Brezhoneg Bro-Vear

Anvioù-gwan raklakaet

Estroc'h evit an anvioù-gwan pegementiñ ha petvediñ, ar fraksionoù hag un implij dibar deus an derez uheloc'h hag an derez-uhelañ, n'eus nemet un toulladig anvioù-gwan barrek da vezañ laket dirak an anv-kadarn : berr, gwall, gwir, kozh, paourkaezh, astez (?).

1. Berr

Ral eo dezhañ en em gavet raklakaet. Dastumet hon eus an droienn-se, hep kemmadur dre-vlotaat gant komzioù, hag-eñ eo gortozet :

e berr komzioù

e berr komzioù ya

[bɛr ’kɔ̃mʒo ja]

en quelques mots oui

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

En ur skwer all ec'h adkavomp anezhañ :

Hemañ 'neus berr alan.

Hemañ neus berr alan.

Hén neus bèr èleun.

[hen nøs bɛʁ ɛlən]

Il est essoufflé, il a du mal à respirer.

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

2. Gwall

Barrek eo gwall, distaget [gwɛl], da vezañ adverb pe anv-gwan, raklakaet hepken en hom c'horpus. Deus an degouezh en devo un dalvoudegezh gwashaat (mauvais, méchant) :

ur gwall blac'h

ur gwall blac'h

[’gwɛlblɑx]

une femme difficile

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

N'eo ket ur gwall baotr.

N'eo ket ur gwall baotr.

Nè keu gwèl bo-t.

[nɛ kø gwɛl bot]

C'est un gars facile.

Michel Bihan, ?, Plouilio (dastumet gant Julien)

gwall amzer a ra

gwall amzer a ra

[gwɛl 'ɑ̃mzər rɑ]

il fait un mauvais temps

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

hennezh eo bet ur gwall afer koll anezhañ

hennezh eo bet ur gwall afer koll anezhañ

[hẽ̞:z ɛ bed gwɛl 'ɑfəʁ ko̞l neɑ̃]

celui-là ça a été une grande perte de le perdre [Pierre-Yvon Tremel]

Jañ ar Wern, 1934, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

Se zo ur gwall afer.

Se zo ur gwall afer.

Sé zo gwèl afeur.

[se zo gwɛl afəʁ]

C'est dommage.

Mari-Kler ar Gag, , Sant Laorañs (dastumet gant Julien)

se n'eo ket gwall dra ma 'teus tapet un taol-heol

!!!

(dastumet gant Tangi)

Pe un dalvoudegezh gwellaat (excellent, super) :

eñ a oa ur gwall gamarad da Jean

eñ oa gwall gamarad da Jean

[hẽ: wa gwɛl ga'mɑ:rad də ʒɑ̃]

il était un grand, très bon ami de Jean

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

ur gwall chaseer

ur gwall chaseer

[gwɛl ʃɑ'seər]

un sacré chasseur

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Ordinal en em gavo an anv war-lerc'h kemmet (kemmadur dre-vlotaat).

Pa vez unsilabennek an anv en em stag gwall dioutañ evit dougen an taol-mouezh :

ur gwall blac'h : gwêl blac'h ['gwɛlblɑx]

ur gwall blac'h

[’gwɛlblɑx]

une femme difficile

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

3. Gwir

Ne vez ket raklakaet gwir alies dirak an anv. N'hon eus ket nemet div skwer anezhañ klevet e div frazenn hañval gant ar memes den :

marteze aze 'h eo gwir brezhoneg

marteze aze 'h eo gwir brezhoneg

[ma'tee 'ɑhe hɛ gwir brɛ'zɔ̃:nək]

peut-être que là c'est du vrai breton

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

marteze eo ur gwir brezhoneg eo evel-se met ne oaran ket

marteze eo ur gwir brezhoneg eo evel-se met ne oaran ket

[ma'tee ɛ gwir brɛ'zɔ̃:nək ɛ və'se mɛ 'wɑ:rɑ̃ kət]

c'est peut-être un vrai breton que c'est comme ça mais je ne sais pas

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Notenniñ a reomp aze n'eus kemmadur dre-vlotaat ebet war-lerc'h gwir, hag-eñ zo sañset.

4. Kozh

Hennezh eo an anv-gwan a vez implijet an aliesañ dirak an anv-kadarn.

• ster

Ster kentañ an anv-gwan kozh raklakaet eo ancien, vieux :

pa eo bet dilojet kozh paperoù

pa eo bet dilojet kozh paperoù

[pe he̞ be di'lo:ʒət kos pa'pe:ɹo]

quand les archives ont été déménagées

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

e oa muriet gwechall gant eu... kozh mein

e oa muriet gwechall gant eu... kozh mein, « mein-lann (?) » a veze graet dioute, aze e oa mein, n'eo ket lâret 'peus bet gwelet ar sort-se kalz, hennezh zo mein kalet inkomprenabl, kazi... kazi n'out ket kat da dorriñ anezhi na mann ebet ha 'ba... 'ba... 'ba ar mein (rakar ?) evel amañ e vez... zo « mein-(maenerez ?) » aze 'ba serten parkoù met n'int ket... n'int ket memes mein ivez, reoù all a oa mein glasoc'h aze ha kalet kwa

