Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 94 frazenn.
12345

en em gavet zo pres warne a-greiz-tout, tout... tout 'neuint c'hoant da dont war ar c'hampagn, ha tout e vefont oc'h ober trouz goude, e vo c'hwezh fall pe e vo c'hwezh... nom d'une pipe emezon-me, evit eu... pep hini 'h a deus e vicher !

[nɔ̃n ˈgɑːt so ˈpɹez waɹne̞ gɹɛjsˈtut - ˌtut - ˌtud nœɲ ˈhwɑ̃n də ˌdɔ̃n waɹ ˈhɑ̃mpaɲ - a ˌtud vɔ̃ɲ ho̞ˑɹ ˈtɾuːz ˌguˑde - vo hwesˈfɑl pe vo ˌhweˑz - ... ˈmɔ̃me̞ - wid ə - poˈpiːni ha dœz i ˈviʃəɹ]

ils se sont retrouvés paniqués tout à coup [les citadins], tous... ils veulent touys venir à la campagne, et après ils seront tous à brailler, il y a des mauvaises odeurs ou une odeur... nom d'une pipe dis-je, pour eu... chacun fait en fonction de son métier !

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

met Sant Envel, a gaoze bemdez digant he c'hoar, Santez Juna amañ, met ar rinier a rae trouz, hag eu... Sant Envel, ur wech e oa aet skuizh eu... o selaou ar rinier-se oc'h ober trouz, hag a 'neva lâret dezhañ, d'ar rinier, « tav ! tav ! dour-mik, ma glevin ma c'hoarig ! », hag abaoe ar c'hwezek kantved, forzh pegen uhel e vez an dour, ar rinier-se war daou gilometr 'ra tamm trouz ebet

[... zɑ̃nˈtenvəl ... ˌzɑ̃təz ˈʒyˑna ... - ... - ... zɑ̃nˈtenvəl - ... - ...]


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Moris Prijant, 1942, Plounevez-Moedeg (dastumet gant Tangi)

met aze e oa bet trouz ! ha Pier Gotie... tad Pier Gotie 'na dispennet anezhi, pa oa savet e di nevez, oh ya ! met me n'onn ket... met war-goust eu... war-goust eu... war-goust ar Genkiz e oa, war-goust Pier... tad Pier Gotie e oa, n'onn ket penaos e oa bet kont aze, ha hoñ... met bet on e-barzh peogwir 'h aen da chaseal, chaseal gwiñvered ha... chaseet gant ar flechoù aze, ha 'meus gwelet sent... sentoù e-barzh met arri e oant brein

[mɛ ˌɑhe wa ˌbe ˈtɾuˑz a - pjɛꝛ ˈgotje - ˌtɑˑd pjɛꝛ ˈgotje na disˈpe̞nə ˈne̞j - pwa ˈzɑwə i ˌdi ˈnewe - o ˌjɑ mɛ me ˌnɔ̃ kə - mɛ waꝛˈgust ə - waꝛˈgust ə - waꝛˌgust ˈgɛŋkiz wa - waꝛˈgust pjɛꝛ - ˌtɑˑd pjɛꝛ ˈgotje wa - ˌnɔ̃ kə pəˌnɔ̃ wa ˌbe ˈkɔ̃n ˌɑhe - a ˈhɔ̃ - mɛ ˌbed ɔ̃ ˈbɑꝛs pəˌguˑꝛ he̞n də ʃaˈseˑəl - ʃaˈseˑəl kwĩˈveˑɣɛd a - ʃaˈseˑəd gɑ̃n ə ˈfleʃo ˌɑhe - a møz ˈgwe̞ˑlə ˈzɛn ˈzɛnto baꝛs mɛ ˌɑj wɑ̃ɲ ˈbɣɛɲ]

mais là ça avait fait du bruit ! et Pierre Gautier... le père de Pierre Gautier l'avait démolie [chapelle], quand sa nouvelle maison avait été construite, oh oui ! mais moi je ne sais pas... mais aux frais euh... aux frais euh... c'était aux frais ar Genkiz, aux frais de Pierre... c'était le père de Pierre Gautier, je ne sais pas comment ça s'était passé, et elle... mais j'ai été dedans puisque j'allais chasser, chasser les écureuils et... [jai] chassé avec des lances-pierres là, et j'ai vu des stat... statues dedans mais elles étaient pourries

