Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 38 frazenn.
12

na 'neus prenet ar Ve... 'ba ar Veneg, aze e oan o komz dit duzh ar Veneg, hennezh zo bet gwerzhet nevez zo, pemp kant mil lur, gant un dourellenn ha traoù epatant

[... - ... ˈveˑnɛk - ... ˈveˑnɛk - ... - ... - ...]

Planiel
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Frañsoa ar Gonideg, 1935, Planiel (dastumet gant Tangi)

deus... deus Keravel-se sell ! peogwir e oamp 'ba ar skol e Sant-Laorañs, hag eu... 'h aemp da gerc'hat bara da Drezelan, ha ma dad 'na graet ur c'harr bihan dimp, gant div rod bisiklet, kar c'hwec'h e oamp te ! hag e oa... e vije ezhomm un tamm mat bara, ha 'h aen neuze... div wech ar sizhun da gerc'hat da Drezelan amañ, d'ar c'houlz-se e vije torjoù dek lur, n'eo ket an tammoù machinoù bihan a vez bremañ !

[... - ... ke̞ˈɣɑwəl ze ... - ... zɑ̃ˈlo̞ˑɹɑ̃s - ... - ... dɣeˈzeˑlɑ̃n - ... - ... - ... - ... ˈtɔꝛʒo ˈdeg lyꝛ]

de... de ce Keravel tiens ! puisque nous étions à l'école de Sant-Laorañs, et euh... nous allions chercher du pain à Trezelan, et mon père nous avait fait une petite charrette, avec deux roues de bicyclettes, car nous étions six pardi ! et il y avait... il fallait une grosse quantité de pain, et j'allais alors... deux fois par semaine à Trezelan ici, à cette époque-là il y avait des miches de dix livres, ce n'était pas les petits machins qu'on a maitenant

St-Laorañs

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

ale ! restaurant da greistez, ugent mil lur !

[aˌle - ... də gɣesˈteˑ - ˌygɛn ˈmil lyꝛ]

allez ! restaurant le midi, vingt mille francs !

Michel Yekel, 1946, Bear (dastumet gant Tangi)

met 'meus ket a geuz deus ar pezh 'meus graet hein ! a-benn e oa fin pa oamp dimezet e oan aet da Jersey da... da c'honit an daol-mañ, ya, serriñ patatez, da beder eur beure e save, peogwir 'mamp ket arc'hant, ha 'mamp paeet honnezh unnek mil lur, onze mille francs, an daol, ha div bank

[mɛ ˌmøs kə ˈgœ̃ː dø ˌpeˑz møz ˈgwɛd ɛ̃ - ˌbe̞n wa ˈfiˑn pe wɑ̃m diˈme̞ˑɛt wɑ̃n ˌɛt tə ˌʒɛɹzɛ də - də ˈhɔ̃ːnid ən ˈdoːl mɑ̃ - ˌjɑ - ˈzɛĩ paˈtɑtəs - də beˌdɛˑɹəɹ ˈbœːɹe ˈzawɛ - py ˌmɑ̃m kəd ˈɑɹhɑ̃n - a mɑ̃m ˈpɛˑə ˈhɔ̃ˑs ˌœnɛk ˈmil lyɹ - ... - ˈndoːl - a ˈdiw bɑ̃ŋk]

mais je n'ai pas de regret au sujet de ce que j'ai fait hein ! lorsque ça s'était terminé lorsque nous nous étions mariés j'étais allée à Jersey pour... pour gagner cette table-ci, oui, ramasser des patates, on se levait à quatre heures du matin, puisque nous n'avions pas d'argent, et nous l'avions payée onze mille francs, onze mille francs, la table, et deux bancs

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

gwerzhet 'na anezhañ ivez, ha 'na gon... gonezet... eu... kant mil lur warnañ

[ˈgwɛɹzɛ na ˌneˑɑ̃ ˌiˑə - a na gɔ̃ - gɔ̃ˈneˑət - ə - kɑ̃n ˈmil ˌlyˑɹ waɹnɑ̃]

il l'avait vendu aussi, et il avait gag... gagné... euh... cent mille francs dessus