[wa 'my:ʁjəd gwe'ʒɑl gɑ̃n ə koz mɛɲ mɛɲ'lɑ̃n viʒe gwɛt tɔ̃tɛ 'ɑ:he wa mɛɲ nɛ kə lɑ:ʁ pøz be gwɛl 'sɔʁse kals hẽ̞: so mɛɲ 'kɑ:ləd ˌiŋkɔ̃m'pʁe:nap 'kɑ:e 'kɑ:e nut kɑt tə 'doĩ nɛj na mɑ̃n'bet a bah bah bah mɛɲ ʁak:aʁ wɛl 'ɑ̃mɑ̃ ve zo mɛɲ mi'ʎe:ʁəz 'ɑ:he ba 'sɛʁtən 'pɑʁko mɛ nɛɲ cə nɛɲ cə mɔ̃:z mɛɲ ie ʁew al wa mɛɲ 'glɑsɔh 'ɑ:he a 'kɑ:lət kwa]

[le lavoir] était emmuré autrefois avec euh... de sacrés pierres, « des pierres de lande (?) qu'on disait, là il y avait des pierres, ce n'est pas dit que vous ayez vu beaucoup ce genre-là, celui-là ce sont des pierres dures, incroyable, tu ne peux quasiment pas... quasiment pas les casser ni rien et dans... dans... dans les pierres (car ?) comme ici il y a... il y a des pierres (de maçonnerie ?) là dans certains champs mais ce ne sont pas les mêmes non plus, les autres étaient des pierres plus vertes là et dures quoi

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

n'eus ket kozh botez koad ken kement ne gav ket he far

e lâre ar reoù gozh « n'eus ket kozh botez koad ken kement ne gave ket he far »

[’lɑ:ɹe ɹew’go:z nøs kə koz ’botəs kwat ken ’kemən ga’ve kəd i vɑ:ɹ]

les anciens disaient « il n'y a pas un vieux sabot qui n'ait son pareil »

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

... e viran kement kozh traoù zo tout

... e viran kement kozh traoù zo tout

['vi:rɑ̃ kemɛn ko:s trɛw zo tut]

... je garde toutes les vieilles bricoles possibles

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

e lakez ur c'hozh sac'h dindan da revr pe... pe ur c'hozh karton

e lakez ur c'hozh sac'h dindan da revr pe... pe ur c'hozh karton

['lɑkɛs ho's:ɑh di'nɑ̃:n də rɛ:r pe pe hos 'kɑrtɔ̃n]

tu mets un vieux sac sous ton cul ou... ou un vieux carton

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh traoù a veze boutet e-barzh

kozh traoù a veze boutet e-barzh, neuze e deue en-dro, tout an traoù

[ko̞s’tɾɛw a viʒe ’butə bɑʁs ’nœ:e de ndʁo̞ tun tʁɛw]

on fourrait des vieilles choses dedans [pour alimenter le moteur à vapeur], alors elle fonctionnait, toutes les choses

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Alies-a-wech e klevomp brezhonegerien gozh oc'h ober fent gant troiennoù lec'h emañ kozh raklakaet :

kozh traoù eveltomp

[15451}

kozh traoù distumm

kozh traoù distumm

[kos trɛw 'distym]

de vieilles choses déformées [humour, pour qualifier des anciens]

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh tud kozh 'ba 'n ti

kozh tud kozh 'ba 'n ti

[ˌkostyt'ko:z ban ti:]

de veilles personnes dans la maison [humour pour qualifier des anciens]

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh merc'hed kozh

kozh merc'hed kozh

[koz 'mɛrhɛt ko:s]

de pauvres vieilles femmes [autodérision]

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh paotr kozh

kozh paotr kozh

[kospɔ’ko:s]

pauvre vieil homme

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

Evit komz deus tud hep par, célibataires, emañ kozh dirak ha yaouank war-lerc'h an anv. Dre-se e vez krouet ur c'hemm ster vieil homme/femme jeune :

kozh paotr yaouank

kozh paotr yaouank

koz pot yowank

[koz pot jowãŋk]

célibataire

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

kozh paotred yaouank

kozh paotred yaouank

koz porteut yowank

[koz poʁtət jowãŋk]

des célibataires

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

kozh plac'h yaouank

kozh plac'h yaouank

koz plac'h yowank

[koz plax jowãŋk]

célibataire

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

kozh merc'hed yaouank

kozh merc'hed yaouank

koz mèhèt yowank

[koz mɛhɛt jowãŋk]

des célibataires

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Eil ster kozh raklakaet zo ur ster gwashaat. Diwar-benn traoù e vo implijet, troet gant maudit, fichu, sale :

e veze kozh chistr

e veze kozh chistr

[viʒe ko̞z'ʒist]

c'était un cidre médiocre

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh filmioù, ur pec'hed sellet dioute

kozh filmioù, ur pec'hed sellet dioute

[kos'filmjo 'pe:həd zɛl tɔ̃tɛ]

des films pourris, inutile de les regarder

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ar c'hurun eo gant ar c'hozh telefon-se

ar c'hurun eo gant ar c'hozh telefon-se

[ə 'hy:ʁyn ɛ gɑ̃n hos tele'fɔn ze]

c'est infernal avec ce sale téléphone-là [appels incessants]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

un tamm kozh gardenn eno

peotramant a-hend-all e renkent mont dre un tamm kozh gardenn eno met neuze...

[pe'tɑ̃mɑ̃n hɛn'dɑl ʁɛŋkɛɲ mɔ̃n dɾe ntɑ̃m kos 'kɑɹdən 'e:no mɛ 'nœ:he]

ou sinon autrement ils devaient aller par un vieux petit chemin là mais alors...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh douar

kozh douar

koz douar

[koz duaʁ]

mauvaise terre

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

ar c'hozh paperoù

ar c'hozh paperoù

[ho:s pa'pe:ro]

la paperasse

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Diwar-benn loened ivez :

ar c'hozh sparfelled-se

ar c'hozh sparfelled-se, me n'on ket kat da gompren penaos e reont moaien da...

