Temoù
War ar santadurioù
-
🔗 arri eo poent din mont d'ar gêr, peotramant e vo aet mamm 'ba ar gador-sarmon
[ɑj ɛ pwɛn dĩ mɔ̃n də ge̞:r pə’tɑ̃mɑ̃n vo ɛd mɑ̃m bar ’gɑ:dɔr ’zɑrmɔ̃n]
il est temps que je rentre à la maison, sinon maman [ma femme] ira dans la chaire [pour me sermonner]
Gant : Dominik Baodour, ganet e 1965 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Pleuzal.
Kalz gerioù a vez distroet er familh (argot familial ?)Dastumer : Tangi
-
🔗 aet eo 'ba 'r gador-sarmon
[ɛd ɛ bar 'gɑ:dɔr 'zɑrmɔ̃n]
elle est allée dans la chaire [elle s'est mise en colère]
Gant : Dominik Baodour, ganet e 1965 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Pleuzal.
Kalz gerioù a vez distroet er familh (argot familial ?)Dastumer : Tangi
-
🔗 aet eo e revr war e chouk
[ɛd ɛ i rɛ:r war i ʃuk]
son cul est allé sur ses épaules [il est vexé de ne pas avoir eu ce qu'il escomptait]
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
🔗 paour-kaezh gleb-dour, devet e di gant glav
['pokɛz gleb'du:r 'dɛwəd i di: gɑ̃n glɑw]
pauvre mouillé-par-l'eau, sa maison brûlée par la pluie [quelqu'un de malade, ou qui fait semblant, cherchant à inspirer la pitié]
Gant : Dominik Baodour, ganet e 1965 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Pleuzal.
Kalz gerioù a vez distroet er familh (argot familial ?)Dastumer : Tangi
-
🔗 ma sac'h war da fri a rafe ur c'haer a lunedoù dit
[mə zɑh war də vri: 'rɑfe hɛ:r ly'ne:do dit]
mes couilles sur ton nez te feraient de belles lunettes [en colère]
Gant : Dominik Baodour, ganet e 1965 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Pleuzal.
Kalz gerioù a vez distroet er familh (argot familial ?)Dastumer : Tangi
-
🔗 Manet e fri war ar gloued.
['mɑ̃:nəd i vʁi waʁ glœt]
être en échec.
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
🔗 Pa 'neus kuitaet ac'hanon eo manet ma fri war ar gloued !
Pé neus kuita:d danw è man-neut me vri war gloet !
[pe nøs kwi'ta:d ãw ɛ 'mã:nət mə vʁi waʁ glœt]
Quand elle m'a quitté, j'étais désespéré !
Petit florigène des expressions populaires bretonnes Coop Breizh Martial Ménard page 87 : "chom ar fri war ar gloued rester le nez sur la barrière C’est ressentir une déception due à un échec, rester le bec dans l’eau."
Gant : paotr, ganet e 1951 e Pabu, o chom e Bear, tud bet ganet e Runan / Sant Laorañs.
O chom en Bear abaoe 'neus 4 bloaz.Dastumer : Julien
-
🔗 Manet oa e c'henoù war c'hwec'h eur.
[ˈmɑ̃ːnəd wa i 'he:no waʁ 'hwɛx əʁ]
Il est resté bouche bée.
Petit florigène des expressions populaires bretonnes Coop Breizh Martial Ménard page 95 : "chom e c’henoù war c’hwec’h eur rester la bouche sur six heures […] rester bouche bée […]"
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
🔗 Hennezh oa aet war gein ar marc'h.
Hins wa èd war gègn marc'h.
[hɛ̃s wa ɛd waʁ gɛŋ maʁx]
Il était jaloux.
Le langage figuré Emgleo Breizh Jules Gros page 77 : Eet eo war varh Amon, il est monté sur le cheval d'Aymon (il est jaloux de sa femme)14. On dit aussi tout simplement : eet eo war gein ar marh, il est monté sur le dos du cheval (même sens). Boyar a val
Gant : Eliane Pichouron, ganet e 1929 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Bear.
Dastumer : Julien
-
🔗 Eñ zo aet war gein marc'h.
E zo èt war gègn marc'h.
[e zo ɛt waʁ gɛŋ maʁx]
Il est jaloux.
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 Aet eo war gein marc'h.
èdè war gègn marc’h.
[ɛdɛ waʁ gɛŋ maʁx]
Il est jaloux.
Gant : Mariannick ar Bihan, o chom e Bear.
Dastumer : Julien
-
🔗 Sevel war an tu mat.
Séveul war tu mat.
[sevəl waʁ ty mat]
Se lever du bon pied. [Se lever de bonne humeur.]
