae kalkuliñ un tamm, pet zo kat da gaozeal brezhoneg amañ ? n'int ket stank ken

[ˈɑ̃mɑ̃ ma ˌɹɛfɛs tɑ̃m - tɑ̃m ... - tɑ̃m ˈstyːdi waɹ ˈʒœː ze ban ˈplyːnəd ɑ̃ - ɹɛ vo dĩ ˈhɛsɛ kalˈkyːlĩ tɑ̃m - ˈpeːt so kad də go̞ˈzeˑəl bɹe̞ˈzɔ̃ːnəg ˈɑ̃mɑ̃ - ˌniɲ kə ˈstɑ̃ŋk ken po̞t]

ici, si tu faisais une petite... une petite étude, une petite étude sur ce sujet-là à Plûned hein, il faudra que j'essaye de calculer un peu, combien sont capables de parler breton ici ? ils ne sont plus nombreux

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

1. ha tout an dud zo bet er skol gant ar re-se 'vat paotr 'deus derc'het soñj hañ ! met 'oa ket mat se peogwir eu... tromatizet e vije eu... n'eo ket deskiñ a raes, ar c'hontrefed ! gant aon da gaout ur bazhad 2. da dud a oa oc'h esae derc'hel ac'hanout er skol ?

1. [a ˈtun ˌdyd zo be ˈskoːl gɑ̃n ˌɹeˑe ha po̞t døz ˈdɛɹhɛd ˈʒɔ̃ˑʒ ɑ̃ - mɛ ˌwa kə ˌmɑˑd ˈze ˌpuˑɹ ə - tɹomaˈtiːzəd viʒe ə - ˌne̞ kə ˈdiskĩ ɹɛs - ˌhɔ̃təˈfɛt - gɑ̃n ˈo̞wən də ˌgɑˑd ˈbɑhat] 2. [də ˈdyd wa ˈhɛsɛ ˌdɛɹhɛl ˌo̞wt ˈskoːl]

1. et tous les gens qui ont été à l'école avec ceux-là mon gars s'en souviennent hein ! mais ça ce n'était pas bien parce que euh... on était traumatisé euh... ce n'est pas apprendre que tu faisais, au contraire ! de peur de prendre une volée 2. tes parents essayaient de te maintenir à l'école ?

1. Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler)
2. Solañj ar Bras, 1936, Louergad (Sant Eler)
(dastumet gant Tangi)

1. tramouilhat an traoù 'ba en e c'henou 2. ah ya ! evel... gwechall e vije chik neuze marteze ivez ? 1. ah ! hennezh a chike ya, n'eo ket 2. nann, n'eo ket se ? derc'hen da dramouilhat, nann, n'eo ket se c'hoazh ? 1. nann nann, tramouilhat pe... oc'h esae tramouilhat da gig 'debrez ket anezhañ kwa 2. se marteze, ah ya ! ma n'a ket war-draoñ 1. nann, n'a ket war-draoñ nann

1. [tɹaˈmujə ˈntɾɛw ban i ˈheːno] 2. [a ja we̞l - gweˈʒɑl viʒe ˈʃik ˌnœe maˈtee ˌie] 1. [a - hẽːs ˈʃike ja - ˌne̞ kət] 2. [nɑ̃n - ˌne̞ kət ze - ˈdɛɹhɛn dɹaˈmujət - nɑ̃n - ˌne̞ kət ze hwas] 1. [nɑ̃n nɑ̃n - tɹaˈmujət pe - ˈhɛsɛ dɹaˈmujə də ˈgic dɛˈbes kə ˌneˑɑ̃ kwa] 2. [ze maˈteˑe - a ja - ma ˌna kə waɹˈdɾo̞w] 1. [nɑ̃n - ˌna kə waɹˈdɾo̞w nɑ̃n]

1. mâchouiller les choses dans sa bouche 2. ah oui ! comme... autrefois il y avait la chique alors peut-être aussi ? 1. ah ! il chiquait oui, ce n'est pas ça 2. non, ce n'est pas ça ? continuer de mâchouiller, non, ce n'est pas ça non plus ? 1. non non, mâchouiller ou... en essayant de mâchouiller ta viande tu ne la manges pas quoi 2. àa peut-être, ah oui ! si ça ne descend pas 1. non, ça ne descend pas non