[ə hos spaɹ'fɛlət se me nɔ̃ kə kɑt tə 'gɔ̃pɾən pə'nɔ̃:z ɹɛɲ 'mojən də]

ces sales éperviers-là, je ne suis pas capable de comprendre comment ils trouvent le moyen de...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh ki

kozh ki

koz ki

[koːz ki]

sale chien

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

kozh ki brein

kozh ki brein

koz ki brèyn

[koːz ki bʁɛjn]

sale chien

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

kozh kazh

kozh kazh

koz kas

[koːs kaːs]

sale chat

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Hag evel-just diwar-benn an dud :

proprañ tra zo gant ur gozh louskenn ?

proprañ tra zo gant ur gozh louskenn ? eo un u poazhet 'ba an dour !

[’pɾo̞pɑ̃ tɾɑ: zo gɑ̃n goz ’luskən e̞ ny: ’pwɑ̃:hə ban du:ɹ]

quelle est la chose la plus propre qu'a une sale souillon ? c'est un œuf cuit dans l'eau !

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

emañ o c'haloupat adarre evel ur c'hozh kailhoustenn

emañ o c'haloupat adarre evel ur c'hozh kailhoustenn, emañ o c'haloupat adarre, penaos emañ he dilhad, penaos int arru lous, evel ur gailhoustenn

[mɑ̃ ha’lɔ̃mpəd ɑj wɛl ə ho:z ga’ʎustən mɑ̃ ha’lupəd ɑj pə’no: mɑ̃ i ’diʎət pə’no: hiɲ ɑj lu:s wɛl ə gaʎustən]

elle est de nouvelle à courir comme une sale catin, elle est de nouveau à courir, comment sont ses habits, comment ils sont sales, comme une souillon

Vallée 2014 p.307. « kailhostenn : souillon […] kailhoustenn, femme de mauvaise vie »

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh kac'herien

kozh kac'herien

koz kahèrien

[koz kahɛʁiən]

emmerdeurs

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

ur gozh raskenn

ur gozh raskenn

[go:z 'rɑskən]

une vieille conne

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

selaou ar c'hozh hini o kaozeal

selaou ar c'hozh hini o kaozeal

['ʒilow ho:z 'ini ko'zeəl]

écouter l'autre con [le maître] parler

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Gras dezhañ e vez savet un toullad-mat a bouilhoù hag a gunujennoù :

Kozh kac'her ya. Beñ, kozh hini, y a pas moyen d'avoir plus mauvais. Kozh hini ya. Kozh tra quoi. Kozh vachin ha traoù evel-se...

Kozh kac'her ya. Beñ, kozh hini, y a pas moyen d'avoir plus mauvais. Kozh hini ya. Kozh tra quoi. Kozh vachin ha traoù evel-se... Ha feiz, kozh kac'her evel-just, ne vije ket mat da vann ebet 'met da gac'hat quoi.

[koˑs’kaːhəʁ ja – bɛ̃ ko’sini ja pa mwɔjɛ̃ davwaʁ ply movɛ – ko’sini ja – ’kostʁa kwa – koz’vaʃin a tʁɛw vəse – a fe kos’kaːhəʁ vɛlʒyst vi’ʒekə ’mɑː tə ’vãn bet mɛt tə ’gɑːhat kwa]

Sale chieur, oui. Ben, sale type, y a pas moyen d'avoir plus mauvais. Sale type oui. Sale chose. Sale machin et des choses comme ça... Et bien sûr sale chieur, il n'était bon à rien qu'à chier.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Kozh ribot !

Kozh ribot !

[koz'ʁiːbɔt]

Vieille chouette ! [insulte envers une vieille dame]

Plac'h, 1954, Plouvagor (dastumet gant Riwal)

Kozh seurezed brein !

Kozh seurezed brein !

Vieilles bigotes !

Plac'h, 1954, Plouvagor (dastumet gant Riwal)

c'hwi, kozh c'hast, 'peus ampoezonet ho ten

c'hwi, kozh c'hast, 'peus ampoezonet ho ten

[hwi: koz'hɑst pøz ˌɑ̃mpwe'zɔ̃:nəd o te:n]

vous, sale pute, vous avez empoisonné votre mari

Jañ-Pier Ar C'hamm, 1948, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

Kozh machin ridet !

Kozh machin ridet !

Koz machi-n rideut !

[koz maʃin ʁidət]

Vieille peau !

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Julien)

Kozh klukenn !

Kozh klukenn !

koz klukeun !

[koz ˈklykən]

Vieille commère !

Plac'h, , Bear (dastumet gant Julien)

Kozh gwerc'hez !

Kozh gwerc'hez !

koz gwèheus !

[koz ˈgwɛhəs]

Sale vierge !

Michel Bihan, ?, Plouilio (dastumet gant Julien)

Un droienn stank a vez klevet, kozh traoù (choses de peu de valeur), evit komz deus traoù, loened pe tud :

Kozh traoù du

Kozh traoù du. Kozh traoù du a lavaran. Kozh traoù du ya.

