Brezhoneg Bro-Vear

Galleg > Brezhoneg

dans

a-benn

a-benn bên [bɛn]
prép. : °a-benn ur miz, dans un mois
conj. sub. : °a-benn 'mo fin, quand j'aurai fini

Gwelet an temoù A-benn, A-benn ur bloaz ha A-benn + niver + miz

a-benn ur miz amañ

[bɛn mi:s 'ɑ̃mɑ̃]

dans un mois pile

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ba

Gwelet ivez e-barzh.

Nann nann, e-barzh seier gant ar baotred quoi.

Nann, nann, bah zèier gan botet quoi.

Non, dans des sacs, par les hommes.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ah, ur voestad... Per en boest eo ? Per e-barzh... deus ur voest ? Ah ya. Per poazhet tout quoi e-barzh ar voest.

A eu wéstat... Pér en gwést è ? Pér barh... deus eu wést ? A ya. Pér poahet tout kwa barh wést.

Ah une boîte... C'est des poires en boîtes ? Des poires dans... d'une boîte ? Ah oui. Des poires déjà cuites quoi, dans la boîte.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Kar ar gachenn peurvuiañ a-hend-all e vezont graet, e vez graet kazi ordin trempañ anezhe e-barzh... e-barzh un alkol bennak. Ya, ar re-mañ a drempez anezhe e-barzh petra ? E-barzh petra 'ta trempet da gachenn un tamm ?

Ka gachenn pèrvuiañ hènd-all vènt gwèt, vé gwèt karjé ordin trèmpañ né barh... barh 'n alkol bénnak. Ya, ré-mañ drèmpès nè barh para ? Barh para ta trèmpet te gachenn tamm ?

Car les gâteaux en général sinon, on les trempe presque toujours dans... dans de l'alcool. Oui, tu as trempé ceux-ci dans quoi ? Dans quoi as-tu trempé tes gâteaux un peu ?

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ar patatez a vije gros quoi, ha peogwir 'nijent ur bern bouturioù, feiz, e vijent troc'het abalamour da gaout muioc'h ma kerez, abalamour da... laosket e vije ur vouturenn pe div war bep hini quoi, ma kerez, quoi, ha e vije o troc'hañ patatez e-barzh ar solier.

Patates vijé gros quoi, a pegur nijènt bèrn bouturio, fé, vijent trohet bañw te gawt muoh ma kées, bañw te... Losked vijé e vouturenn pé diw war bop ini quoi, ma kées, quoi, a vijé trohañ patates bah zoier.

Les pommes de terre étaient grosses, et comme elles avaient beaucoup de boutures, on les coupaient pour en avoir plus, si tu veux, pour... On laissait une bouture ou deux sur chacune, on coupait les pommes de terre dans le grenier.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Oh ya, kar an ed a vije ret kas anezhe d'ar solier, te a oar. An ed a vije ezhomm da gas anezhe e-barzh ar solier. Evel se ne raes ket se... ne oas ket kat d'ober se e-barzh ar park.

O ya. Ka ’n éd vijé rét kas nè de zoier, té oar. ’N éd vijé émm de gas nè bah zoier. Vesé rès ke zé… Oas k’ kat t’or zé bah park.

Oh oui, car il fallait amener le blé au grenier, tu sais. On devait amener le blé dans le grenier. Donc tu ne faisais pas... tu ne pouvais pas faire ça dans le champ.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Neuze e vijent savadellet e-barzh ar park, ha goude neuze, e vijent degaset d'ar gêr, neuze, ha e vije graet ur bern dionte e-barzh ar gêr, ha neuze deus se neuze e vijent... e vije dornet goude quoi.

Neuhé vijènt zavadêllet bah park, a goudé neuhé vijènt diêset te gêr, neuhé, a vijé gwèt bèrn diontè bah gèr, a neuhé deus sé neuhé vijènt… vijé dornet koudé quoi.

Alors on les dressait en moyettes dans le champ, et ensuite on les amenait à la maison, et on en faisait un tas, et à partir de ça on les battait.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Derc'hen da dispign arc'hant 'ba kaoc'haj.

[ˈdɛhɛn ˈdispiɲ ˈɑʁhɑ̃n ba ˈkɑhaʃ]

Continuer a dépenser de l'argent dans des conneries.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Hoñ a lake se 'ba da benn met...

