Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 22 frazenn.
12

kazi evel ar reoù a oa bet o c'hoari foudball, reoù... pelec'h ar re-seoù ? deus pelec'h e oant ? Clermont ? an deiz all 'ba en Gwengamp, a-benn daou devezh goude e oa triwec'h pe naontek deus ar c'hoarier... ar c'hoarierien hag an dirijanted a oa... e oant klañv-tout

[ˌkɑhe we̞l ˌɹew wa be hwɑj fudˈbɑl - ˌɹew ple̞x ˌɹezew - dœs ˈple̞x wɛɲ - ... - ˈndjɑl ban ˈgwɛɲɔ̃m - be̞n ˈdo̞w ˈdewəz ˈguːde wa ˈtɹiwax pe ˈnɑ̃wtək dœz ə hwaˈjɛːɹ hwaˈjɛːɹjən an diɹiˈʒɑ̃tət wa - wɑ̃ɲ ˌklɑ̃ˑ ˈtut]

presque comme ceux qui étaient venus jouer aux football, ceux... où ceux-là ? d'où ils étaient ? Clermont ? l'autre jour à Gwengamp, deux jours plus tard il y a dix-huit ou dix-neuf joueu... joueurs et dirigeants... tous malades

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

triwec'h gwech 'neus kaset ac'hanon du-hont, an eil ma... service d'egile, ezhomm 'na da gaout ac'hanon klañv, « met damen e vo ma ene, me n'on ket klañv emezon-me ! »

[tɾiˈwɑx kweʃ nøs ˌkɑsəd ɑ̃w ˌdyˑən - nɛj ma - ˌse̞ɹvis deˈgiːle - ˌem na də ˌgɑˑd ˌɑ̃w ˈklɑ̃ˑ - mɛ ˈdɑ̃mən ə vo ma ˈiːne - me ˌnɔ̃ kə ˈklɑ̃ˑ ˌmɔ̃me̞]

il m'a envoyé dix-huit fois là-bas, d'un... service à l'autre, il avait besoin de me trouver malade, « mais que damnée soit mon âme, moi je ne suis pas malade dis-je ! »

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

1. met eu... 2. trizek 1. d'ar c'houlz-se e vije... 2. trizek a oa, ha bet savet eu... 3. ya, ya 1. daou... 3. ha savet daou eu... 2. daou 3. añfin eu... 2. Jul Kalvari ha Mari Kalvari 3. evit eu... 2. ha neuze un tonton kozh 3. kollet o zud ma kerez 2. c'hwezek 3. « ha me, emezi... 2. tri a oa, tri e oant etretout 3. ya, ya, ya 2. triwec'h, trizek bugel 3. ... peogwir, emezi 'meus savet deja trizek, me a gemerin daou c'hoazh warni », hag ar re-se a oa Kalvaried 2. an daou-se Jul ha Mari 3. Jul Kalvari ha Mari Kalvari 2. ha neuze tonton kozh aze, n'onn ket piv e oa 3. ya, ya 1. ya, Kalvari 3. d'ar re-se, d'an daou-se e oa... 2. ar re-se a oa Kalvari 3. ... e oa kemeret, ya 1. Kalvari 3. ya, ya, ha... ha chomet eno, geo ! tonton Jul a oa bet en em... a oa bet dimezet goude 1. ya 3. met Mari a oa chomet penn-da-benn 'ba Koad Merrod 2. 'ba Koad Merrod, ouai

