Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 31 frazenn.
12

Prad Koad, Prad Koad a oa eno ya, Prad Koad ya, ya, eno e oa... eno e oa... eno e oa daou pe dri di, ya, da ziwezhañ e oa eu... un espes eu... mekanisian aze pe un espes marichal

[pɣat ˈkwɑt - pɣat ˈkwɑd ... - pɣat ˈkwɑd ja - ... - ... - ... - ...]

Lanvaeleg
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Ived Yonkour, 1932, Lanvaeleg (dastumet gant Tangi)

Prad ar Marichal 'meus bet klevet met pelec'h emañ ?

[ˌpɹɑd maˈɹiʃəl ...]

Lezardrev
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Gwilhom Kariou, 1936, Lezardrev (dastumet gant Tangi)

... e oan oc'h arat gant ma Boney, arri tost d'ar penn, ha... hag e-mesk an drez ha partiet war-draoñ, a-hont 'ba an hent, neuze e oa deut an alar er-maez te ! e oan en em sav war ar freñ, dis... savet en em sav 'ba ar freñ, feiz ha... bremañ-souden emezon-me marteze (akwito ?) pa oa arri 'ba an hent, pevar metr, met damen e vo ! pa oa arri 'ba... e rojoù a-raok 'ba an toufle e oa sac'het, ha 'ma santet anezhañ o vont, ha 'ma graet... saute-mouton dreist ar volant, hag an echapamant... eñ 'na un echapamant hir, ha neuze a-benn-bouzell 'ba an hent, kignet ma daouarn tout eu... hag ar pennoù-daoulin, a-benn-bouzell e oan kouezhet ha... ruilhet betek an touflez en tu all ha « vlengel dengel deng ! » war ma lerc'h, 'oan ket deut d'ar gêr da lâret d'hom dad, e oan aet d'ar menaj all neuze, ha tri... deut tri ganin, 'mamp adlaket anezhañ war e rojoù, hag e oan aet da... da di ar marichal diouzhtu da... da dresañ ar volant hag an echapamant, a oa pleget, mont a rae war-raok !

[wɑ̃n ˈhɑːɹə gɑ̃n mə ˈboːni - ˌɑj ˈto̞st tə ˈpe̞n - a a ˌmesk ən ˈdɾeːs a parˈtiˑəd waɹˌdɹo̞w - ˌɑˑɔ̃n bah ˈnɛn - ˌnœˑe wa ˌdœd ˈnɑːləɹ ˌme̞ːs te - wɑ̃n nɔ̃n ˈzɑˑ waɹ ˈfɹɛ̃ - dis - ˈzɑwəd əm ˈzɑˑ bah ˈfɹɛ̃ - ˈfeˑ ə - bəˌzɔ̃m ˈmɔ̃me̞ maˈtehe haˈkwito pə wa ˌɑj bah ˈnɛn - ˌpɛˈwɑɹ mɛt - mɛd ˌdɑ̃mən vo - pə wa ˌɑj bah - i ˌɹoˑʒo ˈɹo̞ˑg ban ˈtufle wa ˈzɑhət - a ma ˈzɑ̃ntəd ˌneˑɑ̃ ˈvɔ̃n - a ma ˌgwɛt - ... dɹɛjst ə ˈvoːlən - ag ˌneʃaˈpɑ̃mɑ̃n - ˌhẽˑ na ˌneʃaˌpɑ̃mɑ̃n ˈhiːɹ - a ˌnœˑe be̞nˈbuˑəl ba ˈnɛn - ˈkiɲə mə ˈdɑwən ˌtud ə - a ˌbe̞no ˈdo̞wlin - be̞nˈbuˑəl wɑ̃n ˈkweˑd a - ˈɹyjəd ˌbekə ˈtufle ntyˈɑl a ˌvlœ̃ŋgəl ˌdœ̃ŋgəl ˌdœ̃ŋg waɹ mə ˈlɛɹx - ˌwɑ̃ŋ kə ˌdœt tə ˈge̞ːɹ də ˈlɑːɹəd dɔ̃m ˈdɑːt - wɑ̃n ˌɛt tə ˌmeˑnəʒ ˈɑl ˌnœhe - a ˈtɹi - ˌdœt ˈtɹi gəˌnĩ - mɑ̃m hadˈlɑkə ˌneˑɑ̃ waɹ i ˈɹoːʒo - a wɑ̃n ˌɛt tə - də di maˈɹiʃəl dyˈsty də - də ˈdɹesɑ̃ ˈvoːlən a ˌneʃaˈpɑ̃mɑ̃n - wa ˈpleːgət - ˌmɔ̃n ɹe waˈɹo̞ˑk] JD

