Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 14 frazenn.

et puis il y en a... daou, tri a oa, ha 'deuint esaet, peogwir eo limitet hañ ! n'eus ket droed da vont 'met ar gont hañ ! hag e oant o vont da lakat eu... kadorioù 'ba foñs an iliz, hag e oa lâret... 'na lâret dezhe hañ, « lakit ho c'hadorioù er-maez, ma karit met... met pas 'ba an iliz emezañ hañ ! »

[... - ˈdo̞w ˈtɾi wa - a dœɲ ɛˈsɑːt - pyˌgyˑɹ he̞ liˈmitəd ɑ̃ - nøs kə ˈdɹwɛd də ˈvɔ̃n mɛd ˈgɔ̃n ɑ̃ - a wɑ̃ɲ vɔ̃n tə ˈlɑkəd ə kaˈdœːɹjo bah ˌvɔ̃z ˈniːlis - a wa ˌlɑˑt - na ˌlɑˑt ˈte̞ˑ ɑ̃ - ˈlɑkəd o haˈdœːɹjo ˈme̞ˑz me ˈkeːɹet mɛ - mɛ pas bah ˈniːliz ˌmeˑɑ̃ ɑ̃]

et puis il y en a... deux, trois qui ont essayé, puisque c'est limité hein ! il n'y a que le nombre qui a le droit d'aller hein ! et ils allaient mettre euh... des chaises dans le fond de l'église, et on avait dit... il avait dit « mettez vos chaises dehors, si vous voulez mais... mais dans l'église dit-il hein ! »

Janed Merrien, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

jentil e oa diouzhimp, met 'mamp ket ezhomm d'ober trouz ivez hañ ! 'mamp ket ezhomm da respont ! oh ! « amañ emañ ar vazh hañ ! diwallit ma karit ! », e vije ar vazh eu... peogwir ma dad te ! a rae skubelennoù bezv, ha hennezh a biñse hañ ! ar bezv-se, koad bezv aze, « ya, serrit ho kenoù hañ ! 'welit ket anezhi aze ? »

[ˌʒɛntil wa diˌwim - mɛd ˌmɔ̃m kəd ˈem ˌdo̞ˑɹ ˈtɹuːz ˌiˑe ɑ̃ - ˌmɔ̃m kəd ˈem də ˈɹespɔ̃nt - ˈoː - ˌɑ̃mɑ̃ mɑ̃ ˈvɑːz ɑ̃ - diˈwɑləd ma ˈkeːɹət - ˌviʒe ˈvɑːz ə - pyˌgyˑɹ mə ˈdɑːt te ɹe ˌskybeˈleno ˈbɛw - a ˌhẽˑs ˈbĩˑse ɑ̃ ˈbɛw ze - kwad ˈbɛw ˌɑhe̞ - ˌjɑ ˈzɛɹɛd o ˈkeːno ɑ̃ - we̞ˌle kə ˌne̞j ˈɑhe̞]

elle était gentille avec nous, mais il ne fallait pas que nous fassions du bruit non plus hein ! il ne fallait pas répondre ! oh ! « le bâton est ici hein ! faites attention ! », le bâton était euh... puisque mon père pardi ! faisait des balais de bouleau, et ça pinçait hein ! le bouleau là, le bois de bouleau là, « oui, taisez-vous hein ! vous ne le voyez pas là ? »

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

hag a-wechoù e vez kaozeet deus ar respet eu... an amzer eu... ma chom ur menajer 'ba... 'ba ar menaj, daou respet 'na graet 'ba ar menaj, 'na graet daou... daou... deux fois neuf quoi ma karit

[a ’we:ʒo ve ko’ze:əd dəz ə ’ʁespəd ə ’nɑ̃mzəʁ ə ʃo̞m me’nɑ:ʒəʁ bah bah ’me:neʃ do̞w ’ʁespət na gwɛd bah ’me:neʃ na gwɛd ə do̞w do̞w dø fwa nœf kwa ma ’ke:ʁet]

et parfois on parle de bail euh... le temps euh... que reste un fermier dans... dans la ferme, il avait fait deux baux dans la ferme, il avait fait deux.... deux... deux fois neuf quoi si vous voulez