1. [mɛd ə] 2. [ˈtɹiːzɛk] 1. [də ˈhulsˑe ˌviʒe] 2.[ˈtɹiːzɛg wa a ˌbe ˈzɑːvəd ə] 3. [ˌjɑ - ˌjɑ] 1. [ˈdo̞w] 3. [a ˈzɑːvə ˈdo̞w ə] 2. [ˈdo̞w] 3. [ɑ̃ˌfiˑn ə] 2. [ʒyl kalˈvɑj a maj kalˈvɑj] 3. [wid ə] 2. [a ˌnœhe ˈdɔ̃tɔ̃n ˈkoːs] 3. [ˈko̞ləd o ˈzyt ma ˈkeːɹe̞s] 2. [ˈhweːzɛk] 3. [a ˌme me̞j - me mɑ̃m ?] 2. [ˈtɹi wa - ˈtɹi wɑ̃ɲ tɹeˈtut] 3. [ˌjɑ - ja ja] 2. [ˈtɹiwax - ˌtɹiˑzɛg ˈbyːgəl] 3. [pyˌgyˑɹ me̞j ˌmøz ˈzɑːvə deˌʒa ˈtɾiːzɛk - ˌme go̞ˈme̞ːɹĩ ˌdo̞w ˈhwɑz ˌwaɹni - a ˌɹeˑze wa kalvaˈɾiˑət] 2. [ˈdo̞w ze - ˈʒyˑl a ˈmɑj] 3. [ˌʒyˑl kalˈvɑːɾi a ˌmɑj kalˈvɑːɾi] 2. [a ˌnœhe ˈtɔ̃tɔ̃n ˈkoːz ˌɑhe - ˌnɔ̃ kə ˈpiw wa] 3. [ˌjɑ - ˌjɑ] 1. [ˌjɑ - kalˈvɑːɾi] 3. [də ˌɹeˑze - dən ˈdo̞wze wa] 2. [ˌɹeˑze wa kalˈvɑj] 3. [wa ko̞ˈme̞ːɹət - ˌjɑ] 1. [kalˈvɑːɾi] 3. [ˌjɑ ja - a a ˌʃo̞məd ˈeːno - ˌge̞ - ˌtɔ̃tɔ̃ ˈʒyˑl wa ˌbe nɔ̃n - wa ˌbe diˈme̞ˑɛd ˌguˑde] 1. [ˌjɑ] 3. [mɛ ˈmɑj wa ˈʃo̞mət ˌpe̞dəˈbe̞n ba ˌkwɑdˈmɛɹɔt] 2. [ba ˌkwɑdˈmɛɹɔt - ...]

1. mais euh... 2. treize [enfants] 1. à cette époque-là il y avait... 2. il y en avait treize, et ayant élevé euh... 3. oui, oui 1. deux... 3. et ayant élevé deux euh... 2. deux 3. enfin euh... 2. Jules Calvari et Marie Calvarie 3. pour euh... 2. et aussi un grand oncle 3. ayant perdu leur parents si tu veux 2. seize 3. « et moi, dit-elle... 2. il y en avait trois, ils étaient trois en tout 3. oui, oui, oui 2. dix-huit, treize enfants [naturels] 3. ... puisque, dit-elle, j'ai déjà élevé treize, moi j'en prendrai deux en plus », et ceux-là c'étaient des Calvaris 2. ces deux-là, Jules et Marie 3. Jules Calvari et Marie Calvari 2. et aussi un grand oncle là, je ne sais pas qui c'était 3. oui, oui 1. oui, Calvari 3. à eux, à ces deux-là qui avaient été... 2. ceux-là c'étaient des Calvaris 3. ... qui avaient été adoptés, oui 1. Calvari 3. oui, oui, et... et restés là, si ! tonton Jules s'était... s'était marié après 1. oui 3. mais Mari était restée à Koad Merrod tout du long 2. à Koad Merrod, ouai

1. Frañsoa Briand, 1932, Bear
2. Emil an Alan, 1937, Bear
3. Suzan an Alan, 1931, Bear
(dastumet gant Tangi)

ma den zo bet triwec'h vloaz conseiller municipal, conseiller municipal, 'ma graet dezhañ dimisioniñ

[mə ˈdeːn zo ˌbe tꝛiˈwɑhla ... - ... ma ˌgɛt ˈteˑɑ̃ ˌdimiˈsjɔ̃ːnĩ]

mon mari a été dix-huit ans conseiller municipal, conseiller municipal, je l'avais fait démissioner

Mari Duigou, 1935, Tregonnev (dastumet gant Tangi)

ya, daou ar Stivell 'teus, ar Stivell Izelañ hag ar Stivell Uhelañ, ar Stivell Uhelañ lec'h e oa ar re Meur, c'hoazh e oan o lâret se, e oamp just o komz deus an amezeien bremañ-souden aze, aze e oa bet triwec'h bugel, hag eu... ar Stivell Izelañ eo lec'h e oa machin e renke bezañ, n'on ket hag-eñ 'neus gwerzhet aze pe betra eu...

