Brezhoneg Bro-Vear

An hengounioù dre gomzC'hoari gant ar yezhC'hoari gant ar gerioù

C'hoari gant ar gerioù

ar mez zo 'ba ar gwez !

[me:s so bar gwẽ:]

les glands sont dans les arbres ! [pas la peine d'avoir honte]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

keuz zo chomet war ar c'hleuz !

[kœ̃: zo 'ʃɔmə war hlœ̃:]

le regret est resté sur le talus !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

keuz a vez war ar c'hleuz !

[kœ̃: ve war hlœ̃:]

le regret est sur le talus !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

kerzh da dic'harzhañ peogwir out garz

[kɛs tə di'hɑrzɑ̃ pə'gu:r ud gɑrs]

va débroussailler puisque tu es bête [jeu de mots sur « garz »]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

poent eo dit mont da dic'harzhañ

[pwɛn ɛ dit mɔ̃n tə di'hɑrzɑ̃]

il est temps que tu ailles défricher [que tu te fasses moins bête, jeu de mots]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Teus ket a vez ? Ar mez zo 'ba ar gwez derv

Teus keu véz ? Méz zo bar gwé dèw !

[tøs kø vez] [mez zo baʁ gwe dɛw]

Tu n'as pas honte ? Les glands sont dans les chênes !

Honte et gland ont la même prononciation en breton, ce qui permet de rétorquer cette phrase.

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Hemañ zo libraer. - Oh ! N'eo ket ur vicher brav !

Héman zo libraire. - Oh ! Nè keu vicheur braw !

[hemã zo libʁɛʁ] [o nɛ kø viʃəʁ bʁaw]

Il est libraire. - Oh ! Ce n'est pas un beau métier !

Quelqu’un dit : Hemañ zo libraer. L’autre complète : Oh ! Ça n’est pas un beau métier ! En breton la prononciation est proche de « lip rèr », signifiant lèche-cul !

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

Aet zo vale. - Vale yar !

èd zo valé. - Valé yar !

[ed zo vale] [vale jaʁ]

Il est allé se promener. - Promener la poule !

Fait référence à la destination des « Baléares ».

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

da Babu da babuañ

[də 'bɑ:bu də ba'byɑ̃]

à Pabu pour ramasser des cerises [jeux de mots]

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

te zo arru gwashoc'h evit Gwazmat

[te zo ɑj 'wɑsɔh wid gwɑz'mɑt]

tu es arrivé pire que Goasmat [plus costaud que le cycliste]

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

met amañ 'ba Bear ne veze ket lâret « dic'harzherez », amañ ne oa ket tud garz te !

[mɛ ’ɑ̃mɑ̃ ban ’beaʁ vi’ʒe kə lɑ:d ˌdihaʁ’ze:ʁəs ’ɑ̃mɑ̃ wa kə tyd gɑrs te]

mais ici à Bear on ne dit pas « défricheuse », ici il n'y avait pas de gens bêtes tiens !

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

me a blij din lenn war an tu-gwin

[me biʒ dĩ lɛn waʁn ty'gwi:n]

moi j'aime bien lire à l'envers [jeu de mots gin/gwin]

Jañ ar Wern, 1934, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

evel xxx(?) a oa... a oa marvet 'ba Pabu, hag e vije mezv bemdez

[wɛl ? wa wa 'mɑɹwɛd bah 'pɑ:by a viʒe mɛw 'bɑ̃wde]

comme xxx (?) qui était... était mort à Pabu, et il était ivre tous les jours [jeu de mots bilingue avec Pabu]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hag e vije lâret gwechall « ah ya, mez zo, mez zo » « ah ya ! eme egile all, ar mez zo 'ba ar gwez, o revr gante a-dreñv » « 'peus ket a vezh ? » « ar mez zo 'ba ar gwez, o revr gante a-dreñv »

[a viʃe 'lɑ:ʁəd gwe'ʒɑl - a ja me:s so me:s so - a ja me e'gi:le al a me:s so ma gwẽ: o ɾɛ:ʁ gɑ̃ntɛ dɾẽ: - pœs kə ve:s - me:s so ma gwẽ: o ɾɛ:ʁ gɑ̃ntɛ dɾẽ:]

et on disait autrefois « ah oui ! il y a des glands, il y a des glands » « ah oui ! dit l'autre, les glands sont dans les arbres, avec leur cul derrière eux » « vous n'avez pas honte ? » « les glands sont dans les arbres, avec leur cul derrière eux »

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

pa 'na tapet diabet, « me 'meus tapet Elizabeth » emezañ

[pə na 'tɑpə dja'bɛt me møs 'tɑpəd eliza'bɛt meɑ̃]

quand il avait attrapé le diabète, « moi j'ai attrapé Elizabeth » qu'il disait

Solañj Beuvan, 1949, Kawan (dastumet gant Tangi)

savadellet out ?

[zava'dɛləd ut]

tu es levée [jeu de mots, à une adolescente arrivant] ?


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Glaod an Intañv, 1942, Kaouenneg (dastumet gant Tangi)

kreñv eo an avel, aet eo e baraplui war an tu-gin, me a soñje ganin e oa se gwechall « war an tu-gwin »

[ˈkʁẽˑ e̞ ˈnɑwəl - ˌɛd e̞ i baʁaˈplɥi waʁ tyˈgiːn - ˌme ˈʒɔ̃ˑʒe gɑ̃ˌnĩ wa ˈze gweˌʒɑl waʁ ty ˈgwiːn]

le vent est fort, son parapluie s'est mis à l'envers, moi je pensais que ça autrefois c'était « du côté du vin [jeu de mots] »

Emil an Abad, 1939, Skiñvieg (dastumet gant Tangi)

unan... unan gozh a oa evel-se ivez ma kerez, hag e oa un Al... eu... ur boch oc'h interrojiñ anezhi moarvat pe n'onn ket petra, ha hi 'na lâret « heil Hitler ! », 'na lâret, hi 'da lâret se « ya, n'eo ket kafe ! emezi », peogwir 'oa... 'vije ket... e-pad ar brezel 'vije ket nemet heiz, heiz grilhet kwa

[ˌyˑn ˌyˑn ˈgoːz wa vəˈse ˌiˑe me ˈkeːꝛes - a wa ˈnɑl ə - ˈbɔʃ hɛ̃teˈꝛoːʒĩ ˈne̞j maˈhɑt pe ˌnɔ̃ kə ˈpɣɑ - a ˈhi na ˈlɑˑt - ˌhɛj ˈhitlɛꝛ - na ˌlɑˑt - ˈhi da ˌlɑˑd ˈze - ˌjɑ - ˌne̞ kə ˈkɑfe ˌme̞j - pyˌgyˑꝛ wa viˌʒe kə - ˌpad ˈbɣeːzɛl viˌʒe kə ˌmɛ ˈhɛj - ˌhɛj ˈgɣijɛt kwa]

une... une ancienne était comme ça aussi si tu veux, et il y avait un Al... euh... un boche en train de l'interroger sans doute ou je ne sais quoi, et elle avait dit « heil Hitler ! », qu'il avait dit, elle avait dit ça « oui, ce n'est pas du café ! dit-elle », parce qu'il n'y avait... il n'y avait... pendant la guerre il n'y avait que de l'orge, de l'orge grillé quoi

If Kariou, 1930, Peurid (dastumet gant Tangi)