Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 85 frazenn.
12345

Kroaz ar Gwenanenn ! Kroaz ar Gwenanenn, hag ar Gwenanenn-se, dre an avani, n'eo ket... n'eo ket... unan 'na lâret « c'est les abeilles ! », non ! n'eo ket an « abeilles » eo ! non, non ! moaien e vefe da soñjal se met n'eo ket se eo ! ar Gwenanenn a oa an anv ar reoù... tud-kozh a oa a-hont o chom, 'ba ar c'hartier-se, ha... ar pezh a oa arri eu... e oa bet en em debrouilhet *ma... fall gant ar gazeg ha... ruilhet ar c'hastell-karr warnañ ha bet lazhet ar paotr hag evel-se e oa bet graet, ar groaz zo bet adgraet bremañ zo... tremen ugent vloaz zo, peogwir on bet o sikour oc'h ober anezhi peogwir a-wechoù e vezan 'ba ar patrimoine hag e sikouren tammoù evel-se, ha eo Kroaz ar Gwenanenn

[ˌkɹwɑˑz gweˈnɑ̃ˑnən - ˌkɹwɑˑz gweˈnɑ̃ˑnən - a gweˈnɑ̃ˑnən ... - ... - ... - ... - ... - ... - ... - gweˈnɑ̃ˑnən ... - ... - ... - ... - ... - ... - ... - ... - ... - ... ˌkɹwɑˑz gweˈnɑ̃ˑnən]

Pleuveur-Gaoter
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Paul ar Rouzez, 1956, Pleuveur-Gaoter (dastumet gant Tangi)

Aze e oamp, un devezh, eu... o vont... o vont... o vont da sikour ar reoù a oa 'ba ar C'hroashent aze. E oa... familh L'Anthoen, a oa 'ba... a oa o chom e-barzh. Ha 'dant ur parkad lin, da dennañ. Ha pa 'vije ur parkad lin da dennañ, peogwir e dennez... ur metr ledander, evit lakat anezhe en o gourvezioù da... da sec'hañ. E vije... 'h ae... 'h ae tout bugale eu... ar menajoù all, da... da vachinat. Hag e oamp 'bar ar porzh, eno, un devezh duzh ar beure, oc'h ober ur rendez-vous evit mont goude-merenn da dennañ ar parkad lin-se. Tout asambles.

[ˈhɣwɑsɛn]

Nous étions là, un jour, euh... allant... allant... allant aider ceux de ar C'hroashent là. C'était... la famille L'Anthoen, qui était à... qui y habitait. Et ils avaient un champ de lin, à arracher. Et quand il y avait un champ de lin à arracher, puisque tu arraches... sur un mètre de large, pour les allonger pour... pour sécher. Il y avait... tous les enfants des autres fermes allaient... allaient euh... pour... pour machiner. Et nous étions dans la cour, là-bas, un jour le matin, ayant rendez-vous pour aller l'après-midi arracher ce champ de lin-là. Tous ensemble.

Lanvaodez
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ Jelard, 1928, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

« ma doue » a lâr an nen c'hoazh, ha goude eñ 'sikour ket an nen kalz ! kavet a ra dit e ra ? an doue 'sikour ket an nen kalz, « ma doue » a vez lâret, se zo kaoz e lâran dit, met eñ 'sikour ket an nen kalz, me a garje a-walc'h e raje 'vat

[ma ˌduˑe ˌlɑˑɹ ˈneːn ˌhwɑz a ˌguˑde ˈhẽ ʒiˌcuɹ kə ˈneːn ˌkɑls - ˌkɑ ɹa ˌdid ɹa - ən ˈduˑe ʒiˌcuɹ kə ˈneːn ˌkɑls - ma ˌduˑe ve ˈlɑˑɹət - ˌze zo ˈkoːz ˌlɑˑɹɑ̃ dit - mɛ ˌhe̞ ʒiˌcuɹ kə ˈneːn ˌkɑls - me ˌgɑɹʃe ˈwɑx ˌɹɑʃe hat]