[ɔ̃ː ˈlɑkɛ ze ba tə bɛn mɛ]

Elle te mettait ça en tête mais...

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Derc'hen da dispign arc'hant 'ba kaoc'haj.

[ˈdɛhɛn ˈdispiɲ ˈɑʁhɑ̃n ba ˈkɑɑʃ]

Continuer de dépenser de l'argent dans des conneries.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Aet eo 'ba ar vur !

[ed e̞ ba vyːʁ]

Il touche le mur, il est beaucoup trop près du mur ! [meuble] [litt. « il est allé dans le mur »]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Skoet 'ba ar vur !

[ˈskoət ba vyːʁ]

Il touche le mur, il est beaucoup trop près du mur ! [meuble] [litt. « cogné dans le mur »]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Gwelet frazennoù all...

e(n)

Ha n'eo ket a-walc'h goro. Kas al laezh en ti a vije d'ober goude peogwir an écrémeuse a oa e-barzh an ti.

A n’ê ked wah goro. Kas lêz èn ti vijé d’or goudé pegur ’n écrémeuse oa ba ’n ti.

Et ce n'est pas tout de traire. Il fallait ensuite apporter le lait dans la maison, parce que l'écrémeuse était dans la maison.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Un tamm bihan ouzhpenn ha skoet en ennon.

[tɑ̃m ˈbiən spɛn a skoː ˈnenɔ̃]

Un peu plus et il me rentrait dedans.

[avec sa voiture]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Just ya. (Vez klevet diouzhtu an aksant.) Gant an aksant e vez gouvezet ya. (Ya, ya dre se oarez.) Ha me a gaoze brezhoneg dionte neuze, neuze e vez lorc'h en enne, sur ya, ne chomont ket pell !

[ʒys ja - gɑ̃n ˈnaksɑ̃n ve guˈveət ja - a me ˈgoze bʁeˈzɔ̃nək ˈdɔ̃tɛ a ˈnœe ˈnœe ve loʁh ˈnenɛ zyʁ ja ʃoˈmɛɲ cə pɛl]

Oui exactement. (On entend tout de suite l'accent.) Avec l'accent on sait [tout de suite] oui. (Oui, oui tu sais comme ça.) Et moi je leur parles en breton alors ils sont contents, oui certainement, ils ne restent pas longtemps ! [démarchage téléphonique]

[bezañ lorc'h en ennañ [ˈbeɑ̃ loʁs ˈnenɑ̃] signifie « être content » d'après le locuteur; et non pas « être fier » ]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ya lorc'h en enne ya. (T : hañ ?) Neuze a vez lorc'h en enne... Moarvat ne vez ket lorc'h en enne met se... (T : Moarvat ne vez ket lorc'h en enne ?) Nann ne vez ket lorc'h en enne moarvat !

[ja loʁs e̞ ˈnenɛ - ˈnœe ve loʁs ˈnenɛ – maˈhat ˈve kə loʁh ˈnenɛ mɛt ze - nɑ̃n ˈve kə loʁh ˈnenɛ maˈhat]

Oui alors [ils sont] contents oui. (T : hein ?) Alors ils sont contents. Ils ne sont pas contents probablement mais... (T : Ils ne sont sans doute pas contents ?) Oui ils ne sont probablement pas contents ! [les télévendeurs, lorsque l'on s'adresse à eux en breton]

[ironique, au sujet des télévendeurs, lorsque l'on s'adresse à eux en breton] [bezañ lorc'h en ennañ [ˈbeɑ̃ loʁs ˈnenɑ̃] signifie « être content » d'après le locuteur; et non pas « être fier » ]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ar c'hazh neus kroget en ennout.

[hɑːs nøs ˈkʁogə ˈnenut]

Le chat t'a mordu.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Krog eo an tan en e revr !

[kʁog ɛ tɑ̃ːn ni ʁɛːʁ]

Il est pressé ! [litt. « il a le feu aux fesses »]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

geo, e bord ar pradoù, e bord ar pradoù e veze un tamm yeot glas

[gɛw e bɔɾt ’pɾɑ:ʒo e bɔɾt ’pɾɑ:ʒo viʒe tɑ̃m ’jɛwɔd glɑ:s]

si, au bord des prés, au bord des prés il y avait un peu d'herbe verte

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

kig e revr ar vatezh

[kiɟ e rɛ:r ’vɑtəs]

de la viande dans le cul de la servante

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)