Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 54 frazenn.
123

ha goude 'na tremenet ar rotovator, met a-souz-dreñv 'na renket eu... rotovatoriñ anezhe tout da gentañ, ha gros e oant te ! darn anezhe te ! eu... lann, ya, bern, ha drez eu... met eu... al lann eo an hini a oa an gwashañ kar al lann da... da... truchoù eu... gros evel-just te ! ya 'vat !

[a ˌguˑde na tɾeˈmeːnə ɹotovaˈtɔɹ - mɛ zuzˈdɾẽˑ na ˌɹɛŋkəd ə ɹotovaˈtoːɹĩ ˌne̞ tud də ˈgentɑ̃ - a ˌgɹoʒ wɑ̃ɲ te - ˌdɑɹn ˈne̞ˑ te - ə - lɑ̃n - ja ˌbɛɹn a ˈdɾeːs ə - mɛd ə ˈlɑ̃n he̞ ˈnˑi wa ˈngwɑsɑ̃ kaɹ ˈlɑ̃n wa də də - ˌtɾyʃo ə - ˈgɹoːs we̞lˌʒyst te - ja ha]

et après il avait passé le rotovator, mais il avait dû faire à reculons euh... tous les passer au rotovator au début, et elles étaient grosses pardi [souches d'ajonc] ! certaines d'entre elles pardi ! euh... d'ajonc, oui, plein, et des ronces euh... mais euh... c'est l'ajonc qui était le pire car l'ajonc à... à... des pieds euh... gros bien sûr pardi ! mais oui !

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

ha... ha pell zo 'ma ket gwelet ar re... ar reoù vihan du, hag ar re-se zo gwashoc'h c'hoazh bepred, hag ar re-se 'vezont ket pell o produiñ hein ! une saloperie, ya ! ar reoù all zo les rats d'égout hein ! pezhioù traoù griz aze, me 'meus reoù du ha pas gros hein ! met daonet e vo ma ene ! produiñ a reont 'vat !

[a a ˌpɛl zo ˌma kə ˌgwe̞ˑlə ˌɹe ˌɹew ˈviˑən ˈdyˑ - a ˌɹeˑe zo ˈwɑsɔx ˌhwɑz ˈbopət - a ˌɹeˑe ˌvɛɲ cə ˈpɛl pɹoˈdyˑĩ ɛ̃ - ... - ˌjɑ - ˌɹeˈwɑl zo ... ɛ̃ - ˌpeˑʒo tɹɛw ˈgɹiːz ˌɑˑe - ˌme møz ɹew ˈdyˑ a pas ˈgɹoˑs ɛ̃ - mɛ ˈdɑ̃wnəd vo ma ˈiːne pɹoˈdyˑĩ ɹɛɲ ha]

et... et depuis longtemps je n'avais pas vu les... des petits noirs [rats], et ceux-là sont pires encore toujours, et ceux-là ne sont pas longs à se reproduire hein ! une saloperie, oui ! les autres ce sont les rats d'égout hein ! de gros machins gris là, moi j'ai des noirs et pas gros hein ! mais que damnée soit mon âme ! ils se reproduisent !

Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)

un devezh all e oa arriet neuze, unan eu... e oant... e oant o tremen 'ba an hent, hag e oant antreet, ha d'ar c'houlz-se e vije ar group, 'teus ket bet klevet komz deus se ? hañ nann ! ar group a vije graet, hag eu... pa vije hennezh, eu... gant unan deus ar c'hañfard, hini ebet n'ae d'ar skol, 'nijent ket an droed da vont, ha 'nije ket droed an dud all da dont na mann ebet ivez, hag e vije lakaet ur paper ruz war toull an nor, défense d'entrer, ya, ha fidedoun pa oa antreet 'ba an ti, ma vamm da diskwez ar bañkardenn ruz dezhañ te ! « nicht nicht, emezañ ! », nann, eñ 'oa ket jenet gant ar bañkardenn ruz-se, « nicht nicht, emezañ ! », gwelet a ran anezhañ oc'h ober « nicht, nicht ! », c'hoazh 'oan ket gros, hañ feiz 'na eñ... feiz, andouilh a oa e-pign, neuze e oa un tamm kig-sall evel... hañ feiz eñ o c'houll... ha petra a lârfes ? me o reiñ un tamm dezhañ evel xxx ( ?), feiz, roet e oa un andouilhenn dezhañ ha roet un tamm kig-sall, ha feiz 'na... e oa aet a-raok ha 'na lâret mann ebet, petra a rafes ? ha kalz zo bet tretet de collaborateurs abalamour eu... ma 'tije ket roet te ! petra a vije bet graet dit ?

