Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 30 frazenn.
12

1. ya, hennezh eo... 2. aze e oa... 1. hennezh eo ar Park Foar gwechall 2. aze e oa ar Park Foar 1. aze e vije graet ar foar ya

1. [ja - ...] 2. [...] 1. [... ˌpɑꝛk ˈfwɑˑɹ ...] 2. [... ˌpɑꝛk ˈfwɑˑɹ] 1. [...]

Pleuzal
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

1. Ujen Boverje, 1930, Pleuzal
2. Kristian Boverje, 1954, Pleuzal
(dastumet gant Tangi)

ar Park Foar

[ˌpɑꝛk ˈfwɑˑɹ]

Pleuzal
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Herri ar Rouz, 1925, Pleuzal (dastumet gant Tangi)

ingal petore deiz e gouezhe se pa vije foar le...

[ˌiŋgal peˌtɔˑɣe ˈdeˑ ˌgweˑe ˈzeˑ pe ˌviˑʒe ˈvwɑˑꝛ lø]

ça tombait n'importe quel jour quand c'était la foire le...

Bernard Mañcheg, 1937, Runan (dastumet gant Tangi)

eh ! quand c'était... Foar ar Vleunioù, on disait Foar ar Vleunioù, la foire des rameaux

[... - ˌvwɑˑꝛ ˈlœɲo - ... ˌvwɑˑꝛ ˈlœɲo - ...]

Simona ar C'hozh, 1922, Gras (dastumet gant Tangi)

feiz, e oa aet gant e dad, da foar Galon-Goañv, ha feiz ! ma kerez an deiz-se e oa skol, hag an deiz-war-lerc'h pa oa arriet 'ba ar skol, xxx ( ?) o c'houll gantañ pelec'h e oa, « à la foire du cœur en hiver, emezañ ! »

[fe - wa ˌe̞d gɑ̃ i ˈdɑˑt - də vwaꝛ ˌgɑˑlɔ̃n ˈguˑɑ̃ - a ˈfeˑ - me ˈkeˑɣez ˈdese wa ˈskoˑl - a ˌdewaꝛˈle̞χ pe wa aˈɣiɛd ba ˈskoˑl - ? hul ˈple̞χ wa - ... ˈmeˑɑ̃]

ma foi, il était allé avec son père, à la foire de la Toussaint, et ma foi ! si t uveux il y avait école ce jour-là, et le lendemain quand il était arrivé à l'école, xxx ( ?) lui demande où il était, « à la foire du cœur en hiver, répondit-il ! »

If Kariou, 1930, Peurid (dastumet gant Tangi)

foar Galon-goañv, ya !

[vwaꝛ ˌgɑˑlɔ̃n ˈguˑɑ̃ - ja]

la foire de la Toussaint, oui !

If Kariou, 1930, Peurid (dastumet gant Tangi)

an ouvrierien a cheñche eu... plas eu... menajoù, an hini n'en em blije ket 'ba ur plas pe... 'ba ur plas all eu... feiz, 'nije c'hoant da chañch, ha 'h aent da... justamant da foar Galon-goañv aze ivez, hag an hini a oa charreter a-hervez 'h ae d'ar foar, gant ur skourjez, en-dro beñ... da... deus e gerc'hen aze ya

[ˌnuvɣiˈɛˑɣjɛn ˈʃɛ̃ʃe ə - ˈplɑs ə meˈnɑˑʒo - ˈnˑi nɔ̃n bliˌʒe kə ba ən ˈplɑs pe - bah ˌplɑs ˈɑl ə - fe ˌniˑʒe ˈhwɑ̃n də ˈʃɑ̃ˑʃ - a hɛɲ ə - ʒysˈtɑ̃mɑ̃n də vwaꝛ ˌgɑˑlɔ̃n ˈguˑɑ̃ ˌɑhe ˌiˑe - a ˈnˑi wa ʃaˈɣɛtəꝛ ˈhɛɹwe he də ˈvwɑˑɹ - gɑ̃n ə ˈskuɹʒe - ˌdɣoˑ bɛ̃ dœ dœz i ˈgɛhɛn ˌɑhe ja]

les ouvriers changeaient euh... d'endroit euh... de fermes, celui qui ne se plaisait pas dans un endroit ou... dans un autre endroit euh... ma foi, il avait envie de changer, et ils allaient à... justement à la foire de la Toussaint là aussi, et celui qui était charretier, à ce qu'il parait, il allait à la foire, avec un fouet, autour ben... de... de son cou là oui

