Brezhoneg Bro-Vear

Galleg > Brezhoneg

savoir

gouzout

Gwelet ivez ar bajenn displegadurioù.

Met bepred a-wezhioù, pa 'nije ezhomm da c'houzout un dra bennak, e deue da c'houlenn gant Papa du-mañ.

Mè boped (a)wêjo, pa nijé émm de hoût 'n dra bénnak, dé de houl gan Papa du-mañ.

Mais aprfois, quand il avait besoin de savoir quelque chose, il venait demander à Papa chez nous.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

1. Ha feiz, hennezh na renket kemer... 2. La suite goude. 1. La suite goude neuze, da arat an douar ha d'ober tout an traoù ha da c'houzout petra lakat pelec'h ha tout.

1. A fé, heñ na rènke kémèr… 2. La suite koudé. 1. La suite koudé neuhé, da ared ’n douar a d’or tou ’n trèw, a de hoût pra laket plèh a tout.

1. Et il avait du prendre... 2. La suite après. 1. La suite après, pour labourer la terre et tout, et pour savoir ce qu'il fallait mettre où et tout.

1. Plac'h, 1925, Trezelan (Bear)
2. Plac'h, 1946, Pederneg
(dastumet gant Riwal)

Ret eo gouzout pelec'h.

[ʁɛd e̞̞ guːt plɛχ]

Il faut savoir où [ça se trouve].

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

da c'hoût muioc'h

[də hu:d 'myɔh]

pour savoir plus

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

goût an traoù ervat

[gu:n trɛw vɑ:t]

connaître très bien, par cœur

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a rez

[gu:d ə rɛs]

tu sais

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a ran mat...

[gu:d ə ʁɑ̃ mɑ:d]

je sais bien...

traduction

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

hag arriout 'ba 'r skol hep goût ger ebet

[ag ’ajut bar sko:l heb gu:d gir'bet]

et arriver à l'école sans savoir le moindre mot

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a ran

[gu:d ə rã]

je sais

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Just ya. (Vez klevet diouzhtu an aksant.) Gant an aksant e vez gouvezet ya. (Ya, ya dre se oarez.) Ha me a gaoze brezhoneg dionte neuze, neuze e vez lorc'h en enne, sur ya, ne chomont ket pell !

[ʒys ja - gɑ̃n ˈnaksɑ̃n ve guˈveət ja - a me ˈgoze bʁeˈzɔ̃nək ˈdɔ̃tɛ a ˈnœe ˈnœe ve loʁh ˈnenɛ zyʁ ja ʃoˈmɛɲ cə pɛl]

Oui exactement. (On entend tout de suite l'accent.) Avec l'accent on sait [tout de suite] oui. (Oui, oui tu sais comme ça.) Et moi je leur parles en breton alors ils sont contents, oui certainement, ils ne restent pas longtemps ! [démarchage téléphonique]

[bezañ lorc'h en ennañ [ˈbeɑ̃ loʁs ˈnenɑ̃] signifie « être content » d'après le locuteur; et non pas « être fier » ]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Miret... miret e int sur a-walc'h met gouzout pelec'h emaint ne oaran ket hañ pe emaint 'ba ar maeri pe 'ba... 'ba Sant Brieg. Unan daou a zo (?).

[ˈmiʁə ˈmiʁəd iɲ ˈzywɑh mɛ gut plɛʁh mɑ̃ɲ waˈʁɑ̃ kəd ɑ̃ pe mɑ̃ɲ ba ˈmɛʁi pe baː pe ba zɑ̃ ˈbʁiək yn dow zo]

Ils sont conservés sans doute mais qu'en à savoir ou je ne sais pas hein s'ils sont à la mairie [de Bear] ou à Sant Brieg. Un des deux (?).

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ne oaran ket petra sinifi met se eo mann ebet.

[waˈʁɑ̃ kə pʁa ziˈnifi mɛ ze ɛ mɑ̃n bet]

Je ne sais pas ce que ça signfie mais ce n'est rien.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Te a oar traoù hañ.