[ˌkoˑstʁɛw'dyː – ˌkoˑstʁɛw'dyː 'laːã – ˌkoˑstʁɛw'dyː ja]

Sales choses noires. Sales choses noires que je dis. Sales choses noires oui.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ni a gleve bern kozh traoù evel-se

ni a gleve bern kozh traoù evel-se

[nim 'glɛwe bɛʁn kos'tɾɛw və'se]

nous entendions plein de conneries comme ça [latin de messe]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh traoù distumm

kozh traoù distumm

[kos trɛw 'distym]

de vieilles choses déformées [humour, pour qualifier des anciens]

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

sevel diwar kozh traoù

o sevel diwarne ne dalv ket ar boan dit ober ivez, evel e vez lâret, « sevel diwar kozh traoù »

['se:vəl diwaɹnɛ dɑ:l kə bwɑ̃:n did o̞:ɹ ie wɛl ve lɑ:t 'ze:vəl 'diwaɹ kos'tɾɛw]

élever à partir d'eux ça ne te sert à rien non plus, comme on dit, « élever à partir de mauvais oiseaux » [petits de pigeons]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Gouez da Velani Jouitto e weler e frazennoù zo an anv-gwan kozh « sans sémantique d'ancienneté aucune » (pennad kozh-) :

me ne sellan ket deus ar c'hozh traoù a vez warni

me 'sellan ket tout ar c'hozh traoù a vez warni, me a sell eu... me a sell da... da gentañ ar fin eu... e vez... la santé a vez aze, bemdez e vez... e cheñch, e cheñch eu... eu... kozh traoù a-hend-all 'ran ket xxx ( ?), kontroliñ an dud !

[me zɛˈlɑ̃ kə tut ˈhostʁɛw ve ˈwaʁni - me zɛl ə - me zɛl də də ˈgentɑ̃ ə ˈfiːn ə - ve ... ve ˈɑhe̞ - ˈbo̞mde ve ʃɛ̃ːʃ ʃɛ̃ːʒ ə - ə ˈkostʁɛw hɛnˈdɑl ʁɑ̃ kəd - kɔ̃nˈtʁo̞ːlĩ dyt]

moi je ne regarde pas les nouvelles sans importance qu'il y a dessus [sur le journal], moi je regarde euh... moi je regarde au... d'abord la fin euh... il y a... il y a la santé là, tous les jours c'est... ça change, ça change euh... euh... les trucs inutiles autrement je ne fais pas xxx ( ?), contrôler les gens !

???

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Aze emañ kozh traoù evit keloioù dister ar journal.

Evit an traoù lâret eo an droienn kaoz kaozioù an hini a vez implijet (paroles de peu de valeur, balivernes) :

kozh kaozioù

kozh kaozioù

koz kojo

[koz koʒo]

commérages, balivernes

Plac'h, , Bear (dastumet gant Julien)

ne dalv ket ar boan lâret kozh kaozioù

ne dalv ket ar boan lâret kozh kaozioù

[dɑl kə bwɑ̃n lɑ:rt ko:s 'ko:ʒo]

ce n'est pas la peine de dire des balivernes, des sornettes

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh kaozioù direvret

kozh kaozioù direvret

[ko:s 'ko:ʒo di'rɛrvət]

de vieilles paroles sans queues ni têtes [des balivernes]

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

selaou kozh kaozioù gant hennezh aze

selaou kozh kaozioù gant hennezh aze

['ʒilɑw ko:s 'ko:ʒo gɑ̃ hẽ:z 'ɑhe]

écouter les balivernes de l'autre là

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

• kemmadurioù

War-lerc'h kozh e vez graet ur c'hemmadur dre-vlotaat ur wech an amzer, gant gerioù o komañs en g-, gw- ha m-.

g/c'h : kozh c'hast

kozh c'hast

kozh c'hast

[koz'hɑst]

vieille pute [insulte]

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

gw/g : kozh wezenn

kement kozh wezenn a gave

kement kozh wezenn a gave, ar spern aze, hag e grefe tout an traoù warne

['kemɛn goz 'weən 'gɑ:ve ə spɛrn 'ɑhe a 'grɛfɛ tun trɛw warnɛ]

chaque vieil arbre qu'il trouvait, l'aubépinier là, et il greffait tout dessus

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

m/v : kozh vachin

ar c'hozh vachin-se !

ar c'hozh vachin-se !

[ho:z 'vɑʃin ze]

ce truc de merde là !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Met ne vez ket graet ordinal :

Kozh machin ridet !

Kozh machin ridet !

Koz machi-n rideut !

[koz maʃin ʁidət]

Vieille peau !

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Julien)

Kozh gwerc'hez !

Kozh gwerc'hez !

koz gwèheus !

[koz ˈgwɛhəs]

Sale vierge !

Michel Bihan, ?, Plouilio (dastumet gant Julien)

kozh merc'hed kozh

kozh merc'hed kozh

[koz 'mɛrhɛt ko:s]

de pauvres vieilles femmes [autodérision]

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

un tamm kozh gardenn eno

peotramant a-hend-all e renkent mont dre un tamm kozh gardenn eno met neuze...

[pe'tɑ̃mɑ̃n hɛn'dɑl ʁɛŋkɛɲ mɔ̃n dɾe ntɑ̃m kos 'kɑɹdən 'e:no mɛ 'nœ:he]

ou sinon autrement ils devaient aller par un vieux petit chemin là mais alors...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh gisti

kozh gisti

[ko:s 'kisti]

de vieilles biques

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

Bezañ hon eus ivez ur skwer hepken deus ur ger o komañs en k- kemmet, krampouezhenn :

ur gozh grampouezhenn louedet, ha ne oa ket hanter-lardet

kouignaoua kouignipi, 'meus bet mann ebet ganti nemet ur gozh grampouezhenn louedet, ha ne oa ket hanter-lardet

[kwi'ɲowa kwiɲ'bipi møz be mɑ̃n bed 'gɑ̃nti mɛd go:z grɑ̃m'pwɛn lu'e:dɛt a wa kə 'hɑ̃ntər 'lɑrdət]

les étrennes les étrennes, je n'ai rien eu avec elle, sauf une vieille crèpe moisie, et qui n'était pas à moitié graissée

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Kemmañ a ra an anv-gwan kozh war-lerc'h ar ger-mell (ar pe ur) pa vez raklakaet. Disheñvelaat a ra Jouitto « deux usages de mutation, qui révèlent potentiellement deux structures différentes pour l'adjectif kozh- antéposé ».