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

ma vez ur c'hi pe ma vez ul loen bennak eu... oc'h esae dont dit eu... « en em diwallet on eu... gant ur vazh pe evel e vez kwa », aze e lârfen an eil hag egile

[ma ve ə ˈhiː pe ma ve ə ˈlwẽ̞ːn bəˈnɑˑg ə - ˈhɛsɛ dɔ̃n dit ə - nɔ̃n diˈwɑləd ɔ̃ ə - gɑ̃n ə ˈvɑs pe we̞l ə ve kwa - ˈɑhe ˈlɑɹfɛn nɛj a eˈgiːle]

s'il y a un chien ou un animal quelconque euh... qui essaye de t'attaquer euh... « je me suis protégé euh... avec un bâton ou ce qu'il y a quoi », là je dirais l'un et l'autre

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

da seizh eur hanter 'nant divranchet anezhañ, hag an deiz war-lerc'h e oa divranchet tout, ha 'neuint darc'hoet e oesophage dezhañ er-maez, leun a duellinier deus partout, ha bevet un noz gant un tamm filin, un noz, hag emañ... ha bremañ emaint oc'h esae adra... adrakordiñ anezhañ

[ˌsɛjzəɹˈɑ̃ntəɹ nɑ̃ɲ diˈvɹɑ̃ʃə ˌneˑɑ̃ - an ˌde waɹˈlɛɹx wa diˈvɹɑ̃ʃə ˈtut - a nœɲ daɹˈhoˑəd i ... ˌdeˑɑ̃ ˌme̞ˑs - ˌlœˑn dyeˈliɲəɹ dəs paɹˈtut - a ˈbewəd ˈnɔ̃ːz gɑ̃n ˌtɑ̃m ... - ˈnɔ̃ːz - a mɑ̃ - a ˈbɹemɑ̃ mɑ̃ɲ ˈhɛsɛ hatɹa - hatɹaˈkɔɹdĩ ˌneˑɑ̃]

à sept heures et demi il l'avait débranché, et le lendemain il était complètement débranché, et ils lui ont extrait son oesophage, plein de tuyaux de partout, et nourri une nuit avec un petit filin, une nuit, et il est... et maintenant ils essayent de le rac... raccorder de nouveau

Jakez Dilinan, 1931, Kemperven (dastumet gant Tangi)

1. ha... bet ataket kazi ur wech ivez en ur dont d'ar gêr deus ar skol, eu... feiz eu... gant un amprevan ivez, gant ur bisikled e oa, da gentañ 'na tapet Anna-Lizig Feger, kaset... treniet anezhi 'ba ur park, met 'na... 'da graet moien d'en em echapiñ, met d'ar c'houlz-se 'vije ket kavet... klasket hiroc'h hañ ! ha goude, se a oa 'ba... etrezek Kervarker, ha goude, me a oa o tont d'ar gêr deus ar skol, hag an deiz-se, deut da soñj din c'hoari an dro 'bud ar groaz, ha feiz, e oa arriet ar paotr-se o lâret din mont war... war e porte-bagages, met eñ a oa oc'h esae ! 2. ah ya, oc'h esae violiñ e oa 1. ha me 'ma komañset redek, me a ouie e oa ma dad a-dreuz 2. ah ya 1. ha ma breur oc'h ober keuneud 2. ah ya 1. hag an deiz war-lerc'h e oa aet ma mamm da Lanvezeag ivez da lâret, feiz... d'ar c'houlz-se 'vije ket klasket 2. nann 'vat 1. ha goude 'mije nemet doan o tont d'ar gêr deus ar skol 2. 'vez ket brav hañ ! 1. se zo kaoz 'mije doan hañ ! 2. ha pa vije devezhioù goañv hañ ! 1. 'vije... 'vije ket klasket mann ebet deus se kwa

