Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 28 frazenn.
12

pelec'h ? aze, Kerguvelenn, aze zo ur menaj eo... Kerguvelenn, anavez... anavezout a rez an anv « uvelenn » ? 'teus ket bet klevet komz deus se ? petra eo Kerguvelenn evitout ? 'welez ket hañ ! gwechall 'meus soñj eu... e oa plac'hed, pa.. pa welent ac'hanon e lârent din, « oh ! te a oa o chom e Kerguvelenn ? ha me 'h ae alies du-se da gerc'hat eu... ul louzaouenn evit... wellaat kwa ! », ha 'ma klasket partout petore... petra a oa al louzaouenn-se, « an uvelenn », « an uvelenn » justamant, hag « an uvelenn » eo l'absynthe

[... - ... - ˌke̞ꝛgyˈveˑlən - ... - ˌke̞ꝛgyˈveˑlən - ... - ... - ... - ... ˌke̞ꝛgyˈveˑlən ... - ... - ... - ... - ... - ... - ... ˌke̞ꝛgyˈveˑlən - ... - ... - ... - ...]

Lanvaodez
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Fañch Gwilhou, 1942, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

1. eu... pa oamp arri amañ, e oa douar abandonet, hag e oa ur park 'ba Kerello aze xxx ( ?), en tu all d'ar vilajenn, ha 'ma tremenet anezhañ peder gwech gant kezeg d'ar c'houlz-se, gant an drañcherez, ha 'vije ket gwelet tamm douar ebet c'hoazh, nann, nemet begoù fisel da krec'h aze, hein ?! 'ba... 'ba an hed-se apeupre, ha goude 'ma serret anezhe gant ar rastellerez foenn, ya 'vat 2. met bremañ 'vez ket gwelet ar sort-se kalz 1. nann, nann, nann, hag e vije lâret 'oa ket sañset da serriñ anezhe, met daon ! pa vije re, 'vije ket moaien da bakañ anezhe goude, goût a oarez, ivez, yeot ya, ya, just ya, ya, fisel a vije graet dioute kua, fisel ya, ya, ah ya ! hir, an traoù a oa hir gwelet a rit, ah ya 'vat ! met eñ... eñ a oa kap da diwadañ an douar hein ! ha... ha 'oa ket peuriñ mat d'ar saout koulskoude, daon nann ! daon nann ! nann, nann, nann, nann, ul louzaouenn fall

1. [ə - pe wɑ̃m ˌɑj ˈɑ̃mɑ̃ - wa ˈduˑaɹ ɑ̃bɑ̃nˈdɔ̃ːnət - a wa ˈpɑɹg bah ke̞ˈɹe̞lo ˌɑhe ? - tyˈɑl də viˈlɑːʒən - a ma tɹeˈmeːnə ˌneˑɑ̃ peˈdɛɹ gweʃ gɑ̃n ˈkeːzɛk də ˈhuls se gɑ̃n dɹɛ̃ˈʃeːɹəs - a viˌʒe kə ˌgwe̞ˑlə tɑ̃m ˈduˑaɹ be ˈhwɑs - nɑ̃n mɛ ˌbeˑgo ˈfisəl də ˈkwex ˌɑhe - ɛ̃ - bah bah ˈneːt se apøˌpɹɛ - a ˌguˑde ma ˈzɛɹəd ˌne̞ˑ gɑ̃n ɹasteˌleˑɹəs ˈfwɛn - ja ha] 2. [mɛ ˈbɹœmɑ̃ ˌve kə ˌgwe̞ˑlə ˈsɔɹse kɑls] 1. [nɑ̃nɑ̃nɑ̃n - a ˌviʒe ˈlɑˑɹəd ˌwa kəd ˌsɑ̃səd də ˈzɛˑĩ ˌne̞ˑ ˌiˑe mɛ ˈdɑ̃w pe ˌviʒe ˈɹe - viˌʒe kə ˌmo̞jən də ˈbɑkɑ̃ ˌne̞ ˈguˑde ˈguːd ə ˌwɑˑɹe̞s - ˌiˑe - ˈjɛwɔd ja - ja ʒyst ja ja - ˈfisəl viʒe ˌge̞t ˈtʲɔ̃te̞ kya - ˈfisəl ja ja - a ja - ˈhiˑɹ ən ˈtɾɛw wa ˈhiːɹ ˈgwe̞ˑl ə ɹet - a ja ha mɛ ˌhe̞ - ˌhe̞ wa ˈkɑp tə diˈwɑːdɑ̃ ˈnduˑaɹ ɛ̃ - a a ˌwa kə ˌpœˑɹĩ ˈmɑːt tə ˈzo̞wt kusˈkuːde - dɑ̃w nɑ̃n dɑ̃w nɑ̃n - nɑ̃nɑ̃n nɑ̃nɑ̃n - ə luˌzuˑən ˈvɑl]