Degouezh kentañ, « l'adjectif mute selon le genre du nom qui le suit ». Dre-se e vo klevet alies-a-wech ar stumm kemmet gozh evit an anvioù benel :

ar gozh raskenn-se

ar gozh raskenn-se

[ə goz 'ʁɑskənze]

cette vieille peau-là

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

hoñ a oa ur gozh louskenn evel e vez lâret

hoñ a oa ur gozh louskenn evel e vez lâret

[hɔ̃: wa əɹ goz 'luskən wɛl ve lɑ:t]

celle-là c'était une vieille souillon comme on dit

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hag aze 'na ur gozh kamaradez

hag evel-se eo bet en em vesket evel-se

[a və'se e̞ bed nɔ̃n 'veskəd və'se]

et comme ça il s'est intégré comme ça [personne originaire de l'extérieur rejoignant une association]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ur gozh grampouezhenn louedet, ha ne oa ket hanter-lardet

kouignaoua kouignipi, 'meus bet mann ebet ganti nemet ur gozh grampouezhenn louedet, ha ne oa ket hanter-lardet

[kwi'ɲowa kwiɲ'bipi møz be mɑ̃n bed 'gɑ̃nti mɛd go:z grɑ̃m'pwɛn lu'e:dɛt a wa kə 'hɑ̃ntər 'lɑrdət]

les étrennes les étrennes, je n'ai rien eu avec elle, sauf une vieille crèpe moisie, et qui n'était pas à moitié graissée

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ar gozh oto

ar gozh oto

[ə go:z ’oto]

la vieille voiture [voiture pourrie]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

En anvioù-lec'h e vez kavet alies ivez :

Ar Gozhkêr

goude emañ eu... ar Gozhker, ar Gozhker, se zo aze 'ba... a-raok arriet 'ba Milin Kollet du-hont

[ˌguˑde mɑ̃ ə - gosˈke̞ːɹ - ˈgoske̞ɹ - ze zo ˌɑhe bah - ɹo̞g ˈɑjə bah ˌmiˑlin ko̞ˈlɛt ˌtyˑən]

après se trouve euh... ar Gozhker, ar Gozhker, ça c'est là à... avant d'arriver au Milin de Kollet là-bas

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Ar Gozh Wern

ar Gozh Wern, se zo 'ba Trezelan ivez, ar Gozh Wern

[ˈgozwɛɹn - ze zo ba tɹeˈzeːlən ˌiˑe - ˈgozwɛɹn]

ar Gozh Wern, ça c'est à Trezelan aussi, ar Gozh Wern

Bear-Trezelan

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Ar Gozh Gwengamp

ar Gozh Gwengamp

[go:z ’wɛɲɔ̃m]

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

Eil degouezh, evit an anvioù benel hepken, « kozh- mute comme si le nom qui le suit était masculin ». Aze neuze, « la lecture est toujours péjorative » :

Ur c'hozh klouarenn !

Ur c'hozh klouarenn !

hos klouaren !

[hos ˈkluaʁən]

[se d'une femme "gnangnan"]

Mariannick Bihan, , Bear (dastumet gant Julien)

Arru on ur c'hozh vachin !

Arru on ur c'hozh vachin !

Ayon hoz vachi-n !

[ajõ hoz vaʃin]

Je suis vieille. [familier]

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

ur c'hozh kailhoustenn

emañ o c'haloupat adarre evel ur c'hozh kailhoustenn, emañ o c'haloupat adarre, penaos emañ he dilhad, penaos int arru lous, evel ur gailhoustenn

[mɑ̃ ha'lɔ̃mpəd ɑj wɛl ə ho:z ga'ʎustən mɑ̃ ha'lupəd ɑj pə'no: mɑ̃ i 'diʎət pə'no: hiɲ ɑj lu:s wɛl ə gaʎustən]

elle est de nouvelle à courir comme une sale catin, elle est de nouveau à courir, comment sont ses habits, comment ils sont sales, comme une souillon

Vallée 2014 p.307. « kailhostenn : souillon […] kailhoustenn, femme de mauvaise vie »

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

neuze 'da gwelet ur c'hozh oto gozh

neuze 'da gwelet ur c'hozh oto gozh

['nœhe da gwɛld ˌho:zoto'go:s]

alors ils avaient vu une vieille voiture déglinguée

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

Diwar-se e kloz-hi evel-henn : « comme la lecture obligatoirement péjorative est signalée par le décalage de mutation (C'H devant un nom féminin), il existe une stratégie péjorative pour les noms féminins dont il n'existe pas d'équivalent pour les noms masculins ».

• distagadur

Notenniñ a ra Yann an Du « une différence de timbre de la voyelle » etre kozh raklakaet [ko̞s] ha kozh dreklakaet [kos] (2012, p.45). N'omp ket kat evit ar poent da lâret pe eo gwir pe n'eo ket.

Deus e du e remerk Jul Gros eo berroc'h ar vogalenn pa vez kozh raklakaet, ar pezh a glevomp ivez (TDBP, 1989, p.278).