1. [a - ˌbed aˈtɑkət ˌkɑhe ˈveʒ ˌiˑe nœɹ ˌdɔ̃n də ˈge̞ːɹ dœs ˈskoːl - ə - ˌfe ə gɑ̃n ən ɑ̃mˈpɾeːvən ˌiˑe - gɑ̃n bisiˈklɛt wa - də ˈgetɑ̃ na ˈtɑpəd anaˌliˑzik ˈfeːgəɹ - ˈkɑsət ˈtɾɛɲə ˈne̞j bah ˈpɑɹk - mɛ na da ˌgwɛd ˈmo̞jən də nɔ̃n eˈʃɑpĩ - mɛ də ˈhulsˑe viˌʒe kə ˈkɑˑt - ˈklɑskə ˈhiɹɔx ɑ̃ - a ˌguˑde ˈze wa bah ˈtɾœsək kɛɹˈvɑɹkəɹ - a ˌguˑde ˈme wa ˌtɔ̃n də ˈge̞ːɹ dœz ˈskoːl - an ˈdese - ˌdœd də ˌʒɔ̃ˑʒ ˈdĩ ˌhwɑj ˈdɹo byd ˈgɾwɑːz - a ˌfe - wa ˌɑjət ˈpo̞t se ˈlɑːɹə ˌdĩ mɔ̃n waɹ waɹ ... - mɛ ˈhẽ wa ˈhɛsɛ] 2. [a ˌjɑ - ˈhɛsɛ ˈvjoːlĩ wa] 1. [a ˈme ma ko̞ˈmɑ̃sə ˈɹeːdɛk - ˌme ˈwiˑe̞ wa mə ˈdɑˑt ˌtɾœˑs] 2. [a ˌjɑ] 1. [a mə ˈbɹœːɹ ˌho̞ˑɹ ˈkœːnət] 2. [a ˌjɑ] 1. [an ˌde waɹˈlɛx wa ˌɛd mə ˈmɑ̃m də ˌlɑ̃veˈzɛˑg ˌiˑe də ˈlɑːɹət fe - də ˈhulsˑe viˌʒe kə ˈklɑskət] 2. [ˌnɑ̃n ha] 1. [a ˌguˑde ˌmiʒe mɛ ˈdwɑ̃ːn ˌtɔ̃n də ˈge̞ːɹ dœs ˈskoːl] 2. [ˌve kə ˈbɹɑw ɑ̃] 1. [ˌzes ˈkoːz ˌmiʒe ˈdwɑ̃ːn ɑ̃] 2. [a pə ˌviʒe deˈweːʒo ˈguˑɑ̃ ɑ̃] 1. [viˌʒe viˌʒe kə ˈklɑskə ˈmɑ̃n ˌbed dœs ˈse kwa] I

1. et... [j'ai] quasiment été agressée une fois en revenant à la maison de l'école, euh... ma foi euh... avec un vaurien aussi, il était à bicyclette, en premier il avait attrapé Anne-Lise Féger, [il l'avait] amenée... trainée dans un champ, mais il avait... elle avait trouvé le moyen de s'échapper, mais à cette époque-là on ne trouvait rien... on ne cherchait pas davantage hein ! et après, ça c'était à... vers Kervarker, et après, moi je revenais à la maison de l'école, et ce jour-là, l'idée m'était venue de faire le tour par la croix, et ma foi, ce gars-là était arrivé me disant de monter sur... sur son porte-bagages, mais il était en train d'essayer ! 2. ah oui, il essayait de te violer hein 1. et moi j'avais commencé à courir, moi je savais que mon père était à travers 2. ah oui 1. et mon frère en train de faire du bois 2. ah oui 1. et le lendemain ma mère avait été à Lanvezeag aussi pour dire, ma foi... à cette époque-là on ne cherchait pas 2. mais non ! 1. et après j'étais apeurée de revenir à la maison de l'école 2. ce n'est pas agréable hein ! 1. c'est la raison pour laquelle j'avais peur hein ! 2. et quand il y avait des journées hivernales hein ! 1. on ne... on ne recherchait rien de ça quoi

1. Ivet an Du, 1937, Kaouenneg
2. Solañj Beuvan, 1949, Kawan
(dastumet gant Tangi)

tri bloaz oc'h esae bezañ ki, tri bloaz ki ha tri bloaz o vont er-maez ki

[ˈtʁi bla ˈhɛsə ˈbeːɑ̃ kiː - ˈtʁi bla ˈkiː a ˈtʁi bla fɔ̃n me̞ːs ˈkiː]

trois années à essayer d'être chien, trois années chien et trois années pour quitter son existence de chien

Genevière Jean, , Louergad (dastumet gant Tangi)

ha bepred emañ oc'h esae lardañ (gwashañ eo ?) partout

[a ˌbopəd mɑ̃ ˈhɛsɛ ˈlɑɹdɑ̃ ˌgwɑsɑ̃ he̞ paɹˈtut]

et toujours est-il qu'il essaye de turbiner (le plus possible ?) partout [homme en arrêt maladie faisant des travaux chez les gens]

???