Bernard Mañcheg, 1937, Runan (dastumet gant Tangi)

ah, Kalon-goañv ya ! ah ya ! foar... foar Kalon-goañv ya, se a oa... se a oa... gwechall aze e oa se renommet hañ ! ma dud 'h aent da... foar ar moc'h bihan, 'h aent da werzhañ moc'h bihan da... da foar Kalon-goañv

[a ˌkɑˑlɔ̃nˈguˑɑ̃ ja - a ja - vwaɹ vwaɹ ˌgɑˑlɔ̃nˈguˑɑ̃ ja - ˈze wa - ˈze wa - gweˌʒɑl ˈɑhe wa ˈze ɣøˈnoməd ɑ̃ - mə ˈdyd hɛɲ də - vwaɹ moxˈpiˑən - hɛɲ də ˈwɛꝛzɑ̃ moxˈpiˑən də - də vwaɹ ˌkɑˑlɔ̃nˈguˑɑ̃]

ah, [la foire de] la Toussaint oui ! ah oui ! la foire... la foire de la Toussaint oui, ça c'était... ça c'était... autrefois ça c'était renommé hein ! mes parents allaient à... à la foire aux porcelets, ils allaient vendre des porcelets à la foire... à la foire de la Toussaint

Bernard Mañcheg, 1937, Runan (dastumet gant Tangi)

ya 'vat, ha goude neuze eu... deus... 'ba en Bear amañ ar memes tra ivez, 'h ae da foar Vear ivez, ha goude a-wechoù 'nije d'ober kas anezhe c'hoazh d'an hini 'nije gwerzhet anezhe, ha eo bet 'vat mat a wech, o kas anezhe, kostez eu... Plufur ha neuze eu... peseurt anvioù zo aze c'hoazh ? ah nann, nann ! pas Plistin, muioc'h e-mesk ar c'hoad amañ, Plou... Plounevez ya ha neuze eu... oh 'ba Plufur, Plufur pe... hag eu... hag aze un devezh e oa aet bepred da... da gas, ha n'arrie ket er gêr, oh ma doue ! me a oa arri nec'het, arri nav eur noz, n'arrie ket ar paotr er gêr, « ma doue ! dam, pelec'h eo manet ivez 'ta, emezon-me ? » un tamm fourgonetenn 'mamp prenet, ha 'ba hoñ e vijent boutet te ! ha... hag eu... met peogwir aze e oant o tornañ d'ar c'houlz-se, boñ, hag e oant o tornañ 'ba ar menaj 'na d'ober kas moc'h, ha feiz, e oa chomet da... da sellet dioute te ! kar ar re-se 'dornent ket evel dre amañ tamm ebet hañ, hag eu... ha pa oa fin 'ba ar menaj-se, 'h aent d'ar menajoù all, a oa an deiz a-raok, da... da... da... d'ober la fête, hag e vije un tamm bal ha traoù ha muzik, ha... ha chomet ar paotr da sellet, hag evel-se e oa diwezhat oc'h arriet er gêr te ! met me a oa arri nec'het hañ !