[ja - ... ˈstiˑvəl ... - ˌstiˑvəl iˈzelɑ̃ a ˌstiˑvəl yˈelɑ̃ - ˌstiˑvəl yˈelɑ̃ ... - ... - ... - ... - ˌstiˑvəl iˈzelɑ̃ ...]

Plounevez
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Joel Ar Bonnieg, 1954, Louergad (dastumet gant Tangi)

ma wreg 'na ket nemet triwec'h vloaz

[mə wɹeg na kə mɛ tɾi'wɑhla]

ma femme n'avait que dix-huit ans

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

d'ar c'houlz-se ne oa ket kamionoù da gerc'hat ar saout kozh ha 'na prenet eu... ur vuoc'h kozh 'ba Langoad, marc'hadour Plougouskant, triwec'h real, d'ar c'houlz-se triwec'h real, pevar real zo un franc ya, ha triwec'h real 'na prenet ur gozh vuoc'h, ar gozh vuoc'h a oa mat met evit... hag e oa deut da gerc'hat anezhi war e dreid da vont da blougouskant deus Langoad, ha 'na tapet Pont Nevez aze, goût a rit pelec'h emañ Pont Nevez ? da vont da Blougouskant, ha pa oa o sevel gra Pont Nevez e oa kuit e vuoc'h war an hent hag e oa komañset ar marc'hadour da ganañ « ur gozh vuoc'h triwec'h real, emezañ, kuit emezañ, en ur sevel gra pont Nevez », hoñ a oa ar chanson a grie neuze « oh ram, turam, turennoù, emezañ »

[də ’huls:e wa kə kɑ̃’mjɔ̃:no də ’gɛɹhəd zo̞wt’ko:s a na ’pɾe:nə ə əɹ vyh’ko:s ba lɑ̃ŋˈgwat maɹ’hɑduɹ plu’guskən tɹi’wɑhɹɛ:l də ’huls:e tɹi’wɑhɹɛ:l pɛ’wɑɹɛ:l zo ɛ̃ fɹɑ̃ ja a tɹi’wɑhɹɛ:l na ’pɾe:nə goz’vyh ə goz’vyh wa mɑ:d mɛ wit a wa dœd də ’gɛɹhəd nɛj waɹ i dɹɛjɟ də vɔ̃n də blu’guskɑ̃n də lɑ̃ŋˈgwat a na ’tɑpə pɔ̃n’newe ’ɑ:he gu:d ə ɹet ple̞h mɑ̃ pɔ̃n’newe də vɔ̃n də blu’guskən a pwa ’se:vəl gɾɑ pɔ̃n’newe wa kwit i vyh waɹ nɛn a wa ko’mɑ̃sə maɹ’hɑ:duɹ ’gɑ̃:nɑ̃ ə əɹ goz vyh tɹi’wɑhɹɛ:l meɑ̃ kwit meɑ̃ nɔ̃n ’ze:vəl gɾɑ pɔ̃n’newe hɔ̃: wa ’ʃɑ̃sɔ̃n a ’gɾi:e ’nœ:he o ɹɑ̃m tyɹɑ̃m tyreno meɑ̃]

à cette époque-là il n'y avait pas de camions pour aller chercher les vieilles vaches et il avait acheté euh... une vieille vache à Langoad, le marchand de Plougouskant, dix-huit réaux, à cette époque-là dix-huit réaux, quatre réaux c'est un franc oui, et il avait acheté une vieille vache dix-huit réaux, la vieille vache n'était bonne qu'à... et il était venu la chercher à pied pour aller à Plougouskant de Langoad, et il avait pris Pont Nevez là, vous savez où est Pont Nevez ? pour aller à Plougouskant, et quand il montait la côte de pont Nevez, la vache était partie sur la route et le marchand avait commencé à chanter « une vieille vache à dix-huit réaux, dit-il, partie, dit-il, en montant la côte de Pont Nevez », c'était la chanson qu'il criait alors, « oh ram, turam, turennoù, disait-il »


