Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 65 frazenn.
1234

Lann ar Roz, aze eo Lann ar Roz eo... eo... le...pPenn... zo penn-war-benn gant... Penn al Lann, amañ, tostoc'h da... dimp kwa !

[ˌlɑ̃n ˈɹoˑs - ... ˌlɑ̃n ˈɹoˑs ... - ... - ... ˌpe̞n ˈlɑ̃n - ... - ...]

Pleuvihan
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Pierrot Gwilhou, 1931, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

damen e vo ! eñ 'na graet pennbouzell gant ar moto, hag e oa renket degas ar moto all din, ha... ha me... ha demarret ha tout, ha fidedoue neuze e oa lâret din gant... gant al lutanant mont war-benn, ha me... o vont en-dro, entre les bidons aze evel-se, impeccable, bet ma bermi ganin en taol kentañ, eu... egile a oa sot

[ˈdɑ̃mən ə vo - ˈẽ na ˌgwɛt pe̞nˈbuˑəl gɑ̃n ə ˈmoto - a wa ˈɹɛŋkə ˈdɛs ˌmoto ˈɑl ˌdĩ - a a ˈme - a deˈmɑɹəd a ˈtut - a ˌfidəˈduˑe ˌnœˑe wa ˌlɑˑɹ ˈdĩ gɑ̃n - gɑ̃n ə lyˈtɑ̃ːnən ˌmɔ̃n waɹˈbe̞n - a ˈme - ˌvɔ̃n ˈdɾoˑ - ... ˌɑˑe ˌse - ... - ˌbe mə ˈbɛɹmi gəˈnĩ ˌtol ˈkentɑ̃ - ə - eˈgiːle wa ˈzoːt]

damnation ! il avait chuté avec la moto, et il avait fallu m'amener l'autre moto, et... et moi... et [je l'avais] démarré et tout, et bon sang alors le lieutenant m'avait dit... de monter dessus, et moi... de circuler, entre les bidons là comme ça, impeccable, [javais] eu mon permi du premier coup, euh... l'autre était fou

Jañ Nikolaz, 1932, Bear (Trezelan) (dastumet gant Tangi)

met feiz, aet eo a-raok ha lesket e draoù war-e-lerc'h, n'eomp ket nemet gant un tamm... c'hwec'h plan... planken a-raokañ, pa vez laket unan 'ba ar foñs ha daou... hag unan war-benn ha mat ! n'eomp ket tout nemet evel-se, kaer e vefomp 'ba... kaout ur bern... leve

[mɛ ˌfe - ˌe̞d e̞ ˌɹo̞ˑg a ˈlɛskəd i ˈdɾɛw waꝛ i ˈlɛx - ˌnɑ̃m kə ˌmɛ gɑ̃n ˌtɑ̃m - hwɛx ˈplɑ̃ŋ - ˈplɑ̃ŋkən ˌɹo̞kɑ̃ - pe ve ˈlɑkə ˈyˑn ba ˈvɔ̃ˑz a ˈdɔw - a ˈyˑn waꝛˈbe̞n a ˈmɑːt - ˌne̞m kə ˈtud ˌmɛ vəˌse̞ - ˈkɛːꝛ vɔ̃m ba - ˌkɑˑd ˌbɛꝛn - ˈlœːve]

mais ma foi, il est décédé et il a laissé son patrimoine derrière lui, nous ne partons qu'avec un peu... six plan... planches, puisqu'on en met une au fond et deux... et une sur le dessus et ça suffit ! nous ne partons que comme ça, nous aurons beau être... avoir beaucoup de... biens

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

1. amañ e oant arri goude, un otokarr a oa gante, ma dad a oa savet da beder eur deus ar beure, e oa aet da welet petra a oa ar c'ham... ar c'hamion a oa oc'h ober trafik ti... 'ba ar gomanant all, d'ar c'houlz-se e vije graet trafik, kerc'hat moc'h, kerc'hat traoù... ravitaillement, patrioted a deue da ravitaillement, met (an dro-se e oa?)... 'na gwelet, pa 'na gwelet petra e oa, un otokarr hag eu... ur boch war e c'henoù gant ur mitralheuz war-benn, e oa deut en-dro, deus a-drek, a-benn neuze e oa tout ar moc'h er-maez amañ partout o redek 'ba ar porzh, affolement, plantet ur bailhonetez 'ba e wele a oa 'ba ar c'horn aze 2. ur gwele-kloz a vije d'ar c'houlz-se 1. partout peogwir e oa tomm ar gwele te ! ha goude tapet krog 'ba ma blev, trizek vloaz, 44, août 44, juillet, hag eu... savet ac'hanon ma sav 'ba ma wele goude, neuze tapet krog 'ba ar bisikled, nevez, bisikled plac'h, hag o vont a-raok ganti, ha ma vamm deut er-maez ar gwele o tapet krog 'ba ar visikled, unan krog a-bep-tu, gwelet a ran anezhi c'hoazh e-se, « honnezh zo din ! honnezh zo din ! » a derc'he da lâret dezhe, ken fonnus all 'na bet un tenn, ha 'na laosket ar bisikled adarre