1. euh... quand nous étions arrivés ici, c'était des terres abandonnées, et il y avait un champ à Kerello là xxx ( ?), de l'autre côté du village, et je l'avais passé quatre fois avec des chevaux à cette époque-là, avec le diable, et on ne voyait pas le moindre morceau de terre encore, non, seulement des bouts de xxx ( ?) vers le haut, hein ?! de... de cette longueur-là à peu près, et après je les avais ramassés avec la faneuse, mais oui 2. mais maintenant on ne voit plus cette sorte-là 1. non, non, non, et on disait qu'il ne fallait pas les ramasser en principe, mais dame ! quand il y en avait trop, on ne pouvait pas les éliminer après, tu sais bien, aussi, de l'herbe oui, oui, juste oui, oui, « ficelle » qu'on les appelait oui, « ficelle » oui, oui, ah oui ! longs, ils étaient longs voyez-vous, ah mais oui ! mais ça... ça pouvait épuiser la terre hein ! et... et ce n'était pas une bonne pâture pour les vaches pourtant, dame non ! dame non ! non, non, non, non, une mauvaise herbe

???

1. Frañswa Aofred, 1930, Louergad
2. Jan ar C'horveg, 1939, Louergad
(dastumet gant Tangi)

eñ... eñ... eñ a oa... eu... petra ? yeot fall kwa, louzoù, ul louzaouenn, ul louzaouenn, hag e vije ret tretañ

[ˌhẽˑ ˌhẽˑ ˌhẽˑ wa - ə - pəˌtɑ - ˌjɛwət ˈfɑl kwa - ˈluːzo - luˈzuˑən - luˈzuˑən - a ˌviʒe ˌɹɛt ˈtɹɛtɑ̃]

ça... ça... ça c'était... euh... quoi ? de la mauvaise herbe quoi, des mauvaises herbes, une mauvaise herbe, une mauvaise herbe, et il fallait traiter


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Padrig Gwerniou, 1947, Treglañviz (dastumet gant Tangi)

louzaouenn-fank

[luˌzuənˈvɑ̃ŋk]

renouée persicaire

Rospez

1. Den, ????, ????
(dastumet gant Tangi)

hennezh eo al louzaouenn-dour

[hẽ̞:z e̞ luˌzuˑən'duːɹ]

celui-là c'est la renouée persicaire

Janed Merrien, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

ya, bezañ zo ul louzaouenn all a oa evit eu... evit ar gwenan aze ivez

[ja 'be:ɑ̃ zo lu'zu:ən al wa wid ə wid 'gwe:nən 'ɑ:he ie]

oui, il y a une autre plante qui était pour euh... pour les verrues là aussi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

peogwir louzaouenn ebet na soagn ebet na mann ebet

[py'gy:ʁ lu'zu:ən bet na swɑɲ bed na mɑ̃n bet]

puisque aucun médicament, ni aucun soin ni rien

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ha kavet da brenañ ne vez ket graet, honnezh zo ul louzaouenn euh... hag a goust ker, ya, ar c'houraj ya

[a kɑ:d də 'bʁe:nɑ̃ ve kə gwɛt hɔ̃:s so lu'zo:ən ə a gust ke:ʁ ja ə 'hu:ʁəʃ ja]

et on ne le trouve pas à acheter, celle-là c'est une plante euh.. qui coûte cher, oui, le courage oui

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

louzaouenn ar menajer fall

[lu'zo:ən me'nɑ:ʒəʁ vɑl]

l'herbe du mauvais fermier (?)

