Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 12 frazenn.

1. ezhomm e oa da rep... repariñ anezhi, eu... ar fiksasionoù eu... ar reoù 'da laeret anezhi 'da... sao... saovaj un tamm 2. ha 'oa ket ken ar balancier e-barzh kwa 1. an teod a oa partiet ivez 2. « te... teod » a vez lâret deus se, ya, evel-se e vez lâret 1. ya, se eo, se eo a vez lâret, « teod... teod... teod ar c'hloc'h », ya, ya 2. ha c'hwi 'pa laket daou dent diaoul hañ ! 1. ya, me a oa bet... me a oa bihan 'vat, d'ar c'houlz-se... 1945, e oa... pa oa arriet ma dad deus an Almagn, e oa unan yaouank amañ o labourat, hag eu... 'na lâret eu... pa oa arriet Pier er gêr, Pier a oa anv ma dad ivez, « e vo sonet ar c'hloc'h emezañ, hag e welo... met daoñ ! n'eus teod ebet ken warni emezañ, boñ ! n'eo ket strikt emezañ, graet e vo », hag e oa graet unan gant eu... un dant ogejoù 2. dent an diaoul 1. 'na ivañtet... eñ... eñ 'na... graet 'na mat hañ, graet 'na mat, goude e oa 'ba en Peurid hag e oa hennezh da-heul c'hoazh, 'oa ket cheñchet

1. [em wa də ɹep - də ɹeˈpaɹĩ nɛj - ə - ˌfiksaˈsjɔ̃no ə - ˈɹew da ˈlɛːɹəd nɛj da - ʒɔ ˈʒɔːvəʃ tɑ̃m] 2. [a ˌwakə ken baˈlɑ̃sje baɾs kwa] 1. [ən ˈtɛwɔd wa paɹˈtiːəd ˈie] 2. [ˈtɛ - ˈtɛwɔd ve lɑːʁ dəs ˈse - ja - viˈse ve lɑːt] 1. [ja ze e̞ - ze e̞ ve ˈlɑːʁət - tɛwt tɛwt tɛwt ˈhlɔχ - ja - ja] 2. [a hwi pa ˈlɑkə ˈdo̞w dɛn ˈdjo̞wl ɑ̃] 1. [ja - me wa bet - me wa ˈbiˑən had - də ˈhulsːe - ... - wa - pwa aˈɹiˑə mə ˌdɑːd dəz nalˈmɑɲ - wa yn ˈjo̞wɑ̃ŋg ˈɑ̃mɑ̃ laˈbuːrət - ag ə - na ˈlɑːd ə - pwa ˈɑjə ˌpjɛɹ ˈge̞ːɹ - ˈpjɛɹ wa ˈhɑ̃ːno mə ˈdɑd je - vo ˈzɔ̃ːnə ˈhlɔχ ˌmeˑɑ̃ - a ˈwe̞ːlo mɛ dɑ̃w nøs ˈtɛwɔd be ken ˌwaɹni ˈmeˑɑ̃ - bɔ̃ - ˌne̞kə stɾik ˌmeˑɑ̃ - ˈgwe̞d vo - a wa gwe̞d ˈyn gɑ̃n ə - ən ˈdɑ̃n oˈgeːʒo] 2. [dɛn ˈdjo̞wl] 1. [na ĩˈvɑ̃tət - ẽ ẽ na - gwe̞d na ˈmɑːd ɑ̃ - gwe̞d na ˈmɑːt - ˈguːde wa ban ˈpœˑit a wa hẽːz dəˈhœːl hwas - ˌwakə be ˈʒɛ̃ʃət]

1. il fallait rép... la réparer [cloche], euh... les fixations euh... ceux qui l'avaient volée avaient... vand... vandales un peu 2. et il n'y avait plus le balancier dedans quoi 1. le balancier était parti 2. c'est « balancier » qu'on dit oui, c'est comme ça qu'on dit 1. oui, c'est ça, c'est ça qu'on dit, , « le balancier... balancier... balancier de la cloche », oui, oui 2. et vous vous aviez mis deux dents de herse hein ! oui, j'avais été... j'étais petit, à cette époque-là... 1945, c'était... quand mon père était revenu d'Allemagne, il y avait un jeune ici qui travaillait, et euh... il avait dit euh... quand Pierre était arrivé chez lui, mon père s'appelait Pierre aussi, « on va sonner la cloche dit-il, et il verra... mais dame ! il n'y a plus de balancier dessus dit-il, bon ! ce n'est pas grave dit-il, on va faire », et il en avait fait un avec euh... une dent de herse 2. des dents de herse 1. il avait inventé... il... il avait... il avait bien fait hein ! il avait bien fait, après elle était à Peurid et celui-là [balancier] était toujours avec, il n'avait pas été changé

1. Pier Gotie, 1938, Plûned
2. Odil Gotie, , Plûned
(dastumet gant Tangi)

ogejoù

ogéjo

[ogeʒo]

herse [pour égaliser la terre après la charrue ; ne connaît que la forme plurielle car la herse est constituée d'au moins deux éléments]