... j'étais en train de labourer avec le Poney, j'étais arrivé près du bout, et... et parmi les ronces et il a descendu, là-bas sur la route, alors la charrue était sortie pardi ! j'étais debout sur le frein, dé... debout sur le frein, ma foi et... tout à l'heure dis-je peut-être qu'il (parviendra ?) puisqu'il était arrivé sur la route, quatre mètres, mais damnation ! quand il arriva dans... ses roues de devant dans le fossé il s'est bloqué, et je l'avais senti partir, et j'avais fait... saute-mouton par-dessus le volant, et l'échappement... il avait un long échappement, et alors j'ai culbuté sur la route, je me suis tout écorché les mains euh... et les genoux, j'étais tombé à la renverse et... j'avais roulé jusqu'au fossé de l'autre côté et « blong ! bling ! » derrière moi, je n'étais pas allé à la maison le dire à notre père, j'étais allé à une autre ferme alors, et trois... trois étaient venus avec moi, nous l'avions remis sur ses roues, et j'étais allé... chez le forgeron tout de suite pour... pour réparer le volant et l'échappement, qui était plié, il fonctionnait !

Jakez Dilinan, 1931, Kemperven (dastumet gant Tangi)

ar C'hovel ya, ar C'hovel eu... peogwir e oa... e oa ur marichal aze, ar C'hovel

[ˈhoˑəl ja - ˈhoˑəl - ... - ... - ˈhoˑəl]

Rospez
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Ifig ar Falc'her, 1940, Rospez (dastumet gant Tangi)

Ker ar Floc'h, hennezh eo... arri ti ar marichal, hennezh zo Ker ar Floc'h o ch... ouai

[kɛꝛˈvlɔx - ˈhẽˑz e̞ - ˌɑj ti maˈɣiʃəl - ˈhẽˑs so kɛꝛˈvlɔx ˌʃ - wɛ]

Ker ar Floc'h, ça c'est... chez le maréchal-ferrand, il hab... à Ker ar Floc'h... ouai

Tregrom

Maksim Kolve, 1930, Bear (EHPAD) (dastumet gant Tangi)

Porzh ar Marichal

[ˌpɔꝛz ə maˈꝛiʃəl]

ar C'houerc'had
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Orest Famel, 1925, Ploueg (dastumet gant Tangi)

ha Porzh ar Marichal, voilà ! à gauche Porzh ar Marichal, eno e oa ur menaj mat

[... ˌpɔɹz maˈɹiʃəl - ... - ... ˌpɔɹz maˈɹiʃəl - ...]

ar C'houerc'had
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Orest Famel, 1925, Ploueg (dastumet gant Tangi)

1. Ker ar Floc'h ya 2. ya, se zo nesoc'h... nesoc'h da Louergad 1. pa vezer o vont da... 2. se zo deus tu... 1. o vont etreneg... o vont etreneg Benac'h 2. lec'h e oa ar marichal, ar Gallig kozh

1. [kɛɹˈvlɔx ja] 2. [ˌjɑ - ze zo ˈnesɔx - ˈnesɔx də luˈɛɹgat] 1. [pe vɛɹ ˌfɔ̃n tə] 2. [ˌze zo dœs ˌtyˑ] 1. [vɔ̃n ˌtɹœˑnəg - vɔ̃n ˌtɹœˑnəg ˈbeːnax] 2. [ˌjɑ] 1. [pe hɛɹ kɛɹˈvlɔx - ə ˈdiske̞n wi vɔ̃n ˌtɹœˑnəg ˈbeːnax] 2. [ˌle̞x wa maˌɹiʃəl - ˌgɑlik ˈkoːs]