???
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Joel Ar Bonnieg, 1954, Louergad (dastumet gant Tangi)

bazoc'hen, koulskoude honnezh zo ul louzaouenn hag eu... zo barrek da... da dont teir gwech ma vez abred 'ba ar bloaz e vo darev ha goude ma... ma... ma diw... ma... ma... ma gouezh war an douar kwa e tiwano hag a-benn miz eost e vo ha goude an hini miz eost, teir gwech eo barrek da broduiñ

[ba’zɔ:hən kus’ku:de hɔ̃:s so lu’zo̞wən ag ə zo ’bɑɹɛk tə də dɔ̃n tɛ:ɹ gweʃ ma ve a’bɹe:d bah blɑ: vo dɑɹw a ’gu:de ma ma ma diw ma ma ma gwe: waɹ ’ndu:aɹ kwa di’wɑ̃:no a bɛn mi’zɛst vo a ’gu:de n:i mi’zɛst tɛ:ɹ gweʃ ɛ ’bɑɹɛk tə bɾo’dy:ĩ]

le chénopode blanc pourtant, celle-là c'est une plante qui euh... est capable de... de venir trois fois, si elle est tôt dans l'année elle sera mûre et après si... si... si elle... si... si... si elle tombe au sol quoi elle germera et pour le mois d'août elle sera là et après celle d'août... elle peut produire trois fois

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

arriet a ra ul louzaouenn eu... dour da-heul aze ha eu... honnezh eu... a lañs warne he neuze ne vez ket...

[ɑj ə ʁa ə lu’zu:ən ə du:ɹ də hœ:l ’ɑ:he ag ə hɔ̃:s ə lɑ̃z ’waɹnɛ a ’nœ:he ve kət]

il arrive une plante euh... aquatique à la suite là et euh... celle-là euh... prend le dessus sur elles [cresson] et alors il n'y a pas...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

honnezh zo ul louzaouenn hag a veze... ac'h implije ar reoù gozh anezhe, d'un aneval hag 'neze bet ar c'hromm, e veze roet dezhañ war kerc'h

[hɔ̃:s so ə lu’zu:ən a viʒe him’plije ʁew’go:z nɛ: də nɑ̃’ne:val a niʒe be hɹo̞m viʒe ’ɹo:ət teɑ̃ waɹ kɛɹx]

celle-là [tamier] c'est une plante qui était... que les vieux utilisaient, pour un animal qui avait eu la maladie, on le donnait sur de l'avoine

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

louzaouenn-vailh

[luˌzowən 'vɑj]

renouée persicaire

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ul louzaouenn-mailh

[lu'zo:ən mɑʎ]

une renouée persicaire

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

louzaouenn-vailh

[lu’zo:ən vɑj]

renouée persicaire

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

honnezh zo ul louzaouenn... ul louzaouenn fall

[hɔ̃:s so lu'zu:ən lu'zu:ən vɑl]

celle-là c'est une herbe... un mauvaise herbe

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Te teus louzaouenn basianted.

Te teus louzouo-n bas-yanteut.

[te tøs luzuon basjãtət]

Tu es patient.

Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 93 : Louzaouenn ar basianted, mont alies d'he gwelet. L'herbe de la patience, (il faut) aller souvent la voir.

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

louzaouenn-mailh

louzouo-n maï

[luzuon maj]

renouée persicaire

Yves Pichouron, 1926, Bear (dastumet gant Julien)

louzaouenn-vailh

louzouo-n vaï

[luzuon vaj]

renouée persicaire

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

louzaouenn teil

louzouo-n tèy

[luzuon tɛj]

fumeterre

Yves Pichouron, 1926, Bear (dastumet gant Julien)

Kavet zo bet 28 frazenn.
12