Paotr, , (dastumet gant Julien)

an ogejoù kwa a roudenne, a groge 'ba an douar ivez kwa, met arriet a rae da lampat a-wechoù pa vije re... an ogejoù n'int ket ponner ponner kwa

[no'ge:ʒo kwa ɹu'dene 'gɾɔ:ge ban 'du:aɹ ie kwa mɛ ɑj ə ɾe də 'lɑ̃mpad 'we:ʒo pe viʒe ɹe no'ge:ʒo nɛɲ cə 'pɔ̃nəɹ 'pɔ̃nəɹ kwa]

la herse quoi rayait, crochait dans la terre aussi quoi met il arrivait qu'elle saute parfois quand il y avait trop... la herse n'est pas très lourde quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ya, bezañ zo reoù hag a lâro « an ogejoù », hag reoù all a lâro « an tramailhoù »

[ja be: zo ɹew 'lɑ:ɹo no'ge:ʒo a ɹew al 'lɑ:ɹo tɾɑ̃'mɑʎo kwa]

oui, il y en a certains qui disent « la herse », et d'autres qui disent « la herse »

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hag e vije... pa haded ed, e vije hadet an ed bep ma vije aret, hag e vije an ogejoù c'hoazh da-heul

[a viʒe pe ’hɑ:dɛd e:t viʒe ’hɑ:dəd ne:d bop tə viʒe ’ɑ:rət a viʒe no’ge:ʒo hwɑs də hœ:l]

et on... quand on semait du blé, on semait le blé à mesure qu'on labourait, et il y avait la herse encore à suivre

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ah lostigelliñ, ya, ya, ya, ya, lostigelliñ war xxx (?), e veze staget euh... ya, 'meus ket lâret se mat euh... tri ogejoù hag e veze laket ur gordenn hag e veze savet

[a ˌlɔsti’ɟeĩ ja ja ja ja ˌlɔsti’ɟelĩ war tɔ’lɛs viʒe ’stɑ:gəd ə ja møs kə ’lɑ:rəd ze mɑ:d ə tɾi o’ge:ʒo a viʃe ’lɑkəd ə ’gɔɾdən ag ə viʃe ’zɑwət]

ah, soulever la herse, oui, oui, oui, oui, soulever la herse sur xxx (?), on attachait euh... oui, je n'ai pas dit ça bien euh... trois herses et on mettait une corde et on levait

??? Favereau 1998 p.489. « lostigelliñ […] soulever le soc ou la herse (pour les débarrasser des mauvaises herbes accumulées) »

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

hag un tamm ogejoù skañv, hag ar wech-se e veze uzet e dent, e-kichen bremañ zo euh... an ogejoioù aze, ma doue, gant trakteurien bremañ, e vez savet aze, ne vezez ket pell... ne vezez ket pell o labourat

[a tɑ̃m o'ge:ʒo skɑ̃: a weʃse viʃe 'y:zə i dɛn 'kiʃən 'bœmɑ̃ so ə: ˌnoge'ʒojo 'ɑhe ma 'due gɑ̃n trak'tœ:rjən 'bœmɑ̃ ve 'zɑ:vəd 'ɑhe ve:s kə pɛl ə ves kə pɛl la'bu:rət]

et une petite herse légère, et cette fois-là ses dents étaient usées, alors que maintenant il y a euh... les herses là, mon dieu, avec des tracteurs maintenant, elle est levée là, tu n'es pas long à... tu n'es pas long à travailler

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

gant an ogejoù

[gɑ̃n no'ge:ʒo]

avec la herse

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

an ogejoù

[no'ge:ʒo]

la herse

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

an ogejoù

[no'ge:ʒo]

la herse

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

hag e veze laket un tamm ogejoù gant... gant ur chambrenenn... gant ur pneu velo, ha gant ur (?), hag ar gazeg in trot, hag e tennemp patatez du-mañ, tout gant ar vrabant

[a viʒe ’lɑkə tɑ̃m o’ge:ʒo gɑ̃n gɑ̃n ʃɑ̃’bɾɛnən gɑ̃n nø ’ve:lo a gɑ̃n ’hroʃe a ’gɑ:zək in trɔt a ’dɛnɛm pa’tɑ:z dymɑ̃ tud gɑ̃n ’vɾɑ:bən]

et on mettait une petite herse avec... avec (une chambre à air ?), avec un pneu de vélo, et avec un (?), et le cheval au trot, et nous tirions les patates chez moi, toutes avec la charrue

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

hag e vije... pa haded ed, e vije hadet an ed bep ma vije aret, hag e vije an ogejoù c'hoazh da-heul

[a viʒe pe ’hɑ:dɛd e:t viʒe ’hɑ:dəd ne:d bop tə viʒe ’ɑ:rət a viʒe no’ge:ʒo hwɑs də hœ:l]

et on... quand on semait du blé, on semait le blé à mesure qu'on labourait, et il y avait la herse encore à suivre

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 12 frazenn.