[te waʁ tʁɛw ɑ̃]

Tu en sais des choses.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Hini ebet dionte a oar ar brezhoneg ?

[ˈhini be ˈdɔ̃tɛ waʁ bʁeˈzɔ̃nək]

Aucun d'entre eux ne connait le breton ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ya sur ya, ne oar ket ger brezhoneg ebet.

[jɑ zyʁ jɑ ˈwɑːʁ kə giːʁ bʁeˈzɔ̃ːnək bet]

Oui c'est sûr il ne sait pas un mot de breton, pas le moindre mot de breton.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

gouzout (n'onn ket)

N'onn ket penaos chom en e sav !

[ˈnɔ̃ kə pəˈno ʃom i zɑː]

Je ne sais pas comment elle tient debout !

[en mangeant si peu] 

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Arri e zo bet n'onn ket pet kwech.

[ˈaj zo be ˈnɔ̃ kə pet kweʃ]

Il y en a eu je ne sais combien de fois. [du vent]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

N'onn ket penaos e vez lâret se.

[ˈnɔ̃ kə peˈnɔ̃ ve lɑːʁ ze]

Je ne sais pas comment ça se dit.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

me n'onn ket hañ

[me nõn kəd ã]

moi je ne sais pas

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

me n'onn ket 'vat

[me 'nõ kə hat]

moi je ne sais pas

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

n'ouzon ket

[nu'zɔ̃n kət]

je ne sais pas

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

aze n'onn ket kaer

['ɑhe nõn kə kɛr]

là je ne sais pas trop, pas bien

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

n'onn ket kaer 'vat

[nɔ̃n kə kɛr ha]

je ne sais pas trop

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

n'onn ket

[nɔ̃n kət]

je ne sais pas

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ya met me n'onn ket

[ja mɛ me nɔ̃n kət]

oui mais moi je ne sais pas

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ah, me n'onn ket hañ, met...

[a me nɔ̃n kəd ɑ̃ mɛ]

ah, moi je ne sais pas mais...

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

me n'onn ket se 'vat

[me nɔ̃ŋ kə se hat]

moi je ne sais pas ça

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

n'onn ket kaer

[nɔ̃ kə kɛ:r]

je ne sais pas trop

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

me n'onn ket

[me nɔ̃ŋ kə]

moi je ne sais pas

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

ur sac'h goullo, paotr, ne choma ket en e sav, met ur sac'h leun, a ra, ya, goût a ouzit

[zɑh ’gulu pot ’ʃɔma kə ni zɑ: mɛ zɑh lœ:n ra ja gu:d ’u:zət]

un sac vide ne tient pas debout, mais un sac plein, le fait, oui, vous savez

forme courante vers Plounevez-Moedeg

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

n'onn ket 'vat

[nɔ̃n kə ha]

je ne sais pas

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

pa 'to fin... me n'onn ket petra eo « sarcler » hañ !

[pa to fi:n - me nɔ̃ kə pʁa he̞ ... ɑ̃]

quand tu auras fini... je ne sais pas ce que veut dire « sarcler » hein !

traduction

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

n'onn ket penaos e terc'hfont

[nõ kə pə'no:z 'dɛrhfõɲ]

je ne sais pas comment ils tiendront [le coup]

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

ma emañ o vont da n'onn ket pelec'h du-hont

[ma mɑ̃ fɔ̃n də nɔ̃ kə pe'le̞h dyən]

s'il va je ne sais où là-bas

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a ouzon avat !

[gu:d ɔ̃n hɑt]

mais je sais oui !

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

me n'onn ket euh...

[me nɔ̃n kəd ə]

moi je ne sais pas euh...

Eme Toudig, 1937, Bear (dastumet gant Tangi)

gouzout (n'oufen ket)

n'oufen ket koll anezhe hañ

['ufɛn kə kɔl nɛ: ɑ̃]

je ne saurais les perdre hein [poules et coq]

Janed Merrien, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

gouzout (oar-)

Ha nann, me ne oaran ket ober se emezañ. Daon, me ne ouien ket ivez da gentañ.