[ˌdewəz ˈɑl wa ˌɑjəd ˌnœhe - ˌyˑn ə - wɑ̃ɲ wɑ̃ɲ ˈtɾemen bah ˈnɛn - a wɑ̃ɲ ˌɑjəd a wɑ̃ɲ ɑ̃ˈtɹeˑət - a də ˈhuls se viʃe ˈgɹup - ˌtøs kə be ˌklɛwə ˈkɔ̃mz dœs ˌse - ɑ̃ nɑ̃n - ˈgɾup viʃe ˌgɛt - ag ə - pe viʃe ˈhẽˑs - ə gɑ̃n ˌyˑn dœs ˈhɑ̃nfaɹt - ˈhiːni ˌbe ne də ˈskoːl - niˌʒɛɲ kə ˈdɾœt tə ˌvɔ̃n - a niˌʒe kə ˈdɾœd dyˈdɑl də ˌdɔ̃n na ˈmɑ̃n əˌbet ˌiˑe - a ˌviʃe laˈkɑːd ə ˌpɑpəɹ ˈɹyˑ waɹ ˌntul ˈnoːɹ - ... ja - a fidəˌdun pe wa ɑ̃ˈtɾeˑət ban ˈtiˑ - mə ˌvɑ̃m də ˈdiskwe bɑ̃ˌkɑɹdən ˈɹyˑ ˌdeˑɑ̃ te - ... ˌmeˑɑ̃ - nɑ̃n ˌẽˑ wa kə ˈʒeːnə gɑ̃n bɑ̃ˌkɑɹdən ˈɹyˑ ze - ... ˌmeˑɑ̃ - ˌgwe̞ˑl ə ɹɑ̃ ˌneˑɑ̃ ˈho̞ɹ ... - ˌhwɑs ˌwɑ̃n kə ˈgɹoːs - ɑ̃ fe na ˌẽˑ - fe - ˈɑ̃duj wa ˌpiɲ - ˌnœˑe wa tɑ̃m kiˈsɑl ve̞l - ɑ̃ fe ˌẽˑ hul - a ˌpɹɑ ˈlɑɹfɛs - me ˌɹɛˑĩ ˈtɑ̃m ˌdeˑɑ̃ ve̞l ? - fe ˌɹoˑə wa nɑ̃nˈdujən ˌdeˑɑ̃ a ˌɹoˑə tɑ̃m kiˈsɑl - a fe na wa ˌɛ əˈɹo̞ˑg a na ˌlɑˑɹ ˈmɑ̃n bet - ˌpɹɑ ˈɹɑfɛs - a ˌkɑls so bet ˈtɹɛtət ... bɑ̃w ə - mɛ dɑ̃m ˌpɹɑ ˈɹɑfɛs - ma tiˌʒe kə ˈɹoˑə ˌte̞ - ˌpɹɑ viʃe be ˌgɛt tit]

un autre jour, un était arrivé euh... ils étaient... ils étaient en train de passer sur la route, et ils étaient entrés, et à cette époque-là il y avait le « groupe » [grippe ?], tu n'as pas entendu parler de ça ? ah non ! le « groupe » qu'on disait, et euh... quand il y avait celui-là, euh... parmi les enfants, aucun n'allait à l'école, ils n'avaient pas le droit d'aller, et les autres personnes n'avaient pas le droit de venir ni rien non plus, et on mettait un papier rouge dans l'entrée, défense d'entrer, oui, et nom d'un chien quand il était entré dans la maison, ma mère de lui montrer la pancarte rouge pardi ! « nicht nicht, dit-il ! », non, lui n'était pas gêné par cette pancarte rouge-là, « nicht nicht, dit-il ! », je le vois encore faire « nicht, nicht ! », je n'étais pas encore bien épaisse, et ma foi il avait... ma foi, il y avait de l'andouille suspendue, il y avait aussi un peu de lard comme... et ma foi lui de demander... et que dirais-tu ? moi de lui donner un peu comme xxx ( ?), ma foi, on lui a donné une andouille et un peu de lard, et ma foi il avait... il était parti et il n'avait rien dit, que dirais-tu ? et beaucoup ont été traités de collaborateurs à cause eu... si tu n'avais pas donné pardi ! qu'est-ce qu'on t'aurait fait ?

???

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

Jañ-Mai ar Bihan, Jañ-Mai, Jañ-Mai... un den gros-mat aze, ha lonker, « gortoz 'ta ma evin ur chopinad, gortoz 'ta ! gortoz ! te a evo goude ! » kar... gant aon 'nije ket trawalc'h te !

