Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 21 frazenn.
12

ha frejoù ganin, kompren a rez ! peogwir fidedoulle 'oan ket kat da labourat na mann ebet, 'oan ket kat da vann ebet 'vat ! ha... hag eu... e oan manet evel-se te ! setu aze tu vois ? tout ar pezh 'meus bet a-raok ? goude 'meus kollet ma blac'h bihan ha tout ar stal, c'était tout du long, tout du long, tout du long

[a ˈfɹɛːʒo gɑ̃ˌnĩ ˈkɔ̃mpɹe̞ˑs - pyˌgyˑɹ fidəˈdule ˌwɑ̃n kɑt tə laˈbuːɹəd na ˈmɑ̃nbet - ˌwɑ̃n kə ˈkɑd də ˈvɑ̃nbet a - ag ə - wɑ̃n ˈmɑ̃ːnə vəˌse̞ te - ˌsety ˈɑhe̞ ... - ˈtut pez møz be ˌɹo̞ˑk - ˌguˑde møs ˈko̞lət mə ˌblɑxˈpiˑən a tut ˈstɑːl - ...]

et j'avais des frais [à payer], tu comprends ! puisque sacrebleu je ne pouvais pas travailler ni rien, je ne pouvais rien faire ! et... et euh... j'étais restée comme ça pardi ! voilà tu vois ? tout ce que j'ai eu avant ? après j'ai perdu ma chère fille et tout le bazar, c'était tout du long, tout du long, tout du long

Ana Kozhig, 1929, Bear (dastumet gant Tangi)

hag unan all, 'ma klevet, fin, se zo etrezomp hañ ivez ! e oan 'ba... 'ba eu... 'ba ur stal dilhad 'ba en Gwengamp, hag e oa unan arri oadet hag e oa he merc'h ganti, arri c'hwezek pe seitek vloaz, ha fidedoulle e oa oc'h esa ur robenn ivez hag e oa deut da... da welet ac'hanon da... da c'houll ganin ivez « petra a lârez deu... deus ma merc'h ? » hag-eñ e oa chik, « gant he robenn, emezi, kar... ya, met fort eo un tamm deu... deus ar pelochonoù ! » petra a oa ar pelochonoù ? les seins ! gwelet a rez, ya ! pelochonoù a rae

[a ə ˈnɑl - ma ˈklɛwət - fin ze zo ˌtɾeˑɔ̃m ɑ̃ ˌiˑə - wɑ̃n bah bah ə - bah ˌstɑˑl ˈdijad ban ˈgwɛɲɔ̃m - a wa ˈyˑn ˌɑj ˈnwɑːʒət a wa i ˈmɛɹx kɑ̃ti - ˌɑj ˈhweːzɛk pe zɛjˈtɛg la - a fidəˈdule̞ wa ˈhɛsa ˈɹoːbən ˌiˑə a wa ˈdœd də də ˌwe̞ld ˈɑ̃ːnɔ̃ də - də ˈhul gɑ̃ˌnĩ iˑe - pɹɑ ˌlɑːɹez dœ dœz mə ˈmɛɹx - eˈgẽ wa ˈʃik - gɑ̃n i ˈɹoːbən me̞j - kaɹ ˌja - mɛt ˌfɔɹd e̞ tɑ̃m dœ dœs pølo̞ˈʃɔ̃no - ˌpɾɑ wa pølo̞ˈʃɔ̃no - ... - ˌgwe̞ˑl ə ɹez ja - pølo̞ˈʃɔ̃no ɹe]

et une autre, que j'avais entendue, enfin, ça c'est entre-nous hein aussi ! j'étais à... dans euh... dans un magasin de vêtements à Gwengamp, et il y avait une personne âgée qui était avec sa fille, ayant dans les seize ou dix-sept ans, et nom d'un chien elle était en train d'essayer une robe aussi et elle était venue... me voir pour... pour me demander aussi « que dis-tu d... de ma fille ? » alors qu'elle était élégante, « avec sa robe, dit-elle, car... oui, mais elle est forte un peu... des « seins » ! » c'était quoi les « seins » ? les seins ! tu vois, oui ! elle disait les « seins »

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

ar re a oa oc'h ober ar pont 'ma diskwelet anezhañ, penaos fidedoulle... « eñ, emezon-me, ma signatur emezon-me zo aze », aze e oa fank ha 'mamp naeteet ha 'neva gwelet, « ah ya 'vat, emezañ ! »