1. [ˌɑ̃mɑ̃ wɑ̃ɲ ˌɑj ˈguːde - notoˈkɑɹ wa ˌgɑ̃te̞ - mə ˈdɑˑd wa ˈzɑwəd də beˈdɛˑɹəɹ dœz ˈbœːɹe - wa ˌɛt tə ˈwe̞ˑlət ˌpɹɑ wa hɑ̃ hɑ̃ˈmiˑɔ̃n wa ˌhoˑɹ tɹaˌfik ti - ba go̞ˌmɑ̃ˑnən ˈɑl - də ˈhuls se ˌviʒe ˌgwɛt tɹaˈfik - ˌkɛɹhə ˈmox - ˌkɛɹhət ˈtɾɛw ... - patɹiˈotəd de da ... - mɛ ˌndɾo se wa - na ˌgwe̞ˑlət - pa na ˌgwe̞ˑlət ˌpɹɑ wa - notoˈkɑɹ ag ə - ə ˈbɔʃ waɹ i ˈheːno gɑ̃n ə mitɹaˈjøz waɹˈbe̞n - wa ˌdœ nˈdɾo - dœz ˈdɾek - ˌbe̞n ˈnœhe wa tud ˈmox ˌme̞ˑz ˌɑ̃mɑ̃ paɹˈtut - ˈɹeːdɛg bah ˈpɔɹs - ... - ˈplɑ̃ntəd bajoˈnɛtəz ba i ˈweːle wa bah ˈhɔɹn ˌɑhe̞] 2. [ˌgweˑle ˈkloːz ˌviʒe də ˈhuls se] 1. [parˌtut py wa ˌto̞m ˈgweːle te - a ˌguˑde ˌtɑpə ˈkɹɔˑg ba mə ˈblɛw - tɾiˈzɛgla - ... - ag ə ˈzɑwəd ɑ̃w mə ˈzɑˑ ba mə ˈweːle - ˌguˑde nœɲ ˈlɔskəd ɑ̃w - a ˌnœˑe nœɲ ˌtɑpə ˈkɹo̞ˑg ba bisiˈklɛt - ˈnewe - bisiˌklɛt ˈplɑx - a ˌvɔ̃n ˈɹo̞ˑg gɑ̃ti a mə ˈvɑ̃m dœd ˌme̞ˑs ˈgweːle - ˌtɑpə ˈkɹo̞ˑg ba visiˈklɛt - ˈyˑn ˌkɹo̞ˑg bop ˈtyˑ - ˌgwe̞ˑl ə ɹɑ̃ ˈne̞j ˌhwɑs eˈse - ˌhɔ̃ˑs so ˈdĩ ˌhɔ̃ˑs so ˈdĩ - ˌdɛɹhɛ də ˌlɑˑɹ ˈde̞ - ken ˌvɔ̃nyzˈɑl na ˌbe ˈntɛn - a na ˈlɔskəd bisiˈklɛt ˌdɑˑe]

1. ils [soldats allemands] étaient arrivés ici après, ils avaient un car, mon père s'était levé à quatre heures du matin, il était allé voir ce que c'était que ce cam... ce camion qui faisait du trafic chez... dans l'autre ferme, à cette époque-là on faisait du trafic, aller chercher des cochons, aller chercher des choses... du ravitaillement, les patriotes venaient au ravitaillement, mais (cette fois-là c'était ?)... il avait vu, quand il avait vu ce que c'était, un car et euh... un boche à plat-ventre avec une mitrailleuse sur le dessus, il était revenu, de derrière, pour alors il y avait tous les cochons dehors ici partout en train de courir dans la cour, affolement, une baïonnette fut plantée dans son lit qui était dans le coin là 2. un lit-clos que c'était à cette époque-là 1. partout puisque le lit était chaud pardi ! et après ils m'ont attrapé par les cheveux, treize ans, 44, août 44, juillet, et euh... ils m'ont levé dans mon lit après, alors ils ont pris la bicyclette, neuve, une bicyclette de femme, et ils partaient avec, et ma mère qui était sortie du lit avait attrapé la bicyclette, un la tenant de chaque côté, je la vois encore, « elle est à moi ! elle est à moi ! » qu'elle continuait de leur dire, aussi vite elle aurait pris un tir, et elle avait laissé la bicyclette de nouveau