1. Ker ar Floc'h oui 2. oui, ça c'est plus proche... plus proche de Louergad 1. quand on va à... 2. ça c'est du côté de... 1. en allant vers... en allant vers Benac'h 2. là où était le forgeron, le vieux Le Gallic

Tregrom

1. Solañj ar Bras, 1936, Louergad (Sant Eler)
2. Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler)
(dastumet gant Tangi)

ha goude zo ar Groaz Ruz neuze, ya, aze e oa ar marichal gwechall

[a ˌguˑde zo ˌgɹwɑˑzˈɹyˑ ˌnœhe - ja - ˌɑhe wa maˈɹiʃal gweˈʒɑl]

et après il y a ar Groaz Ruz, oui, c'est là qu'était le forgeron autrefois

Beurleudi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Kerlaziou zo krec'hoc'h evit eu... emañ war hent eu... war hent Bear kwa deus... ur c'hroazamant zo aze 'ba... 'ba... evit mont da... d'ar bourk, traonoc'h war an tu all, e oa ar marichal gwechall, 'ba... 'ba ar c'hroashent, Kerlaziou zo krec'hoc'h, ya, Kerlaziou zo un toullad tiez

[ke̞ɹlaˈziˑo zo ˈkwehɔx wid ə - mɑ̃ waɹ ˈhɛn ə - waɹ ˌhɛn ˈbeˑaɹ kwa dœs - hɹwaˈzɑ̃mɑ̃n zo ˌɑhe bah - ba wi ˌmɔ̃n tə - də ˈbuɹk - ˈtɾo̞wɔx waɹn tyˈɑl - wa maˈɹiʃal gweˈʒɑl - bah ba ˈhɹwɑsɛn - ke̞ɹlaˈziˑo zo ˈkwehɔx - ja - ke̞ɹlaˈziˑo zo ˌtulat ˈtiˑe]

Kerlaziou est plus haut que euh... c'est sur la route euh... sur la route de Bear quoi de... il y a un croisement là à... à... pour aller au... au bourg, plus bas vers l'autre côté, il y avait le forgeron autrefois, à... au carrefour, Kerlaziou est plus haut, oui, à Kerlaziou il y a plusieurs maisons

Beurleudi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hag aze, an hent 'h a amañ 'h a 'ba beg ar c'hra, eu... machin... pa vezez o tont deus Trezelan da Veurleudi, deus an hent... pa arri just e beg ar c'hra, a... aze zo... zo... zo un hent à droite, ha diouzhtu 'h arriez aze, ha hennezh 'h arri war egile, ha egile all neuze 'h arri 'ba... ar Groaz Ruz a vez graet deus an hent, hent Sant Laorañs da... Veurleudi kwa, aze zo... tamm bihan tu all ur c'hilometr da vont da... da mont... mont betek ar bouk mais pas tant, pas betek ar Groaz Ruz, ar Groaz Ruz eo an ti zo... aze e oa ar marichal gwechall

[ag ˌɑhe - ˈnɛn ha ˈɑ̃mɑ̃ ˌhɑ bah ˌbegˈhɹɑˑ - ə - maˈʃiˑn - pe ve̞s ˌtɔ̃n də tɹeˈzeːlən də vœˈlœːdi - dœz ˈnɛn - pe hɑj ˈʒys ˌbegˈhɹɑˑ - ˌɑ ˌɑhe zo zo - zo ˈnɛn ... - a dyˌstyˑ ˌhɑje̞z ˌɑhe - a ˌhẽˑs hɑj waɹ eˈgiːle - a eˌgiˑle ˈɑl ˌnœˑe ˌhɑj bah - ˌgɹwɑˑzˈɹyˑ ve gwe̞d dœz ˈnɛn - ˈnɛn zɑ̃ˈlo̞ːɹɑ̃s tə - vœˈlœːdi kwa - ˌɑhe zo - tɑ̃m ˈbiˑən tyˈɑl ə hiloˈmɛt tə ˌvɔ̃n tə - tə ˌmɔ̃n - mɔ̃n ˈbetɛg ˈbuɹk mɛ ... - paz ˈbetɛg ˌgɹwɑˑzˈɹyˑ - ˌgɹwɑˑzˈɹyˑ he̞ ˈntiˑ zo - ɑhe wa maˈɹiʃal gweˈʒɑl]