[ˈɹe wa ˌhoˑɹ ˈpɔ̃n ma disˈkwe̞ːlə ˈneˑɑ̃ pəˌnɔ̃ːz fidəˈdule - ˌhẽˑ ˈmɔ̃mɛ - ma ziˈɲɑtyɹ ˈmɔ̃mɛ zo ˌɑhe̞ - ˌɑhe̞ wa ˈvɑ̃ŋ tɑ̃ ˈbiˑən a mɑ̃m neˈteˑɛt a ˌneva ˌgwe̞ˑl - a ˌjɑ ha ˌmeˑɑ̃]

ceux qui faisaient le pont je leur avais montré, comment bon sang... « lui, dis-je, ma signature dis-je est là », il y avait de la boue là et nous avions nettoyé et il avait vu, « ah oui, dit-il ! »


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Armand ar Meur, 1933, Tonkedeg (dastumet gant Tangi)

ar Gozh Voudenn, ya, ya, ar Gozh Voudenn Bihan hag ar Gozh Voudenn Vras, ar Gozh Voudenn Vras a oa sañset... ti Josfin, hag ar Gozh Voudenn Vihan, eñ a oa ar menaj tal-kichen, hag... ha c'hoazh 'dea 'ba eu... 'ba ar me... 'ba ar Gozh Voudenn Vihan adarre, ar Gozh Voudenn Vihan zo arri... ar Gozh Voudenn Vras bremañ, peneogwir ar menaj eu... tud Michel, fidedoulle, n'eus ket den ebet e-barzh o terc'hen menaj kwa

[ˌgo̞z ˈvuːdən - ˌjɑ - ˌjɑ - go̞z ˌvuˑdən ˈbiˑən a go̞z ˌvuˑdən ˈvɹɑːs - go̞z ˌvuˑdən ˈvɹɑːz wa ˈsɑ̃sət - ˌti ˑ ʒɔsˈfiːn - a go̞z ˌvuˑdən ˈviˑən - ˌhẽ wa ˈmeːneʃ talˈkiʃən - ag a ˌhwɑz dea bah ə - bah mɔ̃ - bah go̞z ˌvuˑdən ˈviˑən aˈdɑɾe - go̞z ˌvuˑdən ˈviˑən zo ˌɑj - go̞z ˌvuˑdən ˈvɹɑːz ˌbɹœmɑ̃ - pənəˌgyˑɹ ə ˈmeːneʃ ə - ˌtyd miˌʃɛl fidəˈdule ˌnøs kə ˈden be ˌbɑɹs ˈtɛhɛn ˈmeːneʃ kwa]

ar Gozh Voudenn, oui, oui, ar Gozh Voudenn Bihan et ar Gozh Voudenn Vras, ar Gozh Voudenn Vras c'était en principe... chez Joséphine, et ar Gozh Voudenn Vihan, ça c'était la ferme à côté, et... et encore qu'ils avaient dans euh... dans la mê... dans ar Gozh Voudenn Vihan de nouveau, ar Gozh Voudenn Vihan est devenu... ar Gozh Voudenn Vras maintenant, puisque la ferme euh... les parents de Michel, bon sang, il n'y a personne dedans à exploiter la ferme quoi

Tonkedeg
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Armand ar Meur, 1933, Tonkedeg (dastumet gant Tangi)

ha neuze dija eu... on... on maeronez deus ar c'hloc'h ya, bremañ 'meus... 'meus ur c'hloc'h ya met eu... ya, roet 'meus un tamm arc'hant ha neuze peneogwir, fidedoulle, 'meus eu... pep hini a gred 'ba ar sort a ra, met eu... ma zad a blije chapel Vre-se dezhañ... spontus kwa ya

[a ˌnœhe deˌʒɑ ə - hɔ̃ hɔ̃ mɛˈɹɔ̃ːnəs tœz ə ˈhlɔx ˌjɑ - ˌbo̞mɑ̃ møz møz ə ˈhlɔx ˌjɑ mɛd ə - ˈjɑ ˌɹoˑə møs tɑ̃m ˈɑɹhɑ̃n a ˌnœhe pynyˌgyˑr fidəˈdule møs ə - poˈpiːni ˌgɹeˑd bah ˌsɔɹd ə ɹa - mɛd ə mə ˈzɑˑd ˌbiˑʒe̞ ˌʃɑpəl ˈvɹeˑ ze ˌdeˑɑ̃ - ˈspɔ̃tys kwa ja]

et alors déjà euh... je suis... je suis marraine de la cloche oui, maintenant j'ai... j'ai une cloche oui mais euh... oui, j'ai donné un peu d'argent et alors puisque, bon sang, j'ai eu... chacun croit ce qu'il veut, mais euh... mon père appréciait cette chapelle de Bre-là... énormément quoi oui