[ja ha - a ˌguˑde ˈnœhe ə - dœs - ban ˈbeˑaɹ ˌɑ̃mɑ̃ mo̞sˈtɾɑˑ ˌiˑe - ˌhe də ˌvwɑˑɹ ˈveˑaɹ ˌiˑe - a ˌguˑde ˈweːʒo ˌniʒe do̞ˑɹ ˌkɑs ˈne̞ hwɑz də ˈniːni niʒe ˈgwɛɹzə ˌne̞ˑ - a he̞ bed hat ˌmɑd ə ˈweʃ - ˌkɑs ˈne̞ - ˌkoste ə - plyˈfyːɹ a ˌnœːze ə - peˌsœ hɑ̃ˈnojo zo ˌɑhe̞ ˌhwɑs - a nɑ̃nɑ̃n - pas ˈplistin - ˌmyˑɔx ˌmesk ə ˈhwɑd ˌɑ̃mɑ̃ - plu pluˈnewe ja a ˌnœːze ə - o bah plyˈfyːɹ - plyˈfyːɹ pe - ag ə - ag ˌɑhe̞ ən ˈdewəz wa ˈɛd ˌbopəd də - də ˌgɑs - a naˌje kə ˈge̞ːɹ - o ma ˈduˑe - me wa ˌɑj ˈnehət - aj ˌnɑˑvəɹ ˈnɔ̃ːz naˌje kə ˈpo̞ˑd ˌge̞ːɹ - ma ˈduˑe - dɑ̃m ˌple̞x he̞ ˈmɑ̃ːnəd ˌiˑe ta ˌmɔ̃me̞ - tɑ̃m furgo̞ˈnɛtən mœm ˈpɾeːnət - a bah ˌhɔ̃ˑ viʃɛɲ ˈbutət te - a ag ə - mɛ pyˈgyˑɹ ˌɑhe̞ wɑ̃ɲ ˈtɔɹnɑ̃ də ˈhuls se - bɔ̃ - a wɑ̃ɲ ˈtɔɹnɑ̃ bah ˈmeːnaʒ na do̞ˑɹ ˌkɑs ˈmox - a fe wa ˌʃo̞məd də - də ˌzɛl ˈdjɔ̃te̞ te - kaɹ ˈɹeze dɔɹˌnɛɲ cə we̞l dɾe ˌɑ̃mɑ̃ ˈtɑ̃m bed ɑ̃ - ag a - a pe wa ˈfiːn bah ˈmeːnaʃ se - hɛɲ də də meˌnɑˑʒo ˈɑl - wa ˌdeˑ ˈɹoˑk - də də də - ˌdo̞ˑbəɹ ... - a ˌviʃe tɑ̃m ˈbɑˑl a ˌtɾɛw a myˈzik - a a ˌʃo̞mə ˈpoˑd də ˈzɛlət - a vəˈse wa diˈweˑət ˌhɑjə ˈge̞ˑɹ te - mɛ ˌme wa ˌɑj ˈnehəd ɑ̃]

mais oui, et après alors euh... de... à Bear ici la même chose aussi, il allait à la foire de Bear aussi, et après parfois il devait les [porcelets] envoyer encore à celui qui les avait vendu, et il a été plusieurs fois, les apporter, du côté de... Plufur et aussi euh... quels noms y a-t-il là encore ? ah non, non ! pas Plistin, plus dans les terres [litt. dans les bois] ici, Plou... Plounevez oui et aussi euh... oh à Plufur, Plufur ou... et euh... et là un jour il était allé livrer... livrer, et il ne revenait pas à la maison, oh mon dieu ! moi je commençais à m'inquiéter, il était neuf heures du soir, le bonhomme n'arrivait pas chez lui, « mon dieu ! dame, où est-il donc resté, dis-je ? » nous avions acheté une petite fourgonnette, et on les fourrait dedans parti ! et... et euh... mais puisque là ils étaient en train de battre à cette époque-là, bon, et ils étaient en train de battre dans la ferme où il devait livrer les cochons, et ma foi, il était resté... les regarder pardi ! car ceux-là ne battaient pas du tout comme par ici hein ! et euh... et quand c'était fini dans cette ferme-là, ils allaient dans d'autres fermes, où ça avaient eu lieu la veille, pour... pour... pour... pour faire la fête, et il y avait un petit bal et tout et de la musique, et... et le bonhomme était resté regarder, et donc il était tard à revenir à la maison pardi ! mais moi je commençais à être inquiète hein !

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

kalz a saout zo 'ba ar foar ha eo « penn gwenn » o anv hañ !