Jakez Dilinan, 1931, Kemperven (dastumet gant Tangi)

hag eu... ur c'hoar d'hom dad a oa plac'h yaouank, e oa amañ, hoñ a vije oc'h esae... esae... kelenn ac'hanon un tamm ivez, hag eu... 'oamp ket... 'oamp ket sañset re gamaradoù, ma zad-kozh a lâre dezhi, he zad-hi kwa, ma zad-kozh, a lâre dezhi « c'hwi zo sotoc'h evit hennezh emezañ, leskit hennezh trankil ! »

[ag ə - ə ˈhwɑːɹ dɔ̃m ˈdɑːd wa plax ˈjo̞wɑ̃ŋˤ - wa ˈɑ̃mɑ̃ - hɔ̃ ˌviʒe ˈhɛsɛ - ˈhɛsɛ - ˈkelɛn ɑ̃w ən ˈtɑ̃m ˌie - ag ə - ˌwɑ̃m kə ˌwɑ̃m kə ˈsɑ̃sə ɹe gɑ̃məˈɹɑːdo - mə ˌzatˈkoːs lɑːɹe dɛj - i ˈzɑːd hi kwa - mə ˌzatˈkoːs - ˈlɑːɹe̞ ˈdɛj - hwi zo ˈzotɔx wi ˈhẽːz ˌmeˑɑ̃ - ˈlɛskə hẽːs ˈtɹɑ̃ŋkil]

et euh... une soeur de notre père qui était célibataire, était ici, elle essayait... essayait... de m'éduquer quoi un peu aussi, et euh... nous n'étions pas... nous n'étions pas très copains, mon grand-père lui disait, son père à elle quoi, mon grand-père, lui disait « vous être plus bête que lui, disait-il, laissez-le tranquille ! »

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

ya ! e soñje dezhi moarvat, « eñ 'vez ket mat dezhi bep noz ha... ha 'blijo ket dezhi, 'h a da gomz galet, esae ober anezhañ garmat e vije bep tro, met eñ 'rae ket hañ !

[ja - ˈʒɔ̃ːʒe̞ dɛj maˈhɑt - hẽ ve kə ˈmɑːd dɛj bob ˈnɔ̃ːz a - a biˈʒo kə dɛj - ha də gɔ̃mz ˈgɑːlət - ˈhe̞se̞ ˈo̞ːbəʁ ˈneːɑ̃ ˈgɑʁməd ˈviʃe bop ˈtʁo - mɛ he̋ ˈʁɛ kəd ɑ̃]

oui, elle pensait sans doute « lui [le bébé], ça ne doit pas lui convenir tous les soirs et... il ne lui plaira pas, elle va parler durement », elle essayait à chaque fois de le faire pleurer, mais lui ne faisait pas hein !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

hag evel-se e rez... se 'rey ket bern uoù warnañ bepred, ma 'vez ket 'met un tamm bihan evel-se, a-hend-all an u-se a ra bern, re, ha lakat tri 'ba ar saladier ha... lakat anezhe en omeletenn, un omeletenn, ha lakat un tamm war pep hini evel-se, 'to ket 'met esae, evel-se, da welet

[a viˈse̞ ʁe̞z - ze ˈʁɛj cə bɛʁn ˈyːo ˈwɑʁnɑ̃ ˈbopət - ma ˈve kə ˈlɑkə mɛ tɑ̃m ˈbiːən viˈse̞ - hɛnˌdɑl ˈnyse ʁa bɛʁn - ʁe - a ˈlɑkət tʁi ba salaˈdje a - ˈlɑkə ne̞ ɑ̃ o̞mˈlɛtən - no̞mˈlɛtən - a ˈlɑkə tɑ̃m waʁ po̞ˈpiːni viˈse̞ - ˈto kə mɛ ˈhe̞se̞ - viˈse̞ - də ˈwe̞ːlət]

et comme ça tu fais... ça, ça ne fera pas beaucoup d'oeufs dessus toujours [la crêpe], s'il n'y a qu'un tout petit peu comme ça, autrement cet œuf-là ça fait beaucoup, trop, et mettre trois dans le saladier et... les mettre en omelette, une omelette, et mettre un peu sur chacune comme ça, tu n'auras qu'à essayer, comme ça, pour voir

