Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 15 frazenn.

1. met lâret 'ma dezhe, Michel 'na degaset eu... ur bomp.... pomp eu... ar bomperien, met hoñ... hoñ... hoñ zo... ar grepinenn a oa re vras, neuze 'sache ket, n'eo ket bet xxx ( ?) 2. en em derc'hen... en em dezamorsiñ a rae marteze 1. pa oa arri 'ba ar foñs ya 2. ah ya ! 1. 'ma lâret dezhe, « me 'meus c'hoant da gerc'hat an hini ar barrouz, honnezh zo bihanoc'h, hoñ n'eo ket... 'neus ket kement... 'deu ket kement da... n'a ket ken prim, nann, 'deus ket a debid kwa »

1. [mɛ ˈlɑːɹ ma dɛː - miˈʃɛl na ˈdjɛsəd ə - ə ˈbɔ̃m - ˈpɔ̃mb ə bɔ̃mˈpɛjɛn - mɛ hɔ̃ hɔ̃ hɔ̃ zo - ə gʁeˈpiːnən wa ˈɹe vɹas - ˈnœhe ʒɛˈʃekət - ˌne̞kə bet ?] 2. [nɔ̃n - ˈdɛhɛn - nɔ̃n dezaˈmɔʁsĩ ʁe maˈteːe] 1. [pe wa ˌɑj bah ˈvɔ̃ːz ja] 2. [a ja] 1. [ma lɑːɹ te̞ - ˈme møz hwɑ̃n də ˈgɛhəd ˌnˑi ˈbɑɹus - ˈhɔ̃ːs so biˈɑ̃nɔχ - hɔ̃ ˌne̞kə - ˌnøskə ˈkemən - ˌdœkə ˈkemən də - ˌnakə ˈken pɹym - nɑ̃n - ˌdøskə ˈdeːbit kwa]

1. mais je leur avais dit, Michel avait amené euh... une pompe... la pompe euh... des pompiers, mais elle... elle... elle est... la crépine était trop grande, alors elle n'aspirait pas, ça n'a pas été xxx ( ?) 2. se maintenir... elle se désamorçait peut-être ? 1. quand elle était au fond oui 2. ah oui ! 1. je leur avais dit, « moi je veux aller chercher celle de la commune, elle est plus petite, elle n'est pas... elle n'a pas autant... il ne vient pas autant... elle ne va pas aussi vite, non, elle n'a pas de débit quoi

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

ha neuze e oa ur sabotier, e oa degaset ur pezh vilh aze, egile all... me a oa chomet da sellet dioutañ, egile all o lâret din « daon ! krog 'ba an harpon 'ta te ! emezañ, da welet 'teus bet oc'h ober ar jeu-se ! » « ya ! emezon-me, xxx ( ?) ar jeu-se ! » hag e oan bet kazi un eur, o sachañ war un harpon, « oh, la ! la ! emezañ, te... te 'teus ket ankoueet se emezañ ! » « ah nann ! nann 'vat ! emezon-me » « ale ! aret bremañ emezañ ! », goude e oa deut unan all, « bremañ-souden eu... zo deut unan all ganin aze met... eñ 'oa ket stummet, « me, ma sachen-me, emezañ, 'ba ma du, hag eñ 'sache ket, neu... neu... neuze, neuze an harpon, an harpon a vlok, ret eo dit eu... mont « zzz zzoñ zzz zzoñ zzz zzoñ... », ret eo dit eu... mont eu... met eñ 'oa ket abituet