et là, la route qui va là va mène en haut de la côte, euh... machin... quand tu viens de Trezelan vers Beurleudi, de la route... quand elle arrive just en haut de la côte, l... là il y a... il y a... il y a une route à droite, et tout de suite tu arrives là, et celle-là arrive à l'autre, et l'autre alors arrive à... à ar Groaz Ruz qu'on appelle la route, la route de Sant Laorañs à Beurleudi quoi, là il y a... un peu plus d'un kilomètre pour aller au... pour aller... pour aller jusqu'à bourg mais pas tant, pas jusqu'à ar Groaz Ruz, ar Groaz Ruz c'est la maison qui... le forgeron était là autrefois

Beurleudi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha Lann Bodlezan, al Lann emañ ti ar marichal ha tout da dont war-draoñ ha neuze al Lann, tout

[a ˌlɑ̃n bo̞ˈleˑən - ˈlɑ̃n mɑ̃ ˌti ə maˈɹiʃəl a tud də ˌdɔ̃n waɹˈdɹo̞w a ˌnœhe ˈlɑ̃n - tut]

et Lann Bodlezan, à al Lann se trouve la maison du forgeron et tout pour aller vers le bas et aussi al Lann

Bear-Bodlezan

Eme Toudig, 1937, Bear (dastumet gant Tangi)

1. Porzh Diouris zo 'ba eu... en tu-mañ da... e-tal... e-tal eu... lec'h e oa ar marichal 2. Porzh an Div Iliz 1. Porzh an Div Iliz a vez lâret, ya 2. Porzh an Div Iliz

1. [ˌpɔɹz ˈdjuːɹis so bah ə - ˈntyˑmɑ̃ he̞ - tal tal ə - le̞x wa maˈɹiʃal] 2. [ˌpɔɹz diw ˈiːlis] 1. [ˌpɔɹz diw ˈiːliz ve lɑˑt - ja] 2. [ˌpɔɹz diw ˈiːlis]

1. Porzh Diouris est à euh... de ce côté-ci de... à côté... à côté euh... là où était le forgeron 2. Porzh an Div Iliz 1. Porzh an Div Iliz qu'on dit, oui 2. Porzh an Div Iliz

Louergad

1. Frañswa Aofred, 1930, Louergad
2. Jan ar C'horveg, 1939, Louergad
(dastumet gant Tangi)

hag eñ... eñ a oa marichal met Atanaz 'neva kavet, (an noadu ?), (an noadu ?) a oa deviet

[a hẽ̞: hẽ̞: wa ma'ʁiʃəl mɛ ata'n:s neva kɑ:t ə 'nwɑ:dy ə 'nwɑ:dy wa di'vi:ət]

et il... il était forgeron mais Athanase avait trouvé, xxx ( ?) xxx ( ?) était dévié

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ha tennañ an dent a rae ar marichal gwechall 'ba ar c'hovel

[a ’tɛnɑ̃ dɛn ɹɛ ma’ɹiʃəl gwe’ʒɑl bah ’ho:əl]

et le forgeron arrachait les dents autrefois à la forge


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

met bezañ 'ta un tamm appareil aze, un tamm appareil hag e vije ret dit mont ti ar marichal hag eñ a roe dorn dit

[mɛt ’be:ɑ̃ ta tɑ̃m napa’ɾɛj ’ɑ:he tɑ̃m napa’ɾɛj a viʃe ʁɛd dit mɔ̃n ti ma’ɾi:ʃəl a ẽ̞: ʁɛ dɔɾn dit]

mais tu avais un petit appareil là, un petit appareil et tu devais aller chez le forgeron et il t'aidait

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

hag eñ... eñ a oa marichal met Atanaz 'neva kavet, (an noadu ?), (an noadu ?) a oa diviet

[a hẽ̞: hẽ̞: wa ma'ʁiʃəl mɛ ata'n:s neva kɑ:t ə 'nwɑ:dy ə 'nwɑ:dy wa di'vi:ət]

et il... il était forgeron mais Athanase avait trouvé, xxx (?) xxx (?) était dévié