Ana Kozhig, 1929, Bear (dastumet gant Tangi)

« 'teus ket ezhomm da vezañ jenet ! emezañ, me a debrouilho ac'hanout, ha... emezañ, gant lostoù da saout emezañ e baei da... breioù », ha lâret 'na din ha gwir e oa ! ac'hanta ! ar pre... bet 'ma ur pre diouzhtu, ha 'ma... 'mamp prenet anezhañ en 74 hag a-benn 81 'mamp paeet anezhañ, pe... *pez... pemp kant lur ar bloaz 'mijemp da reiñ met d'ar c'houlz-se e oa se un tamm mat a arc'hant

[tøs ˈkem də ˌveˑɑ̃ ˈʒeˑnə ˈmeˑɑ̃ - ˌme deˈbɣujo ˈɔwt - a ˈmeˑɑ̃ - gɑ̃n ˈlɔsto də ˈzɔwd ˈmeˑɑ̃ ˈbɛˑi də - ˈbɣɛjo - a ˈlɑˑꝛ na ˈdĩ a ˈgwiˑɹ wa - ˈhɑ̃nta - ˈpɣɛ - ˌbed ma ˈpɣɛ diˈstyˑ - a ma mɑ̃m ˈpɣeˑnə ˌneˑɑ̃ ... a ˌbe̞n ... mɑ̃m ˈpɛˑə ˌneˑɑ̃ - pɛ pɛz pɛm ˌkɑ̃n lyꝛ ˈblɑˑ ˌmiˑʒɛm tə ˈɣe̞ˑĩ mɛd də ˈhulsˑe wa ˈse tɑ̃ˌmɑd ˈɑχɑ̃n]

« tu n'as pas à être gênée ! qu'il me dit, moi je t'aiderai, et... dit-il, tes... prêts tu les paieras avec les queues de tes vaches », et il m'avait dit et c'était vrai ! eh bien ! le prêt... j'avais eu un prêt tout de suite, et j'avais... nous l'avions acheté en 74 et pour 81 nous l'avions payé, ci... *cin... nous avions cinq cent francs à donner par an mais à cette époque-là c'était une belle somme d'argent

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

ha goude neuze 'mamp... graet, hag e oamp aet da derc'hen un tamm menaj bihan, ur vuoc'h da gentañ, goude 'mamp teir, « oh ! mat eo ! », pinvikaet e oamp met 'oa ket nemeur a arc'hant, 'oa ket nemet... pemp kant lur, cinq francs, ma doue ! 'nemp ket kalz tra hein ! a-benn neuze e oamp deuet da labourat e ti ar Fibleg aze, ha me a vije ordinal o paeañ... paeañ lodennoù kezek, evit kaout kezeg da labourat an douar, ya, e oa lâret dimp pa oamp deut aze, 'mijemp kezek evit mann, « ya, kaoc'h ivez ! », paeañ anezhe ya gant da... gant da gorf, e vije korveoù

[a ˌguˑde ˌnœhe mɑ̃m - ˌgwɛt a wɑ̃m ˌɛt tə ˈdɛhɛn tɑ̃m ˌmeˑnaʒ ˈbiˑən - ˈvyx tə ˈgentɑ̃ - ˌguˑde mɑ̃m ˈtɛːɹ - oː ˈmɑːd e̞ - piniˈcɑːd wɑ̃m mɛ ˌwɑ kə ˌmœˑɹ ˈɑɹhɑ̃n - ˌwɑ kə ˌmɛ - pɛmˈkɑ̃n lyɹ - ... - ma ˈduˑe ˌnɛm kə kals ˈtɹɑˑ ɛ̃ - ˌbe̞n ˈnœhe wɑ̃m ˌdœt tə laˈbuːɹat ti ˈviːbləg ˌɑhe̞ - a ˌme ˈviˑʒe ɔɹˈdiːnal ˈpe̞ˑɑ̃ - ˈpe̞ˑɑ̃ loˈdeno ˈkeːzɛk - mə ˈdeːn wa uˌvɹiˑəɹ ... ˌɑhe̞ mɛ ? ˈpe̞ˑɑ̃ loˈdeno ˈkeːzɛk - vi ˌkɑˑt ˈkeːzɛk tə laˈbuːɹa ˈnduˑaɹ - ˌjɑ - wa ˈlɑːt ˌtim pe wɑ̃m ˌdœd ˈɑhe̞ - ˌmiʒɛm ˈkeːzɛg vid ˈmɑ̃n - ˌjɑ ˈkɔx ˌiˑe - ˈpe̞ˑɑ̃ ˈne̞ ˌjɑ gɑ̃n tə - gɑ̃n tə ˈgɔɹf - e ˌviˑʒe kɔɹˈveˑo]