• taol-mouezh

Pa vez raklakaet dirak ur ger unsilabennek e toug kozh an taol-mouezh, evel gwall. Evel-se e teskriv Jul Gros ar fenomen (idem, p.278) :

« koz (avec O bref), placé devant un nom, s'attache à lui pour faire partie phonétiquement de ce mot. Si le nom a plusieurs syllabes, il garde son accent tonique propre. Mais si le nom n'a qu'une syllabe, c'est koz qui porte l'accent tonique. »

kozh ti : kos ti ['kosti]

ha goude emañ Kozh Ti, hennezh zo tal-kichen Krec'h Rolland du-hont tal-ki... war hent ar gar

[a ˌguˑde mɑ̃ ˈkosti - ˌhẽˑs so talˈkiʃən kɹe̞x ˈɹolən ˈdyˑən talˈki - waɹ hɛn ˈgɑˑɹ]

et après se trouve Kozh Ti, ça c'est à côté de Krec'h Rolland là-bas à côt... sur la route de la gare

Bear-Bodlezan

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh traoù : kostrèw ['kostʁɛw]

trawalc'h a kozh traoù !

[trwɑh kos’trɛw]

assez de gadgets !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh tra : kostra ['kostra]

Kozh kac'her ya. Beñ, kozh hini, y a pas moyen d'avoir plus mauvais. Kozh hini ya. Kozh tra quoi. Kozh vachin ha traoù evel-se... Ha feiz, kozh kac'her evel-just, ne vije ket mat da vann ebet 'met da gac'hat quoi.

[koˑs’kaːhəʁ ja – bɛ̃ ko’sini ja pa mwɔjɛ̃ davwaʁ ply movɛ – ko’sini ja – ’kostʁa kwa – koz’vaʃin a tʁɛw vəse – a fe kos’kaːhəʁ vɛlʒyst vi’ʒekə ’mɑː tə ’vãn bet mɛt tə ’gɑːhat kwa]

Sale chieur, oui. Ben, sale type, y a pas moyen d'avoir plus mauvais. Sale type oui. Sale chose. Sale machin et des choses comme ça... Et bien sûr sale chieur, il n'était bon à rien qu'à chier.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Koulskoude e teu un tamm douetañs dimp da heul ar frazenn dindan hag unan bennaket all. War an anv gast kemmet emañ an taol-mouezh, sur ha n'eo ket marteze :

c'hwi, kozh c'hast, 'peus ampoezonet ho ten

c'hwi, kozh c'hast, 'peus ampoezonet ho ten

[hwi: koz'hɑst pøz ˌɑ̃mpwe'zɔ̃:nəd o te:n]

vous, sale pute, vous avez empoisonné votre mari

Jañ-Pier Ar C'hamm, 1948, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

Daoust hag-eñ e c'hall an nen lakaat an taol-mouezh war gerioù unsilabennek a-wechoù, evit pouezañ warnañ ? Nemet ha levezon ar galleg an hini a vefe ?

• ereadurezh

D'achuiñ al lodenn-mañ, notennomp eo barrek kozh raklakaet ha dreklakaet da doareañ asambles ar memes anv-kadarn :

kar ar c'hozh bouc'h kozh-se

kar ar c'hozh bouc'h kozh-se a selle paotr, eñ ne oa ket brav tostaat dioutañ

[kaʁ hoz buh 'ko:z ze 'zɛlɛ po̞t hẽ: wa kə brɑw tɔs'tɑ:d dɔ̃ntɑ̃]

car ce vieux bouc-là regardait mon gars, lui il valait mieux ne pas s'en approcher

Aleñ Toudig, 1968, Bear (dastumet gant Tangi)

neuze 'da gwelet ur c'hozh oto gozh

neuze 'da gwelet ur c'hozh oto gozh

['nœhe da gwɛld ˌho:zoto'go:s]

alors ils avaient vu une vieille voiture déglinguée

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh karrigell gozh

kozh karrigell gozh

[ko:s ka’ri:gəl go:s]

vieille peau [litt. vieille brouette]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

5. Paourkaezh

Ordinal e vez kavet an anv-gwan-se, distaget ['po̞kəs], dirak an anv. A-wechoù en do un dalvoudegezh gwashaat, disprizius :

paourkaezh den

paour-kaezh den

pokès dén

[pokɛs den]

un pauvre type

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

paourkaezh tud

paour-kaezh tud

[po'kɛstyt]

de pauvres gens [babos]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

paourkaezh loukez

paour-kaezh loukez

['pokɛz 'lukəs]

pauvre imbécile

Louis Aofred, , Bear (dastumet gant Tangi)

Ha gwechoù all un dalvoudegezh hipokoristik, maget gant an druez :

eñ oa marvet, paourkaezh den

eñ oa marvet, paour-kaezh den

[ẽ: wa 'mɑrwət 'pokəs de:n]

il était mort le pauvre homme

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

glizh-veure war al leur a lake ar paourkaezh kouer seder

eñ a rae derzhienn prim

[hɛ̃: rɛ 'dɛrjɛn prim]

lui faisait des fièvres rapidement

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

Ar paourkaezh kazeg ne fiñve tamm ebet

Ar paour-kaezh kazeg ne fiñve tamm ebet. Hoñ a vije fur eno.

['pokəs'kaːzəg 'vĩwe 'tãmbet – 'hõ viʒe 'vyːʁ 'eno]

La pauvre jument ne bougeait pas du tout. Elle était sage là.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

paourkaezh bugale

paour-kaezh bugale

['pɔkɛs by'gɑ:le]

pauvres enfants

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Ne vez ket kemmet an anv war-e-lerc'h.

