Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 16 frazenn.

1. ezhomm e oa da rep... repariñ anezhi, eu... ar fiksasionoù eu... ar reoù 'da laeret anezhi 'da... sao... saovaj un tamm 2. ha 'oa ket ken ar balancier e-barzh kwa 1. an teod a oa partiet ivez 2. « te... teod » a vez lâret deus se, ya, evel-se e vez lâret 1. ya, se eo, se eo a vez lâret, « teod... teod... teod ar c'hloc'h », ya, ya 2. ha c'hwi 'pa laket daou dent diaoul hañ ! 1. ya, me a oa bet... me a oa bihan 'vat, d'ar c'houlz-se... 1945, e oa... pa oa arriet ma dad deus an Almagn, e oa unan yaouank amañ o labourat, hag eu... 'na lâret eu... pa oa arriet Pier er gêr, Pier a oa anv ma dad ivez, « e vo sonet ar c'hloc'h emezañ, hag e welo... met daoñ ! n'eus teod ebet ken warni emezañ, boñ ! n'eo ket strikt emezañ, graet e vo », hag e oa graet unan gant eu... un dant ogejoù 2. dent an diaoul 1. 'na ivañtet... eñ... eñ 'na... graet 'na mat hañ, graet 'na mat, goude e oa 'ba en Peurid hag e oa hennezh da-heul c'hoazh, 'oa ket cheñchet

1. [em wa də ɹep - də ɹeˈpaɹĩ nɛj - ə - ˌfiksaˈsjɔ̃no ə - ˈɹew da ˈlɛːɹəd nɛj da - ʒɔ ˈʒɔːvəʃ tɑ̃m] 2. [a ˌwakə ken baˈlɑ̃sje baɾs kwa] 1. [ən ˈtɛwɔd wa paɹˈtiːəd ˈie] 2. [ˈtɛ - ˈtɛwɔd ve lɑːʁ dəs ˈse - ja - viˈse ve lɑːt] 1. [ja ze e̞ - ze e̞ ve ˈlɑːʁət - tɛwt tɛwt tɛwt ˈhlɔχ - ja - ja] 2. [a hwi pa ˈlɑkə ˈdo̞w dɛn ˈdjo̞wl ɑ̃] 1. [ja - me wa bet - me wa ˈbiˑən had - də ˈhulsːe - ... - wa - pwa aˈɹiˑə mə ˌdɑːd dəz nalˈmɑɲ - wa yn ˈjo̞wɑ̃ŋg ˈɑ̃mɑ̃ laˈbuːrət - ag ə - na ˈlɑːd ə - pwa ˈɑjə ˌpjɛɹ ˈge̞ːɹ - ˈpjɛɹ wa ˈhɑ̃ːno mə ˈdɑd je - vo ˈzɔ̃ːnə ˈhlɔχ ˌmeˑɑ̃ - a ˈwe̞ːlo mɛ dɑ̃w nøs ˈtɛwɔd be ken ˌwaɹni ˈmeˑɑ̃ - bɔ̃ - ˌne̞kə stɾik ˌmeˑɑ̃ - ˈgwe̞d vo - a wa gwe̞d ˈyn gɑ̃n ə - ən ˈdɑ̃n oˈgeːʒo] 2. [dɛn ˈdjo̞wl] 1. [na ĩˈvɑ̃tət - ẽ ẽ na - gwe̞d na ˈmɑːd ɑ̃ - gwe̞d na ˈmɑːt - ˈguːde wa ban ˈpœˑit a wa hẽːz dəˈhœːl hwas - ˌwakə be ˈʒɛ̃ʃət]

1. il fallait rép... la réparer [cloche], euh... les fixations euh... ceux qui l'avaient volée avaient... vand... vandales un peu 2. et il n'y avait plus le balancier dedans quoi 1. le balancier était parti 2. c'est « balancier » qu'on dit oui, c'est comme ça qu'on dit 1. oui, c'est ça, c'est ça qu'on dit, , « le balancier... balancier... balancier de la cloche », oui, oui 2. et vous vous aviez mis deux dents de herse hein ! oui, j'avais été... j'étais petit, à cette époque-là... 1945, c'était... quand mon père était revenu d'Allemagne, il y avait un jeune ici qui travaillait, et euh... il avait dit euh... quand Pierre était arrivé chez lui, mon père s'appelait Pierre aussi, « on va sonner la cloche dit-il, et il verra... mais dame ! il n'y a plus de balancier dessus dit-il, bon ! ce n'est pas grave dit-il, on va faire », et il en avait fait un avec euh... une dent de herse 2. des dents de herse 1. il avait inventé... il... il avait... il avait bien fait hein ! il avait bien fait, après elle était à Peurid et celui-là [balancier] était toujours avec, il n'avait pas été changé