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 Sevel war an tu fall. Grignous.
Séveul war tu fal.
[sevəl waʁ ty fal] [gʁiɲus]
Se lever du mauvais pied [Se lever sans entrain] Grognon.
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 Moan e revr.
Mwan i rèr.
[mwãn i ʁɛʁ]
Il n'en mène pas large.
Petit florigène des expressions populaires bretonnes Coop Breizh Martial Ménard page 72 : "moan eo revr gantañ il a le cul mince […] quand on est pas trop rassuré […] qu'on n'en mène pas large […]""
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
🔗 Homañ zo ganet e-kichen an dour.
Hon-man zo gan-neut kicheun dour.
[hõmã zo gãnət kiʃən duʁ]
Elle pleure facilement.
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 Boutañ e revr war e chouk.
Boutan i rèr war i chouk.
['butã i ʁɛʁ waʁ i ʃuk]
Sortir de ses gonts. [Réagir au quart de tour face à une remarque, s'énerver.]
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 Arru zo c'hwenn d'e gerc'henn.
Ay zo hwèn di gèheun.
[aj zo hwɛn di 'gɛhən]
Il commence à s'inquiéter.
Gant : Daniel ar Bihan, ganet e 1950 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Bear.
Bet neus labouret 'ba Penn-ar-Bed, ha desket traoù klevet enoDastumer : Julien
-
🔗 Arru zo c'hwenn d'e gerc'henn.
Ay zo hwèn di gèheun.
[aj zo hwɛn di ’gɛhən]
Il commence à s'inquiéter.
Gant : Mariannick ar Bihan, o chom e Bear.
Dastumer : Julien
-
🔗 E zo arru c'hwenn e loeroù.
é zo ay hwèn i lwéro.
[e zo aj hwɛn i lweʁo]
Il les a molles !
Gant : Daniel ar Bihan, ganet e 1950 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Bear.
Bet neus labouret 'ba Penn-ar-Bed, ha desket traoù klevet enoDastumer : Julien
-
🔗 E zo arru c'hwenn e loeroù.
é zo ay hwèn i lwéro.
[e zo aj hwɛn i lweʁo]
Il les a molles !
Gant : Mariannick ar Bihan, o chom e Bear.
Dastumer : Julien
-
🔗 Arru eo ar sadorn noz gantañ.
Ayè zadorn nons gantan.
[ajɛ 'za:dən 'nõ:s gãtã]
Il est étourdi. [Il est ailleurs, comme s'il était émêché un samedi soir.]
Gant : paotr, ganet e 1951 e Pabu, o chom e Bear, tud bet ganet e Runan / Sant Laorañs.
O chom en Bear abaoe 'neus 4 bloaz.Dastumer : Julien
-
🔗 Arru eo ar sadorn noz ganti.
Ayè zadorn nons ganti.
[ajɛ 'za:dən 'nõ:s gãti]
Elle est étourdie.
Gant : paotr, ganet e 1951 e Pabu, o chom e Bear, tud bet ganet e Runan / Sant Laorañs.
O chom en Bear abaoe 'neus 4 bloaz.Dastumer : Julien
-
🔗 Ober gwad fall.
Obeur gwad fal.
[obəʁ gwad fal]
Faire du mauvais sang.
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
🔗 Lak he gwad da dont dour Javel.
Lak i gwad de don-n dour javèl.
[lak i gwad də dõn duʁ ʒavɛl]
Le faire tourner en bourrique. [litt. Faire devenir son sang en eau de javel]
Gant : Daniel ar Bihan, ganet e 1950 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Bear.
Bet neus labouret 'ba Penn-ar-Bed, ha desket traoù klevet enoDastumer : Julien
-
🔗 Lak he gwad da dont dour Javel.
Lak i gwad de don-n dour javèl.
[lak i gwad də dõn duʁ ʒavɛl]
Le faire tourner en bourrique.
Gant : Mariannick ar Bihan, o chom e Bear.
Dastumer : Julien
-
🔗 H a ma gwad da dour.
Ha me gwad dour.
[ha mə gwad duʁ]
Je perds mes moyens. [litt. Mon sang se transforme en eau]
Gant : paotr, o chom e Bear.
Dastumer : Julien
-
🔗 H a ma gwad war tu gin.
Ha me gwad wa tu gi-n.
[ha mə gwad wa ty gin]
Mon sang se met à l'envers.
??? il a entendu dire mais ne connaît pas le sens exact
Gant : paotr, ganet e 1951 e Pabu, o chom e Bear, tud bet ganet e Runan / Sant Laorañs.