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

dam, abaoe herie beure bremañ 'h on oc'h esae es... oc'h esa lâret da homañ emezon-me 'h on gant ar boan-gof emezon-me

[dɑ̃m bwe 'hɛje 'bœ:ɹe 'bœmɑ̃ hɔ̃ 'hɛsɛ ɛs 'hɛsa 'lɑ:ɹə da 'homɑ̃ mɔ̃me hɔ̃ gɑ̃n bwɑ̃n'gof mɔ̃me]

dame, depuis ce matin maintenant je suis en train d'essayer d'ex... d'essayer de dire à celle-ci dis-je, que j'ai mal au ventre dis-je

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

amañ en traoñ emañ o labourat 'ba ar barrouz hag e oa deut unan yaouank aze a oa... fin, oc'h esae ober un dra bennak ivez, met neuze 'na kavet da lâret penaos ne deuje ket an deiz war-lerc'h, 'na kavet re start

['ɑ̃mɑ̃ tɾo̞w mɑ̃ la'bu:ɹəd bah 'bɑɹus a wa dœd yn 'jo̞wɑ̃ŋ 'ɑ:he a wa fin 'hɛsɛ 'diskĩ o̞:ɹ ndɹa mə'nɑ:g ie mɛd 'nœ:he na gɑ:d də lɑ:ɹ pə'nɔ̃:z nə dœ'ʃekə nde waɹ'lɛɹh na kɑ:d ɹe stɑɹt]

ici en bas il travaille à la commune et un jeune était venu là qui était... enfin, qui essayait de faire quelque chose aussi, mais alors il avait trouvé à dire qu'il ne reviendrait pas le lendemain, il avait trouvé trop dur

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Ha an hini 'nije c'hoant da deskiñ brezhoneg 'h esae deskiñ.

Et celui qui voulait apprendre le breton essayait d'apprendre.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

n'eo ket brav esae telefoniñ

[nɛ kə brɑw 'hɛsɛ tele'fɔni]

ce n'est pas agréable [amusant] d'essayer de téléphoner

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

esae treiñ tu dezhañ

['ɛsɛ 'tʁɛĩ ty: deɑ̃]

essayer de le tourner de l'autre côté [matelas]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

n'eo ket brav esae telefoniñ

[nɛ kə brɑw 'hɛsɛ tele'fɔni]

ce n'est pas agréable [amusant] d'essayer de téléphoner

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

darn a oa... a oa... oc'h esae difenn ar maki hag euh... hag euh... darn all a oa... a oa a-enep

[dɑrn wa wa 'hɛsɛ 'ti:vɛn 'mɑki ag ə ag ə dɑrn ɑl wa wa 'e:nət]

certains étaient... étaient à essayer de défendre le maquis et euh... et euh... d'autres étaient opposés

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

bezañ zo kalz hag a vez oc'h esae lakat o bugale daou vloaz

[’beɑ̃ zo kalz a ve ’hɛsa də ’lɑkəd o by’gɑ:le dow lɑ:]

il y en a beaucoup qui cherche, qui essaye de mettre leurs enfants de deux ans (à l'école)

Jañ-If Bihan, 1946, Lannuon (dastumet gant Tangi)

ha bet ur pennad mat oc'h esae kaout o fermiaj peogwir unan 'na renket tremen... tremen dek gwezh

[a bet ˌpɛnə’mɑt ’hɛsɛ kɑ:d o vɛr’miəʃ pə’gu:r yn na ’rɛŋkət ’tremɛn ’tremɛn dek kweʃ]

et ayant été un bon bout de temps à essayer d'avoir leur permis puisqu'un avait dû passer... passer dix fois

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 38 frazenn.
12