A nann, mé oaran ked or zé méañ. Dañwn, mé ouièn ked ie de gèntañ.

Ah non, moi je ne sais pas faire ça, dit-il. Dame, moi non je ne savais pas au début.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Te a oar se... petra a oa du-mañ !

Té oar zé... pra oa du-mañ !

Toi tu sais ça ? Ce qu'il y avait chez nous. [ironique]

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Gouzout a oarez petra eo leueoù ?

Goud oarès pra ’h è lwèio ?

Tu sais ce que c'est, leueoù [des veaux] ?

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

E Pederneg ne oaran ket neuint kourant c'hoazh n'on ket sur neuint kourant c'hoazh e Pederneg.

[peˈdɛʁnɛk wɑˈʁɑ̃ kə nɛjn ˈkuʁɑ̃n hwɑs ˈnɔ̃ː kə zyʁ nɛjn ˈkuʁɑ̃n hwɑs peˈdɛʁnɛk]

À Perderneg je ne sais pas [si] ils ont du courant, je ne suis pas sûr qu'ils aient du courant à Perderneg.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ganti a oari brezhoneg sell !

[ˈgɑ̃ti ˈwɑʁi bʁeˈzɔ̃nək səl]

Tu vas apprendre le breton avec !

[ironique]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Marteze hañ ne oaran ket dutout ebet ya.

[maˈteze ɑ̃ wɑˈʁɑ̃ kə dytu be ja]

Oui peut-être hein je ne sais pas du tout.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Te a oar leun a draoù, kerzh te d'ober !

[te waʁ lœːn dʁɛw kɛs te doːʁ]

Toi tu sais pleins de choses, vas-y toi !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

(T. : 'do ket c'hoant d'ober boued hañ !) met goût a oaran se avat !

[mɛ guːd ə ˈwɑːʁɑ̃ ze hat]

(T. : elle ne voudra pas faire à manger hein !) mais je sais ça évidemment !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

'oaremp ket

[wa'ʁɛm kət]

nous ne savions pas

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

e oare a-walc'h 'h aen da di ar medesin

['wɑ:rɛ wɑh hɛn di: mə'dœsin]

elle savait bien que j'allais chez le médecin

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a oarin

[gu:d ə ’wa:rĩ]

je saurais

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

1. me a oar a-walc'h e vez lâret en brezhoneg 2. koulskoude 'neus un anv ivez

1. [me wɑ:r ə'wɑh ve 'lɑ:rə bre̞'zɔ̃:nək] 2. [kus'ku:de nøz 'nɑ̃:no ie]

1. je sais bien qu'on le dit en breton 2. pourtant il a un nom aussi

1. Selina Jagin, 1920, Bear
2. Ifig Bihan, 1915, Bear
(dastumet gant Tangi)

goût a oar pelec'h mont, 'h a direktamant, pa digoran an nor warni e tebr un tamm boued peogwir e lakan boued, ha goude 'h a da dewiñ

[gu:d ə wɑ:r pə'le̞h mõn ha diʁɛk'tɑ̃mɑ̃n pe ’djorã no:r warni dɛp tãm bwet py’gy:ʀ lɑkɑ̃ bwet a ’gu:de ha də ’dɛwĩ]

elle sait où aller, elle va directement, quand j'ouvre la porte sur elle, elle mange un peu de nourriture puisque je lui mets de la nourriture, et après elle va pondre

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

anzav e oarez a-walc'h petra eo

['ɑ̃nzav 'wɑ:rɛz wɑh prɑ hɛ]

tu sais bien ce que c'est que « avouer »

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

hoñ a oar un dra bennaket deus se

[hɔ̃: wɑ:r ndrɑ: bə'nɑkə døs se]

elle sait quelque chose de ça [elle s'y connait]

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a oare ar galleg

[gu:d ə 'wɑ:rɛ 'galək]

il savait le français

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a oar pelec'h e oa er skol

[gu:d ə wɑ:r ple̞h wa sko:l]

elle sait bien où elle était à l'école

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oaran ket diouti

['wɑ:rɑ̃ kə 'dɔ̃nti]

je ne sais pas bien [comment la cafetière fonctionne]