O chom en Bear abaoe 'neus 4 bloaz.Dastumer : Julien
-
🔗 N'emañ ket e saout er gêr.
Man keut i zowt gèr.
[mãn kət i zowt gɛʁ]
Il est malade.
Petit florigène des expressions populaires bretonnes Coop Breizh Martial Ménard page 40 : "n'emañ ket e vuoc'h vrizh er gêr sa vache pie-noir n'est pas à la ferme Se dit de quelqu'un qui paraît être très contrarié ou de fort mauvais humeur ; on dit aussi
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 N'emañ ket tout e saout er gêr.
Man keut tout i zowt gèr.
[mãn kət tut i zowt gɛʁ]
Il est inquiet, pas en forme [litt. Toutes ses vaches ne sont pas à la maison]
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 Meus aon n'emañ ket tout e saout er gêr.
Meus anwan-n man keut tout i zowt gèr.
[møs ãwãn mãn kət tut i zowt gɛʁ]
Je crois qu'il n'est pas en forme. [Il n'a pas d'appétit, il n'a envie de rien.]
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
👂 🔗 e-kichen an nen, an nen ne grede ket evel a vez lâret, ne grede ket lâret e veze e revr dezhañ
[’kiʃən nen nen gʁe’de kə wɛl ve ’lɑ:ʁəd gʁe’de kə lɑ:ʁ viʒe i ʁɛ:ʁ deɑ̃]
alors que nous, on n'osait pas, comme on disait, on n'osait pas dire que notre cul était à nous
Gant : Jañ ar Wern, ganet e 1934 e Bear, o chom e Sant Laorañs, tud bet ganet e Bear / Ploueg.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 aet eo e revr war e chouk, pa veze fachet
[ɛd ɛ i ʁɛ:ʁ waʁ i ʃuk pe viʒe 'vɑʃət]
elle est fâchée, quand elle était fâchée
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 hag e kavi da lâret eu... eñ n'eo ket aezet en em adresiñ dezhañ, hennezh eo tener e gostezennoù
[a 'gɑ:vi də lɑ:d ə hẽ̞ nɛ kəd 'ɛ:zɛd nɔ̃n a'dɹɛsĩ deɑ̃ hẽ̞:z e̞ 'te:nəɹ i gɔs'teno]
et tu trouveras à dire euh... ce n'est pas facile de s'adresser à lui, celui-là est susceptible [litt. ses côtes sont sensibles]
Gant : Lusieñ Minous, ganet e 1926 e Brelidi, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Sant Laorañs / Koadaskorn.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 homañ eo aet he revr war he chouk
['homɑ̃ e̞ ɛd i ʁɛ:ʁ waʁ i ʃuk]
celle-ci s'est vexée [litt. son cul est allé sur ses épaules]
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 evel ur pesk 'ba... war ur bod lann
[wɛl ə pesk ba waɹ bud'lɑ̃n]
comme un poisson dans... sur une branche d'ajonc [personne mal à l'aise]
Frazenn dastumet e-maez Bro-Vear
Gant : Solañj Beuvan, ganet e 1949 e Lanvezeeg, o chom e Kawan, tud bet ganet e Rospez / Prad.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 eñ n'emañ ket en e vleud ya
[hẽ̞: mɑ̃ kə ne vlœd ja]
lui il n'est pas à l'aise
Frazenn dastumet e-maez Bro-Vear
Gant : Solañj Beuvan, ganet e 1949 e Lanvezeeg, o chom e Kawan, tud bet ganet e Rospez / Prad.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 me a oa kouezhet ma divvrec'h diganin pa oa lâret din e oa un cancer
[...]
les bras m'en était tombé quand on m'avait dit que c'était un cancer
Frazenn dastumet e-maez Bro-Vear
Gant : Jan Garion, ganet e 1936 e Logivi-Plougraz, o chom e Plufur, tud bet ganet e Logivi-Plougraz / Plougraz.Dastumer : Tangi
-
🔗 bet 'meus ur figezenn
[ˌbed møz viˈɟeˑzən]
j'ai connu un drame [décès de l'épouse]
Gant : Dominik Baodour, ganet e 1965 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Pleuzal.
Kalz gerioù a vez distroet er familh (argot familial ?)Dastumer : Tangi
-
🔗 Sart evel pemp gwenneg.
Zart vèl pèm gwènèk.
[zaʁt vɛl pɛm gwɛnɛk]
Joyeux comme cinq sous. [très joyeux]
Le langage figuré Emgleo Breizh Jules Gros page 36 : Seder a oa evel pemp gwenneg, il était gai comme cinq sous, (gai comme un pinson).
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien