Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 11 frazenn.

1. ma teu, ma wel an oto marteze n'houllo ket dont 2. geo, eñ n'eo ket ken aonik-se ken

1. [ma ˌtø - ma ˌwe̞ˑl ˈnoto maˈtehe nuˈlo kə ˌdɔ̃n] 2. [ge̞ - ˈhẽ ˌne̞ kə ken o̞ˈwœːniɟ ze ˌkeˑn]

1. s'il vient, s'il voit la voiture peut-être qu'il ne voudra pas venir 2. si, il n'est plus si craintif que ça

1. Mari-Terez Lasbleiz, 1931, Sant Laorañs
2. If Briand, 1931, Sant Laorañs
(dastumet gant Tangi)

an Teu... Teuleubri, an Teuleubri a oa

[ntœ tœˈlœˑbɣi - tœˈlœˑbɣi wa]

Pleuveur
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Mari Gwilhou, 1932, Landreger (EHPAD) (dastumet gant Tangi)

Kamalenn, eno zo ur vilin, ha zo war ur wazh hag a teu... deu... deus a Gervilin, Louargad, hag en em sko 'ba al Leger

[kaˈmɑˑlən - ... - ... gɛꝛˈviˑlin luˈɑꝛgat]

Louergad
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Moris Prijant, 1942, Plounevez-Moedeg (dastumet gant Tangi)

Kergrec'h ya ! Kergrec'h 'teu... ya ! machin était Kergrec'h, les Touboulic, Kergrec'h

[kɛꝛˈgɣeχ ja - kɛꝛˈgɣex ... - ... kɛꝛˈgɣex - ... kɛꝛˈgɣex]

Plounevez
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Joel Ar Bonnieg, 1954, Louergad (dastumet gant Tangi)

ah ! Komanant Kawan, eñ 'teu... eñ 'teus gwelet anezhañ ? nann, met eñ a oa... eñ a oaran pelec'h emañ, Ko... Komanant Gawan

[a ˌko̞mɑ̃n ˈkɑwən - ˌhẽ tø ˌhẽ tøz ˈgwe̞ˑlə ˌneˑɑ̃ - ˌnɑ̃n - mɛ ˌhẽ ˈwɑ - ˌhẽ ˈwɑːɹɑ̃ ˌple̞x mɑ̃ - go̞ ˌgo̞mɑ̃n ˈgɑwən]

ah ! Komanant Kawan, ça tu... lui tu l'as vu ? non, mais ça je sai... ça je sais où c'est, Ko... Komanant Gawan

Prad

If Damani, 1938, Prad (dastumet gant Tangi)

« genoùioù bras Langoad » a oa deut, e teu da soñj deus se, d'ar c'houlz-se ne oa ket asiedoù, e vije ul loa, e vije lakeet loaioù koad, e vije ur c'hased, e vije ur c'hased loaioù a vije lakeet e-pign e vije kavet ar re-seoù, pep hini a lake e loa hag e oa evit debriñ soup 'ba... 'ba ar skudell, hag ar patatez a vije debret gant an daouarn, e vije un toull 'ba an daol, ne oa ket a vachin, met soup ne oas ket kat, e vije lakeet 'ba ar skudell ha ne vije ket loaioù houarn evel zo bremañ, eo loaioù koad a oa, hag an hini a rae loaioù koad a oa unan hag a oa komañset d'ober loaioù koad ivez, machin... marteze e oa ur gontadenn e oa hag eu... 'na graet e loaioù un tamm mat re vras hag e oa... ec'h ae d'ar marc'hadoù evit gwerzhañ loaioù ha fourchetezoù, machin... ha den ebet n'houlle deus e loaioù « un tamm mat re vras int », ne oa ket kat da werzhañ anezhe, ha d'ar c'houlz-se e vije graet ur foar 'ba Langoad ivez, ar merc'her, foar Langoad, hag e oa renommet foar Langoad, e vije leun a saout ha moc'h bihan ha traoù aze, hag e oa deut da... deut da soñj dezhañ « ec'h an da vont betek Langoad 'ba ar foar d'esa gwerzhañ ul loa bennaket », ha pase e oa arri 'ba Langoad 'na gwerzhet tout e loaioù hag aze an hini e oa deut a-hervez ar c'hiz deus « genoùioù bras Langoad » « ar re-seoù a gle bezañ bras o c'henoùioù ma int kat da debriñ gant loaioù evel-se », a-hend-all ul loa ma karit, ma eo re vras, n'eo ket aezet debriñ ivez da ? met 'ba Langoad 'na gwerzhet anezhe-tout hag evel-se e oa tapet an anvioù « genoù bras Langoad » met ar re-seoù a oa kontadennoù te

[ˌgenojoˈbɹɑ:z lɑ̃n’gwɑd wa døt tø də ʒɔ̃:ʒ dəs se də ’huls:e wa kəd a’sje:do viʃe lwɑ viʃe la’ke:əd ’lwɑjo kwɑt viʃe ’hɑsəd viʃe ’hɑsəd ’lwɑjo viʃe la’ke:ət piɲ viʒe kɑ:d zew po’pi:ni ’lɑke i lwɑ: a wa wid ’di:bĩ zup ba ba skyl: a pa’tɑtəz viʒe ’dɛ:bəd gɑ̃n ’dowən viʃe ntul ban do:l wa kə va’ʃi:n mɛ zup was kə kɑt viʒe la’ke:ə bah skyl: a viʃe wa kə ’lwɑjo ’hu:aɹn wɛl zo ’bɹœmɑ̃ he̞ ˌlwɑjo’kwɑd wa a n:i ɹɛ ˌlwɑjo’kwɑt wa yn wa ko’mɑ̃səd do̞ɹ ˌlwɑjo’kwɑd ie ma’ʃi:n ma’te:e wa gɔ̃n’tɑ:n wa ag ə na gwɛd i ’lwɑjo tɑ̃mad ’ɹevɹas a wa hɛ də maɹ’hɑ:ʒo wid ’gwɛɹzɑ̃ ’lwɑjo a fuɹʃɛ’te:zo ma’ʃi:n a den’be ’nule dœz i ’lwɑjo - tɑ̃mad ’ɹevɹaz iɲ wa kə kɑd də ’wɛɹzɑ̃ nɛ: a də ’huls:e viʒe gwɛd vwɑ:ɹ ba lɑ̃n’gwɑd ie ’mɛɹhəɹ vwɑ:ɹ lɑ̃ŋ’gwɑt a wa ɹə’noməd vwɑ:ɹ lɑ̃ŋ’gwɑt viʒe lœ:n zo̞wd a moh’bi:ən a tɾɛw ’ɑ:he a wa dœt tə dœd də ʒɔ̃:ʒ deɑ̃ - hɑ̃ də vɔ̃n ’bekə lɑ̃ŋ’gwɑt ba vwɑ:ɹ ’dɛsa ’gwɛɹzə lwɑ: mə’nɑkət a pə’se wa ɑj ba lɑ̃ŋ’gwɑt na ’gwɛɹzət tud i ’lwɑjo ag ’ɑ:he n:i wa dœt ’hɛɹwe hi:z dœz ˌgenojoˈbɹɑ:s lɑ̃ŋ’gwɑt - zew gle ’be:ɑ̃ bɹɑ:z o he’nojo ma hiɲ kad də ’di:bĩ gɑ̃n ’lwɑjo vi’se̞ hɛn’dɑl lwa ma ’ke:ɹet ma he̞ ’ɹevɹas ne̞ kəd ’ɛ:zəd ’di:bĩ ie da mɛ ba lɑ̃ŋ’gwɑt na ’gwɛɹzəd nɛ tut a vi’se̞ wa ’tɑpəd nɑ̃’nojo ˌgeno’bɹɑ:z lɑ̃ŋgwat mɛ zew wa kɔ̃nta’deno te]