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

peogwir e oarent a-walc'h ne raje mann ebet

py'gyr 'wɑ:rɛɲ wah 'raʃe mɑ̃n bet]

puisqu'ils savaient bien qu'il ne ferait rien [handicapé]

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

me ne oaran ket kalz deus ar plantennoù

[me 'wɑ:rɑ̃ kə kalz døs plɑ̃n'teno]

je ne connais pas beaucoup les plantes

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

ha Lucienne ne oara ket ivez

[a ly'sjɛn 'wɑ:ra kəd ie]

et Lucienne ne sait pas non plus

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a oaren ne oa ket bet pell

[gu:d ə 'wɑ:rɛn wa kə be pɛl]

je savais qu'il n'avait pas été longtemps

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oaramp ket mann ebet diouti

['wɑ:rɑ̃m kə mɑ̃n bet 'tjɔ̃nti]

nous ne savons rien d'elle

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oaromp ket mann ebet dioutañ

['wɑ:rɑ̃m kə mɑ̃n bet 'dɔ̃ntɑ̃]

nous ne savons rien de lui

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oaran ket

['wɑ:rɑ̃ kə]

je ne sais pas

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oaran ket mann ebet deus al lin

['wɑ:rɑ̃ kə mɑ̃n bed døz li:n]

je ne sais rien au sujet du lin

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a oarez anezhi ?

[gu:d ə 'wɑ:rɛz nɛj]

tu l'as connais [la blague] ?

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

den ebet na oar tout

[de:n be wɑ:r tut]

personne ne sait tout

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

te a oar bern

[te wɑ:r bɛrn]

tu sais beaucoup

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

me ne oaran ket

[me 'wɑ:rɑ̃ kə]

moi je ne sais pas

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oaran ket, n'eo ket aezet goût petra a vez deus revr ar c'hi a-raok 'nez kac'het

['wɑ:rɑ̃ kət nɛ kə 'ɛ:zəd gu:d prɑ ve døz rɛ:r ə hi: ro:g ne 'kɑhət]

je ne sais pas, ce n'est facile de savoir ce qu'il y a au cul du chien avant qu'il n'est chié [réponse humoristique quand on ne peut répondre à une question]

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

me a oar a-walc'h 'vat

[me wɑ:r ə’wɑx hɑ]

je le sais parfaitement [j'en suis pleinement conscient]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

hag evel-se e oaren a-walc'h petra a lâre

[a və'se 'wɑ:rɛn ə'wɑh prɑ 'lɑ:rɛ]

et comme ça je savais assez bien qu'est-ce qu'il disait

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ar re-se ne oaran mann ebet dioute hañ

['reze 'wɑ̃rɑ̃ kə mɑ̃ bet tjɔ̃tɛ ɑ̃]

celles-là je ne sais rien sur elles [les noms des plantes]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oaran ket pelloc'h

['wɑ:rɑ̃ kə 'pɛlɔh]

je ne sais pas plus loin [ritournelle]

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

'meus ket goaret

[møs kə 'gwɑ:rət]

je n'ai pas sû

???

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

me ne oaran ket deus hennezh

[me 'wɑ:rɑ̃ kə dəs hẽ̞:z mɛ]

moi je ne m'y connais pas [informatique]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

marteze e oarez gwelloc'h eviton

[ma'tee 'wɑ:ʁɛz 'wɛlɔh 'witɔ̃]

peut-être que tu sais mieux que moi

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oaran ket tamm ebet

['wɑ:rã kə tɑ̃m bet]

je ne sais pas du tout

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

me 'oaran ket kaer definision ebet hañ, hemañ 'oar ket chom trankil, hemañ zo... enervet

[me wa'ʁɑ̃ kə kɛ:ʁ defini’sjɔ̃n bed ɑ̃ - 'hemɑ̃ 'wɑʁkə ʃo̞m 'tʁɑ̃ŋkil - 'hemə zo - e'nɛʁvət]

moi je ne connais pas bien aucune définition hein, celui-ci ne sait pas rester tranquille, celui-ci est... énervé

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Ah bon neuze oarez.