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ha ma tintin aze a oa oc'h ober trouz d'he zad neuze « bremañ-souden, emezi, ec'h adretorno an ekip ha... da... da deviñ tout ar stal amañ, ha te a vo kaoz », « 'refont ket emezañ, 'refont ket », 'oant ket bet deuet ivez, ha goude 'deuent ket ken

[a ma ˈtintin ˌɑe wa ˌho̞ˑɹ ˈtɹuːz di ˈzɑːd ˈnœhe - bəˈzɔ̃m mɛj haɹeˈtɔɹno neˈkip mɛj a - də də ˈdɛwĩ tut ˈstɑːl ˈɑ̃mɑ̃ - a te vo ˈkoːs - o ˌɹefɔ̃ɲ cət ˌmeˑɑ̃ - ˌɹefɔ̃ɲ cət - ˌwɑ̃ɲ cə bed ˈdœd ˌie - a ˈgu dœˌɛɲ cə ˈken]

et ma tante là grondait son père alors, « tout-à-l'heure, dit-elle, l'équipe va revenir, dit-elle, et... pour... pour brûler toute la ferme ici, et ce sera toi le responsable », « oh ! ils ne feront pas, dit-il, ils ne feront pas », ils n'étaient pas venus, et après ils ne venaient plus [Allemands]

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

hag e vije ordin oc'h esa boutañ un tamm paper, « xxx ( ?), 'ma lâret, me zo o vont da (dihopañ ?) ar paotr bihan-mañ memestra ! emañ o vont da lakeet tan war ma c'hein », hag e oan arriet, xxx ( ?) 'ma graet, 'ma ket graet trouz ha me o voutañ e biz dezhañ da-heul, eñ 'na aretet sell da voutañ paper 'ba... 'ba... 'ba... 'ba an toull-se !

[a ˌviˑʒe ɔꝛˌdiˑn ˈhɛsa ˈbutɑ̃ tɑ̃m ˈpɑpəꝛ - ? ma ˌlɑˑꝛ - ˌme zo ˌhɔ̃n diˈhopɑ̃ po̞d ˈbiˑən mɑ̃ mo̞sˈtɣɑˑ - mɑ̃ ˌɔ̃n də laˈkeˑɛ ˈtɑ̃ˑn waꝛ ma ˈhɛɲ - a wɑ̃n aˌɣiˑɛt - ? ma ˌgwe̞t - ˌma kə ˌgwe̞ ˈtɣuˑz a ˌme ˈvutɑ̃ i ˈbiˑz ˌdeˑɑ̃ də ˈhœˑl - ˈhẽ na aˈɣɛtət sɛl də ˈvutɑ̃ ˈpɑpəꝛ bæ bæ bæ bæ ˈtul ze sɛl]

et il essayait tout le temps de fourrer un bout de papier [dans le feu], « xxx ( ?), que j'avais dit, moi je vais (gronder ?) ce petit gars-là quand même ! il va me mettre le feu dans le dos », et j'étais arrivé, xxx ( ?) j'avais fait, je n'avais pas fait de bruit et moi de pousser son doitg à la suite [du bout de papier], il avait arrêté tiens de fourrer du papier dans... dans... dans... dans ce trou-là !

???

Louiz Gwajou, 1932, Kaouenneg (dastumet gant Tangi)

1. mont dousig, amañ e vez lâret se, mont dousig 2. hep ober trouz

1. [mɔ̃n ˈdusic - ˈɑ̃mɑ̃ ve ˈlɑːɹ ze - mɔ̃n ˈdusic] 2. [heb ˈo̞ˑɹ ˌtɾuːs]