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

e oa arri triwec'h vloaz pa 'na desket

[wa ɑj tʁi'wɑhla pe na 'diskət]

il avait dix-huit ans lorsqu'il a appris

Jerar Toudig, 1962, Bear (dastumet gant Tangi)

gwellañ hini 'ma, hennezh zo bet klaset aze moarvat 'ba... 'ba ar reoù... 'ba ar reoù vras 'ba Gwengamp, 'na ket bet c'hwitet, ne oa ket bet brevet 'ba ar c'honkour nemet gant unan, bep gwech e vije ar gentañ, warlene oa ar gentañ deus Toulouse, hag evit ar bloaz neuze, 'meus ket gwelet al liv dioutañ, ha tout ar reoù wellañ pe dost zo manet, 'meus ket gwelet anezhe, n'eus ket arri nemet nav diwar triwec'h, an hanter anezhe

[’gwɛlɑ̃ ’hi:ni ma hẽ̞:s so be ’klɑsəd ’ɑ:he ma’hɑt bah bah ɹew bah ɹew vɹɑ:s bah ’gwɛɲɔ̃m na kə be ’hwitət wa kə be ’brɛwɛ bah ’hɔ̃ŋkur mɛ gɑ̃n yn bob gweʒ viʒe ’gentɑ̃ ar’lœ:ne wa ’gentɑ̃ døs tu’lu:s a wid bla ’nœ:he møs kə ’gwɛ:lə liw dɔ̃ntɑ̃ a tud rew ’wɛlɑ̃ pe dɔst zo ’mɑ̃:nət - mœs kə ’gwe̞:lə nɛ: nœs kəd ɑj mɛ nɑw diwaɹ ’tɾiwah ’nɑ̃təɹ nɛ:]

le meilleur que j'avais, celui-là a été classé là sans doute parmi... parmi les... parmi les meilleurs à Gwengamp, il n'avait raté... il n'avait été battu en concours que par un, à chaque fois il était le premier, l'an passé c'était le premier de Toulouse, et cette année alors, je n'en ai pas vu la couleur, et tous les meilleurs ou presque sont restés, il n'en est arrivé que neuf sur dix-huit, la moitié d'entre-eux

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

triwec'h

triwac'h

[tʁiwax]

dix-huit

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

ha neuze feiz 'na prenet euh... ar gomanant neuze ha neuze gant triwec'h devezh-arat douar da-heul

[a ’nœ:he fe: na ’pʁe:nəd ə gɔ’mɑ̃:nɑ̃n ’nœhɛ a ’nœhɛ gɑ̃n ə ’triwah ’dewəz’ɑ:rəd ’duar də hœ:l]

et alors ma foi, il avait acheté euh... la ferme alors et alors avec neuf hectares de terre attenant

Aleñ Toudig, 1968, Bear (dastumet gant Tangi)

gwellañ hini 'ma, hennezh zo bet klaset aze moarvat 'ba... 'ba ar reoù... 'ba ar reoù vras 'ba Gwengamp, 'na ket bet c'hwitet, ne oa ket bet brevet 'ba ar c'honkour nemet gant unan, bep gwech e vije ar gentañ, warlene oa ar gentañ deus Toulouse, hag evit ar bloaz neuze, 'meus ket gwelet al liv dioutañ, ha tout ar reoù wellañ pe dost zo manet, 'meus ket gwelet anezhe, n'eus ket arri nemet nav diwar triwec'h, an hanter anezhe