[a bɔ̃ nœː ˈwaʁes]

Ah bon alors tu sais.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ne oar ket nemet galleg.

[ˈwɑːʁ kə mɛ ˈgɑlək]

Il ne connaît que le français.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Marteze ne oaran ket avat, se a depand deus peseurt sekteur eo.

[maˈtee waˈʁɑ̃ŋ kə ha ˈdepɑ̃n døs ˈpesœ ˈsɛktəʁ ɛ]

Peut-être je ne sais pas, ça dépend du secteur.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Me zo bet hag a oar.

mé zo bét hag a oar

[me zo bet ag ʁwaʁ]

j'ai été et je sais [en parlant de la seconde guerre mondiale]

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

'dea... 'dea... 'oarent ket e oan... 'oarent ket mann ebet c'hoazh e oan... e oan o tont, 'oa ket voaien degas keloù na mann ebet, 'ma ket... paper-lizher, ne oa ket ! (T. : neuze e soñjent e oas marv marteze ?) nann, nann, nann, a-benn neuze e dijent eu... goût a oarent 'met e vijen bet lazhet 'ba ar momed diwezhañ neuze, nann, nann, 'oant ket eu...

[dea dea waɹɛɲ cə wɑ̃n - waɹɛɲ kə 'mɑ̃n be hwas wɑ̃n - wɑ̃n tɔ̃n - wa kə 'vo̞jən dɛs 'ke̞:lo na 'mɑ̃n bet - ma kət - 'pɑ:pəɹ 'li:zəɹ - nə wɑ kət - nɑ̃n nɑ̃n nɑ̃n - be̞n 'nœ:he diʒɛɲ ə - gu:d ə 'wɑ:ɹɛɲ mɛd ə 'viʒɛn be 'lɑ:hə bah 'mo̞məd di'we:ɑ̃ 'nœ:he - nɑ̃n nɑ̃n - wɑ̃ɲ cəd ə]

ils avaient... ils avaient... ils ne savaient pas que j'étais... ils ne savaient rien du tout encore que j'étais... que j'étais en train de revenir, il n'y avait pas moyen de faire parvenir de nouvelles ni rien, je n'avais pas... de papier à lettre, il n'y en avait pas ! (T. : alors ils pensaient que tu étais mort peut-être ?) non, non, non, pour alors ils savaient bien, à moins que je me fasses tuer au dernier moment alors, non, non, ils n'étaient pas euh...

Jañ ar Bihan, 1918, Bear (dastumet gant Tangi)

o ! se a ouvezemp... abaoe 53... pa 'dea kollet eu... Stalingrad kwa, Saint Pétersbourg amañ kwa, quand ils avaient perdu la bataille de... pa 'dea kollet bataille de Stalingrad te ! e oaremp a-walc'h, « bremañ 'h eont... 'h eont da vezañ foutu hein ! », du-hont 'dea laosket eu... o... o troupchoù gwellañ te ! tout e oant chomet war ar plas

[o ze hu’ve:ɛm - bwe ... - pe ’dea ’ko̞ləd ə - stalin’gɹad kwa - ... - pe da ’ko̞ləd bataj də stalin’gɹad te - ’wɑ:ɹɛm wah - ’bœmɑ̃ hɛɲ - hɛɲ də ’ve:ɑ̃ ’futy ɛ̃ - ’dy:ən dea ’lo̞skəd ə o - o ’tɾupʃo ’gwɛlɑ̃ te - tud wɑ̃ɲ ’ʃo̞mə waɹ plɑ:s]

oh ! ça nous le savions... depuis 53... quand ils avaient perdu euh... Stalingrad quoi, Saint Pétersbourg ici quoi, quand ils avaient perdu la bataille de... quand ils avaient perdu la bataille de Stalingrad pardi ! nous savions bien... « maintenant ils vont être foutus hein ! », là-bas ils avaient abandonné euh... leurs... leurs meilleures troupes pardi ! elles étaient toutes restées sur place