[a ˌnœhe wa ... - wa ˈdɛsə ˌpeˑz ə ˈvij ˌɑhe - eˌgiˑle ˈɑl - ˌme wa ˈʃo̞mə də ˈzɛlə ˌdɔ̃tɑ̃ - eˌgiˑle ˈɑl ˌlɑˑꝛ ˈdĩ - dɑ̃w ˈkɣɔg ma ˈnɑꝛpɔ̃n ta ˌte ˈmeˑɑ̃ - də ˈwe̞ˑlə tøz be ˌo̞ˑꝛ ˈʒœˑze - ˈjɑ ˌmɔ̃me̞ me ? ˌo̞ˑꝛ ˈʒœˑse - a wɑ̃n ˌbet ˈkɑhe ˈnœˑꝛ - ˈʃɛʃə waꝛ ˈnɑꝛpɔ̃n - o la la ˌmeˑɑ̃ ˌte - ˌte ˈtøs kəd ɑ̃ˈkweˑɛ ˈze ˌmeˑɑ̃ - a ˈnɑ̃n ˈnɑ̃n ha ˌmɔ̃me̞ - ˌɑˑle - ˈɑˑɣɛd ˈbœmɑ̃ ˌmeˑɑ̃ - ˌgu wa ˌdœ ˈnɑl - bœˈzɔ̃m ə - zo ˌdœd naˈlɑl gəˌnĩ ˈɑhe mɛ - ˈhẽ ˌwa kə ˈstymə - ˈme pa ˈʒɛʃɛn ˈme - ˌmeˑɑ̃ - ma mə ˈdyˑ - a ˈẽ ʃɛˈʃɛ kət - ˌnœ ˌnœ ˌnœhe - ˌnœhe ˈnɑꝛpɔ̃n - ən ˈɑꝛpɔ̃n ˈvlo̞k - ˌɣɛd e̞ ˌdid ə - ˌmɔ̃n - ˌɣɛd e̞ ˌdid ə - ˌmɔ̃n ə - mɛ ˈhẽ wa ˌkəd abiˈtyˑət]

et il y avait un sabotier aussi, on avait apporté une grosse bille [de bois] là, l'autre... moi j'étais resté le regarder, l'autre de me dire « dame ! attrape donc le harpon toi ! dit-il, visiblement tu as déjà exercé cette activité ! » « oui ! dis-je, xxx ( ?) cette activité-là ! » et j'avais été presque une heure, à tirer sur le harpon, « oh, là, là ! dit-il, toi... toi tu n'as pas oublié dit-il ! » « ah non ! mais non ! dis-je » « allez ! arrête maintenant dit-il ! », après un autre était venu, « tout à l'heure euh... un autre est venu avec moi là mais... il n'avait pas le coup, « moi, si je tirais, dit-il, de mon côté, et lui ne tirait pas, al... al... alors, alors le harpon, le harpon bloque, il te faut euh... aller « zzz zzoñ zzz zzoñ zzz zzoñ... », il te faut euh... aller euh... mais il n'était pas habitué

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ar c'hi-se evel e vez lâret kwa, apeupre 'ba al ledander-se aze eu... a serre... a serre er bord kwa, ha hemañ a wrie neuze aze 'ba ar bord, 'h ae a-hed kwa, aze 'na ur minaoued a vez lâret deus se, d'ober un toull, ha neuze goude div... div spilhenn, unan anezhe a bep-tu ha neuze e sache warne ha neuze e vije memes tra evel gwriat gant ur mikanik aze

[ə 'hi:ze wɛl ve lɑ:t kwa apœpɾɛ bal le'dɑ̃ndəɹ ze 'ɑ:he ə 'zɛɹe ə 'zɛɹe bɔɹt kwa a 'hemɑ̃ 'wɾie 'nœ:he 'ɑ:he bah bɔɹt he he:t kwa 'ɑ:he na ə mi'nɛwəd ve lɑ:t təs se do̞:ɹ ntul a 'nœ:he 'gu:de diw diw 'spiʎən 'lɑke yn nɛ: bop ty: a 'nœ:he 'ʒɛʃe waɹnɛ a 'nœ:he viʒe mɔ̃məs'tɾɑ: wɛl 'gwɾi:ət kɑ̃n mi'kɑ̃:nig 'ɑ:he]

ce xxx chien [de cordonnier] comme on dit quoi, à peu près de cette largeur-là là, euh... il fermait... il fermait au bord quoi et celui-ci roulait alors là au bord, il allait en longueur quoi, là il avait un poinçon qu'on appelle ça pour faire un trou et alors après, deux... deux épingles, un d'elles de chaque côté et alors il tirait dessus et alors c'était pareil que coudre avec une machine là