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

met ma dad a-raok din, ha neuze ar re-seoù a vije graet tout 'ba ar c'hovel, ar marichal a rae tout, memes mechennoù da doullañ, ar vouched

[mɛd mə dɑ:d ɹog dĩ a ’nœ:he zew viʒe gwɛt tut bah ’ho:əl ma’ɹiʃəl ɹɛ tud ’mɛməs mɛ’ʃeno də ’dulɑ̃ ’vuʃət]

mais mon père avant moi, et alors ceux-là étaient tous fabriqués à la forge, le forgeron faisait tout, même les mèches à trouer, le vilebrequin

Favereau en ligne, « mouched g. vilebrequin »
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

... e oa marichal 'ba... 'ba Kêrbiged ivez, « boked » a vije graet deusontañ, unan... ul lesanv, e oa ar Gwilcher e anv

[wa ma'ɹiʃəl ba ba ke̞ɹ'bi:ɟəd ie 'bokɛd viʒe gwɛd dœzɔ̃ntɑ̃ yn ə le'sɑ̃:no wa 'gwilʃəɹ i 'hɑ̃:no]

... il y avait un forgeron à... à Kêrbiged aussi, « bouquet » qu'on l'appelait, un... un surnom, son nom c'était Le Guilcher


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

pa deue an houarn a-raok eu... boñ, la corne 'neus... 'neus boutet kwa hag e vez d'ober ad... plaeniañ anezhañ kwa hag e vez d'ober... hag aze ar marichal neuze pa vez o houarniñ ur gazeg 'neus eu... n'onn pesort eu... ur gontell a vez xxx (?) d'ober ha gant ur morzhol eu... a droc'ho ar c'horn, a blaenio anezhañ ha neuze goude pa ruz an houarn neuze e vo tremenet war... war... war ar votez, ar c'horn zo kwa, an aneval ne sante ket mann ebet met aze neuze e vez plaeniet evit lakat an houarn kwa ha goude e vez tachet ha neuze e vez troc'het ar c'horn war ar bord kwa, an troad ma kerez 'neus boutet hag eu... goude e vez... vez paret neuze, e vez laket propr ha mat

[pe de ’nu:aɹn ɹo:k ə bɔ̃ la kɔɹn nøs nøz ’butət kwa a ve do̞:ɹ hat’pleɲɑ̃ neɑ̃ kwa a ve do̞:ɹ ag ’ɑ:he ə ma’ɹiʃal ’nœ:he pe ve hu’ɑɹnĩ ’gɑ:zək nøz ə nɔ̃m pə’sɔɹd ə ə ’gɔ̃ntəl ve ? do̞:ɹ a gɑ̃n ’mɔɹzɔl ə ’dɾɔ:ho hɔɹn ’pleɲo neɑ̃ a ’nœ:he ’gu:de pe ve ɹy: ’nu:aɹn ’nœ:he vo tɾe’me:nə waɹ waɹ waɹ ’votəs hɔɹn zo kwa nɑ̃’ne:val zɑ̃n’tɑ kə mɑ̃n’bet mɛd ’ɑ:he ’nœ:he ve ’pleɲə wid ’lɑkə ’nu:aɹn kwa a ’gu:de ve ’tɑʃət a ’nœ:he ve ’tɾɔ:hə hɔɹn waɹ bɔɹt kwa ən twɑ:d ma ’ke:ɹɛz ə nøz ’butəd ag ə ’gu:de ve ve ’pɑ:ɹəd ’nœ:he ve ’lɑkət pɾɔp a mɑ:t]

quand le fer partait euh... bon, la corne a... a poussé quoi et il faut le re... aplanir quoi et il faut... et là le maréchal alors quand il ferre le cheval, il a un euh... je ne sais quoi... un couteau qui xxx (?) et un marteau euh... il coupe la corne, il l'aplanit et alors après quand le fer est rouge alors il le passe sur... sur... sur le sabot, il y a la corne quoi, le cheval ne sentait rien mais là alors on aplanit pour mettre le fer quoi et après on cloue et alors on coupe la corne au bord quoi, le pied si tu veux a poussé et euh... après on... on le pare alors, on le met parfaitement

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 31 frazenn.
12