1. avancer prudemment, ici on dit ça, avancer prudemment 2. sans faire de bruit

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

jentil e oa diouzhimp, met 'mamp ket ezhomm d'ober trouz ivez hañ ! 'mamp ket ezhomm da respont ! oh ! « amañ emañ ar vazh hañ ! diwallit ma karit ! », e vije ar vazh eu... peogwir ma dad te ! a rae skubelennoù bezv, ha hennezh a biñse hañ ! ar bezv-se, koad bezv aze, « ya, serrit ho kenoù hañ ! 'welit ket anezhi aze ? »

[ˌʒɛntil wa diˌwim - mɛd ˌmɔ̃m kəd ˈem ˌdo̞ˑɹ ˈtɹuːz ˌiˑe ɑ̃ - ˌmɔ̃m kəd ˈem də ˈɹespɔ̃nt - ˈoː - ˌɑ̃mɑ̃ mɑ̃ ˈvɑːz ɑ̃ - diˈwɑləd ma ˈkeːɹət - ˌviʒe ˈvɑːz ə - pyˌgyˑɹ mə ˈdɑːt te ɹe ˌskybeˈleno ˈbɛw - a ˌhẽˑs ˈbĩˑse ɑ̃ ˈbɛw ze - kwad ˈbɛw ˌɑhe̞ - ˌjɑ ˈzɛɹɛd o ˈkeːno ɑ̃ - we̞ˌle kə ˌne̞j ˈɑhe̞]

elle était gentille avec nous, mais il ne fallait pas que nous fassions du bruit non plus hein ! il ne fallait pas répondre ! oh ! « le bâton est ici hein ! faites attention ! », le bâton était euh... puisque mon père pardi ! faisait des balais de bouleau, et ça pinçait hein ! le bouleau là, le bois de bouleau là, « oui, taisez-vous hein ! vous ne le voyez pas là ? »

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

hag a-wechoù e vije an dumporell, gant ur gazeg da gas ac'hanomp, da vont d'ar skol, ni a oa fier 'ba hennezh sell ! hola ! aze 'gaozeemp ket gant eu... 'oamp ket sañset d'ober trouz hañ peotramant e spontfe ar gazeg

[a ˌweˑʒo viʒe ˌdymˈpɔˑl - gɑ̃n ə ˈgɑːzək tə ˈgɑs ˌɑ̃m - də ˌvɔ̃n tə ˈskoːl - ˌnim wa ˈfiːɹ bah ˌhẽˑs sɛl - ˌhola ˌɑhe̞ go̞zeˈɛm kət kɑ̃n ə - ˌwɑ̃m kə ˌsɑ̃səd ˌdo̞ˑɹ ˈtɹuːz ɑ̃ peˈtɑ̃mɑ̃n ˈspɔ̃nfe ˈgɑːzək]

et parfois il y avait le tombereau, avec un cheval pour nous emmener, pour aller à l'école, nous étions fiers dans celui-là tiens ! oh là ! là nous ne parlions pas avec euh... nous n'étions pas censés faire de bruit hein ou autrement le cheval s'effrayait

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

ha neuze e rae trouz, ha honnezh ac'h ae da damouezetañ ha d'ober... hennezh a oa... n'onn petra, n'onn ket deus petra e veve kaer

[... - ... də ˌdɑ̃mweˈzetɑ̃ ... - ... - ˌnɔ̃n kə dœs ˌpɹɑˑ ˈvewe ˈkɛˑɹ]

et alors elle gueulait, et elle allait ramasser les tiges de blé... ça c'était... je ne sais pas quoi, je ne sais pas trop de quoi elle vivait


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Janed ar Bever, 1938, Langoad (dastumet gant Tangi)

laket 'teus da skoilh-trouz ?

['lɑkɛ tøz də skoj'tɾu:s]

tu as mis ton caleçon [jeu de mots français-breton] ?

