Temoù
Filozofi pratik
-
🔗 tout al livioù zo mat, met ruz eo an tad
[tud 'liwjo zo mɑ:d mɛd ry: ɛ ntɑ:t]
toutes les couleurs se valent, mais le rouge est le père
Gant : Dominik Baodour, ganet e 1965 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Pleuzal.
Kalz gerioù a vez distroet er familh (argot familial ?)Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 tout al livioù zo mat, met ruz eo an tad
[tud 'liwjo zo mɑ:d mɛ ry: ɛ ntɑ:t]
toutes les couleurs sont bien, mais c'est le rouge qui domine
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 min a uz karr, karr a uz min
[mi:n y:s kɑr kɑr y:z mi:n]
la pierre use la charrette, la charrette use la pierre
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 gwelloc'h eo daou dra vat evit mann ebet hañ
['wɛlɔh ɛ dow drɑ: vɑ:d wid mɑ̃n bed ɑ̃]
il vaut mieux deux bonnes choses que rien du tout
Gant : Jañ-If ar Bihan, ganet e 1946 e Bear, o chom e Lannuon, tud bet ganet e Bear / Bear.
Dastumer : Tangi
-
🔗 spontus zo dimezet da fromus, ha bugale abominapl dezhe
[’spɔ̃ntys so di’meɛt tə ’frɔmys a by’gɑ:le abo’mi:nap tɛ:]
effrayant est marié avec impressionnant, et ils ont des enfants abominables
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 ur vizit a ra toujours plijadur, ma ne ra ket en ur arriet, e ra en ur vont a-raok
[ə ’vi:zit ra tuʒur pli’ʒɑ:dyr ma ra kə nɔ̃n ’ɑjət ra nɔ̃n vɔ̃n ə’ro:k]
une visite fait toujours plaisir, si elle ne fait pas en arrivant, elle le fait en partant
Gant : Dominik Baodour, ganet e 1965 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Pleuzal.
Kalz gerioù a vez distroet er familh (argot familial ?)Dastumer : Tangi
-
🔗 Pelloc'h eo gant e dog, Evit gant e vazh.
Pèloc'h è gan-n i dog, Wit gan-n i vaz.
[pɛlox ɛ gãn i dog] [wit gãn i vaz]
On va plus loin avec un chapeau, Qu'avec un bâton. [Il vaut mieux être poli.]
Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 106 : Pelloc'h eer gant an tog evit gant ar vazh. On va plus loin avec le chapeau (à la main) qu'avec le bâton. La politesse mène plus loin que l'insolence.
Gant : Yves Pichouron, ganet e 1926, o chom e Bear.
Dastumer : Julien
-
🔗 Daou dra mat zo gwelloc'h evit un.
Dow dra vad zo wéloc'h wit u-n.
[dow dʁa vad zo welox wit yn]
Deux bonnes choses valent mieux qu'une.
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 N'eus ket kozh botez ebet ken na gava ket he far.
Neus keu koz voteus bét kén na gava keut i bar.
[nøs kø koz votəs bet ken na gava køt i baʁ]
Il n'y a pas une vieille chaussure qui ne trouve pas sa paire.
Martial Ménard : N’eus ket a gozh votez / Na gav he farez, il n’y a pas de vieille chaussure qui ne trouve sa pareille (= tout le monde trouve chaussure à son pied, même les plus laids ; correspond au proverbes français : il n’est de si méchant pot qui ne
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
🔗 N'eus ket kozh botez ken ne gava ket he far.
Neus keu koz voteus kén gava keut i bar.
[nøs kø koz votəs ken gava køt i baʁ]
Il n'y a pas une vieille chaussure qui ne trouve pas sa paire.
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 An hini na glev ket nemet ur c'hloc'h, na glev ket nemet ur son.
Ni glèw keu mèt hloc'h, Glèw keu mèt zon-n.
[ni glɛw kø mɛt hlox glɛw kø mɛt zõn]
Celui qui n'entend qu'une cloche, N'entend qu'un son. [Il n'entend qu'une version.]
Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 103 : An hini ne glev' met ur c'hloc'h, ne glev' met ur vouezh. Celui qui n'entend qu'une cloche, n'entend qu'une voix (son).
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
🔗 An hini na glev ket nemet ur c'hloc'h, na glev ket nemet ur son.
Ni glèw keu mèt hloc'h, Glèw keu mèt zon-n.