[ʒɑ̃ˌmɑj ˈbiˑən - ʒɑ̃ˈmɑj - ʒɑ̃ˈmɑj ˌdeˑn gɹozˈmɑd ˌɑhe̞ - a ˈlɔ̃ŋkəɹ - ˈgɔto̞s ta ma ˈheːvĩ ʃoˈpiːnat - ˈgɔto̞s ta - ˈgɔto̞s - te ˌheˑvo ˌguˑde̞ - kaɹ gɑ̃n ˈowe̞n niʒe kə ˈtɹwɑx te]

Jean-Marie Le Bihan, Jean-Marie, Jean-Marie... un homme très gros là, et buveur, « attends donc que je boive un coup, attends donc ! attends ! toi tu boiras après ! » car... de peur qu'il n'ait pas assez pardi !

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

met am... amañ a gavan-me memestra, n'on ket anavezabl ! daon, gros on washoc'h evit ur penton !

[mɛ ˌɑ̃ - ˌɑ̃mɑ̃ ˌgɑˑvɑ̃ ˌme mo̞sˌtɾɑˑ - ˌnɔ̃ kəd ɑ̃ˈveˑap - dɑ̃w ˈgɹoːz ɔ̃ ˈwɑsɔx wid ə ˈpwɛntɔ̃n]

mais ic... je trouve quand même, que je ne suis pas reconnaissable ! dame, je suis grosse, pire qu'une cuve !

Ana Kozhig, 1929, Bear (dastumet gant Tangi)

mallozh ma doue ! ur morzhol a oa ganin, paotr kaezh ! ha botoù-lêr gros ! ha 'ma graet evel-se, « drao ! », manet he fenn e-keit-se, me... me, ur c'hwistad ken e oa deut he lagad er-maez deus he fenn

[ˌmɑləz ma ˈduˑe - ˈmɔꝛʒɔl wa gɑ̃ˌnĩ po̞t ˈke̞ˑs a ˌboto ˌle̞ˑꝛ ˈgɾoˑs - a ma ˌgwe̞ viˌse - ˈdɣɑw - ˈmɑ̃ˑnə i ˈve̞n ˌkɛjse - me me ə ˈhwistə ken wa ˌdœd i ˈlɑˑgad ˌme̞ˑz i ˈve̞n]

malédiction de dieu ! j'avais un marteau avec moi, mon pauvre ! et de gros souliers en cuir ! et j'avais fait comme ça, « vlan ! », sa tête [belette] était restée à cette distance-là

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

Krec'h an U, voilà ! c'est ça ! c'est celui-là, j'aurais trouvé, ce serait venu quand même mais... Krec'h an U, Krec'h an U, oui ! oui ! Krec'h an U, et là il y a un grand roch... il y a un gros rocher là, à Krec'h an U

[ˌke̞x ˈnyˑ - ... - ... - ... - ... - ˌkɣe̞x ˈnyˑ - ˌkɣe̞x ə ˈnyˑ ... - ˌkɣe̞x ə ˈnyˑ - ... - ... - ... ˌkɣe̞x ə ˈnyˑ]

Plouared
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Deniz Yakob, 1934, Plouared (dastumet gant Tangi)

malañ a ra anezhe gros, ken e vez an hanter gante

[’mɑ:lɑ̃ ɹa nɛ gɹo:s ken ve ’nɑ̃təɹ ’gɑ̃tɛ]

il en dit des [histoires] grossières [litt. il moud grossièrement], tellement qu'il en vient la moitié

Roje ar Buzulier, 1948, Plûned (dastumet gant Tangi)

ni, pa vije o tic'harzhañ, ur blantenn vihan, pa vije botchoù pe botoù-lêr gros dit e pleges anezhi, 'ta ket droed da droc'hañ ar blantenn vihan gwechall, hag evel-se e oa deut leun plantennoù bihan, met bremañ gant ar mez... mez... ar mez deus... deus gwezenn-derv sell, ar re-seoù zo... a ro... a ro plant ivez