et après alors nous avions... fait, et nous étions allés tenir une petite ferme, une vache au début, après nous en avions trois, « oh ! c'est bien ! », nous nous étions enrichis mais il n'y avait guère d'argent, il n'y avait que... cinq cent francs, cinq francs, mon dieu ! nous n'avions pas beaucoup de choses hein ! pour alors nous étions venus travailler chez Le Fiblec là, et moi j'étais tout le temps en train de payer... de payer des parts de chevaux, pour avoir des chevaux pour travailler la terre, oui, on nous avait dit quand nous étions venus là, que nous aurions des chevaux gratuitement, « oui, la merde aussi ! », les payer oui, avec ton... avec ton corps, il y avait des corvées

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

ha war an dumporell e oa lur... ul luruilh, ul luruilh a vije graet deus hennezh, un organell kazi, luruilh, luruilh, ha war hennezh e vije... vije... vije staget ur gazeg all, e vije brañchet ar chadennoù war brec'hioù... war brec'hioù an dumporell, met luruilh, luruilh a vije graet dioutañ

[a waʁ nim'po:ʁo wa ly:ʁ ə 'ly:ʁyj 'ly:ʁyj viʃe gwɛd de hẽ:s nɔʁ'gɑ̃:nəl 'kɑ:he 'ly:ʁyj 'ly:ʁyj a waʁ hẽ:z viʒe viʃe viʒe 'stɑ:gə 'gɑ:zəg al viʃe 'bɾɑ̃ʃət ə ʃa'deno waʁ 'bɾe̞jo waʁ 'bɾe̞jo nim'po:ʁo mɛ 'ly:ʁyj 'ly:ʁyj viʃe gwɛd dɔ̃ntɑ̃]

et sur le tombereau il y avait... un xxx ( ?), un xxx ( ?) qu'on appelait ça, presque un anneau, xxx ( ?), xxx ( ?), et sur celui-là on... on... on attachait un autre cheval, on branchait les chaînes sur les brancards... sur les brancards du tombereau, mais xxx ( ?), on appelait ça xxx ( ?)

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

met ur pezh kant lur, ur pezh a gant lur, eñ zo autre chose hein, hennezh... hag e oa sac'het 'meus aon hanter he goûg met gallet 'na tennañ dezhi

[mɛ pe:s kɑ̃n ’ly:ʁ pe:z gɑ̃n ly:ʁ hẽ̞: zo otʁə ʃoz ɛ̃ hẽ̞:z a wa ’zɑ:həd møz ’ɑ̃wən ’hɑ̃ntəʁ i gug mɛ gɑl na ’tɛnə dɛj]

mais une pièce de cent francs, une pièce de cent francs, ça c'est autre chose hein, celle-là... et elle était restée coincée au milieu de la gorge je crois mais il avait réussi à la lui enlever

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

d'ar c'houlz-se e oa marc'had-mat an interest kwa, ha goude pa eo deut jeu al laezh, aze zo bet ur varrenn ( ?), aze... aze ('dez aret ?) un ti evel e vez lâret kwa, ha pa 'nez arriet ar gont loened, aze ur milion ar miz d'ar c'houlz-se, se a oa inkomprenabl, na 'pez posubl 'nije frejoù deus an hanter anezhe e vane pemp kant mil lur