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

e sache warni solut, ur bannac'h chistr

[’ʒɛʃe ’waɹni ’solyt bɑ̃h ʃist]

il picolait dur, un coup de cidre

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

gwechall e vije reoù hag a sache aze memes tra evel... « arri eo treid al leue » emezañ

[gwe'ʒɑl viʒe ɹew a 'ʒɛʃe 'ɑ:he mɔ̃s'tɹa wɛl ɑj e̞ tɾɛjd 'lu:e meɑ̃]

autrefois il y en avait certains qui reniflaient là pareil que... « voilà les pieds du veau » qu'il disait

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

aze e oa reoù hag a sache hañ

['ɑ:he wa ʁew a 'ʒɛʃe ɑ̃]

là il y en avait qui tirait hein [lutte bretonne]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

soit-disant (averte ?) e sache an (natur ? Had ?) gantañ kwa

[swa dizɑ̃ ha’vœɹte ’ʒɛʃe ’nɑtyɹ gɑ̃ntɑ̃ kwa]

soit-disant xxx (?) cela pompait de la (sève ? graines ?) [gui sur pommier]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

eñ a sache gwad gantañ

[hẽ: 'ʒɛʃɛ gwɑ:t kɑ̃ntɑ̃]

il tirait le sang [suçait, sangsue]

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

gwechall e vije reoù hag a sache aze memes tra evel... « arri eo treid al leue » emezañ

[gwe'ʒɑl viʒe ɹew a 'ʒɛʃe 'ɑ:he mɔ̃s'tɹa wɛl ɑj e̞ tɾɛjd 'lu:e meɑ̃]

autrefois il y en avait certains qui reniflaient là pareil que... « voilà les pieds du veau » qu'il disait

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

an ofiserien, an hini a oa 'ba ar penn aze, a sache d'e c'hodell ar muiañ ma c'halle kwa

[nofi'sɛ:ɹjɛn 'ni:ni wa bah pɛn 'ɑ:he 'ʒɛʃe di ho:l 'my:ɑ̃ ma 'hɑle kwa]

les officiers, celui qui était à la tête là, il s'en mettait le plus possible dans les poches quoi [victuailles]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

an ofiserien, an hini a oa 'ba ar penn aze, a sache d'e c'hodell ar muiañ ma c'halle kwa

[nofi'sɛ:ɹjɛn 'ni:ni wa bah pɛn 'ɑ:he 'ʒɛʃe di ho:l 'my:ɑ̃ ma 'hɑle kwa]

les officiers, celui qui était à la tête là, il s'en mettait le plus possible dans les poches quoi [victuailles]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

un aneval limon a vije, añfin, esaet e vije lakat anezhe apeupre eu... kempouez pa vije oc'h ober e garg kwa, e oare apeupre, met ma vije a-gostez ne vije ket aezet, deus plañ e vije an aneval, tapet anezhe just kwa, neuze e vije lâret, an hini a vije oc'h ober ur garg kwa, « boñ, e ri evel-se », soit 'h astenne anezhi a-raok peotramant e sache deus a-dreñv

[nɑ̃’ne:val ’limɔ̃n viʒe ɑ̃’fin hɛ’sɑ:d viʒe ’lɑkə nɛ: apœ’pɹɛ ə ’kɔ̃pwes pe viʒe ho̞:ɹ i gɑɹk kwa ’wɑ:ɹe apœ’pɹɛ mɛ ma viʒe ’koste viʒe kəd ’ɛ:zɛt dəs plɑ̃: viʒe nɑ̃’ne:val ’tɑpə nɛ: ʒyst kwa ’nœ:e viʒe lɑ:t n:i viʒe ho̞:ɹ gɑɹk kwa bɔ̃ ɹi nɛj və’se swa has’tene nɛj ə’ɹo:k pə’tɑ̃mɑ̃n ’ʒɛʃe dəz dɾẽ̞:]

il y avait un cheval de limon, enfin, on essayait de les mettre à peu près euh... équilibrés quand on faisait le chargement quoi, on savait à peu près, mais si c'était déséquilibré ce n'était pas facile, selon la position du cheval, les (attraper juste ?) quoi, alors on disait, celui qui faisait le chargement, « bon, tu feras comme ça », soit on prolonge devant ou sinon on tirait par derrière