« mon dieu » qu'on dit encore, et pourtant lui il n'aide pas beaucoup l'homme ! tu trouves qu'il le fait ? le dieu d'aide pas beaucoup l'homme, « mon dieu » que l'on dit, c'est pour ça que je te dis, mais lui n'ai pas beaucoup l'homme, j'aimerais bien qu'il le fasse

Jañ ar Wern, 1934, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

(T. : sikour 'meus ezhomm) ac'hañ ! ma 'h on kat d'ober met... a-greiz kalon !

[ɑ̃ˈhɑ̃ - ma hɔ̃ kad ˈdo̞ˑɹ mɛ - gɹɛjsˈkɑːlɔ̃n]

(T. : j'ai besoin d'aide) a ha ! si je peux faire mais... de tout coeur !

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

ha tamm sikour ebet na mann ebet d'ar c'houlz-se, hañ nann ! goullet 'na ma vamm un tamm eu... un tamm sikour ivez da welet, ivez, ha 'na... ha 'na touchet ur wech, met daon ! renket 'na retorn anezhe goude

[a tɑ̃m ˈʒikuɹ ˌbet na ˈmɑ̃n bed də ˈhulsˑe - ɑ̃ ˌnɑ̃n - ˌgulə na mə ˈvɑ̃m ˌtɑ̃m ə - tɑ̃m ˈʒikuɹ ˌiˑe də ˈwe̞ˑlət - ˌiˑe - a na a na ˈtuʃə ˈweʃ - mɛ dɑ̃w ˈɹɛŋkə na ˈɹetɔɹn ˌne̞ˑ ˈguːde]

et aucune aide ni rien à cette époque-là, hein non ! ma mère avait demandé un peu euh... un peu d'aide aussi pour voir, aussi, et il avait... et elle avait touché une fois, mais dame ! elle avait dû rembourser après

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

oh, eñ a vije ur parti plijadur hein ! pa vijer... o tennañ lin hein ! e vije tout ar reoù eu... o chom war-dro da... da... da... a deue da sikour ac'hanomp, da dennañ lin ivez, ya, tennadeg lin

[o - ˈhẽ ˌviˑʒe ə ˌpɑꝛti pliˈʒɑːdyꝛ ɛ̃ - pe ˌviˑʒɛꝛ - ˈtɛnɑ̃ ˈliːn ɛ̃ - ˌviˑʒe ˌtud ˈꝛew ə - ˌʃo̞m waꝛˈdɣo də də də - ˌdɛ də ˈʒikuꝛ ˈɑ̃ˑnɔ̃m - də ˌdɛnɑ̃ ˈliːn ˌiˑe - jɑ - tɛˌnɑˑdəg ˈliːn]

oh, ça c'était une partie de plaisir hein ! quand on était... à arracher le lin hein ! il y avait tous ceux... qui habitaient à... à... à... venaient nous aider, pour arracher le lin aussi, oui, arrachage de lin

Viktorin Gov, 1929, Tregonnev (dastumet gant Tangi)

e oa laket dimp unan vihan, da sikour anezhi da... da... d'ober he zoaletenn dezhi, da... da... d'ober ar pezh a oa ezhomm en-dro d'unan vihan evel-se, gwelet a rez ? met hoñ a vije o c'harmat ordin

[wa ˈlɑkə ˈtim ˌyˑn ˈviˑən - də ˈzikuɹ ˌne̞j də də - ˌdo̞ˑɹ i zwaˈlɛtən ˌde̞j də - də - ˈdo̞ːbəɹ ˌpeˑz wa ˈem ˌdɹo dyn ˈviˑən vəˈse̞ ˌgwe̞ˑl ə ɹe̞s - mɛ ˈhɔ̃ˑ ˌviʒe ˈhɑɹmad ɔɹˈdiˑn]

on nous avait mis une petite, pour l'aider à... à... à lui faire sa toilette, à... à... à faire ce qu'il fallait pour s'occuper d'une petite comme ça, tu vois ? mais elle pleurait tout le temps

Mari ar Vey, 1924, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

se a oa ar gwener, e soñjen mont da... 'ma graet ur robenn eured, ha 'ma d'ober mont da sikour d'an eured ar sadorn

[ˈzeˑ wa ˈgweːnəɹ - ˌʒɔ̃ːʒɛn ˌmɔ̃n də - ma gwɛ ˌɹoˑbən ˈœːɹət - a ma ˌdo̞ˑɹ mɔ̃n də ˈʒicuɹ də ˈnœːɹəd ˈzɑːn]

ça c'était le vendredi, je pensais aller à... j'avais fait une robe de mariage, et je devais aller aider au mariage le samedi

Jorjed an Olier, 1937, Prad (dastumet gant Tangi)

an daou vreur Tilli zo aze, hag ar re-se a vez klevet aze, ar son deus eu... o troc'hañ koad, « tok ha tok ha tok ha tok, tok ha tok... » ha neuze e huchent o-daou, an eil war egile moarvat d'en em sikour, da droc'hañ ar c'hoad, ar bilhoù koad, ar bilhoù koad, ya

[ˌdo̞w vɹœɹ ˈtili zo ˌɑhe̞ - a ɹeˌze ve ˈklɛwəd ˌɑhe̞ - ˌzɔ̃ˑn dez ə - ˌtɹo̞hə ˈkwɑt - to̞katɔkatɔkato̞k to̞katɔk - a ˌnœhe ˈhyʃɛɲ oˌdo̞w - ˌnɛj waɹ iˈgiːle maˌhɑd da nɔ̃n ˈʒikuɹ - də ˌdɹo̞hə ˈhwɑt - ˌbiju ˈkwɑt - ˌbiju ˈkwɑt - ˌjɑ]

les deux frères Tilly sont là, et ceux-là ont les entant là, le son de... en train de couper du bois, « toc et toc et toc et toc, toc et toc... » et alors ils criaient tous les deux, l'un sur l'autre sans doute pour s'aider, à couper le bois, les billes de bois, les billes de bois, oui

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

met neuze... ha daou pe dri a gezeg 'ba ar c'hraou neuze ! ya, a-benn neuze memestra (lâr din e kari ?), ha neuze 'h ae en noz, en noz 'h ae da labourat, met eñ a oa dizampled ken e oa dizampled, hag e vije krog 'ba an dretenn, evit sikour ar c'hezeg da... xxx ( ?) evit sevel ar bec'h diwar ar c'hezeg, hag e vije o sachañ war an dretenn ivez

[mɛ ˌnœhe - a ˌdɔw pe ˌdɣi ˈgeˑzɛg ba ˈχɔw ˌnœhe - ja be̞n ˈnœhe mɔ̃sˈtɣɑˑ laꝛ ˌdĩ ˈgɑˑi - a ˌnœhe he ˈnɔ̃ˑs - ˈnɔ̃ˑs e də laˈbuˑɣat - mɛ ˈẽ wa diˈzɑ̃mpət ken wa diˈzɑ̃mpət - a ˌviˑʒe ˌkɣog ban ˈdɣɛtən - wid ˈʒicuɹ ˈheˑzɛk tə - ? wid ˈzewəl ˈbeχ ˌdiwaꝛ ˈheˑzɛk - a ˌviˑʒe ˈʃɛʃɑ̃ waꝛn ˈdɣɛtən ˌiˑe]

mais alors... et il y avait deux ou trois chevaux dans l'étable ! oui, pour alors quand même (tu me diras ce que tu voudras ?), et alors il allait la nuit, il allait de nuit travailler, mais il était totalement inefficace [dans le travail], et il attrapait le trait, pour aider les chevaux à... xxx ( ?) pour soulager la charge des chevaux, et il tirait sur le trait aussi

???

If Kariou, 1930, Peurid (dastumet gant Tangi)

ah ya ! hemañ a oa, hag e laken anezhañ a-dreñv ha partout, ha 'da lâret din « ah ! emezi eu... mat eo ar jeu ! » peogwir e ran... e ran-me kine ivez, hi a rae din met... div wech ar sizhun e deue, ha me a rae eu... keit ha 'vije ket e raen, ret eo sikour ! hag en em sikour memes !

[a ˌjɑ - ˈhemɑ̃ wa - a ˈlɑke̞n ˌneˑɑ̃ ˈdɣẽ a paꝛˈtud a da ˌlɑˑt ˈtĩ - a ˈme̞j ə - ˈmɑˑd e̞ ˈʒœˑ pyˈgyˑꝛ ɣɑ̃ - ɣɑ̃ˌme ˈkiˑne ˌiˑe - ˈhi ɣe ˌdĩ mɛ - ˈdiw weʒ ˈzyˑn de - a ˈme ɣe ə - ˈkɛjt a viˌʒe kəd ˌɣe̞n - ˈɣɛd e̞ ˈʒicuɹ - a nɔ̃n ˈʒicuɹ ˈmɛməs]

ah oui ! c'était ça [l'épaule], et je la mettais derrière et partout, et elle m'avait dit [la kiné] « ah ! dit-elle euh... c'est super ! » puisque je fais... je fais la kiné aussi, elle me faisait mais... elle venait deux fois par semaine, et moi je faisais euh... tant qu'elle n'était pas là je faisais, il faut aider ! et s'aider soi-même même !

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

en 1924 'da graet an ti, peogwir e oa graet daou venaj amañ e plas unan, e oa graet an ti nevez 'ba an tu all, ha 'deuint difindaonet eu... ar c'houldri evit ober un ti, oh non de die ! goude neuze 'na graet un ti all neuze, ha brevet... brevet eu... ar chapel, ha me 'ma lâret d'am dad « n'int ket da sikour ac'hanout, met dit eo ! 'meus mann da lâret »

[... da gwɛ ˈntiː - pu wa gwɛd ˈdo̞w ˈveːnəʒ ˈɑ̃mɑ̃ plaz ˈyn - wa gwɛ ˌntiˑ ˈnewe ban tyˈɑl - a dœɲ ˌdivinˈdɑ̃wnəd ə - ən ˈuldɾi wid o̞ːɹ ən ˈtiː - o nɔ̃ de ˈdje - ˈguːde ˈnœˑe na gwɛ ˌntiˑˈɑl ˈnœˑe - a ˈbɹɛwəd ˈbɹɛwəd ə - ə ˈʃɑpəl - a me ma ˈlɑːɹ dəm ˈdɑːt - ˌnĩŋkə də ˈʒikur o̞wt - mɛ ˈdid e̞ - møz ˈmɑ̃n də ˈlɑːt]

en 1924 ils avaient fait la maison, puisqu'avait été faites deux fermes ici à la place d'une, la nouvelle maison avait été faite de l'autre côté, et ils ont bousillé eu... le pigeonnier pour faire une maison, oh nom de dieu ! après alors il avait une autre maison alors, et saccagé... saccagé euh... la chapelle, et moi j'avais dit à mon père « je n'irai pas t'aider, mais c'est à toi : je n'ai rien à dire »

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

« en em dibrouilhet on », « en em dibrouilhet 'meus » eo... 'h eo... 'h eo sikour ar reoù all kentoc'h kwa

[nɔ̃n diˈbʁujəd ɔ̃ - nɔ̃n diˈbʁujɛ møs e̞ he̞ - he̞ ˈʒikuʁ ʁewˈɑl ˈkentɔχ kwa]

« je me suis débrouillée », « je me suis débrouillée » est... c'est... c'est aider les autres plutôt quoi

???

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

'teus ket 'met kemer mel da sikour breinañ ar pas

[ˈtøs kə mɛ ˈko̞məʁ ˈmeːl də ˈʒikuʁ ˈbʁɛɲɑ̃ ˈpɑːs]

tu n'as qu'à prendre du miel pour aider à faire mûrir la toux

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

sikour anezhañ da... da... penaos e lârfen-me dit-te ? da varrekaat un tamm, pa vije foulet kwa, dic'hwennañ eo naetaat an traoù kwa, e douar pe evel a vije peotramant...

['ʒitʲuɹ neɑ̃ də də pənɔ̃z 'lɑɹfɛn me dit:e də vaɹɛ'kɑ:t tɑ̃m pe viʒe 'vu:lət kwa di'hwɛnɑ̃ e̞ ne'tɑ: ntɾɛw kwa i 'du:aɹ pe wɛl viʒe pe'tɑ̃mɑ̃n]

... l'aider à... à... comment je te dirais ça ? à s'avancer un peu, quand il était débordé quoi, sarcler c'est nettoyé quoi, son terrain ou comme c'était ou encore...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha n'aen ket da sikour anezhañ war ar señtier, n'on ket bet james o sikour anezhañ peogwir eu...

[a 'nɛnkə də 'ʒicuɹ neɑ̃ waɹ 'sɛ̃tjəɹ nɔ̃ kə be 'ʒɑ̃məs 'ʃicuɹ neɑ̃ py'gy:ɹ ə]

et je n'allais pas l'aider sur le chantier, je ne suis jamais allé l'aider puisque euh...

Roje ar Buzulier, 1948, Plûned (dastumet gant Tangi)

an avel ya, un avel a-benn a oa amañ met gleet a raent bezañ bet avel o sikour anezhe a-raok kar n'eo ket posubl

['nɑwəl ja 'nɑwəl bɛn wa 'ɑ̃mɑ̃ mɛ kle ɹɛɲ 'be:ɑ̃ bed 'ɑwəl 'ʒikuɹ nɛ: ɹo:k kaɹ ne̞ kə 'posyp]

le vent oui, il y avait un vent de face ici mais ils ont dû avoir du vent pour les aider avant car ce n'est pas possible

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

chañs ar c'hurun 'da bet gant an notaer deus eu... deus... deus Gwengamp aze, 'meus ket soñj deus e anv, met eñ a oa en em staget dioute ha 'na lâret « (meritout sikour ac'hanon ?), c'hwi... », gwelet a rae e oant kat da c'hoari kwa

[ʃɑ̃:s 'hy:ʁyn da bet gɑ̃n ən 'notəʁ dœz ə dœz dœz 'gwɛngɑ̃m 'ɑ:he møs kə ʒɔ̃:ʒ dəz i 'hɑ̃:no mɛ hẽ̞: wa nɔ̃n 'stɑ:gə dɔ̃ntɛ a na lɑ:ʁ me'ʁitut 'ʒiku:ʁ ɑ̃w hwi gwe̞:l ə ʁɛ pə'nɔ̃ wɑ̃ɲ kɑt tə hwɑj kwa]

il avait eu une chance du tonnerre avec un notaire de euh... de... de Gwengamp là, je ne me souviens plus de son nom, mais lui s'était attaché à eux et il avait dit « (vous méritez que je vous aide ?), vous... », il voyait qu'ils pouvaient travailler quoi

???

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

ha piv zo o sikour... o sikour Silvi ?

[a piw zo 'ʃikuʁ 'ʃikuʁ silvi]

et qui aide... aide Sylvie [en classe] ?

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

gwerzhañ ha sikour gwerzhañ

['gwɛʁzɑ̃ a 'ʒikuʁ 'gwɛʁzɑ̃]

vendre et aider à vendre

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 85 frazenn.
12345