1. Jakez Dilinan, 1931, Kemperven
2. Madelen Morvan, 1935, Kemperven
(dastumet gant Tangi)

gwechall e vije graet c'hweskennou ed, peogwir e vije graet eu... ur c'hevre, gant un tamm... ed, (d'ar c'hi ?) ha neuze e raes eu... (ur c'hra ?) da kouezhañ, ha hennezh a lakez war an douar, ha pa vije troc'het an ed e lakes... da ed evel-se e-barzh, 'ba eñ... (ar c'hra ?)-se, ha goude, e serres anezhañ, hag e raes (ur c'hra ?) all war-benn abalamour d'an ed da chom... 'ba ar memes pezh tout

[gweˈʒɑl ˌviˑʒe ˌgwe̞ hwɛsˈkeno ˈeˑt - pyˈgyˑꝛ ˌviˑʒe ˌgwe̞d ə - ˈhɛꝛve - gɑ̃n ˌtɑ̃m - ˈeˑt - də ˈhiˑ a ˌnœhe ɣe̞z ə - ə ˈχɑˑ də ˌkweˑɑ̃ - a ˌhẽˑz ˈlɑke̞z waꝛ ˈnduˑaꝛ - a pe ˌviˑʒe ˈtɣɔhə ˈneˑd ˌlɑke̞s - də ˈheˑd veˌse ˈbɑꝛs - bah ẽ ˈχɑˑ ze - a ˌguˑde - ˈzɛɣe̞z ˌneˑɑ̃ - a ˈɣe̞z ə ˌχɑ ˈɑl waꝛˈbe̞n bɑ̃m tə ˈneˑt tə ˌʃo̞m - ba ˈmo̞məs ˈpeˑs tut]

autrefois on faisait des fascines de blé, puisqu'on faisait euh... un lien, avec une peu... de blé, xxx ( ?) et alors tu faisais euh... xxx ( ???) en tombant, et celui-là tu le mettais par terre, et quand on coupait le blé on mettait... ton blé comme ça dedans, dans celui... ce xxx ( ???)-là, et après, on le fermait, et tu faisais un autre xxx ( ?) par-dessus afin que le blé reste... d'un seul tenant

???

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

1. ma 'teus eu... un dra bennaket da-heul hañ ! kar gant patatez e-unan eu... met gwechall pa vije poazhet... pa vije poazhet boued d'ar moc'h, e vije laket ar patatez war-benn, pa vije laket beterabez da gentañ, goude e vije laket irvin ha goude e vijent laket 2. evel 'ba ar (chaodierenn ?) ya 1. 'ba ar (chaodierenn ?), xxx ( ?) a debre ar patatez diwar... diwar-benn 2. me 'meus bet graet c'hoazh, me 'meus bet graet c'hoazh, 'ba tout ar menajoù e vije graet se ya 1. ya, met e vije... pas (pato pred ?) gante met kement ha... 2. met eñ a vije mat 1. eñ a vije mat 2. (prepariñ ?) ya 1. ar re-se a oa natur, goude 'vije ket 'met beterabez ha... hag irvin gante, ha neuze e vije... e vije laket ar patatez war-benn

1. [ma tøz ə - ndɾa bəˈnɑkəd dəˈhœːl ɑ̃ kaɹ gɑ̃n paˈtɑːz iˈhyːn ə - mɛ gweˈʒɑl pe viʒe ˈpwɑˑhə - pe viʒe ˈpwɑˑhə ˈbwet tə ˈmox - viʒe ˈlɑkə paˈtɑːz waɹˈbe̞n - pe viʒe ˈlɑkə beˈtɾɑːbəz də ˈgentɑ̃ - ˈguːde viʒe ˈlɑkəd ˈiɹwin a ˈguːde viʒɛɲ ˈlɑkət] 2. [we̞l ba ʃoˈdjɛːɹən ja] 1. [ba ʃoˈdjɛːɹən - ? ˈdɛːbɛ paˈtɑːz ˈdiwaɹ ˌdiwaɹ ˈbe̞n] 2. [ˈme møz be gɛd hwas - ˈme møz be gɛd hwas - bah tud meˈnɑːʒo viʒe gɛd ze ja] 1. [ja - mɛd viʒe - pas ˌpɑto ˈpɾet kɑ̃te̞ mɛ ˈkemta] 2. [mɛ ˈẽ viʃe ˈmɑːt] 1. [ˈẽ viʒe ˈmɑːt] 2. [pʁeˈpɑˑĩ ja] 1. [ɹee wa ˈnɑtyɹ - gu viˌʒe kə mɛt beˈtɾɑːbəz a - a ˈiɹvin gɑ̃nte̞ - a ˈnœe viʒe - viʒe ˈlɑkə paˈtɑːz waɹˈbe̞n]