6. Astez ?

Ar ger astez ne vez kavet nemet raklakaet en hom c'horpus. Kevreañ a ra Favereau anezhañ en e c'heriadur en linenn da lastez (immonde), gant an l kentañ o vont a-raok, ha d'an adverb asez (assez). Ur skwer dioutañ a ro :

#ul lastez aotrou (& un astez /'astɛz\ / péjorativement : espèce de petit monsieur)

Un toulladig skwerioù hon eus-ni dastumet :

aze e veze graet un tamm astez uzin hag e veze bleud ha traoù

e oa bet lâret din, ma dad 'na bet lâret se din, aze e vije graet un tamm... un astez uzin hag e vije bleud ha traoù, hag e vije leun xxx ( ?), Kerlogodenn

[wa be ˌlɑˑɹət ˈtĩ - mə ˈdɑːd na be ˌlɑˑɹət se ˈdĩ - ˈɑhe̞ ˌviʒe gwɛ tɑ̃m - ˌnɑstəz ˈyːzin a ˌviʒe ˈblœt a ˈtɾɛw - a viʒe ˈlœˑn ? - ke̞ɹlo̞ˈgo̞ːdən]

et on m'avait dit ça, mon père m'avait dit ça, là on avait fait une petite... une espèce d'usine, et il y avait de la farine et tout, et c'était plein de xxx ( ?), Kerlogodenn

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

fleur-goukoug, dam hola, gant un astez euh... ben clochette

fleur-goukoug, dam hola, gant un astez euh... ben clochettes, pas clochettes ma kerez met euh... ruz-mouk aze

[flœr’gukuk dɑ̃m hola gɑ̃n ’nɑstəz ə bɛ̃ klo’ʃɛt pas klo’ʃɛd me ’ke:rɛs mɛd ə ɾy mug ’ɑhe]

l'orchis mâle, eh bien alors, avec une espèce euh... ben clochettes, pas des clochettes si tu veux mais euh... rouge violettes là

Janed Merrien, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

un astez louzaouenn

un astez louzaouenn

[ə 'nɑstəz lu'zuən]

une espèce de mauvaise herbe

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

hennezh zo un astez louzoù, n'eo ket ?

hennezh zo un astez louzoù, n'eo ket ?

[hẽ̞:s so 'nɑstəz 'lu:zo nɛ kət]

celui-là c'est une espèce de mauvaise herbe, non ?

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

un astez melchon eo

un astez melchon eo

['nɑstəz 'mɛlʃɔ̃n e̞]

c'est une espèce de trèfle

Janed Merrien, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

N'en deus ket astez un arliv gwashaat en hom skwerioù. Troet e c'hall bezañ gant une espèce de. N'eus kemmadur ebet war-e-lerc'h.

Met daoust hag-eñ hon eus aze un anv-gwan ? N'omp ket sur-kaer a gement-se.

Tangi YEKEL, gwengolo 2019

Skwerioù ouzhpenn :

Kozh kac'her.

Kozh kac'her.

[kos'kaːhəʁ]

Sale chieur.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

me a gollfe ma skiant gant ar c'hozh telefon-se

me a gollfe ma skiant gant ar c'hozh telefon-se

[me 'gɔlfe mə 'ski:ən gɑ̃n ə ho̞s te'lefɔn ze]

je perdrais la tête avec ce fichu téléphone

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

hag e oa arri ur c'hozh serjant

hag e oa arri ur c'hozh serjant

[a wa ɑj ə ho:z 'zɛɹʒɑ̃n]

et un fichu sergent était arrivé

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh paperioù !

kozh paperioù !

koz papéro !

[koz papeʁo]

sale paperasse !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

kozh fardaj

kozh fardaj

koz fardach

[koz faʁdaʃ]

choses inutiles

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

N'eus ket kozh botez ebet ken na gava ket he far.

N'eus ket kozh botez ebet ken na gava ket he far.

Neus keu koz voteus bét kén na gava keut i bar.

[nøs kø koz votəs bet ken na gava køt i baʁ]

Il n'y a pas une vieille chaussure qui ne trouve pas sa paire.

Martial Ménard : N’eus ket a gozh votez / Na gav he farez, il n’y a pas de vieille chaussure qui ne trouve sa pareille (= tout le monde trouve chaussure à son pied, même les plus laids ; correspond au proverbes français : il n’est de si méchant pot qui ne

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

Ober kozh kroc'hen.

Ober kozh kroc'hen.

Obeur koz kroheun.

[obəʁ koz kʁohən]

Faire de vieux os.

Petit florigène des expressions populaires bretonnes Coop Breizh Martial Ménard page 55 : "ober kozh kroc'hen faire vieille peau […] faire de vieux os […]"

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

me oa o c'hortoz ar c'hozh ki-se d'arruout

me oa o c'hortoz ar c'hozh ki-se d'arruout

[me wa 'hɔrtoz ho:s 'ki: ze 'dɑjut]

j'attendais que ce sale cabot n'arrive

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ur charre gant ar c'hozh feuilhennoù-se

ur charre gant ar c'hozh feuilhennoù-se

[’ʃɑre gɑ̃n ho:s fœ’ʎeno ze]

un cirque avec ces sales feuilles [paperasse]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

me 'meus charre gant ar c'hozh person-se

me 'meus charre gant ar c'hozh person-se hag ac'hann hag aleshont

[me møs 'ʃɑre gɑ̃n hos 'pɛrsɔ̃n ze a hɑ̃n a le'sɔ̃n]

j'ai eu des embêtements avec ce sale curé-là, et ceci et cela

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh boestoù

kozh boestoù

[koz 'gwe:ʃo]

de piètres boîtes

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

petra a c'hoari d'ar c'hozh moasonneuz-mañ emezañ

petra a c'hoari d'ar c'hozh moasonneuz-mañ emezañ

[pɾɑ hwɑj də hoz mwaso’nøz mɑ̃ meɑ̃]

qu'est-ce qui arrive à cette sale moissonneuse-ci dit-il [lieuse]