Jañ ar Bihan, 1918, Bear (dastumet gant Tangi)

evit pegeit emañ du-hont ? 'oarez ket ? ah ! tu vois ! me a oare a-walc'h hañ ! 'da lâret din e oa betek eu... 'na arri fin aze, me a oare a-walc'h 'na lâret, 'na ket lâret Frédérique se din, peotramant 'ma komprenet fall emezon-me

[wit peˈgɛjt mɑ̃ ˈdyːɔ̃n - waˈʁeskə - ... - me ˈwɑːʁɛ ˈwɑχ ɑ̃ - da ˈlɑʁ tĩ wa ˈbekəd ə - na aj ˈfiːn ˌɑhe̞ - me ˈwɑːʁɛ ˈwɑχ na ˈlɑːʁət - ˈna kə lɑːʁ fʁedeˈʁig ze dĩ - pəˈtɑ̃m ma kɔ̃mˌpʁeˑnə ˈfɑl ˈmɔ̃me̞]

il est pour combien de temps là-bas ? tu ne sais pas ? ah ! tu vois ! moi je savais bien hein ! elle m'avait dit que c'était jusqu'au euh... qu'il avait fini là, je savais bien qu'il avait dit, Frédérique ne m'avait pas dit ça, ou alors j'avais mal compris dis-je

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

gouzout (oui-)

Gouzout a oarez, ar re-se, an hini ne ouie ket mann ebet a vije reoù all oc'h ober goap diontañ.

Goûd e oares, ré-zé, nini ouié ke mann bét vijé réw all ’h or goab diontañ.

Tu sais, ceux-là, celui qui ne savait rien, les autres se moquaient de lui.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Gouzout a ouie e deues amañ herie ?

Gout ouié dèz amañ héié ?

Il savait que tu venais aujourd'hui ?

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Arru kozh avat un tamm bihan, met anfin, ingal eo. Gouzout a ouie ober.

Ai kos hat tamm bien, mèd añfin, ingal è. Goûd ouié or.

Elle était un peu vieille, mais enfin, peu importe. Elle savait faire.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

te a ouie pelec'h e oas o vont

[te 'wijɛ ple̞h was fɔ̃n]

tu savais où tu allais [mettais les pieds]

Jañ-If Bihan, 1946, Lannuon (dastumet gant Tangi)

'ouies ket c'hoazh, 'ouie ket

[wi’ɛskə hwas – wi’ɛskət]

tu ne savais pas encore, il ne savait pas

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

me ne ouien ket

[me 'wiɛn kət]

moi je ne savais pas

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

e ouiez petra eo

[wi:s prɑ ɛ]

tu sais ce que c'est

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

ne ouiez ket ivez ?

['wiɛs kəd ie]

tu ne sais pas non plus ?

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

marteze e ouian met 'meus ket soñj

[ma'tehe 'wiɑ̃ mɛd møs kə ʒɔ̃:ʃ]

peut-être que je sais mais je ne m'en souviens plus

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

marteze e ouian anezhañ

[ma'tee 'wiɑ̃ 'neɑ̃]

peut-être que je le sais

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ar re-se a ouie muioc'h

['rehe 'wiɛ 'myɔh]

ceux-là savaient plus

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ni ne ouiomp ket tout

[nim 'wiɑ̃m kə tut]

nous nous ne savons pas tout

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

den ebet na ouie ?

[den'be 'wiɛ]

personne ne savait ?

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a ouiez, se zo kaoz...

[gu:d a 'wiɛs zes ko:s]

tu sais bien, c'est pour ça...

