Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 20 frazenn.

ha neuze Logell... Wennig, ha 'oan ket kat da gompren hag a-benn ar fin 'ma... ya, e oa deut da soñj din e oa... al Logod... Wernieg, hag ar Wernieg... amañ zo ur Wernieg, just a-drek ar belouzenn aze, se zo anv ur park hañ ! se a oa ar Wernieg ya, evel-se, gleb ha... me 'meus laket plantet gwez aze bremañ

[... ˌloˑgəl - ˈwe̞nic - ... - al loˑgət - ˈwɛɲɛk - ... ˈwɛɲɛk - ... ˈwɛɲɛk - ... - ... - ... - ... ˈwɛɲɛg ja - ...]

nom de champ de Bulien
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Janig Bodiou, 1938, Bulien (dastumet gant Tangi)

1. amañ e oant arri goude, un otokarr a oa gante, ma dad a oa savet da beder eur deus ar beure, e oa aet da welet petra a oa ar c'ham... ar c'hamion a oa oc'h ober trafik ti... 'ba ar gomanant all, d'ar c'houlz-se e vije graet trafik, kerc'hat moc'h, kerc'hat traoù... ravitaillement, patrioted a deue da ravitaillement, met (an dro-se e oa?)... 'na gwelet, pa 'na gwelet petra e oa, un otokarr hag eu... ur boch war e c'henoù gant ur mitralheuz war-benn, e oa deut en-dro, deus a-drek, a-benn neuze e oa tout ar moc'h er-maez amañ partout o redek 'ba ar porzh, affolement, plantet ur bailhonetez 'ba e wele a oa 'ba ar c'horn aze 2. ur gwele-kloz a vije d'ar c'houlz-se 1. partout peogwir e oa tomm ar gwele te ! ha goude tapet krog 'ba ma blev, trizek vloaz, 44, août 44, juillet, hag eu... savet ac'hanon ma sav 'ba ma wele goude, neuze tapet krog 'ba ar bisikled, nevez, bisikled plac'h, hag o vont a-raok ganti, ha ma vamm deut er-maez ar gwele o tapet krog 'ba ar visikled, unan krog a-bep-tu, gwelet a ran anezhi c'hoazh e-se, « honnezh zo din ! honnezh zo din ! » a derc'he da lâret dezhe, ken fonnus all 'na bet un tenn, ha 'na laosket ar bisikled adarre

1. [ˌɑ̃mɑ̃ wɑ̃ɲ ˌɑj ˈguːde - notoˈkɑɹ wa ˌgɑ̃te̞ - mə ˈdɑˑd wa ˈzɑwəd də beˈdɛˑɹəɹ dœz ˈbœːɹe - wa ˌɛt tə ˈwe̞ˑlət ˌpɹɑ wa hɑ̃ hɑ̃ˈmiˑɔ̃n wa ˌhoˑɹ tɹaˌfik ti - ba go̞ˌmɑ̃ˑnən ˈɑl - də ˈhuls se ˌviʒe ˌgwɛt tɹaˈfik - ˌkɛɹhə ˈmox - ˌkɛɹhət ˈtɾɛw ... - patɹiˈotəd de da ... - mɛ ˌndɾo se wa - na ˌgwe̞ˑlət - pa na ˌgwe̞ˑlət ˌpɹɑ wa - notoˈkɑɹ ag ə - ə ˈbɔʃ waɹ i ˈheːno gɑ̃n ə mitɹaˈjøz waɹˈbe̞n - wa ˌdœ nˈdɾo - dœz ˈdɾek - ˌbe̞n ˈnœhe wa tud ˈmox ˌme̞ˑz ˌɑ̃mɑ̃ paɹˈtut - ˈɹeːdɛg bah ˈpɔɹs - ... - ˈplɑ̃ntəd bajoˈnɛtəz ba i ˈweːle wa bah ˈhɔɹn ˌɑhe̞] 2. [ˌgweˑle ˈkloːz ˌviʒe də ˈhuls se] 1. [parˌtut py wa ˌto̞m ˈgweːle te - a ˌguˑde ˌtɑpə ˈkɹɔˑg ba mə ˈblɛw - tɾiˈzɛgla - ... - ag ə ˈzɑwəd ɑ̃w mə ˈzɑˑ ba mə ˈweːle - ˌguˑde nœɲ ˈlɔskəd ɑ̃w - a ˌnœˑe nœɲ ˌtɑpə ˈkɹo̞ˑg ba bisiˈklɛt - ˈnewe - bisiˌklɛt ˈplɑx - a ˌvɔ̃n ˈɹo̞ˑg gɑ̃ti a mə ˈvɑ̃m dœd ˌme̞ˑs ˈgweːle - ˌtɑpə ˈkɹo̞ˑg ba visiˈklɛt - ˈyˑn ˌkɹo̞ˑg bop ˈtyˑ - ˌgwe̞ˑl ə ɹɑ̃ ˈne̞j ˌhwɑs eˈse - ˌhɔ̃ˑs so ˈdĩ ˌhɔ̃ˑs so ˈdĩ - ˌdɛɹhɛ də ˌlɑˑɹ ˈde̞ - ken ˌvɔ̃nyzˈɑl na ˌbe ˈntɛn - a na ˈlɔskəd bisiˈklɛt ˌdɑˑe]

1. ils [soldats allemands] étaient arrivés ici après, ils avaient un car, mon père s'était levé à quatre heures du matin, il était allé voir ce que c'était que ce cam... ce camion qui faisait du trafic chez... dans l'autre ferme, à cette époque-là on faisait du trafic, aller chercher des cochons, aller chercher des choses... du ravitaillement, les patriotes venaient au ravitaillement, mais (cette fois-là c'était ?)... il avait vu, quand il avait vu ce que c'était, un car et euh... un boche à plat-ventre avec une mitrailleuse sur le dessus, il était revenu, de derrière, pour alors il y avait tous les cochons dehors ici partout en train de courir dans la cour, affolement, une baïonnette fut plantée dans son lit qui était dans le coin là 2. un lit-clos que c'était à cette époque-là 1. partout puisque le lit était chaud pardi ! et après ils m'ont attrapé par les cheveux, treize ans, 44, août 44, juillet, et euh... ils m'ont levé dans mon lit après, alors ils ont pris la bicyclette, neuve, une bicyclette de femme, et ils partaient avec, et ma mère qui était sortie du lit avait attrapé la bicyclette, un la tenant de chaque côté, je la vois encore, « elle est à moi ! elle est à moi ! » qu'elle continuait de leur dire, aussi vite elle aurait pris un tir, et elle avait laissé la bicyclette de nouveau

1. Jakez Dilinan, 1931, Kemperven
2. Madelen Morvan, 1935, Kemperven
(dastumet gant Tangi)

kar eñ 'nea plantet gwez ivez bremañ zo... met ar re-se zo krog da reiñ solut bremañ, Sébastien e vab, 'nea plantet unnek gwezenn du-hont 'ba eu... Sant Eler, ha leun a avaloù, ha 'deus eu... graet xxx ( ?) 'da ezhomm, me a gav din eo pemp barrikenn jistr 'neus graet, etreze o-daou, bremañ 'oaront ket petra d'ober gant ar jistr, ha zo lâret din « deus aze gant da voutailhoù, emezañ, da gargañ da voutailhoù », ah n'eo ket laket en boutailh c'hoazh, n'eo ket laket en boutailh c'hoazh

[kaɹ ˌẽˑ nea ˌplɑ̃ntə ˈgwẽˑ ˌiˑe ˈbo̞mɑ̃ zo - mɛ ˌɹeˑe zo ˌkɹo̞ˑk tə ˌɹɛˑĩ ˈsoːlyt ˌbɹo̞mɑ̃ - ... i ˈvɑˑp - nea ˈplɑ̃təd ˌɔ̃nəg ˈgweˑən ˌdyˑɔ̃n bah ə - zɑ̃nˈteːləɹ - a ˌlœ̃ˑn aˈvɑːlo - a døz ə ˌgwɛt ? da ˌem - ˌme gaf ˌtĩ he̞ ˌpɛm baˌɹicən ˈʒist nøs ˌkwɛt - ˌtɾeˑe̞ oˈdo̞w - ˌbo̞mɑ̃ waˌɹɛɲ cə ˌpɹɑ do̞ˑɹ gɑ̃n ˈʒist - a zo ˌlɑˑɹ ˈdĩ - døz ˌɑhe̞ gɑ̃n tə vuˈtɑjo ˌmeˑɑ̃ də ˈgɑɹgɑ̃ də vuˈtɑjo - a ˌne̞ kə ˈlɑkə ˈnbutɛj ˌhwɑs - ˌne̞ kə ˈlɑkə ˈnbutɑj ˌhwɑs]

car il avait planté des arbres ça fait maintenant... mais ceux-là commencent à donner abondamment maintenant, Sébastien son fils, avait planté onze arbres là-bas à euh... Sant Eler, et plein de pommes, et ils ont euh... fait xxx ( ?) qu'ils avaient besoin, moi je crois que c'est cinq barriques qu'ils ont fait, à deux, maintenant ils ne savent pas quoi faire du cidre, et on m'a dit « viens là avec tes bouteilles, dit-il, pour remplir tes bouteilles », ah il n'est pas encore mis en bouteille, il n'est pas encore mis en bouteille

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

arri a... arri a ra amzer fall ! ya, da suilhañ tout an traoù, ac'hanta ya ! se... sec'het ha tammoù fleur, amañ e oa plantet fleur hag an deiz all 'ma dastumet ma ognon, ognon, les oignons, j'avais tiré... 'ma dastumet anezhe ha... 'dalv ket ar boan leskel anezhe da boazhañ, 'ba an heol, paotr kaezh ! ha da suilhat, ah ya ! arri a ra an devezh fall ! ya, arri... arri... arri... eu... an avel ha heol

[ˌɑj ə - ˌɑj ə ɣa ˌɑ̃mzəɹ ˈvɑl - ˌja - də ˈzyʎə ˈtun ˌtɾɛw - ˌhɑ̃nta ja - ˈze ˈzehɛd a ˌtɑ̃mo ˈflœˑꝛ - ˌɑ̃mɑ̃ ma ˈplɑ̃ntə ˈflœˑꝛ a ˈdjɑl ma dasˈtyməd ma ˈoɲɔ̃n - ˈoɲɔ̃n ... - ma dasˈtymə ˈne̞ a - ˌdɑl kə ˌbwɑ̃ˑn ˈlɛskə ˈne̞ də ˈbwɑhɑ̃ - ma ˈnɛwɔl - ˌpo̞t ˈkɛˑs - a də ˈzyʎəd - a ˌjɑ - ˌɑj ə ɣa ˌdewəz ˈvɑl - ja ˌɑj ˌɑj ˌɑj - ə - ˈnɑwəl a ˈhɛwɔl]

on a... on a une météo mauvaise [sécheresse] ! oui, à tout brûler, eh bien oui ! [tout est] dess... desséché et de petites fleurs, ici on avait planté des fleurs et l'autre jour j'avais ramassé mes oignons, des oignons, les oignons, j'avais tiré... je les avais ramassé et... ce n'est pas la peine de les laisser cuire, au soleil, mon pauvre ! et à brûler, ah oui ! on a une mauvaise journée ! oui, on... on... on... euh... le vent et du soleil

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

1. bleset, ya 'vat 2. bleset mat 1. gant unan yaouank all, gant unan yaouank all 2. unan yaouank yaouank a oa, n'houllent ket dioutañ 1. gant ur barre-à-mine aze 2. plantet ar barre-à-mine... 2. darc'hoet anezhañ 'ba e droad 1. 'ba chouk e droad

1. [ˈblesət - ˌja ha] 2. [ˌblesəd ˈmɑt] 1. [gɑ̃n ˌyn ˈjo̞wɑ̃ŋg ˈɑl - gɑ̃n ˌyn ˈjo̞wɑ̃ŋg ˈɑl] 2. [ˌyn ˈjo̞wɑ̃ŋg ˈjo̞wɑ̃ŋg wa - nuˌlɛɲ kə ˌdjɔ̃tɑ̃] 1. [gɑ̃n ... ˌɑhe̞] 2. [ˈplɑ̃ntə ...] 1. [daɹˈhoˑə neˑɑ̃ bah i ˈdwɑt] 1. [ba ˌʃug i ˈdwɑt]

1. blessé, oui 2. gravement blessé 1. avec un autre jeune, avec un autre jeune 2. un très jeune que c'était, ils ne voulaient pas de lui 1. avec une barre-à-mine là 2. ayant planté la barre-à-mine... 2. il l'a lui a balancé dans le pied 1. sur le dessus du pied

1. Jakez Dilinan, 1931, Kemperven
2. Madelen Morvan, 1935, Kemperven
(dastumet gant Tangi)

'meus plantet div roudenn

[møs 'plɑ̃ntəd diw 'ʁi:ɟən]

j'ai planté deux rangs [échalotes]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

plant ognon gwerzhet 'ba karrezioù douar ha 'meus plantet anezhe en o fezh

[plɑ̃n 'o:ɲɔ̃n 'gwɛʁzəd ba ka'ʁejo 'du:aʁ a møs 'plɑ̃ntəd nɛ: no ve:s]

des plants d'oignons dans des carrés de terre et je l'ai ai plantés en entier

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ma dad ha ma vamm a vije ur forc'h gante a-bep-tu d'ar gwele, ma vamm 'dije plantet ur forc'h 'ba eñ evel mann ebet

[mə dɑ:d a mə vɑ̃m viʃe ə vɔɹh gɑ̃ntɛ popty də 'gwe:le mə vɑ̃m diʒe 'plɑ̃ntə vɔɾh bah ẽ̞ wɛl mɑ̃n'bet]

mon père et ma mère avait une fourche de chaque côté du lit, ma mère aurait planté une fourche en lui comme rien du tout

Roje ar Buzulier, 1948, Plûned (dastumet gant Tangi)

ma dad ha ma vamm a vije ur forc'h gante a-bep-tu d'ar gwele, ma vamm 'dije plantet ur forc'h 'ba eñ evel mann ebet

[mə dɑ:d a mə vɑ̃m viʃe ə vɔɹh gɑ̃ntɛ popty də 'gwe:le mə vɑ̃m diʒe 'plɑ̃ntə vɔɾh bah ẽ̞ wɛl mɑ̃n'bet]

mon père et ma mère avait une fourche de chaque côté du lit, ma mère aurait planté une fourche en lui comme rien du tout

Roje ar Buzulier, 1948, Plûned (dastumet gant Tangi)

pa vefont plantet o fenn, ar re-mañ 'h arri bu a-dreñv aze

[pe vɔ̃ɲ 'plɑ̃ntəd o vɛn 'ʁemɑ̃ hɑj by dɾe̞: 'ɑ:he]

quand ils ont la tête plantée [pigeons en train de boire], ceux-ci arrivent par derrière là [éperviers]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hag aze e oa bet plantet n'onn ket dre benaos eu... un tamm... un tamm bod peupli gwechall moarvat, eñ 'na graet ur wezenn hag a oa... un tamm uheloc'h evit se a oa kwa met bodoù a oa warnañ

[ag 'ɑ:he wa be 'plɑ̃ntət nɔ̃ kə dɾe bə'nɔ̃:s ə tɑ̃m tɑ̃m but 'pœpli gwe'ʒɑl ma'hɑt hẽ̞: na gwɛd ə 'we:ən wa tɑ̃m y'elɔh wi se wa kwa mɛ 'bu:do wa waɹnɑ̃]

et là il y avait eu de planté je ne sais comment euh... une petite... une petite branche de peuplier autrefois sans doute, elle avait fait un arbre qui était... un peu plus haut que ça quoi mais il y avait des branches dessus

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ar c'hleuz a vije dispennet ha hoñ a vije plantet eno en he sav

[ə hlœ̃: viʒe dis'penəd a hɔ̃: viʒe 'plɑ̃ntəd 'e:no ni zɑ:]

on défaisait le talus et elle était plantée à la verticale [pierre d'escalier de champ]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha bep div eur e vije graet ur bikadenn din ha me a lâr deoc'h, ne vije ket brav kaout ar pikadennoù-se, adalek ma vije plantet an nadoez 'ba ma fesennoù aze, a-benn daou vunut goude 'mije poan-benn euzhus, euzhus

[a bob ’dĩ:vər viʒe gwɛ bi’cɑ:dən dĩ a me lɑ:ʁ dɑx viʒe kə bʁɑw kɑ:t ˌpicɑ’deno ze ’dɑ:lɛg ma viʒe ’plɑ̃ntət ’nɑ:dwe bah ma fe’seno ’ɑe bɛn do̞w ’vy:nyd ’gu:de miʒe pwɑ̃n’bɛn ’œ:zys ’œ:zys]

et toutes les deux heures on me faisait une piqûre, moi je vous le dit, ce n'était pas agréable d'avoir ces piqûres-là, dès que l'aiguille était plantée dans mes fesses là, deux minutes après j'avais un mal de tête insoutenable, insoutenable

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

me 'ma plantet anezhe tout dilun penn-sizhun

[me wa ’plɑ̃tə nɛ: tut de’ly:n pɛn zy:n]

je les avais toutes plantées lundi de la semaine dernière

Jañ-If Bihan, 1946, Lannuon (dastumet gant Tangi)

kaol 'meus plantet

[ko:l møs 'plɑ̃ntət]

j'ai planté des choux

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ha 'ba hemañ, e oa Kevaezenn FouKo e oa... e oa graet... zo... zo... e oa graet euh... plantet... plantet gwez 'ba tout an douar

[a ba ˈhemɑ̃ - wa ˌkeveze̞n ˈfuko wa wa gwɛt - zo zo wa gwɛd ə - ˈplɑ̃tət ˈplɑ̃tə ˈgwẽː bah ˌtun ˈduˑaɹ]

et dans celui-ci, c'était à Kevaezenn Fouko, il y avait... on avait fait... il y a... il y a... on avait fait euh... planté... planté des arbres sur toute le terrain

Bear-Trezelan

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

hennezh zo deut evel-se, unan bet plantet kwa

[hẽ:s so død vəse yn be ’plɑ̃ntət kwa]

celui-ci est venu [a poussé] comme ça, un [qui avait été] planté quoi

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

bet tennet ha plantet

[be 'tɛnət a 'plɑ̃ntət]

[arbre ayant] été enlevé, et planté

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

ha bep div eur e vije graet ur bikadenn din ha me a lâr deoc'h, ne vije ket brav kaout ar pikadennoù-se, adalek ma vije plantet an nadoez 'ba ma fesennoù aze, a-benn daou vunut goude 'mije poan-benn euzhus, euzhus

[a bob ’dĩ:vər viʒe gwɛ bi’cɑ:dən dĩ a me lɑ:ʁ dɑx viʒe kə bʁɑw kɑ:t ˌpicɑ’deno ze ’dɑ:lɛg ma viʒe ’plɑ̃ntət ’nɑ:dwe bah ma fe’seno ’ɑe bɛn do̞w ’vy:nyd ’gu:de miʒe pwɑ̃n’bɛn ’œ:zys ’œ:zys]

et toutes les deux heures on me faisait une piqûre, moi je vous le dit, ce n'était pas agréable d'avoir ces piqûres-là, dès que l'aiguille était plantée dans mes fesses là, deux minutes après j'avais un mal de tête insoutenable, insoutenable

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

ha bep div eur e vije graet ur bikadenn din ha me a lâr deoc'h, ne vije ket brav kaout ar pikadennoù-se, adalek ma vije plantet an nadoez 'ba ma fesennoù aze, a-benn daou vunut goude 'mije poan-benn euzhus, euzhus

[a bob ’dĩ:vər viʒe gwɛ bi’cɑ:dən dĩ a me lɑ:ʁ dɑx viʒe kə bʁɑw kɑ:t ˌpicɑ’deno ze ’dɑ:lɛg ma viʒe ’plɑ̃ntət ’nɑ:dwe bah ma fe’seno ’ɑe bɛn do̞w ’vy:nyd ’gu:de miʒe pwɑ̃n’bɛn ’œ:zys ’œ:zys]

et toutes les deux heures on me faisait une piqûre, moi je vous le dit, ce n'était pas agréable d'avoir ces piqûres-là, dès que l'aiguille était plantée dans mes fesses là, deux minutes après j'avais un mal de tête insoutenable, insoutenable

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 20 frazenn.