Pederneg

Frañsoaz Kallag, 1936, Pederneg (dastumet gant Tangi)

hag eu... fidedoulle ! bremañ e welan... en em okupan deus... un tamm deus ar chapel met domaj e vije ma... 'h aje en traoñ kar eu... chapel Bre a vez graet kalz a dralala ganti 'vat ! met eu... homañ zo un tamm mat chikoc'h an diabarzh, chapel Maodez

[ag ə - fidəˌdule ˌbo̞mɑ̃ ˌwe̞ˑlɑ̃ - nɔ̃n oˈkypə dœs tɑ̃m dœz ə ˈʃɑpəl mɛ ˈdoməʒ ˌviʒe ma - ˌhɛʃɛ ˈntɹo̞w kaɹ ə - ˌʃɑpəl ˈbɹeˑ ve gɛt ˈkɑlz ə dɹalaˌla gɑ̃nti hat - mɛd ə - ˌhomɑ̃ zo tɑ̃ˌmɑt ˈʃikɔx diaˈbɑɹs - ˌʃɑpəl ˈmoːdəs]

et euh... bon sang ! maintenant je vois... je m'occupe de... un peu de la chapelle mais ce serait dommage si... elle tombait en ruine car euh... la chapelle de Bré on en fait tout un tralala ! mais euh... celle-ci est bien plus belle à l'intérieur, la chapelle de Maodez

Pederneg

Frañsoaz Kallag, 1936, Pederneg (dastumet gant Tangi)

Bremañ n'en em wel ket an dud pell pa n'en em anavezont ket hañ. Peogwir... oh, e welez tud o tremen e-barzh an hent met ne oarez ket piv int ha... feiz, n'ez ket da gaozeal gante na mann ebet quoi. Ma'c'h eont d'an oferenn pe un dra bennak, fidedoulle, e deuont ha ec'h eont, an nen a ra memes tra ha mat.

e deuont ha ec'h eont ['dɛŋ a hɛŋ]

Maintenant, les gens ne se voient pas longtemps quand ils ne se connaissent pas. Parce que... Oh, tu vois des gens passer sur la route mais tu ne sais pas qui c'est et... ma foi, tu ne vas pas parler avec eux ni rien. S'ils vont à la messe ou quelque chose, nom d'un chien, ils vont et viennent, on fait pareil et c'est tout.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ha an tele zo aze ordin, hoñ a deu en-dro pe... troet ar bouton ha evel-se fidedoulle e vez sellet donti, ha ma vezer skuizh o sellet donti, e vez serret he genoù dezhi. Ha ne lavar mann ebet gwech ebet. Outre 'met ar pezh a vez laket da lavaret.

Et la télé est toujours là, elle tourne [= fonctionne] ou... on tourne le bouton et comme ça, nom d'un chien, on la regarde. Et si on en a marre de la regarder, on lui ferme sa bouche. Et elle ne dit jamais rien, en plus de ce qu'on lui fait dire.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ha goude du-mañ e vije didonet ur bern leueioù, ha fidedoulle e vije graet laezh poultr da reiñ dezhe

[a ’gu:de ’dymə viʒe di’dɔ̃:nə bɛʁn ’lwɛjo a fidə’dule viʒe gwɛ le̞s’pul də ʁɛĩ dɛ:]

et après chez moi on sevrait plein de veaux, et bon sang on faisait du lait en poudre pour leur donner

Elen ar Gov, 1931, Louergad (dastumet gant Tangi)

An hini bihan evel ec'h ouzout fidedoulle 'hat, pa oa en e ide sikour ar reoù all ivez, feiz e oa stad ennañ quoi.

[əni’biən vɛl ’huːt fidə’dule hat – pe wa ni ’iːde ’ʃicuʁ ʁe’wal ie – fe wa ’stɑːd ’ne̞nã kwa]

Le petit, comme tu sais, puisqu'il est décidé à aider les autres, il est content.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Unan bihan evel-se, pa deu da soñj dezhañ deus e vamm, fidedoulle, pa'c'h a e vamm kuit, e c'hallez krediñ hardi : ouin ouin. E vez klevet a bep sort sonioù quoi.