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ne ouie ket pelec'h mont

['wiɛ kə ple̞h mɔ̃n]

elle ne savait pas où aller

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a ouie ober

[gu:d 'wiɛ o:r]

il savait [parfaitement] faire

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a ouient a-walc'h

[gu:d ə 'wiɛɲ wɑh]

ils savaient parfaitement

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a ouien petra 'nije c'hoant da lâret

[gu:d ə ’wiɛn prɑ niʒe hwɑ̃n də ’lɑ:rət]

je savais ce qu'il voulait dire

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

nann, nann, n'eus ket a voaien d'ober, goût a ouien peogwir 'ba ma amzer-me 'oa ket a voaien d'ober dija

[nɑ̃n nɑ̃n - ˌnøs kə ˌvojən ˈdoˑɹ - ˈguːd ə ˌwiˑɛn pyˈgyˑɹ ba mə ˈɑ̃mzəɹ ˌme ˌwa kə ˌvojən ˈdoˑɹ diˌʒa]

non, non, ce n'est pas possible, je savais bien puisque de mon temps ce n'était déjà pas possible

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

hag a-raok 'meus ket gouiet kwa

[a ro:g møs kə 'gwiɛ kwa]

et avant je n'ai pas sû quoi

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ha hini ebet dioute ne ouie ar galleg

[a 'hi:ni be djɔ̃tɛ 'wiɛ 'gɑlək]

et aucun d'entre-eux ne savaient le français

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a ouien

[gu:d ə 'wiɛn]

je savais bien

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a ouiemp

[gu:d ə wiem]

nous savions parfaitement

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ne diskwelin ket dezhañ penaos e vez graet kar a-hent-all e ouio... ec'h ouvezo

[di'skɛliŋ kə teɑ̃ pə'no:z ve gwɛt kɑr hɛndɑl 'wio hu'veo]

je ne lui montrerai pas comment on fait car sinon il saura... il saura

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ma 'mije gouiet me 'ma lampet er-maez deus an tren emezañ, pa oa tremen aze emezañ, n'allait ket prim

[ma miʒe ’gwi:ɛ me ma ’lɑ̃mpə me̞:z dəz ntɾɛɲ me pe wa ’tɾɛmɛn ’ɑ:he meɑ̃ nale kə pɾim]

si j'avais su moi j'avais sauté du train dit-il, quand il passait là dit-il, il n'allait pas vite

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

gouzout (oule-)

(oule ?) ket pelec'h e oas hag a-benn ar fin 'da sellet er-maez, hag e oas er-maez

['ulɛ kə ple̞h was a bɛn fin da sɛl me̞:s a was me̞:s]

elle ne savait pas où tu étais, et finalement elle avait regardé dehors, et tu étais dehors

???

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

gouzout (ouve-)

Ne oa ket brav bezañ e-kichen d'ar skol evel se, evel se e vije gouvezet pegoulz e vije e pinijenn.

Oa ke braw béañ kichen te skol vesé, vesé vijé gouvéet pégoulz vijé pinijenn.

Ce n'était pas bien d'être à côté de l'école comme ça, [car] comme ça on [les parents] savaient quand on [les enfants] était punis.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

se 'vije ket gouvezet hañ !

[ze vi’ʒe kə gu've:ɛd ɑ̃]

ça on ne le savait pas hein !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

gouvezout a rez petra eo se ?

['gu:ve rɛs pra ɛ ze]

tu sais ce que c'est ?

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

gouvezout a ran petra 'h eo

['gu:ve ə rɑ̃ prɑ hɛ]

je sais ce que c'est

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

se a ouvezan

[ze hu'veã]

ça je sais

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

gouvezout a rae ar brezhoneg

['gu:ve ə rɛ bre'zõ:nək]

il connaissait le breton

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

se n'ouvezan ket ivez

[ze nu'veã kəd je]

ça je ne sais pas non plus

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

gouvezout a raen

['gu:ve ə rɛn]

je savais

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

koulskoude 'h ouvezan se

[kus'ku:de hu'veɑ̃ ze]

pourtant je sais ça

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

marteze 'meus gouvezet ha 'meus ankouaet

[ma'tee møz gu'veɛd a møz ɑ̃ŋ'kwɑ:t]

j'ai peut-être su et j'ai oublié

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

gouvezout a raemp se

['gu:ve a rɛm ze]

nous connaissions bien ça

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

me ac'h ouvez traoù, me zo savant

[me 'hu:ve trɛw me zo 'zɑ:vɑ̃n]

moi je sais des choses, je suis savante

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

met koulskoude ec'h ouvezan

[mɛt kus'ku:de u'veɑ̃]

mais pourtant je sais

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Tangi a ouvezo

['tɑ̃ŋgi u'veo]

Tangi saura

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

n'ouveze ket kalz tra

[nu'veɛ kə kɑls trɑ]

il ne savait pas grand-chose

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

n'ouvezomp ket

[nu'veɑ̃m kət]

nous ne savons pas

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

gouvezout a ra kalz ?