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ur c'hozh ti

un ti, ur c'hozh ti

[ən ti: ə ’hosti]

une maison, une vieille maison

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ar c'hozh oto

ar gozh oto

[ə go:z ’oto]

la vieille voiture [voiture pourrie]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh brezhoneg

kozh brezhoneg

[ko:z bre'zɔ̃:nək]

le sacré breton [du catéchisme]

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh tud

kozh tud

[kos'tyt]

des personnes pénibles

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

daou gozh gisti

daou gozh gisti

[dow go:z 'gisti]

deux vieilles biques

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

petra a c'hoari gant ar c'hozh raskenn-se 

petra a c'hoari gant ar c'hozh raskenn-se ? honnezh zo an tan en he askorn bras !

[prɑ hwɑj gɑ̃n ə ho:z 'rɑskən ze hɔ̃:s so ən tɑ̃:n ni ˌɑskɔrn'brɑ:s]

qu'est-ce qu'il lui prend à cette vieille salope ? elle a du feu dans son grand os [dans son sexe, elle est en chaleur] !

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

arru eo faegegek ganin gwelet ar c'hozh robenn-se

arri eo faegegek ganin gwelet ar c'hozh robenn-se

[aj e̞ fɛgɛ’gɛk kə’nĩ gwe̞l ə hoz 'ʁo:bən ze]

je ne supporte plus de voir cette fichue robe-là

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ar c'hozh erc'h brein-mañ

arri eo poent da... ar c'hozh erc'h brein-mañ achuiñ

[ɑj ɛ pwɛn da hoz nɛrh bɾɛɲ mɑ̃ a’ʃy:ĩ]

il est temps que cette saleté de neige se termine

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ma c'hozh botoù

ha ma votoù a oa bepred gan... ma gozh botoù a oa ganin c'hoazh, ha fidedoun ! aet e oan evel e oan kwa, hag aze 'nea gwelet eu... un Almantez, pa oan o lavourat war ar voie, 'dea gwelet, ar plac'h, 'dea gwelet penaos e oa botoù toull ganimp ha... e oa deut da degas eu... botoù-koad din, ha neuze... chifonioù da... da... da lakat anezhe da... en-dro da ma dreid kwa

[a mə 'voto wa 'bopəd gə'n - mə go:z 'boto wa gə'nĩ hwas - a: fidə'du:n ɛd wɑ̃n wɛl ə wɑ̃n kwa - a 'ɑhɛ 'nea 'gwe̞:ləd ə - ən al'mɑ̃ntəs pə wɑ̃n o la'bu:ɹə waɹ vwa - 'dea 'gwe̞:lət - plɑh - 'dea 'gwe̞:lət pə'nɔ̃:z ə wa 'buto tul gə'nim a - wa dœd dɛz ə - ˌboto'kwat tĩ - a 'nœ:he - ʃi'fɔ̃ɲo də də - də 'lɑkəd nɛ də - dɾo də mə dɾɛjc kwa]

de dieu ! j'étais allé comme j'étais quoi, et là une Allemande... avait vu euh... quand je travaillais sur la voie, elle avait vu, la femme, elle avait vu que nous avions des chaussures trouées et... elle était venue m'apporter euh... des sabots de bois, et alors des chiffons pour... pour... pour les mettre... autour de mes pieds quoi

Jañ ar Bihan, 1918, Bear (dastumet gant Tangi)

'teus ket ur c'hozh botchoù du ganin 

'ma goulennet gantañ « 'teus ket... 'teus ket ur c'hozh botchoù du ganin ? – me 'meus c'hoant da viret ar re-seoù ivez emezañ da... da balat », botchoioù du aze

[ma 'gu:lə 'gɑ̃ntɑ̃ tøs kəd tøs kə hoz 'bɔtʃo dy: gə'nĩ me møz hwɑ̃n də 'vi:rə zew ije meɑ̃ da də 'bɑ:ləd ə bɔ'tʃojo dy: 'ɑhe]

je lui avais demandé « tu n'as pas... tu n'as pas une vieille paire de bottes noires pour moi ? – moi je veux garder celles-là dit-il pour... pour bêcher », des bottes noires là

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ar c'hozh vachin-se !

ar c'hozh vachin-se !

[ho:z 'vɑʃin ze]

ce truc de merde là !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

« kozh koukoug, kozh koukoug »

koukoug ha pa oa arri prest da bartiañ « kozh koukoug, kozh koukoug »

['kukug a pe wa ɑj pʁe̞st tə paʁ'ti:ɑ̃ ko̞s 'kukuk ko̞s 'kukuk]

« coucou », et quand il est prêt à partir, « vieu coucou, vieu coucou »

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

amañ 'ba ar Frañs e oa kozh kazernioù...

amañ 'ba ar Frañs e oa kozh kazernioù...

['ɑ̃mɑ̃ bah vɾɑ̃:z wa koz ka'zɛɹɲo]

ici en France c'étaient des casernes minables...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hemañ n'eo ket aezet ar c'hozh kreion moarvat

hemañ n'eo ket aezet ar c'hozh kreion moarvat

['hemɑ̃ nɛ kəd 'ɛ:zɛd ə hos'krɛjɔ̃n ma'hɑt]

celui-ci n'est pas commode ce sale crayon sans doute

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

kozh kontillier

kozh kontillier

koz kon-tiyoe

[koz kõtijœ]

de mauvais couteaux

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)