[də 'hulse wa ˌmɑɹha'mɑ:d ə nin'te:ɹəs kwa a 'gu:de pe he̞ dœd ʒœ: lɛ:s 'ɑ:he zo bed əɹ 'vɑɹən 'ɑ:he 'ɑ:he de 'ɑ:ɹəd ən ti: wɛl ve lɑ:t kwa a pe na 'ɑjəd ə gɔ̃n 'lwẽ̞:nəd 'ɑ:he ə mi'li:ɔ̃n mi:s tə 'hulse ze wa inkɔ̃m'pɹe:nap na pe 'posyb niʒe 'fɾɛ:ʒo dəz 'nɑ̃ntəɹ nɛ: 'vɑ̃:ne pɛmkɑ̃n'mily:ɹ]

à cette époque-là l'intérêt était bon marché quoi, et après quand est arrivée l'économie du lait, là il y a eu xxx ( ?), là... là xxx ( ?) une maison comme on dit quoi, et quand il a atteint le nombre de bêtes, là un million par mois à cette époque-là, ça c'était incompréhensible, quand bien même il avait des frais sur la moitié d'entre eux, il restait cinq cent mille francs

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha 'mo anezhi emezañ kazi... kazi hanter-kant mil lur gwelloc'h-marc'had, hag ar vrabant a vo dit

[a mo nɛj meɑ̃ 'kɑ:he 'kɑ:he ˌhɑ̃ntə'kɑ̃n mil ly:ʁ ˌwɛlɔx 'mɑɾhat a 'vɾɑ:bɑ̃n vo dit]

et je l'aurai dit-il presque... presque cinquante mille francs de moins, et la charrue sera à toi

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

mikanikoù hag euh... a ganne ugent lur euh... dilhad, dilhad sec'h, ugent lur a dilhad sec'h

[ˌmikə'niko ag ə 'gɑ̃ne y'gɛnly:ʁ ə 'diʎəd ˌdiʎə'zex y'gɛnly:ʁ ˌdiʎə'zex]

des machines qui euh... lavaient dix kilos euh... de vêtements, de vêtements secs, dix kilos de vêtements secs

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

gwechall boñ, pa hade kannab, e vije ul lur da hadañ ur gordenn douar

[gwe’ʒɑl bɔ̃ pe ’hɑ:de ’kɑ̃nap viʒe li:ɹ da ’hɑ:dɑ̃ ’gɔɹdən ’du:aɹ]

autrefois bon, quand il semait du chanvre, il y avait une livre à semer pour une corde de terre

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

tri lur amann

[tʁi lyʁ a'mɑ̃n]

trois livres de beurre

Elen ar Gov, 1931, Louergad (dastumet gant Tangi)

daou c'hant lur

[dow hɑ̃n ly:r]

cent kilos

Louis Aofred, , Bear (dastumet gant Tangi)

ha 'tije ur bilhed a vil lur d'ar c'houlz-se

[a tiʒe ə 'biʎəd vil lyʁ də 'huls:e]

et tu avais un billet de mille francs à cette époque-là

Elen ar Gov, 1931, Louergad (dastumet gant Tangi)

daou c'hant mil lur

[do̞w hɑ̃n mil ly:ɹ]

deux cent mille euros

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

lur

lur

[lyʁ]

franc [ancienne monnaie]

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

bara flutenn : bara daou lur hir

bara fluteun : bara dow lur i-r

[baʁa flytən baʁa dow lyʁ iʁ]

un long pain de deux livres

Plac'h, , Bear (dastumet gant Julien)

ul lur 'na da hadañ, « ur gordenn douar » a veze graet diouti

[ə li:ɹ na də 'hɑ:dɑ̃ gɔ:n 'du:aʁ viʒe gwɛt tɔ̃ti]

il avait une livre à semer, « une corde de terre » qu'on l'appelait [64 m2]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 38 frazenn.
12