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

gwechall, boñ, pa vije aret pe tramailhet e vije graet gant ar c'hezeg kwa, plaeniañ an douar kwa, hemañ eu... ar machin aze staget gant... hag eu... bizied, bizied dezhañ, ar c'hezeg a sache anezhañ hag eu... dre forzh eu... e plaenie an douar war-lerc'h, ne oa ket oustilhoù all, geo, an diaoul goude kwa, pa vije plaeniet un tamm, neuze e vije diaoulet kwa, met ral e vije mont war an douar plaen evel-se gant an diaoul kwa

[gwe’ʒɑl bɔ̃ pe viʒe ’ɑ:ɹət pe tɾɑ̃’mɑʎəd viʒe gwɛt kɑ̃n ’he:zɛk kwa ’ple:ɲɑ̃ ’ndu:aɹ kwa ’hemɑ̃ ə ma’ʃi:n ’ɑ:he ’stɑ:gət kɑ̃n ag ə bi’zi:ət bi’zi:ət teɑ̃ ’he:zɛg ’ʒɛʃe neɑ̃ ag ə dɾe vɔɹs ə ’ble:ɲe ’du:aɹ waɹ’lɛɹh wa kəd us’tiʎo al ge̞ ’ndjo̞wl ’gu:de kwa pe viʒe ’ple:ɲət tɑ̃m ’nœ:he viʒe ’djo̞wlət kwa mɛt ɹɑ:l viʒe mɔ̃n waɹ ’du:aɹ ble:n və’se gɑ̃n djo̞wl kwa]

autrefois, bon, quand on labourait ou hersait on le faisait avec les chevaux quoi, aplanir la terre quoi, celui-ci euh... le machin là attaché avec... et euh... des doigts, avec des doigts, les chevaux le tiraient et euh... à force euh... cela rendait la terre unie après, il n'y avait pas d'autres outils, si, le rotovator après quoi, quand on aplanissait, alors on passait au roto quoi, mais c'était rare d'aller sur une terre unie comme ça avec le rotovator

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ya, neuze e deu en traoñ kwa, moarvat... me ne oaran ket pe e sache se anezhe pe betra

[ja ’nœe dœ ntɾɔw kwa ma’hɑt me ’wɑ:rɑ̃ kət pe ’ʒɛʃe ze nɛ: pe brɑ:]

oui, alors il descend [essaim] quoi, sans doute... moi je ne sais pas si cela les attirait ou quoi

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

e oamp betek tremen div eur deus ar beure oc'h esae reiñ dezhe gant ar chut, na oa mann ebet d'ober, ne grogfent (?) ket, ne grogfent (?) ket, met goude, ur wech 'da tañvaet anezhañ 'vat paotr, ar re-seoù 'vat paotr a sache war ar bipetenn

[wɑ̃m 'bekə 'tremɛn 'di:vər dez 'bœ:re 'hɛsə rɛj dɛ: gɑ̃n ʃyt na wa mɑ̃n'be do:r nə 'grɔgfɑɲ kət 'grɔgfɑɲ kət mɛ 'gu:de ve:ʒ da da'veə neɑ̃ ha pɔt zew ha pɔd 'ʒɛʃɛ war bi'bɛtən]

nous étions jusqu'à passé deux heures à essayer de leur donner avec le biberon, il n'y avait rien à faire, ils ne prenaient pas, ils ne prenaient pas, mais après, une fois qu'ils l'avaient goûté mon gars, ceux-là mon gars tiraient sur la pipette

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 15 frazenn.