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

« genoùioù bras Langoad » a oa deut, e teu da soñj deus se, d'ar c'houlz-se ne oa ket asiedoù, e vije ul loa, e vije lakeet loaioù koad, e vije ur c'hased, e vije ur c'hased loaioù a vije lakeet e-pign e vije kavet ar re-seoù, pep hini a lake e loa hag e oa evit debriñ soup 'ba... 'ba ar skudell, hag ar patatez a vije debret gant an daouarn, e vije un toull 'ba an daol, ne oa ket a vachin, met soup ne oas ket kat, e vije lakeet 'ba ar skudell ha ne vije ket loaioù houarn evel zo bremañ, eo loaioù koad a oa, hag an hini a rae loaioù koad a oa unan hag a oa komañset d'ober loaioù koad ivez, machin... marteze e oa ur gontadenn e oa hag eu... 'na graet e loaioù un tamm mat re vras hag e oa... ec'h ae d'ar marc'hadoù evit gwerzhañ loaioù ha fourchetezoù, machin... ha den ebet n'houlle deus e loaioù « un tamm mat re vras int », ne oa ket kat da werzhañ anezhe, ha d'ar c'houlz-se e vije graet ur foar 'ba Langoad ivez, ar merc'her, foar Langoad, hag e oa renommet foar Langoad, e vije leun a saout ha moc'h bihan ha traoù aze, hag e oa deut da... deut da soñj dezhañ « ec'h an da vont betek Langoad 'ba ar foar d'esa gwerzhañ ul loa bennaket », ha pase e oa arri 'ba Langoad 'na gwerzhet tout e loaioù hag aze an hini e oa deut a-hervez ar c'hiz deus « genoùioù bras Langoad » « ar re-seoù a gle bezañ bras o c'henoùioù ma int kat da debriñ gant loaioù evel-se », a-hend-all ul loa ma karit, ma eo re vras, n'eo ket aezet debriñ ivez da ? met 'ba Langoad 'na gwerzhet anezhe-tout hag evel-se e oa tapet an anvioù « genoù bras Langoad » met ar re-seoù a oa kontadennoù te

[ˌgenojoˈbɹɑ:z lɑ̃n’gwɑd wa døt tø də ʒɔ̃:ʒ dəs se də ’huls:e wa kəd a’sje:do viʃe lwɑ viʃe la’ke:əd ’lwɑjo kwɑt viʃe ’hɑsəd viʃe ’hɑsəd ’lwɑjo viʃe la’ke:ət piɲ viʒe kɑ:d zew po’pi:ni ’lɑke i lwɑ: a wa wid ’di:bĩ zup ba ba skyl: a pa’tɑtəz viʒe ’dɛ:bəd gɑ̃n ’dowən viʃe ntul ban do:l wa kə va’ʃi:n mɛ zup was kə kɑt viʒe la’ke:ə bah skyl: a viʃe wa kə ’lwɑjo ’hu:aɹn wɛl zo ’bɹœmɑ̃ he̞ ˌlwɑjo’kwɑd wa a n:i ɹɛ ˌlwɑjo’kwɑt wa yn wa ko’mɑ̃səd do̞ɹ ˌlwɑjo’kwɑd ie ma’ʃi:n ma’te:e wa gɔ̃n’tɑ:n wa ag ə na gwɛd i ’lwɑjo tɑ̃mad ’ɹevɹas a wa hɛ də maɹ’hɑ:ʒo wid ’gwɛɹzɑ̃ ’lwɑjo a fuɹʃɛ’te:zo ma’ʃi:n a den’be ’nule dœz i ’lwɑjo - tɑ̃mad ’ɹevɹaz iɲ wa kə kɑd də ’wɛɹzɑ̃ nɛ: a də ’huls:e viʒe gwɛd vwɑ:ɹ ba lɑ̃n’gwɑd ie ’mɛɹhəɹ vwɑ:ɹ lɑ̃ŋ’gwɑt a wa ɹə’noməd vwɑ:ɹ lɑ̃ŋ’gwɑt viʒe lœ:n zo̞wd a moh’bi:ən a tɾɛw ’ɑ:he a wa dœt tə dœd də ʒɔ̃:ʒ deɑ̃ - hɑ̃ də vɔ̃n ’bekə lɑ̃ŋ’gwɑt ba vwɑ:ɹ ’dɛsa ’gwɛɹzə lwɑ: mə’nɑkət a pə’se wa ɑj ba lɑ̃ŋ’gwɑt na ’gwɛɹzət tud i ’lwɑjo ag ’ɑ:he n:i wa dœt ’hɛɹwe hi:z dœz ˌgenojoˈbɹɑ:s lɑ̃ŋ’gwɑt - zew gle ’be:ɑ̃ bɹɑ:z o he’nojo ma hiɲ kad də ’di:bĩ gɑ̃n ’lwɑjo vi’se̞ hɛn’dɑl lwa ma ’ke:ɹet ma he̞ ’ɹevɹas ne̞ kəd ’ɛ:zəd ’di:bĩ ie da mɛ ba lɑ̃ŋ’gwɑt na ’gwɛɹzəd nɛ tut a vi’se̞ wa ’tɑpəd nɑ̃’nojo ˌgeno’bɹɑ:z lɑ̃ŋgwat mɛ zew wa kɔ̃nta’deno te]