['gu:ve ə ra kɑls]

il sait beaucoup [de breton] ?

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

gouvezout a rez ober ?

['gu:ve ə rɛz o:r]

tu sais faire ?

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

neuze e vo adgraet te, marteze 'deuint ket c'hoant da vezañ gwelet, gouvezet pelec'h emaint

[’nœe vo ’hɑdgwɛt te mɛ’tehe dœɲ kəd hwɑ̃n də ’veɑ̃ ’gwɛ:lət gu’veə ble̞h mɑɲ]

alors ça va être refait, peut-être qu'ils ne veulent pas être vus, su où ils sont

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

'meus ket gouvezet kaer petra e oant

[møs kə gu’veə kɛ:r pɾa wɛɲ]

je n'ai pas trop sû ce qu'ils étaient

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

n'ouvezez ket, emezañ, petra... petra zo arru ganimp ?

[nu’veɛs kə meɑ̃ pɾɑ pɾɑ zo ɑj gə’nym]

tu ne sais pas, dit-il, qu'est ce... qu'est qui nous est arrivé ?

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

gouvezout a ra brezhoneg ?

['gu:ve ə ra brɛ'zɔ̃:nək]

elle sait le breton ?

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

hag abaoe 'meus ket gouvezet mann ebet diouti

[a bwe møs kə gu'veɛd mɑ̃n'be dɔ̃nti]

et depuis je n'ai jamais rien sû sur elle

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

oh, te ac'h ouvez

[o: te 'hu:ve]

oh, toi tu sais

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

'meus ket bet gouvezet kaer petra eo

[møs kə be gu'veət kɛ:r pɾɑ hɛ]

je n'ai pas trop sû ce que c'était

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

gouvezout a rez petra eo « al lutig » ?

['gu:ve ə rɛs prɑ ɛ 'lytic]

tu sais ce que sais que « la petite lampe » ?

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

bremañ ec'h ouvezin 'vat emezon-me

['bremɑ̃ hu'veĩ hɑ 'mɔ̃mɛ]

maintenant je saurais dis-je

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

te a ouvez se

[te 'hu:ve ze]

tu sais ça

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

ar pezh a ouvezan

[pez hu've:ɑ̃]

ce que je sais

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

gouvezout a ran

['gu:ve ə rɑ̃]

je sais

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

... ouveza

[u'vea]

... sait

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Gouvezet a ran.

Gouvé é ran.

[guve e ʁã]

Je sais.

Plac'h, , Bear (dastumet gant Julien)

se zo kaoz ec'h ouvezomp piv eo

[ze zo ko: u'veɑ̃m piw ɛ]

c'est pour ça que nous savons qui c'est

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

gouvezout a ra ober

['gu:ve ra o:r]

il sait faire

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

ya, gouvezet a ran !

[ja gu've: ə ʁɑ̃]

oui, je sais !

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

eñ... eñ a ouveze... eñ a ouveze brezhoneg

[hẽ̞: hẽ̞: u've:ɛ hẽ̞: u've:ɛ bɾe̞'zɔ̃:nək]

il... il savait... il savait le breton

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

se 'meus ket soñj kaer, la déportation, un tamm a oa ouvezemp se kwa

[ze møs kə ʒɔ̃:ʃ kɛ:ɹ - ... - tɑ̃m ə wa u've:ɛm ze kwa]

de ça je ne me souviens pas trop, la déportation, nous le savions depuis un moment

Jañ ar Bihan, 1918, Bear (dastumet gant Tangi)