[ni glɛw kø mɛt hlox glɛw kø mɛt zõn]
Celui qui n'entend qu'une cloche, N'entend qu'un son. [Il n'entend qu'une version.]
Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 103 : An hini ne glev' met ur c'hloc'h, ne glev' met ur vouezh. Celui qui n'entend qu'une cloche, n'entend qu'une voix (son).
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 charreter mat neus ordin e gontell 'barzh e c'hodell.
Charéteur mat neus i gontel ordi-n ba i godeul.
[ʃaʁetəʁ mat nøs i gõtəl oʁdin ba i godəl]
Un bon charettier a tout le temps son couteau dans la poche.
Du coq à l'âne Le chasse-Marée / ArMen Daniel Giraudon (P.163) : "[…] un bon charretier a toujours un couteau dans la poche, comme le rappelle un autre adage populaire bien connu en milieu paysan : charreter mat 'vez ordin ur gontell gantañ en e c'hodell.
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 Charreter mat 'neus ordin e skourjez war e goûg hag e gontell 'barzh e c'hodell.
Charéteur mat neus ordi-n i skourjé war i houk a i gonteul ba i godeul.
[ʃaʁetəʁ mat nøs oʁdin i skuʁʒe waʁ i huk a i gõtəl ba i godəl]
Un bon charettier a tout le temps son fouet autour du cou et son couteau dans la poche.
Gant : Eliane Pichouron, ganet e 1929 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Bear.
Dastumer : Julien
-
🔗 An hini diwezhañ a goll pe c'hone.
Ni diwèhan gol pé hon-né.
[ni diwɛhã gol pe hõne]
Le dernier perd ou gagne. [souvent après un partage le dernier obtient une part plus petite ou plus grande]
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 N'eo ket gant dour sklaer vez graet moc'h lart.
Nè ke gan-n dour sklèr vé gwèt moc’h lard.
[nɛ kø gãn duʁ sklɛʁ ve gwɛt mox laʁd]
Ce n'est pas avec de l'eau claire que l'on engraisse des cochons. [Pour récolter il faut semer.]
Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 40 : N’eo ket gant dour sklaer e vez graet moc’h lart. Ce n’est pas avec de l’eau claire que l’on engraisse les porcs.
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
🔗 Ober tan deus e goad.
Ober tan-n deu zi gwat.
[obəʁ tãn dø zi gwat]
Faire son feu selon son bois. [savoir gérer, vivre selon sa bourse]
Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 68 : Deus’ vez ar c’heuneud e vez ober tan. Selon le bois qu’il y a il faut faire le feu.
Gant : Yves Pichouron, ganet e 1926, o chom e Bear.
Dastumer : Julien
-
🔗 An hini na riska mann bet, Na koll, na gonez.
Ni riska keut man-n bét, Na gol na hon-né.
[ni ʁiska køt mãn bet] [na gol na hõne]
Celui qui ne risque rien, Ne perd ni ne gagne.
Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 15 : An hini na avantur netra, na koll, na gounit ne ra. Celui qui ne risque rien, ne perd ni ne gagne.
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 Gwelloc'h eo ur c'had tapet, Evit teir o redek.
Wéloc'h è had tapeut, Wit tèr rédèk.
[welox ɛ had tapət wit tɛʁ ʁedɛk]
Il vaut mieux un lièvre attrapé, Que trois qui courent.
Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 46 : Gwell eo ur c'had tapet evit teir o redek. Il vaut mieux un lièvre pris que trois qui courent.
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
🔗 N'eo ket en ur ober trouz e vez tapet ur c'had.
Nè ke non-no trouz vé tapeut had.
[nɛ kø nõno tʁuz ve tapət had]
Ce n'est pas en faisant du bruit que l'on attrape un lièvre.
Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 105 : N'eo ket gant an taboulin e vez paket ar c'had. Ce n'est pas avec le tambour que l'on attrape le lièvre.
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
🔗 Klask tapet div c'had gant ar memes tenn.
Klask tap diou hat gan-n monmeus tèn.
[klask tap diw hat gãn mõmøs tɛn]
Chercher à attraper deux lièvre avec une cartouche. [Chercher à faire d'une pierre deux coups. Peut s'appliquer à quelqu'un qui séduit deux filles en même temps.]
Petit florigène des expressions populaires bretonnes Coop Breizh Martial Ménard page 68 : "[…] faire d'une pierre deux coups […] lazhañ div c'had gant un tenn, tuer deux lièvres d'un seul coup de fusil."