« les grandes bouches de Langoad » c'était venu, ça me revient, à l'époque il n'y avait pas d'assiettesn il y avait une cuillère, on mettait des cuillères en bois, il y avait une caisse, il y avait une caisse de cuillères qu'on mettait... que l'on suspendait, chacun mettait sa cuillère et c'était pour manger la soupe dans... dans l'écuelle, et les patates on les mangeait avec les mains, il y avait un trou dans la table, il n'y avait pas de machin, mais la soupe tu ne pouvais pas, on mettait dans l'écuelle et il n'y avait pas de cuillères en métal comme il y a aujourd'hui, c'est des cuillères en bois que c'était, et celui qui faisait des cuillères en bois était un qui avait commencé à faire des cuillères en bois aussi, machin... peut-être que c'était une histoire et euh... il avait fait ses cuillères beaucoup trop grandes et c'était... il allait sur les marchés pour vendre ses cuillères et fourchettes, machins... et personne ne voulait de ses cuillères « elles sont beaucoup trop grandes », il ne pouvait pas les vendre, et à cette époque-là il y avait une foire à Langoad aussi, le mercredi, la foire de Langoad, et elle était renommée la foire de Langoad, il y avait plein de vaches et de porcelets et tout là, et il avait pensé... il avait pensé « je vais aller jusqu'à Langoad à la foire pour essayer de vendre quelques cuillères », et une fois arrivé à Langoad il avait vendu toutes ses cuillères et c'est de là à ce qu'il parait qu'est venu la mode des « grandes bouches de Langoad » « ceux-là doivent avoir de grandes bouches s'ils sont capables de manger avec des grandes gueules de Langoad »s comme ça ! », sinon une cuillère si vous voulez, si elle est trop grande, ce n'est pas facile de manger, non ? mais il les avait toutes vendues à Langoad et comme ça les noms « grandes bouches de Langoad » avaient été pris, mais ça c'était des histoires vois-tu


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

ul loketer, eñ a oa un den ma karit 'na... 'na mann ebet nemet e di kwa, devezhiata moarvat, esa gonit e damm buhez

[ə lo’ketəɹ hẽ̞ wa nde:n me ’ke:ɹed na na mɑ̃n’be mɛ i di: kwa dewe’ʒɑta ma’hɑt ’hɛsa ’gɔ̃:nid i dɑ̃m ’by:e]

un locataire, c'est un homme si tu veux qui n'a... n'a rien du tout sauf sa maison quoi, travailler à la journée quoi, essayer de gagner sa vie

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ma karit 'h eomp d'an ti, en disheol

[me 'kerɛ hɑ̃m tən ti: di'ʃɛwɔl]

si vous voulez nous allons à la maison, à l'ombre

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

evel e karit e rit !

[wɛl 'kɑ:ʁid ʁit]

vous faites comme vous voulez !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

evel e karit

[wɛl 'kɑ:rət]

comme vous voulez

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

grit evel ma karit bremañ hañ

[gwɛd wɛl ’kɑ:rɛd ’bœmɑ̃ ɑ̃]

faite comme vous voulez maintenant

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

fidedoue ma karit euh...

[fidə'due ma 'ke:rəd ə]

eh bien si vous voulez euh...

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ma karit d'an ti

[ma 'ke:rɛd dɑ̃n ti:]

si vous voulez [on rentre] à la maison

???

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

1. troc'hañ berr ya, troc'hañ berr ya, oui bien sûr 2. troc'hañ... troc'hañ e gorn-troioù, just ya 1. ya met... troc'hañ ur c'horn-tro zo... c'est un tournant 2. just ya, met e-plas kemer ar c'horn-tro ma karit, derc'hen kazi war-eeun

1. [ˌtɹo̞hɑ̃ ˈbɛɹ ja - ˌtɹo̞hɑ̃ ˈbɛɹ ja - ...] 2. [ˌtɹo̞hɑ̃ - ˌtɹo̞hɑ̃ e gɔɹnˈtɹojo - ʒys ja] 1. [ja mɛ - ˌtɹo̞hɑ̃ hɔɹnˈtɾo zo ...] 2. [ʒys ja - mɛ plas ˈko̞mɛɹ hɔɹnˈtɾo me ˈkeːɹet - ˈdɛhɛn ˈkɑhe waɹ ˈnẽ̞wən]

1. couper court oui, couper court oui, oui bien sûr 2. couper... couper ses virages, juste oui 1. oui mais... couper un virage c'est... c'est un tournant 2. juste oui, mais à la place de prendre le virage si vous voulez, continuez quasiment tout droit

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

ur gozhenn n'eo ket, ma karit, nemet laoskel douar da diskuizhañ

[ə 'go:zən nɛ kə ma 'kerə mɛ 'loskəl 'duar də di'skwi:zɑ̃]

une jachère, ce n'est que [c'est juste], si vous voulez, laisser de la terre se reposer

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

Pa 'na gwelet anezhañ o vont d'an ti ha klevet an alc'hwez o tont en-dro, allez bremañ ma flac'h emezañ, en em debrouillit gant ma paotr aze ma karit.

Pé na gwéle néañ von te’n ti a klêwet ’n alhwé ton dro, alé, brœmañ me vlah méañ, non débrouillit gan ma pot ahé, ma kéêt.

Quand il l'avait vu atteindre la maison et qu'il avait entendu la clé tourner : « Allez, maintenant ma fille, dit-il, débrouillez-vous avec mon garçon si vous voulez. »

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Kavet zo bet 14 frazenn.