Michel Bonno, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

skoilh-trouz

[skoj'tɾu:s]

caleçon [jeu de mots français-breton]

Michel Bonno, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

Kozhkerig ya, ya, ya, eno e oa un ti, oh ma doue ! un ti ha 'oa den ebet e-barzh pa oamp eu... pa oamp arri merc'hed yaouank, ha 'h aemp da c'hoari kartoù, ti ma genitervez, Kerderrien, ha pa vijemp o tremen eno, e dennemp hom botoù-koad, pas ober trouz ! gant an aon 'mijemp, hag-eñ 'oa den ebet e-barzh

[ko̞sˈkɛːɹicˌjɑ - ˌjɑ ja - ˌeˑno wa ˈnti - o ma ˈduˑe - ˈnti a wa ˈden be ˌbɑɹs pe wɑ̃m ə - pe wɑ̃m ˌɑj ˌmɛɹhɛ ˈjo̞wɑ̃ŋk - a ˌhɛm də ˌhwɑj ˈkɑɹto - ˌti mə ginˈtɛɹvəs - kɛɹˈdɛɹjɛn - a pe viʒɛm ˈtɹeme̞n ˌeˑno - ˌdɛnɛm ɔ̃m ˌbotoˈkwɑt - paz ˌo̞ˑɹ ˈtɹuːz - gɑ̃n ˈɑˑɔ̃n miʒɛm - aˌgẽ wa ˈden be ˌbɑɹs]

Kozhkerig oui, oui, oui, là-bas il y avait une maison, oh mon dieu ! une maison où il n'y avait personne dedans quand nous étions euh... quand nous étions jeunes femmes, et nous allions jouer aux cartes, chez ma cousine, Kerderrien, et quand nous passions là, nous enlevions nos sabots, ne pas faire de bruit ! tellement nous avions peur, alors qu'il n'y avait personne dehors

Plouizi

Ived Gwilhou, 1935, Pederneg (dastumet gant Tangi)

ar person a lakee trouz 'ba un ti

['pɛʁsɔ̃n la'ke:ɛ tʁu:z ban ti:]

le curé faisait surgir du bruit d'une maison [magie]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

se zo kurius, ur wech e oan o pesketa hag e oa bras an dour hag e oa... me a gleve « piv, piv, piv, piv ! » met 'ba an torkad eu... n'onn pesort a oa 'ba ar rinier aze moarvat ha 'na graet e neizh e-barzh met pa oa arri bras an dour hag e oa an hini bihan, ne oa ket deut er-maez an u c'hoazh, n'onn ket penaos e rae 'ba e... e kleven anezhañ oc'h ober trouz, a-benn neuze e oa arri 'ba ar bord, 'ma tapet anezhañ, « fidedoue, emezon-me », 'ma lemet anezhañ er-maez deus... deus... deus an u, damen e vo, eñ a oare neuial

[ze zo ki’ɹyz ə weʃ wɑ̃n pes’kɛta a wa bɹɑ:s ən du:ɹ a wa me ’glɛwe̞ piw piw piw piw mɛt ban ’tɔɹkad ə nɔ̃ pə’sɔɹd wa ba ’ɹɛ̃jəɹ ’ɑ:he ma’hɑd a na gwɛt e he:z bɑɹz mɛt pe wa ɑj bɹɑ:z ndu:ɹ a wa ’n:i ’bi:ən wa kə dœ me̞:z ny: hwɑs nɔ̃ kə pə’nɔ̃:z ɹɛ ba i ’glɛwɛn neɑ̃ ho̞:ɹ tɾu:s bɛn ’nœ:he wa ɑj ny bah bɔɹd ’ma ’tɑpə neɑ̃ fidə’du:e mɔ̃mɛ ma ’le̞mə neɑ̃ me̞:z dəz dəz dəz ny: ’dɑ̃mən ə vo hẽ̞: ’wɑ:ɹe ’nœjəl]

c'est curieux, une fois j'étais en train de pêcher et le niveau d'eau était élevé et il y avait... j'entendais « cui, cui, cui, cui ! » mais dans une touffe euh... de je ne sais quoi dans la rivière là sans doute et il avait fait son nid dedans mais quand le niveau de l'eau s'était élevé et le petit, il n'était pas sorti du nid encore, je ne sais pas comment il faisait dans son... je l'entendais faire du bruit, pour alors il était arrivé au bord, je l'avais attrapé, « bon sang, dis-je », je l'avais enlevé de... de... de l'oeuf, bon dieu ! il savait nager [poule d'eau]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

eñ 'na klevet ar reoù vihan moarvat oc'h ober trouz, graet moaien da sachañ an neizh gantañ

[hẽ̞: na 'klɛwə ɹew'vi:ən ma'hɑd ho̞:ɹ tɾu:z gwɛd 'mojən də 'ʒɛʃɑ̃ ne:z gɑ̃tɑ̃]

il [renard] avait entendu sans doute les petits faire du bruit, il avait trouvé le moyen d'attraper le nid

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

te a blij trouz dit ?