Gant : Yves Pichouron, ganet e 1926, o chom e Bear.
Dastumer : Julien
-
🔗 Klask tapet div c'had gant ar memes tenn.
Klask tap diou hat gan-n monmeus tèn.
[klask tap diw hat gãn mõmøs tɛn]
Chercher à attraper deux lièvre avec une cartouche. [Chercher à faire d'une pierre deux coups]
Petit florigène des expressions populaires bretonnes Coop Breizh Martial Ménard page 68 : "[…] faire d'une pierre deux coups […] lazhañ div c'had gant un tenn, tuer deux lièvres d'un seul coup de fusil."
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 Pa gaozeer deus ar bleiz e vez gwelet e lost.
Pa kozéal deus blèï, Gwèl i lost.
[pa kozeal døs blɛj gwɛl i lost]
Quand on parle du loup, On voit sa queue.
Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 23 : Pa vez kaoz ar bleiz e vez gwelet e lost, a-bell pe a-dost. Quand on parle du loup on voit sa queue de loin ou de près. Sur les chemins de l’Ankou Yo
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
🔗 Pa vez komzet deus ar bleiz e vez gwelet e lost.
Pé vé kon-mzeut deus blèy, Gwèl i lost.
[pé ve kõmzət døs blɛj] [gwɛl i lost]
Quand on parle du loup, on voit sa queue.
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 Pa vez komzet deus ar bleiz e vez gwelet e lost pe a-dost.
Pa vé kon-mzeut blèy, Wèlé zi lost pé dost.
[pa ve kõmzət blɛj] [wɛle zi lost pe dost]
Quand on parle du loup, On voit sa queue ou on en est prêt.
Gant : Yves Pichouron, ganet e 1926, o chom e Bear.
Dastumer : Julien
-
🔗 Ret eo kaout deus tout evit ober ar bed.
Réd è kad deus toud wit ober béd.
[ʁed ɛ ka:d døs tud wid 'o:bəʁ be:d]
Il faut de tout pour faire un monde.
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien
-
🔗 Sach ha bout, e vez graet tout.
Chèch a bout, Vé gèt tout.
[ʃɛʃ a but] [ve gɛt tut]
En tirant et en poussant, On fait tout.
Gant : Daniel ar Bihan, ganet e 1950 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Bear.
Bet neus labouret 'ba Penn-ar-Bed, ha desket traoù klevet enoDastumer : Julien
-
🔗 Sach ha bout, e vez graet tout.
Jèch a bout, Vé gwèt tout.
[ʒɛʃ a but] [ve gwɛt tut]
En tirant et en poussant, On fait tout.
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Julien
-
🔗 Sant pellañ, Sant gwellañ.
Zan-n pèlan, Zan-n gwèlan.
[zãn pɛlã] [zãn gwɛlã]
Saint éloigné, Saint meilleur.
??? Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 100 : Ar sant pellañ, ar sant gwellañ. Le saint le plus éloigné, le saint le plus estimé. Nul n'est prophète en son pays.
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
🔗 Gwirionez a zo kazus da glevet.
Gwir-yoné zo kazus de glèweut.
[gwiʁjone zo kazys də glɛwət]
La vérité est gênante à entendre.
Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 54 : Ar wirionez a zo kazus hag an hini he lâr zo arabadus. La vérité est gênante et celui qui la dit est ennuyeux.
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
🔗 Tout livioù zo mat, met ar ruz zo an tad !
Tout li-ouyo zo mad, mèt ru zo tad.
[tud liujo zo mad mɛt ʁy zo tad]
Toutes les couleurs sont bien mais le rouge est la mieux.
Herve Seubil : Tout livioù zo mat, met ar ruz eo an tad !