[ˈkɑlz ˌzɔwt so bah ˈvwɑːꝛ a he̞ ˌpe̞n ˈgwe̞n o ˈhɑ̃ːno ɑ̃]

il y a beaucoup de vaches à la foire dont le nom est « tête blanche » hein !

Alan Herveig, 1954, Ploueg (dastumet gant Tangi)

1. kann xxx ( ?) 'ba... 'ba ar foar e oa bet, unan 'na tapet gwreg egile, « fidedoue ! emezon-me, n'eo ket me zo kaoz hañ », hag e oant... 2. arri a ra traoù evel-se hañ ! 1. ya met... gwashañ eo an hini a vez tapet xxx ( ?)... me a oa tapet eu... pa oant arri eu... unan 'na tapet ur vazh da vont da darc'hañ war egile, « n'ez ket da darc'hañ anezhañ bepred ! », amañ e oa... deus ar beure 'ma... 'ma renket kas unan kuit kwa, « an hini a oa amañ da gentañ, emezon-me, a chomo amañ, ha te 'h ey goude lec'h all, met 'deui ket amañ emezon-me... peotramant e vo kann (bep pred ?) hañ ! »

1. [kɑ̃n ? bah - bah ˈvwɑːɹ wa bet - yn na ˈtɑpə ˈgwɹeg eˈgiːle - fidəˈduːe ˈmɔ̃me̞ ne̞ kə ˈme zo ˈkoːz ɑ̃ - a wɑ̃ɲ] 2. [ɑj ʁa tʁɛw vəˈse ɑ̃] 1. [ja mɛ - ˈgwɑsɑ̃ he̞ nːi ve ˈtɑpət ? - me wa ˈtɑpəd ə - pə wɑ̃n ɑj ə - yn na ˈtɑpə ˈvɑs dɔ̃n tə ˈdɑhɑ̃ waɹ eˈgiːle - nes kə ˈdɑhɑ̃ ˈneˑɑ̃ ˈbopət - ˈɑ̃mɑ̃ wa - dœz ˈbœːɹe ma - ma ˈɹɛɲkə kaz yn kwit kwa - ˈnːi wa ˈɑ̃mɑ̃ də ˈgentɑ̃ ˈmɔ̃me̞ ˈʃomo ˈɑ̃mɑ̃ - a te hɛj ˈguːde le̞xˈɑl - mɛ ˌdi kəd ˈɑ̃mɑ̃ ˈmɔ̃me̞ ... pəˈtɑ̃m vo kɑ̃n bop ˈpɹeːd ɑ̃]

1. une bagarre xxx ( ?) à... à la foire il y avait eu, un avait piqué la femme de l'autre, « bon sang, dis-je, ce n'est pas moi le responsable hein ! », et ils étaient... 2. ce sont des choses qui arrivent hein ! 1. oui mais... le pire c'est celui qui est pris xxx ( ?)... moi j'étais pris euh... quand ils étaient arrivés euh... un avait pris un bâton pour aller le balancer sur l'autre, « ne va pas balancer celui-là toujours ! », ici c'était... le matin j'avais... j'avais du renvoyer un quoi, « celui qui était ici le premier, dis-je, restera ici, et toi tu iras ailleurs, mais tu ne viendras pas ici, dis-je... ou sinon il y aura de la bagarre (à chaque fois ?) hein ? »

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

foar ar bleunioù

[vwɑr 'blœɲu]

la foire aux fleurs [Gwengamp]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