« les grandes bouches de Langoad » c'était venu, ça me revient, à l'époque il n'y avait pas d'assiettesn il y avait une cuillère, on mettait des cuillères en bois, il y avait une caisse, il y avait une caisse de cuillères qu'on mettait... que l'on suspendait, chacun mettait sa cuillère et c'était pour manger la soupe dans... dans l'écuelle, et les patates on les mangeait avec les mains, il y avait un trou dans la table, il n'y avait pas de machin, mais la soupe tu ne pouvais pas, on mettait dans l'écuelle et il n'y avait pas de cuillères en métal comme il y a aujourd'hui, c'est des cuillères en bois que c'était, et celui qui faisait des cuillères en bois était un qui avait commencé à faire des cuillères en bois aussi, machin... peut-être que c'était une histoire et euh... il avait fait ses cuillères beaucoup trop grandes et c'était... il allait sur les marchés pour vendre ses cuillères et fourchettes, machins... et personne ne voulait de ses cuillères « elles sont beaucoup trop grandes », il ne pouvait pas les vendre, et à cette époque-là il y avait une foire à Langoad aussi, le mercredi, la foire de Langoad, et elle était renommée la foire de Langoad, il y avait plein de vaches et de porcelets et tout là, et il avait pensé... il avait pensé « je vais aller jusqu'à Langoad à la foire pour essayer de vendre quelques cuillères », et une fois arrivé à Langoad il avait vendu toutes ses cuillères et c'est de là à ce qu'il parait qu'est venu la mode des « grandes bouches de Langoad » « ceux-là doivent avoir de grandes bouches s'ils sont capables de manger avec des grandes gueules de Langoad »s comme ça ! », sinon une cuillère si vous voulez, si elle est trop grande, ce n'est pas facile de manger, non ? mais il les avait toutes vendues à Langoad et comme ça les noms « grandes bouches de Langoad » avaient été pris, mais ça c'était des histoires vois-tu


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

goût a rez gant petra eo an aezetañ lazhañ un naer ? na 'teus ket ezhomm kalz tra, neuze e soñjfes xxx (?) peogwir omp o komz deus raden, ac'hanta, pa gavi ur bod raden, tennañ anezhi ha ma teu ur pennad gwrizienn ganti, xxx (?) honnezh, ne weli ket an aer goude, 'teus ket ezhomm ar vazh, 'teus ket ezhomm da darc'hañ un taol (batte ?) warni, e tapez anezhi ervat gant... gant ar pennad zo deut er-maez deus an douar... me n'onn ket... un dra bennaket zo e-barzh kwa, peogwir e ra evel elektrizañ anezhi, « pouf ! », hag a-wechoù gant ar vazh neuze e tarc'hi ar vazh warni e klevi anezhi o fuc'hal c'hoazh met aze gant... pa 'to darc'het ur vazhad gant honnezh warni, ne weli ket anezhi oc'h ober kalz a fiñv goude, se zo drol hañ ? se zo drol hein ? aze e welez anezhi ha « pouf », elektrizet

[gu:d ə ʁɛz gɑ̃n pɾɑ ɛ 'ɛstɑ̃ 'lɑ:hɑ̃ nɛ:ɹ na tøs kəd e:m kɑls tɾɑ 'nœ:he ʒɔ̃ʃ'fɛs kə ? py ɔ̃m kɔ̃mz dœz 'ɹɑ:dən 'hɑ̃nta pe 'gɑ:vi bud 'ɹɑ:dən 'tɛnɑ̃ nɛj a ma dœ 'pɛnəd 'gwɾijən 'gɑ̃ti ??? ??? hɔ̃:s wɛ'likəd nɛ:ɹ 'gu:de tøs kəd e:m vɑ:s tøs ke:m 'dɑʁhɑ̃ tol'bad waɹni 'dɑpɛz nɛj vɑ:t gɑ̃n gɑ̃n 'pɛnat so dœd me̞:z dən 'du:aɹ me nɔ̃n kət ndɾɑ 'mnɑkət so baʁs kwa py'gy:ɹ ʁa wɛl elɛk'tɾi:zɑ̃ nɛj puf a 'we:ʒo gɑ̃n vɑ:z 'nœ:he 'dɑʁhi vɑ:z waɹni 'glɛwi nɛj 'fu:həl hwɑs mɛd 'ɑ:he gɑ̃n pe to 'dɑʁhəd 'vɑ:həd gɑ̃n hɔ̃:z waɹni wɛ'likə nɛj o̞:ʁ kɑlz vĩw 'gu:de ze zo dɾo:l ɑ̃ ze zo dɾo:l ɛ̃ 'ɑ:he 'wɛ:lɛz nɛj a puf elɛk'tʁi:zət]