1. si tu as euh... quelque chose pour accompagner [les patates] hein ! car avec des patates toutes seules euh... mais autrefois quand on cuisait... quand on cuisait la nourriture des cochons, on mettait les patates sur le dessus, quand on mettait les betteraves d'abord, après on mettait des navets et après on les mettait 2. comme dans le (chaudron ?) oui 1. dans le (chaudron ?), xxx( ?) mangaient les patates sur... sur le dessus 2. moi j'ai déjà fait ça, moi j'ai déjà fait ça, dans toutes les fermes on faisait ça oui 1. oui, mais il y avait... pas des (patates de repas ?) pour eux tant qu'à... 2. mais ça c'était bon 1. c'était bon 2. (préparer ?) oui 1. ceux-là étaient natures, après il n'y avait que des betteraves et... et des navets avec, et aussi il y avait... avait des patates par-dessus

???

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

ar marc'h war-benn, tapet e oa

[mɑʁh waʁ'bɛn 'tɑpə wa]

l'étalon dessus, elle [jument] était prise [saillie]

Roje ar Buzulier, 1948, Plûned (dastumet gant Tangi)

ur groustenn war-benn

[ə 'gɾustən waɹ'bɛn]

une croûte en surface [cidre]

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

hennezh a vije ret eu... evit esa divachinañ anezhañ, meskañ anezhañ pa vije glav oc'h ober, meskañ ya, gant tramailhoù pe gant an diaoul pe evel a vije kwa, hag ec'h arrie... arrie da darzhañ ha neuze ne laboure ket eu... evel-se e oa ur chapeled... ya, dezhe... dezhe da... ma arrie tost war-benn, goude ma vijent mesket gant glav ec'h arrient da... da... da... dislivat ha da disiritañ evel e vez lâret kwa

[hẽ̞:z viʒe ɹɛd ə wid ’hɛsa diva’ʃi:nɑ̃ neɑ̃ ’meskɑ̃ neɑ̃ pe viʒe glɑw ho̞:ɹ ’meskɑ̃ ja gɑ̃n tɾɑ̃’mɑjo pe gɑ̃n djo̞wl pe wɛl viʒe kwa ag ə ’hɑje ’hɑje də ’dɑɹʃɑ̃ a ’nœ:he labu’ɹekəd ə və’se wa ʃa’pe:lət ja dɛ: dɛ: də ma ’hɑjɛ tɔst waɹ’bɛn ’gu:de ma viʒɛɲ ’meskəd gɑ̃n glɑw a ’hɑjɛɲ də də də diz’liwəd a də disi’ɾitɑ̃ wɛl ve lɑ:t kwa]

celui-là il fallait euh... pour essayer de le supprimer, le mélanger quand il pleuvait, mélanger oui, avec des herses ou le roto ou comme c'était quoi, et il arrivait... arrivait à exploser et alors il ne poussait pas euh... c'était comme ça un chapelet... oui, afin... afin qu'ils... s'il arrivait près de la surface, après si on les mélangeait avec la pluie, ils se décoloraient et ils dégénéraient comme on dit quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

war... war... war-benn eo gleb met... met an dour n'eo ket aet don c'hoazh

[waɹ waɹ waɹbɛn he̞ glep mɛ mɛ ndu:ɹ ne̞ kəd ɛd dɔ̃:n hwɑs]

en... en... en surface c'est mouillé mais... mais l'eau n'est pas encore allée très profondément

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oa ket nemet... met aze e oa kenkailhiri e-barzh, ya, sell ar réveil bihan-se a oa prenet deus ac'hane, e oa ar sort-se met eñ n'a ket ken en-dro, an hini zo aze war-benn ar bañdulenn