« genoùioù bras Langoad » a oa deut, e teu da soñj deus se, d'ar c'houlz-se ne oa ket asiedoù, e vije ul loa, e vije lakeet loaioù koad, e vije ur c'hased, e vije ur c'hased loaioù a vije lakeet e-pign e vije kavet ar re-seoù, pep hini a lake e loa hag e oa evit debriñ soup 'ba... 'ba ar skudell, hag ar patatez a vije debret gant an daouarn, e vije un toull 'ba an daol, ne oa ket a vachin, met soup ne oas ket kat, e vije lakeet 'ba ar skudell ha ne vije ket loaioù houarn evel zo bremañ, eo loaioù koad a oa, hag an hini a rae loaioù koad a oa unan hag a oa komañset d'ober loaioù koad ivez, machin... marteze e oa ur gontadenn e oa hag eu... 'na graet e loaioù un tamm mat re vras hag e oa... ec'h ae d'ar marc'hadoù evit gwerzhañ loaioù ha fourchetezoù, machin... ha den ebet n'houlle deus e loaioù « un tamm mat re vras int », ne oa ket kat da werzhañ anezhe, ha d'ar c'houlz-se e vije graet ur foar 'ba Langoad ivez, ar merc'her, foar Langoad, hag e oa renommet foar Langoad, e vije leun a saout ha moc'h bihan ha traoù aze, hag e oa deut da... deut da soñj dezhañ « ec'h an da vont betek Langoad 'ba ar foar d'esa gwerzhañ ul loa bennaket », ha pase e oa arri 'ba Langoad 'na gwerzhet tout e loaioù hag aze an hini e oa deut a-hervez ar c'hiz deus « genoùioù bras Langoad » « ar re-seoù a gle bezañ bras o c'henoùioù ma int kat da debriñ gant loaioù evel-se », a-hend-all ul loa ma karit, ma eo re vras, n'eo ket aezet debriñ ivez da ? met 'ba Langoad 'na gwerzhet anezhe-tout hag evel-se e oa tapet an anvioù « genoù bras Langoad » met ar re-seoù a oa kontadennoù te

[ˌgenojoˈbɹɑ:z lɑ̃n’gwɑd wa døt tø də ʒɔ̃:ʒ dəs se də ’huls:e wa kəd a’sje:do viʃe lwɑ viʃe la’ke:əd ’lwɑjo kwɑt viʃe ’hɑsəd viʃe ’hɑsəd ’lwɑjo viʃe la’ke:ət piɲ viʒe kɑ:d zew po’pi:ni ’lɑke i lwɑ: a wa wid ’di:bĩ zup ba ba skyl: a pa’tɑtəz viʒe ’dɛ:bəd gɑ̃n ’dowən viʃe ntul ban do:l wa kə va’ʃi:n mɛ zup was kə kɑt viʒe la’ke:ə bah skyl: a viʃe wa kə ’lwɑjo ’hu:aɹn wɛl zo ’bɹœmɑ̃ he̞ ˌlwɑjo’kwɑd wa a n:i ɹɛ ˌlwɑjo’kwɑt wa yn wa ko’mɑ̃səd do̞ɹ ˌlwɑjo’kwɑd ie ma’ʃi:n ma’te:e wa gɔ̃n’tɑ:n wa ag ə na gwɛd i ’lwɑjo tɑ̃mad ’ɹevɹas a wa hɛ də maɹ’hɑ:ʒo wid ’gwɛɹzɑ̃ ’lwɑjo a fuɹʃɛ’te:zo ma’ʃi:n a den’be ’nule dœz i ’lwɑjo - tɑ̃mad ’ɹevɹaz iɲ wa kə kɑd də ’wɛɹzɑ̃ nɛ: a də ’huls:e viʒe gwɛd vwɑ:ɹ ba lɑ̃n’gwɑd ie ’mɛɹhəɹ vwɑ:ɹ lɑ̃ŋ’gwɑt a wa ɹə’noməd vwɑ:ɹ lɑ̃ŋ’gwɑt viʒe lœ:n zo̞wd a moh’bi:ən a tɾɛw ’ɑ:he a wa dœt tə dœd də ʒɔ̃:ʒ deɑ̃ - hɑ̃ də vɔ̃n ’bekə lɑ̃ŋ’gwɑt ba vwɑ:ɹ ’dɛsa ’gwɛɹzə lwɑ: mə’nɑkət a pə’se wa ɑj ba lɑ̃ŋ’gwɑt na ’gwɛɹzət tud i ’lwɑjo ag ’ɑ:he n:i wa dœt ’hɛɹwe hi:z dœz ˌgenojoˈbɹɑ:s lɑ̃ŋ’gwɑt - zew gle ’be:ɑ̃ bɹɑ:z o he’nojo ma hiɲ kad də ’di:bĩ gɑ̃n ’lwɑjo vi’se̞ hɛn’dɑl lwa ma ’ke:ɹet ma he̞ ’ɹevɹas ne̞ kəd ’ɛ:zəd ’di:bĩ ie da mɛ ba lɑ̃ŋ’gwɑt na ’gwɛɹzəd nɛ tut a vi’se̞ wa ’tɑpəd nɑ̃’nojo ˌgeno’bɹɑ:z lɑ̃ŋgwat mɛ zew wa kɔ̃nta’deno te]