??? tu sais avec quoi c'est le plus facile de tuer un serpent ? tu n'as pas besoin de grand-chose, alors tus penserais xxx (?), puisque nous sommes en train de parler de fougères, et bien, quand tu trouveras une fougère, la tirer et s'il vient un bout de racine avec, xxx (?) celle-là, tu ne verras pas le serpent après, tu n'as pas besoin de bâton, tu n'as pas besoin de la frapper avec une (batte ?), tu la prends bien avec... avec le bout qui est sorti de terre... moi je ne sais pas... il y a quelque chose dedans quoi, puisqu'elle comme électrisée, « pouf ! », et parfois avec un bâton tu la frapperas et tu l'entendras siffler encore mais là avec... quand tu l'auras frappée avec celle-là, tu ne la verras pas faire beaucoup de mouvement après, c'est bizarre hein ? c'est bizarre hein ? là tu la vois et « pouf ! », électrisée [paralysée]

Giraudon 2013, p319

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

kar 'ba ar bistro, ar bannac'h Bordeaux aze 'teus... a gousto n'onn ket pegement dit, ma lakaez da viz-meud e-barzh e teu tout er-maez

[kaʁ bah 'bistʁo bɑ̃h bɔʁdo 'ɑhe tœz 'gusto nɔ̃ kə pe'gemən dit ma 'lɑkɛz də viz'mœd bɑrz dœ tut me̞:s]

car au bistro, le verre de Bordeaux là tu as... te coûteras je ne sais combien, si tu mets ton pouce dedans tout sort

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

(n'hallez ket ?) an tu da... da vinetenniñ, comme Jean me disait, 'teus ket an tu ! da derc'hel eu... mat da... da... da... d'ar vinetenn, 'teu... n'eo ket evel-se e vez graet, 'teus ket an tu, n'eo ket ar stumm-se... oh ! combien de fois ! met me 'meus ket an tu eveltout, me 'meus an tu, un tu all !

[na'le̞skə nty: də - də vinɛ'tenĩ ... - tøs kə ty: - də 'dɛʁhɛl ə - mat tə də də - də vi'nɛtən - tø 'ne̞kə vi'se ve gwɛt - tøs kə ty: - 'ne̞kə 'stymze ve ... - mɛ me møs kə nty: wɛltut - me møz ən'ty: ty'ɑl]

??? (tu ne peux avoir ?) la technique pour... pour biner, comme Jean disait, tu n'as pas le coup ! pour tenir euh... bien la... la... la... la binette, tu n'as... ce n'est pas comme ça qu'on fait, tu n'as pas le bon geste, ce n'est pas cette façon-là... oh ! combien de fois ! mais moi je n'ai pas la technique comme toi, moi j'ai ma manière, une autre technique !

???

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

'h eo ar razetenn an hini a gign anezhañ a-raok... a-raok... a-raok... a-raok e teu en-dro an douar, ha neuze 'teus ar (vontell ?), (ar vontell ?) hag ar soc'h, hag ar skouarnioù da dreiñ an douar

[hɛ ra'zɛtən 'ni:ni giɲ neɑ̃ rog rog rog rog dø ndro: 'duar a 'nœe tøs 'vɔ̃ntəl 'vɔ̃təl ra'zɛtən ban 'vɔ̃ntəl a zoh a 'skwɛrɲo də 'drɛĩ 'duar]

c'est la rasette qui la tranche [terre] avant... avant... avant... avant que la terre ne se retourne, et alors tu as (?), le (?), la rasette dans le (?) et le soc, et les oreilles pour tourner la terre

???

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

'teus ezhomm da vont da diaoulat warne, arat da gentañ ma kerez, regañ an douar da gentañ 'ba 'n donder-se apeupre, betek... betek e teu en-dro gant ar vrabant

[tøz e:m də vɔ̃:n tə ’djowləd warnɛ ’ɑ:rəd də ’gentɑ̃ me ’kerɛs ’re:gə ’nduar də ’gentɑ̃ ban ’dɔ̃ndər ze ɑpœ’prɛ ’bekə ’bekə dø ndro: gɑ̃n ’vrɑ:bən]

tu as besoin [il faut que] d'aller les passer au rotovator, labourer d'abord si tu veux, labourer superficiellement la terre d'abord, à cette profondeur-là à peu près, jusque... jusqu'à ce que la charrue la retourne

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 11 frazenn.