[te bliʒ tʁu:z dit]

tu aimes le bruit ?

Klaod Gwilhou, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

an hini gozh a oa aet da dremen en tribunal hag eu... boñ, pa oa aet da welet ar juj, ha 'na lâret dezhi kwa, an hini gozh 'ba he c'hont a oa sur, pa 'da klevet a-berzh-mat kwa, hag ar juj 'na lâret dezhi penaos e oa ret dezhi gwelet, « ah nann ! », neuze ya, ha lâret dezhi « koll oc'h peogwir 'peus ket gwelet », met an hini gozh en ur digoriñ 'da lesket ur pezh bramm, ale ! e oa komañset neuze eu... n'onn pesort da... d'ober trouz hag an hini gozh pa oa krog 'ba an nor « met gwelet 'peus ? eme an hini gozh » « 'meus ket eme... met gant... gant an drouz emezañ hag ar c'hwezh war-lerc'h ? » « na servij ket deoc'h, aotrou, eme an hini gozh, ret eo gwelet ! »

[n:i go:z wa ɛt də ’dɾemɛn tɾi’by:nal ag ə bɔ̃ pe wa ɛt tə ’we̞:lə ʒy:ʒ a na ’lɑ:ʁt tɛj kwa n:i go:z bah i hõn a zy:ɹ pe da ’klɛwət bœʁz’mɑ:t kwa a ʒy:ʒ na ’lɑ:ʁət tɛj pə’nɔ̃:z wa ʁɛt tɛj ’gwe̞:lət a nɑ̃n ’nœ:he ja a ’lɑ:ʁət tɛj - kɔl ɔh py’gy:ʁ pœs kə ’gwe̞:lət mɛ n:i go:z nɔ̃n ’djo̞:ĩ no:ɹ da ’lɛskəd əʁ pez vʁo̞m ’ɑ:le wa ko’mɑ̃səd ’nœ:he ə nɔ̃m sɔʁd də ’do̞:bɛʁ tɾu:s a n:i go:z pe wa kʁo̞:g ba no:ʁ - mɛ ’gwe̞:lɛ pœz me n:i go:z - mœs kə me mɛ gɑ̃n gɑ̃n dɾu:z meɑ̃ a hwe:s so waʁ’lɛʁh - zɛʁ’viʃkə dah ’o̞tɾo me n:i go:z ʁɛd e̞ ’gwe̞:lət]

la vieille était allée passer au tribunal et euh... bon, quand elle était allée voir le juge, et il lui avait dit quoi, la vieille d'après ses dires était sûre puisqu'elle l'avait entendu de source sûre quoi, et le juge lui avait dit qu'il fallait voir, « ah non ! », et alors oui, et il lui dit « vous êtes perdante puisque vous n'avez pas vu », mais la vieille en ouvrant la porte avait laissé un gros pet, allez ! je ne sais qui avait commencé à gueuler et la vieille quand elle avait saisit la porte « mais vous avez vu dit la vieille ? » « non, dit... mais avec... avec le bruit et l'odeur après » « ça ne vous sert à rien monsieur, dit la vieille, il faut voir ! »

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Beñ neuze 'mije trouz.

Bein, alors je me faisait gronder.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

neuze 'mez trouz, « pelec'h... pelec'h out manet ? »

['nœ:he me tɾu:s ple̞h - ple̞h ud 'mɑ̃:nət]

alors on m'engueule, « où... où étais-tu resté ? » [à quelqu'un inhabituellement absent]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ar reoù gozh a rae trouz war-lerc'h ar person kwa

[ʁew'go̞:z ʁe tʁu:z waʁ'lɛʁx 'pɛʁsɔ̃n kwa]

les anciens grondaient après le curé quoi

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 94 frazenn.
12345