[’gwɛlɑ̃ ’hi:ni ma hẽ̞:s so be ’klɑsəd ’ɑ:he ma’hɑt bah bah ɹew bah ɹew vɹɑ:s bah ’gwɛɲɔ̃m na kə be ’hwitət wa kə be ’brɛwɛ bah ’hɔ̃ŋkur mɛ gɑ̃n yn bob gweʒ viʒe ’gentɑ̃ ar’lœ:ne wa ’gentɑ̃ døs tu’lu:s a wid bla ’nœ:he møs kə ’gwɛ:lə liw dɔ̃ntɑ̃ a tud rew ’wɛlɑ̃ pe dɔst zo ’mɑ̃:nət - mœs kə ’gwe̞:lə nɛ: nœs kəd ɑj mɛ nɑw diwaɹ ’tɾiwah ’nɑ̃təɹ nɛ:]

le meilleur que j'avais, celui-là a été classé là sans doute parmi... parmi les... parmi les meilleurs à Gwengamp, il n'avait râté... il n'avait été battu en concours que par un, à chaque fois il était le premier, l'an passé c'était le premier de Toulouse, et cette année alors, je n'en ai pas vu la couleur, et tous les meilleurs ou presque sont restés, il n'en est arrivé que neuf sur dix-huit, la moitié d'entre-eux

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

gwellañ hini 'ma, hennezh zo bet klaset aze moarvat 'ba... 'ba ar reoù... 'ba ar reoù vras 'ba Gwengamp, 'na ket bet c'hwitet, ne oa ket bet brevet 'ba ar c'honkour nemet gant unan, bep gwech e vije ar gentañ, warlene oa ar gentañ deus Toulouse, hag evit ar bloaz neuze, 'meus ket gwelet al liv dioutañ, ha tout ar reoù wellañ pe dost zo manet, 'meus ket gwelet anezhe, n'eus ket arri nemet nav diwar triwec'h, an hanter anezhe

[’gwɛlɑ̃ ’hi:ni ma hẽ̞:s so be ’klɑsəd ’ɑ:he ma’hɑt bah bah ɹew bah ɹew vɹɑ:s bah ’gwɛɲɔ̃m na kə be ’hwitət wa kə be ’brɛwɛ bah ’hɔ̃ŋkur mɛ gɑ̃n yn bob gweʒ viʒe ’gentɑ̃ ar’lœ:ne wa ’gentɑ̃ døs tu’lu:s a wid bla ’nœ:he møs kə ’gwɛ:lə liw dɔ̃ntɑ̃ a tud rew ’wɛlɑ̃ pe dɔst zo ’mɑ̃:nət - mœs kə ’gwe̞:lə nɛ: nœs kəd ɑj mɛ nɑw diwaɹ ’tɾiwah ’nɑ̃təɹ nɛ:]

le meilleur que j'avais, celui-là a été classé là sans doute parmi... parmi les... parmi les meilleurs à Gwengamp, il n'avait raté... il n'avait été battu en concours que par un, à chaque fois il était le premier, l'an passé c'était le premier de Toulouse, et cette année alors, je n'en ai pas vu la couleur, et tous les meilleurs ou presque sont restés, il n'en est arrivé que neuf sur dix-huit, la moitié d'entre-eux

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

dam da betra e vez lâret « triwec'h » ?

[dãm bra ve 'la:rət 'triwah]

pourquoi on dit « dix-huit » ?

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

triwec'h kant c'hwec'h ha tregont

[ˌtriwɑh'kɑ̃n hwɛɦ a 'tre:gɔ̃n]

mille huit cent trente six

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

a-benn ur bloaz 'no triwec'h

[bɛn blɑ: no 'triwɑh]

dans un an il aura [quatre-vingts] dix-huit

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

triwec'h

[‘triwah]

dix-huit

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

triwec'h

['triwah]

dix-huit

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

triwec'h vloaz ha pevar-ugent 'da

[tri'wɑhlɑ a ˌpɛwa'ry:gən dɑ]

elle avait quatre-vingts dix-huit ans

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Me 'meus soñj, feiz, ma vamm-gaer a oa aze c'hoazh hañ, ha 'mijemp, 'meump triwec'h buoc'h da c'horo gant an dorn.

Mé meus choñch, fé, me vamm-gèr oa ahé hoaz añ, a mijèm, meum triwèh buh te horo gan dorn.

Je me souviens, ma mère était encore là, et nous avions dix-huit vaches à traire à la main.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Kavet zo bet 22 frazenn.
12