[wa kə mɛ mɛ ’ɑ:he wa kɛ̃ŋka’ji:ɾi baʁs ja sɛl ʁevɛj ’bi:ən se wa ’pɾe:nəd des ’hɑ̃:ne wa ’sɔʁse mɛ hẽ̞: na kə ken ndɾo n:i zo ’ɑ:he waʁ bɛn bɑ̃’dy:lən]

il n'y avait que... mais là il y avait quincaillerie dedans, oui, regarde ce petit réveil-là, il avait été acheté de là-bas, il y avait ce genre de choses, mais il ne fonctionne plus, celui qui est au-dessus de la pendule

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

an dour a deue war-benn

[ən du:ɹ dɛ waɹ'bɛn]

l'eau venait du dessus [roue de moulin]


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

war-benn, tost da... da krec'h kwa, machinañ 'h arri gant ur maen bennaket met eu... n'int ket skoilhet evel eu... 'ba ar foñs, gwelet a rez, pa eo bet don evel-se, ma emañ en bloc muioc'h kwa

[waɹ’bɛn tɔst tə də kwex kwa va’ʃi:nɑ̃ hɑj gɑ̃n mi:n bə’nɑkət mɛd ə nɛɲ cə ’skoʎəd wɛl ə ba vɔ̃:z gwe̞:s pe he̞ bed dɔ̃:n və’se ma mɑ̃ ɑ̃ blɔk ’my:ɔx kwa]

à la surface, près de... du haut quoi, il [blaireau] arrive à déplacer une pierre ou deux quoi mais euh... ils ne sont pas bloqués comme euh... dans le fond, tu vois, quand il a été profondément comme ça, où c'est plus en bloc quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pa veze erc'h ha skorn war-benn aze, ruzikañ, « ruzikañ » a veze lâret ivez

[pe viʒe ɛʁh a skɔʁn waʁ'bɛn 'ɑhe ʁy'zicə ʁy'zicɑ̃ viʒe lɑ:d ije]

quand il y avait de la neige et de la glace dessus là, glisser, on disait « glisser » aussi

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

geo, da c'hlebiañ war-benn met pas da...

[ge̞w də 'hle:bjɑ̃ waɹ'bɛn mɛ paz də]

si, pour mouiller en surface mais pas pour...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pell a vije dindan ha 'ba ar c'holc'hed war-benn e vije pell ivez a-wechoù, peotramant gloan deñved a-wechoù

[pɛl viʒe di'nɑ̃:n a bah 'hɔlhəd waʁ'bɛn viʒe pɛl ie 'we:ʒo pe'tɑ̃mɑ̃n glɑ̃:n 'dẽ:vəd 'we:ʒo]

il y avait de la balle en dessous et dans la couette dessus il y avait de la balle aussi parfois, ou sinon de la laine de mouton parfois [lit-clos]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

d'ar c'houlz-se, se a oa un ti kaer hañ, ha... ha... hag ar vur, 'teus ket gwelet penaos eo ar vur er bord gant... mein tout aze, ha war-benn zo loened

[də 'huls:e ze wa ti kɛ:ʁ ɑ̃ a a a by:ʁ tœs kə gwɛld pə'nɔ̃:z ɛ vy:ʁ bɔʁt gɑ̃n mɛɲ tud 'ɑhe a waʁ'bɛn zo 'lwẽ̞:nət]

à cette époque-là, c'était une belle maison hein, et... et... et le mur, tu n'as pas vu comment est le mur au bord ? avec... tout en pierres là et au-dessus tu as des animaux

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

lec'h zo paturennoù ha traoù e chomont aze, e ruilho an dour war-benn, met douar bet labouret neuze...

[le̞h so paty'ɹeno a tɾɛw 'ʃomɔ̃ɲ 'ɑ:he 'ɹyʎo ndu:ɹ waɹbɛn mɛ 'du:aɹ be la'bu:ɹəd 'nœ:he]

là où il y a des pâtures et tout elles restent là, l'eau ruisselle par-dessus, mais de la terre ayant été labourée alors...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ma sko dour e-barzh eo oblijet da dont war-benn, peotramant e vougo 'ba ar foñs kwa

[ma sko du:ɹ baɹz e̞ o'bli:ʒəd dɔ̃n waɹ'bɛn pə'tɑ̃mɑ̃n 'vu:go bah vɔ̃:s kwa]

si on jette de l'eau dedans elle est obligée de venir à la surface, sinon elle étouffe au fond quoi [taupe]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pa vez o c'haridenniñ evel e vez lâret pe o voutañ war-benn an douar

[pe ve ˌhaɹi’denĩ wɛl ve lɑ:t pe ’vutɑ̃ waɹ’bɛn ’ndu:aɹ]

quand elle creuse sa galerie comme on dit ou qu'elle pousse la terre en surface [taupe]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 65 frazenn.
1234