[mym piʃe ti'hɑʁzɑ̃ 'blɑ̃ntən 'vi:ən piʃe 'bɔtʃo pe 'boto lɛʁ gɾo:z dit 'ble:gez nɛj ta kə dʁwɛd də 'dɾɔ:hə 'blɑ̃ntən 'vi:ən gwe'ʒɑl a və'se wa dœd lœ:n plɑ̃n'teno 'bi:ən mɛ 'bœmɑ̃ gɑ̃n me:s me:s ə me:z de dez 'gwe:ən dɛʁw sɛl zew zo ɾɛɲ ɾɛɲ plɑ̃n ie]

nous, quand on débroussaillait, un petit plant, quand on avait des bottes ou des chaussures en cuir grossières, on le pliait, tu n'avais pas le droit de couper le petit plan autrefois, et comme ça étaient apparus plein de petits plans, mais maintenant avec les glands... glands... les glands de... de chêne regarde, ceux-là sont... donnent... donnent des plants aussi

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ha sal vui e vez gros ha neuze ouzhpenn ur brank, fortoc'h-se e vo... e vo n'onn pesort ivez

[a sal vy ve gɾo:s a ’nœ:he spɛn bɾɑ̃ŋk ’fɔʁtɔh ze vo vo nɔ pə’sɔʁd je]

et plus il est gros et alors plus d'une branche, plus grosse est... est je ne sais pas quoi non plus

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hag e veze troc'het a-dammoù bihan hag e frike anezhañ gant ur morzhol hag e lakae holen gros gantañ hag e lakae ur pañsamant d'an dud evel-se, war o brec'h aze, hag e veze lâret dezhe miret hennezh euh... teir sizhun pe un tamm bennak evel-se

[ag e viʒe 'trɔhə e 'dɑ̃mo 'bijən a 'frike neɑ̃ gɑ̃n 'mɔrzɔl a 'lɑke 'ho̞:lən gʁos kɑ̃ntɑ̃ a 'lɑkɛ pɑ̃'sɑ̃mɑ̃n dən dyt və'se war o breh 'ɑ:he a viʒe lɑrt tɛ: 'mi:ʁə hẽ̞:z ə tɛ:ʁ zy:n pe dɑ̃m mə'nɑg və'se]

et c'était coupé en petits morceaux et elle l'écrasait avec un marteau et elle ajoutait du gros sel et elle mettait un pansement aux gens comme ça, sur le bras là, et on leur disait de garder celui-là euh... trois semaines ou quelque chose comme ça [remède contre les maladies d'yeux]

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

eñ a oa ken gros e viz bihan evel ma biz-meud

[hẽ̞: wa ken gɾo̞:z i viz 'bi:ən wɛl mə viz'mœt]

son petit doigt était aussi gros que mon pouce

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

arri eo... oh ! arri eo gros-horrol

[ɑj ɛ o ɑj ɛ gʁo̞z ’ɔʁɔl]

il est arrivé... oh ! il est arrivé horriblement gros

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

gant plom gros evel-se peogwir...

[gɑ̃n plo̞m gɾo:s və’se py’gy:ɹ]

avec du gros plomb comme ça puisque... [chasse]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

neuze eñ a labour divalav kwa, goude kant vloaz ne vez ket gros gros c'hoazh

[nœ:he hẽ̞: 'lɑ:buɹ di'vɑ:lo kwa 'gu:de ˈkɑ̃nla ve kə gɹos gɹo:s hwas]

alors lui il pousse lentement quoi, après cent ans il n'est pas très gros encore [if]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

se zo evel lapined aze ivez, ar re-se a grign ar bluskenn diwar ar c'hoad ivez, ma vezont... serten... ma n'eo ket... ma n'eo ket gros

[ze zo wɛl la'pi:nəd 'ɑ:he ije 'ɹe:e gɹiɲ 'blyskən diwaɹ hwɑd ije ma vɛɲ ˈsɛɹtɛn ma nɛ kə ma nɛ kə gɾo:s]

c'est comme les lapins là aussi, ceux-là grignotent l'écorce du bois aussi, s'ils sont... certains... si ce n'est pas... si ce n'est pas gros

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

« merien du » a veze graet dioute... ya, gros-mat

[ˌmɛʁjɛn'dy: viʒe gwɛt tjɔ̃tɛ ja gʁo̞z'mɑt]

on les appelait « les fourmis noires »... oui, très grosses

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

an troad kwa zo gros-mat kwa

[ən twɑ:t kwa zo gɾos'mɑt kwa]

la hampe quoi est très grosse quoi [bannière de procession]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

arri eo... oh ! arri eo gros-horrol

[ɑj ɛ o ɑj ɛ gʁo̞z ’ɔʁɔl]

il est arrivé... oh ! il est arrivé horriblement gros

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

gros-ha-gros int

[gʁo̞s a gʁo̞z iɲ]

ils sont très grossiers [vulgaires]

Ana Kozhig, 1929, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 54 frazenn.
123