1. Pier Gotie, 1938, Plûned
2. Odil Gotie, , Plûned
(dastumet gant Tangi)

e oa aet en e gourvez pa oa sonet ar Marseillaise, ya, 'ba Belle-Isle-en-Terre dirak ar prefed, ha goude 'na ket bet droed da c'houren e-pad pemp bloaz diouzhtu

[wa ɛd ni ’guɹve pwa ’zɔ̃:nə maɹsɛlɛz ja ba bɛlilɑ̃tɛɹ diɹak ’pɹefət a ’gu:de na kə be dwɛd də ’hu:ɹən pad ’pɛmpla dy’sty]

il s'était allongé quand la Marseillaise avait été jouée, oui, à Belle-Isle-en-Terre devant le préfet, et après il n'avait pas eu droit de lutter pendant cinq ans d'affilée


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

hag e serten menajoù zo da greistez e vije sonet ar c'hlêron, ar c'hlêron, e deue ar batronez, patronez an ti, da son ar c'hlêron « feuuuuuuu ! » da lâret eu... e oa... oa kreistez, ha neuze ni a gleve ivez, met ma zad a vije ur montr gantañ, ur montr-godell

[a ’sɛʁtən me’nɑ:ʒo zo də gɾɛjs’te: viʃe ’zɔ̃:nə ’hlɛ:ʁɔ̃n ’hlɛ:ʁɔ̃n dɛ ba’tɾɔ̃:nəs ba’tɾɔ̃:nə nti: də sɔ̃:n ’hlɛ:ʁɔ̃n fœ: də ’lɑ:ʁəd ə wa wa kɾɛjs’te: a ’nœ:e mym ’glɛwɛ ie mɛ mə zɑ:d viʃe mɔ̃n gɑ̃tɑ̃ mɔ̃n’go:l]

et dans certaines fermes à midi on sonnait le clairon, le clairon, la patronne venait, la patronne de la maison, pour sonner le clairon « feuuuuuu ! » pour dire euh... que c'était... c'était midi, et alors nous entendions aussi, mais mon père avait une montre, une montre de poche

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

sonet 'ma div wech

['zɔ̃:nə ma diw weʃ]

j'avais sonné deux fois [à la porte]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

kar d'ar c'houlz-se e veze sonet ar c'hreistez 'ba Gwenezhan

[kaʁ də 'huls:e viʒe 'zɔ̃:nət hʁɛjs'te bah gwe'ne:zən]

car à cette époque-là on sonnait le midi à Gwenezhan

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

pa veze unan marv 'ba Gwenezhan e veze sonet ar glas

[pe viʒe yn mɑʁw bah gwe'ne:zən viʒe 'zɔ̃:nə glɑ:s]

quand il y avait un mort à Gwenezhan, on sonnait le glas

Jañ-Pier Ar C'hamm, 1948, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

Hennezh zo prest da vervel : nouet eo. Ha goude pa vije marv e vije sonet glas.

Hés zo prést de vélweul : noueut dè. A goudé pé vijé maw vijé zon-neut glaz.

[hes zo pʁest də velwəl nuət dɛ] [a gude pe viʒe maw viʒe zõnət glaz]

Il est mourant : il a reçu l'extrême onction. Et ensuite quand il était mort, on sonnait le glas.

Mari-Kler ar Gag, , Sant Laorañs (dastumet gant Julien)

pa zo sonet bremañ-souden

[pa zo 'zɔ̃:nə bə'zɔ̃m]

quand ça a sonné tout-à-l'heure

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

sonet zo ?

['zɔ̃nə zo]

ça a sonné ?