[yn’biən vəse pe dø də ʒõʃ ’teã døz i ’vãm – fidədule pe ha i ’vãm ’kwit ’halɛs ’kʁeːdi ’haj (…) – ve ’klɛwə bɔp sɔʁt ’sõːnjo kwa]

Un petit comme ça, quand il pense à sa mère, quand sa mère s'en va, tu peux bien croire que : ouin ouin. On entend toutes sortes de sons.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Deus d'evañ bannac'h eta eme hen-mañ-hen. Daon, ya, me zo a-baouez d'evañ ivez. Daon ya, me 'meus graet ivez, eme egile, ha fidedoulle, ingal eo.

[døs'teːvã 'bãh ta me ˌheˑnmə'heːn – dãwn ja me zo 'bɔwəs 'teːvã iə – dãwn ja me møs 'kwɛd iə me e'giːle – a fidø'dule 'iŋgal e̞]

Viens boire un coup, disait tel-ou-tel. Oui, je viens d'en boire un. Oui, moi aussi, disait l'autre, et nom d'un chien, peu importe.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Pa 'nije paeet unan, egile a baee unan ivez quoi. Ma oant tri pe bevar fidedoulle, muioc'h se a vije.

[pe niʒe 'pe̞əd 'yn e'giːle 'be̞e̞ 'yn iə kwa – ma wãŋ 'tʁi pə 'be̞waʁ fidə'dule 'muɔh se 'viʒe]

Quand l'un avait payé [un coup à boire], l'autre en payait un aussi. S'ils étaient trois ou quatre, nom d'un chien, il y en avait d'autant plus.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Met se n'eo ket drol te, peogwir a-wechoù zo moaien da boz e dorn, ha e vez rampet ha fidedoulle avat, ec'h afe ba ar stank a-walc'h, met nann nann, gouzout a ouient... gouzout a ouient en em diwall.

[mɛ ze nɛ kə 'dʁoːl te – pəgyːʁ 'we̞ʒo zo 'mwɔjən də 'boz i 'dɔːn – a ve ʁãmpə a fidœ'dule hat – 'hafe bah 'stãŋk waχ – mɛ nãn nãn – 'guːd ə ujɛŋ – guːd ə ujɛŋ nõn 'diwal]

Mais ça ce n'est pas bizarre [étonnant], puisque des fois on pouvait poser sa main et glisser, et nom d'un chien, tomber facilement dans le lavoir, mais non, elles savaient faire attention.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

fidedoulle biskoazh kement-all 'vat !

[fidə'dule 'biskwas ke'mɛndal hat]

c'est extraordinaire !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

fidedoulle hola 'vat !

[fidə'dule hola'hat]

nom de dieu !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

fidedoulle !

[fidə'dule]

nom de dieu !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Kar pa vije d'ober tremen e bord ar c'hleuz, fidedoulle avat, e groge... un tamm koad e-barzh, e-barzh... deus ur wezenn bennak, pe un dra bennak, e vije ur brank un tamm bihan pelloc'h, ha hennezh a groge e-barzh an appareil.

Ka pa vijé d'or trémèn bord hleñ, fidedoullé hat, grogé... tamm koat bars, bah... deus wéenn bénnak, pé 'n dra bénnak, vijé brank tamm bien pèlloh, a heñ grogé bah 'n appareil.

Car quand il devait passer au bord du talus, nom d'un chien, un bout de bois d'un arbre s'accrochait... Il y avait une branche un peu plus loin, et elle s'accrochait dans son appareil [auditif].

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ha peogwir, ma 'nez ezhomm an nen sikour, fidedoulle, zo ur sonetenn ha n'eus ket nemet son anezhi, ha diouzhtu 'h arruo unan bennak.

A pegur, ma né émm ’n nén jikour, fidedoullé, zo e zonêtenn, a n’eus ke mè zon nèi, a dustu ’h aio un bénnak.

Et parce que... Si on a besoin d'aide, il y a une sonnette, et il suffit de sonner, et quelqu'un arrivera immédiatement.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ur bannac'h all ha ur bannac'h all ha ur bannac'h all, met ur bannac'h all pa vezer partiet evel se koura, fidedoulle avat, ha e vez graet... 'h eve hep gouzout dezhañ.

Bañh all a bañh all a bañh all, mè bannah all pé vèr partiet vesé koura, fidedoullé hat, a vé gwèt... évé èp koût téañ.

Un verre et un verre et un verre, mais un autre verre quand on est parti comme ça... Il buvait sans s'en rendre compte.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Kavet zo bet 21 frazenn.
12