« les grandes bouches de Langoad » c'était venu, ça me revient, à l'époque il n'y avait pas d'assiettesn il y avait une cuillère, on mettait des cuillères en bois, il y avait une caisse, il y avait une caisse de cuillères qu'on mettait... que l'on suspendait, chacun mettait sa cuillère et c'était pour manger la soupe dans... dans l'écuelle, et les patates on les mangeait avec les mains, il y avait un trou dans la table, il n'y avait pas de machin, mais la soupe tu ne pouvais pas, on mettait dans l'écuelle et il n'y avait pas de cuillères en métal comme il y a aujourd'hui, c'est des cuillères en bois que c'était, et celui qui faisait des cuillères en bois était un qui avait commencé à faire des cuillères en bois aussi, machin... peut-être que c'était une histoire et euh... il avait fait ses cuillères beaucoup trop grandes et c'était... il allait sur les marchés pour vendre ses cuillères et fourchettes, machins... et personne ne voulait de ses cuillères « elles sont beaucoup trop grandes », il ne pouvait pas les vendre, et à cette époque-là il y avait une foire à Langoad aussi, le mercredi, la foire de Langoad, et elle était renommée la foire de Langoad, il y avait plein de vaches et de porcelets et tout là, et il avait pensé... il avait pensé « je vais aller jusqu'à Langoad à la foire pour essayer de vendre quelques cuillères », et une fois arrivé à Langoad il avait vendu toutes ses cuillères et c'est de là à ce qu'il parait qu'est venu la mode des « grandes bouches de Langoad » « ceux-là doivent avoir de grandes bouches s'ils sont capables de manger avec des grandes gueules de Langoad »s comme ça ! », sinon une cuillère si vous voulez, si elle est trop grande, ce n'est pas facile de manger, non ? mais il les avait toutes vendues à Langoad et comme ça les noms « grandes bouches de Langoad » avaient été pris, mais ça c'était des histoires vois-tu


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

foar bleunioù

[fwaʁ 'blœɲo]

foire aux fleurs [ancienne foire à Gwengamp ayant lieu au printemps]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

e foar diwezhañ Bre e veze keit an noz hag an deiz

[vwɑ:ʁ di'we:ɑ̃ vɹe: viʒe kɛjd nɔ̃:z ag ən de:]

à la dernière foire de Bre, la nuit était aussi longue que le jour

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

'ba foar Vre

[ba vwɑr'vre]

à la foire du Menez Bre

Klaod Gwilhou, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

hag evel-se ne veze ket ezhomm mont da foar Gwerliskin gante

[a vi'se viʃe kəd e:m mɔ̃n də vwɑr gwɛr'liskin gɑ̃te]

et comme ça il n'y avait pas besoin d'aller à la foire de Gwerliskin avec elles [les bêtes]

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

memestra oamp o lâret-ni, n'eus ket skol peogwir emañ foar Vre

[mos’tra wãm 'lɑ:rə nim nøs kə sko:l py'gyr mã vwɑ:r vre:]

quand même nous disions-nous, il n'y a pas école aujourd'hui puisque c'est la foire du Menez Bre

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

foar Vikael 'ba Gwengamp

[vwɑ:r vi'cɛ:l bah ’gwɛɲɔ̃m]

la foire Saint Michel à Gwengamp

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

o vont da foar Vre

[võn tə vwɑ:r vre:]

allant à la foire du Menez Bre

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 30 frazenn.
12