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

adalek ma 'mije sonet 'ba kreiz euh... ar blasenn eno, hop, e weles goulouioù o vervel partout

[’dɑ:lɛg ma miʒe ’zɔ̃:nəd bah kʁɛjz ə ’blɑsən ’e:no hɔp ’wɛ:lɛz go’lojo ’veʁwəl par’tut]

dès que j'avais sonné au milieu euh... de la place là-bas, hop, tu voyais des lumières s'éteindre partout [camp militaire]

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

adalek ma 'mije sonet 'ba kreiz euh... ar blasenn eno, hop, e weles goulouioù o vervel partout

[’dɑ:lɛg ma miʒe ’zɔ̃:nəd bah kʁɛjz ə ’blɑsən ’e:no hɔp ’wɛ:lɛz go’lojo ’veʁwəl par’tut]

dès que j'avais sonné au milieu euh... de la place là-bas, hop, tu voyais des lumières s'éteindre partout [camp militaire]

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

e oa sonet ar c'hleier e-pad... noz-deiz kwa, hag e oamp o sachañ war kloc'h Bodlezan aze ivez kwa, kement oa bet sachet warnañ ken oa kouezhet 'ba ar garidell 'ba krec'h, deut diwar ar maout a vez graet deus se, pezhioù koad aze dindan euh... dindan an aks dioute kwa hein, hag e oa uzet ar c'hoad, ha kouezhet... kouezhet ar c'hloc'h, evurusamant ne oa ket kouezhet en traoñ hañ, eno e oa sac'het kwa hein

[wa ’sɔ̃:nəd ə ’hlɛjəʁ pɑ:d nɔ̃z’de: kwa ɑ wɑ̃m ’ʃɛʃəl waʁ klɔh bo’leən ’ɑhe ’ije kwa ’kemən wa be ’ʃɛʃə warnɑ̃ ken wa kwet bɑh gɑ’ri:dəl bɑh kweh dœd diwar mowd ve gwɛt təs se ’pe:ʒo kwɑd ’ɑhe di’nɑ̃:n ə di’nɑ̃:n nɑks dɔ̃tɛ̃ kwa ɛ̃ a wa ’y:zət hwɑt a kwet kwed ə hlɔh ˌevyʁy’zɑ̃mɑ̃n wa kə kwed ntʁo̞w ɑ̃ ’e:no wa ’zɑ:hət kwa ɛ̃]

les cloches avaient sonné pendant... nuit et jour quoi, et nous tirions sur la cloche de Bodlezan là aussi quoi, il avait tellement été tiré dessus qu'elle était tombé dans la galerie en haut, tombée de la poutre de cloche qu'on dit, de grosses pièces de bois en dessous euh... sous leur axe quoi hein, et le bois était usé, et la cloche était tombée... tombée, heureusement qu'elle n'était pas tombée en bas hein, elle y était restée coincée quoi hein

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

ha pa oa sonet ar c'hloc'h, arru eo an tren emezon-me

[a pe wa 'zɔ̃:nə hlɔh ɑj ɛ ntrɛɲ 'mome]

et quand la cloche avait sonné, [voilà] le train arrive dis-je

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

pa veze ar groaz o vont er-maez an iliz e veze sonet neuze

[pe viʒe gwrɑ:z vɔ̃n me̞:z 'ni:lis viʒe 'zɔ̃:nəd 'nœhe]

quand la croix sortait de l'église, on sonnait alors [les cloches]

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

e veze sonet dezhe gwechall gant ar falc'h, « ding ha ding ha ding », lakat anezhe da dis...

[viʒe ’zɔ̃:nət tɛ gwe’ʒɑl gɑ̃n ə vɑlx dĩŋgədĩŋgədĩŋg ’lɑkə nɛ: də dis]

on les sonnait autrefois [abeilles] avec la faux, « ding et ding et ding », les faire desc...

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

me n'onn ket petra 'na prenet hag e oa o kargañ kez... euh... ar gazeg o tarc'hañ un taol-pav, friket e voutailhad win ha sonet egile

[me nɔ̃ kə pra na 'pre:nət a wa 'kɑrgɑ̃ 'ke ə 'gɑ:zək 'tɑrhə tol'pɑw 'fricəd i vu'tɑʎə wi:n a 'zo:nəd e'gi:le]

moi je ne sais pas ce qu'il avait acheté et il était en train de charger les che... euh... le cheval lui a balancé un coup de patte, sa bouteille de vin brisée et l'autre sonné

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 16 frazenn.