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Julien
-
👂 🔗 ur gaou lâret mat ya, a ra bec'h d'ar wirionez, se zo gwir hañ
[go̞w 'lɑ:ʁə mɑ:d ja ʁa bex tə wi'ʁjɔ:ne ze zo gwi:ʁ ɑ̃]
un mensonge bien dit fait du tort à la vérité, ça c'est vrai hein
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 ne vez ket graet ur c'hleuz deus ar memes tu, ret e vez ober deus an daou gostez
[ve kə gwɛ hlœ̃: dəz 'mɔ̃məs ty: ʁɛ ve o̞:ʁ dən do̞w 'gɔste]
on ne fait pas un talus que d'un côté, il faut le faire des deux côtés [dicton, une évolution positive s'accompagne d'une évolution négative]
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 pa vez komzet deus al louarn kwa, e vez gwelet e lost, pell pe dost
[pe ve 'kɔ̃mzəd dəz 'lu:aɹn kwa ve 'gwe̞:ləd i lɔst pɛl pe dɔst]
quand on parle du renard quoi on voit sa queue, loin ou près [personne dont on parle et qui arrive]
Gant : Lusieñ Minous, ganet e 1926 e Brelidi, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Sant Laorañs / Koadaskorn.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 ar wirionez zo kazus da glevet
[wi'ʁjɔ̃:ne zo 'kɑ:zyz də 'glɛwət]
la vérité est pénible à entendre
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 gwelloc'h eo bezañ... bezañ... bezañ... bezañ gloaziet 'ba e... 'ba e defod ma kerez, 'ba... evit bezañ lazhet war an du... war e... war e droed kwa
['wɛlɔh e̞ 'be:ɑ̃ 'be:ɑ̃ 'be:ɑ̃ 'be:ɑ̃ 'glɑ:ʒəd bah ni bah ni ban 'defɔt ma 'ke:ʁe̞s bah wid 'be:ɑ̃ 'lɑ:həd waʁ ndy: waʁ i waʁ i dʁœt kwa]
il vaut mieux être... être... être... être blessé dans son... dans son tort si tu veux, dans... que d'être tué dans son droit... dans son... dans son droit quoi
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
🔗 un dra desket mat na vez ket ankouaet
[ndʁa 'diskə mɑ:d nə ve kəd ɑ̃ŋ'kwɑ:t]
une chose bien apprise ne s'oublie pas
Gant :
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 ar gêr zo ar gêr !
[ˈge̞ːɹ zo ˈge̞ːɹ]
la maison c'est la maison [l'EHPAD ne vaut pas] !
Gant : Herri Gaoudu, ganet e 1931 e Koadaskorn, o chom e Koadaskorn, tud bet ganet e Bear / Pederneg.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 hag eu... eñ, ma dad-kozh, a lâre din « start eo bezañ pur ha frank, emezañ, start eo bezañ pur ha frank »
et euh... il, mon grand-père, me disait « c'est difficile d'être pur et généreux, qu'il disait, c'est difficile d'être pur et généreux [d'être parfait] »
Frazenn dastumet e-maez Bro-Vear
Gant : Joel ar Bonnieg, ganet e 1954 e Plounevez-Moedeg, o chom e Louergad, tud bet ganet e Plûned / Plounevez.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 hag eu... un amezeg 'na, apeupre memes oad gantañ, memes oad gantañ, hag eu... alies-gwech pa vijent eu... pa vije kao... kaozeet asambles, ar ger diwezhañ a vije entreze « ni, a vevfomp en nesped dezhe »
et euh... il avait un voisin, à peu près du même âge que lui, du même âge que lui, et euh... souvent quand ils étaient euh... quand ils parl... parlaient ensemble, le dernier mot entre eux « nous, on vivra malgré eux » [l'existence se poursuivra malgré les critiques]
Frazenn dastumet e-maez Bro-Vear
Gant : Joel ar Bonnieg, ganet e 1954 e Plounevez-Moedeg, o chom e Louergad, tud bet ganet e Plûned / Plounevez.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 tapet e vez oad met ankoueet e vez traoù
on prend de l'âge mais on oublie des choses
Frazenn dastumet e-maez Bro-Vear
Gant : Joel ar Bonnieg, ganet e 1954 e Plounevez-Moedeg, o chom e Louergad, tud bet ganet e Plûned / Plounevez.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 se zo bet ha se a vo ordin kwa !
[ˈze zo ˌbet a ˈze vo ɔɹˈdiˑn kwa]
ça c'est passé et ça se passera toujours quoi [drame] !
Frazenn dastumet e-maez Bro-Vear
Gant : Louis Roparzh, ganet e 1945 e Trezeni, o chom e Trezeni, tud bet ganet e Rospez / Trezeni.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 an hini a bevo a welo !
[ˌnˑi ˈbewo ˈwe̞ˑlo]
qui vivra verra !
Frazenn dastumet e-maez Bro-Vear
Gant : Michel Merdi, ganet e 1945 e Pouldouran, o chom e Pouldouran, tud bet ganet e Hengoad / Tredarzeg.Dastumer : Tangi